Ks. dr hab. Marian Zając, prof. KUL

Ks. dr hab. Marian Zając, prof. KUL Biogram naukowy Urodzony 15 VIII 1959 w Nowym Sączu; 1979 rozpoczął studia w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie; 1985 uzyskał magisterium z teologii na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie na podstawie pracy Ideał chrześcijanina w De officiis ministrorum Świętego Ambrożego, napisanej pod kierunkiem ks. prof. dra hab. W. Kanii; po święceniach kapłańskich pracował 1985-92 jako wikariusz i katecheta szkół średnich w Tarnowie i Nowym Sączu; 1992 rozpoczął studia specjalistyczne z zakresu katechetyki w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim; 1996 doktoryzował się na podstawie rozprawy Katechizacja w diecezji tarnowskiej w okresie posługi biskupiej Jerzego Ablewicza 1962-1989, napisanej pod kierunkiem ks. prof. dra hab. M. Majewskiego; 1996-2000 pracował w Instytucie Teologicznym w Tarnowie, gdzie prowadził wykłady, ćwiczenia oraz seminarium naukowe z katechetyki w Wyższym Seminarium Duchownym oraz wykłady w Instytucie Teologicznym; równocześnie był zatrudniony w Wydziale Katechetycznym Kurii Diecezjalnej w Tarnowie na stanowisku referenta odpowiedzialnego za sprawy kadrowe i formację stałą katechetów świeckich; pełnił także funkcję diecezjalnego wizytatora nauki religii; 1998-99 był Diecezjalnym Duszpasterzem Nauczycieli i Wychowawców oraz asystentem diecezjalnego Katolickiego Stowarzyszenia Wychowawców z siedzibą w Tarnowie; od 1999 należy do Diecezjalnej Rady do spraw Formacji Duchowieństwa Diecezji Tarnowskiej; 2000 rozpoczął pracę w Katolickim Uniwersytetem Lubelskim w Lublinie, gdzie m.in. prowadzi zajęcia z dydaktyki szczegółowej i przygotowania pedagogicznego oraz wykłady dla doktorantów; 2000-03 wykładał w Wyższym Seminarium Duchownym Księży Marianów w Lublinie oraz okresowo na Słowacji Trnavska Univerzita v Trnave, Fakulta Humanistyki oraz Univerzita Ružomberok; prowadzi zajęcia w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie; 2002 został mianowany rzeczoznawcą do spraw oceny programów nauczania religii i podręczników katechetycznych przy Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski oraz konsultorem Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski; od 2003 organizuje sympozja dla Rektoratu Polskiej Misji Katolickiej Delegatur der DBK Hannover-Herdorf (Niemcy), m.in. dla katechetów pracujących przy polskich misjach katolickich w Niemczech i Holandii; na zlecenie Delegatur der Deutschen Bischofskonferenz für die polnischsprachige Seelsorge in Deutschland Rektorat Polskiej Misji Katolickiej w Niemczech przygotował Begegnung mit Jesus. Katechizm polsko-niemiecki do I Komunii Świętej (Hannover

2 Instytut Teologii Pastoralnej 2006); 2006 habilitował się na Wydziale Teologii KUL na podstawie pracy Katecheza maryjna w Polsce w latach 1905-2005 ; od 2007 jest kierownikiem Katedry Katechetyki Fundamentalnej KUL. W obszarze jego zainteresowań naukowych znajdują się: recepcja Katechizmu Kościoła Katolickiego w katechezie polskiej, historia katechezy parafialnej w Polsce, podstawowe źródła katechezy, utrzymanie dyscypliny i ładu w katechezie, dydaktyka szczegółowa, katecheza inicjacyjna oraz katecheza maryjna w Polsce. Publikacje -2007 Druki zwarte: 1. Katechizacja w diecezji tarnowskiej 1962-1989. Tarnów 2000 ss. 317 [rozprawa doktorska]. 2. Katecheza maryjna w Polsce w latach 1905-2005. Lublin 2006 ss. 446 [rozprawa habilitacyjna]. Prace redaktorskie: 1. W duchu i prawdzie. Katechizm Kościoła Katolickiego w refleksji i w życiu. Red. Cz. Noworolnik, M. Zając. Tarnów 1997 ss. 311 (tłumaczenie na język słowacki: Katechizmus Katolickiej Cirkvi w päťdesiatich témach. Preklad a redakčná úprava J. Jurko a kolektiv. Bardejow 1998 ss. 292). 2. Opowieść o Zbawicielu. Pomoce katechetyczne. Red. M. Zając. Lublin 2005 ss. 24. 3. Z Maryją wielbimy Boga w Trójcy Świętej. Szkice katechez jubileuszowych i maryjnych. Red. M. Zając. Tarnów 2000 ss. 68. Wydawnictwa podręcznikowe: 1. Katechezy o błogosławionej Kindze. Red. M. Zając. Tarnów 1999 ss. 36. 2. Begegnung mit Jesus. Spotkanie z Jezusem. Katechizm polsko-niemiecki do I Komunii Świętej. Hannover 2006 [współautor: S. Budyn, A. Kiciński]. Przygotowany na zlecenie Delegatur der Deutschen Bischofskonferenz für die polnischsprachige Seelsorge in Deutschland. Rektorat Polskiej Misji Katolickiej w Niemczech. 3. Spotkanie z Jezusem. Podręcznik metodyczny dla katechetów i rodziców. Hannover 2006 [współautor: A. Kiciński, Z. Barciński]. Artykuły naukowe: 1. Pielgrzymka papieska w nurcie katechezy okazjonalnej w Kościele tarnowskim. Tarnowskie Studia Teologiczne 18:1999 cz. 2 s. 271-284. 2. Katecheta w społeczeństwie pluralistycznym. W: W poszukiwaniu kształtu katechezy. Red. B. Klaus. Tarnów 2000 s. 220-229. 3. Troska arcybiskupa Jerzego Ablewicza o duszpasterstwo katechetyczne w Kościele partykularnym. W: Świadek wierny. Red. J. Stala. Tarnów 2000 s.176-189. 4. Ocenianie testem wyborów. W: Ocena w katechezie. Red. S. Kulpaczyński. Lublin 2001 s. 169-205.

Ks. dr hab. Marian Zając, prof. KUL 3 5. Wrażliwość na znaki czasu. W: Wypłyń na głębię. Wprowadzenie do praktyk chrześcijaństwa w świetle listu apostolskiego Jana Pawła II Novo millenno ineunte. Red. J. Królikowski, J. Stala. Katowice 2001 s. 248-259. 6. Droga katechezy do szkoły. W: Droga jako przestrzeń ludzka. Red. A. Drożdż, G. Witaszek. Lublin 2002 s. 229-237. 7. Ocena szkolna a dialog katechetyczny. W: Katecheza dziś. Red. J. Zimny. Sandomierz 2002 s. 151-162. 8. Praktyka katechizacji. W: Teologia pastoralna. T. 2. Teologia pastoralna szczegółowa. Red. R. Kamiński. Lublin 2002 s. 199-221. 9. Rola podręcznika w wychowaniu do modlitwy na przykładzie katechizmu Wędrowanie z Bogiem. W: Modlitwa w katechezie. Red. S. Kulpaczyński. Lublin 2002 s. 383-398. 10. Wymiar eklezjalny katechezy. W: Katechetyka materialna. Red. J. Stala. Tarnów 2002 s. 195-233. 11. Agresja wśród młodzieży jako problem katechetyczny. W: Katecheza młodzieży. Red. S. Kulpaczyński. Lublin 2003 s. 335-371. 12. Katecheza parafialna. W: Wybrane zagadnienia katechetyki. Red. J. Stala. Tarnów 2003 s. 144-174. 13. Katecheza przed wizytacją kanoniczną parafii. W: Przekonania i odpowiedzialność. Red. A. Drożdż, M. Drożdż. Kielce 2003 s. 57-71. 14. Tradycja źródłem katechezy. Roczniki Teologiczne 50:2003 z. 6 s. 81-97. 15. Biblijne inspiracje katechezy szkolnej. Tarnowskie Studia Teologiczne 23:2004 s. 211-224. 16. Cele katechetyczne. W: Wokół katechezy posoborowej. Red. R. Chałupniak [i in.]. Opole 2004 s. 39-42. 17. Dekada polskiego wydania Katechizmu Kościoła Katolickiego. Próba oceny konsekwencji dla katechezy. Roczniki Teologiczne 51:2004 z. 6 s. 159-173. 18. Katechizm Kościoła Katolickiego. Wzorcowy tekst katechezy odnowionej u źródeł wiary. Teologiczne Studia Siedleckie 1:2004 s. 95-108. 19. Odpowiedzialne oswajanie wirtualnego systemu uczestnictwa w realizacji katechezy. W: Środki audiowizualne w katechezie. Red. S. Kulpaczyński. Lublin 2004 s. 203-220. 20. Katecheza Kościoła w świetle Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii. Roczniki Teologiczne 52:2005 z. 6 s. 79-93. 21. Parafia miejscem katechezy. W: Miejsca katechezy. Rodzina, parafia, szkoła. Red. S. Kulpaczyński. Lublin 2005 s. 73-97. 22. Unikanie konfrontacji w wychowaniu toksycznych gimnazjalistów. W: Dzisiejszy bierzmowany. Problemy i wyzwania. Red. J. Stala. Kielce 2005 s. 315-336. 23. Inspiracje metodyczne zmierzające do pogłębienia katechezy pierwszokomunijnej. W: W poszukiwaniu nowych metod katechetycznych. Red. H. Słotwińska. Lublin 2006 s. 257-269. 24. Katechetyka w procesie kształcenia kaznodziejów. W: Integralne kształcenie kaznodziei. Red. W. Broński. Lublin 2006 s. 285-295. 25. Wzory osobowe ojca i ich wpływ na wychowanie katechizowanych. W: Człowiek między losem a wyborem. Red. M. Drożdż. Tarnów 2006 s. 275-283. 26. Inicjacja chrześcijańska w świetle Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii.

4 Instytut Teologii Pastoralnej W: Funkcja inicjacyjna katechezy w Kościele współczesnym. Red. K. Kantowski. Szczecin 2007 s. 273-288. 27. Katechetyka a historia Kościoła. W: Katechetyka i katecheza u progu XXI wieku. Red. A. Kiciński. Poznań 2007 s. 70-85. 28. Maryja. Matka nadziei i mistrzyni posługi pasterskiej biskupa. W: Przebóstwiać to co ludzkie. Red. S. Sojka, J. Stala. Tarnów 2007 s. 251-161. 29. Przeobrażenia statusu i roli ojca w rodzinie a formacja współczesnych katechizowanych. Roczniki Teologiczne 54:2007 z. 6 s. 429-440. 30. Sakramentalne aktualizowanie istoty Kościoła w decydujących sytuacjach życia katechizowanych. W: Siedem sakramentów świętych w nauczaniu katechetycznym. Red. H. Słotwińska. Lublin 2007 s. 213-226. 31. Wychowanie maryjne w katechezie. Katecheta 51:2007 nr 5 s. 11-21. 32. Wychowanie patriotyczne na katechezie w gimnazjum. W: Wychowanie młodzieży w średnim wieku szkolnym. Cz. I. Wychowanie ogólne. Red. J. Stala. Tarnów 2007 s. 153-172. Hasła leksykograficzne: 1. Józef Stala. W: Słownik katechetyków polskich. Red. R Czekalski. Warszawa 2003 s. 229-231. 2. Programy katechetyczne. W: Leksykon teologii pastoralnej. Red. R. Kamiński, W. Przygoda, M. Fiałkowski. Lublin 2006 s. 692-696. Katechezy: 1. Wierzę w Jezusa Chrystusa, który nauczył mnie ewangelicznej drogi życia. W: Katechizm bierzmowanych. Red. B. Klaus. Tarnów 1997 s. 43-46. 2. Czas żniwa. W: Podręcznik do religii dla I klasy gimnazjum. Red. Z. Marek [i in.]. Kraków 1999 s. 259-261. 3. Czas żniwa. W: Podręcznik metodyczny do religii dla I klasy gimnazjum. Red. Z. Marek [i in.]. Kraków 1999 s. 586-592. 4. Ostateczne powołanie. W: Podręcznik do religii dla I klasy gimnazjum. Red. Z. Marek [i in.]. Kraków 1999 s. 262-263. 5. Ostateczne powołanie. W: Podręcznik metodyczny do religii dla I klasy gimnazjum. Red. Z. Marek [i in.]. Kraków 1999 s. 593-599. 6. Powołani do zmartwychwstania. W: Podręcznik do religii dla I klasy gimnazjum. Red. Z. Marek [i in.]. Kraków 1999 s. 255-258. 7. Powołani do zmartwychwstania. W: Podręcznik metodyczny do religii dla I klasy gimnazjum. Red. Z. Marek [i in.]. Kraków 1999 s. 577-585. 8. Dekalog i wolność. W: Podręcznik do religii dla II klasy gimnazjum. Red. Z. Marek [i in.]. Kraków 2000 s. 83-85. 9. Dekalog i wolność. W: Podręcznik metodyczny do religii dla II klasy gimnazjum. Red. Z. Marek [i in.]. Kraków 2000 s. 213-221. 10. Ekumeniczne znaczenie Wielkiego Jubileuszu Odkupienia. W: Z Maryją wielbimy Boga w Trójcy Świętej. Szkice katechez jubileuszowych i maryjnych. Red. M. Zając. Tarnów 2000 s. 35-41. 11. Moje przygotowanie do peregrynacji Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. W: Z Maryją wielbimy Boga w Trójcy Świętej. Szkice katechez jubileuszowych i maryjnych. Red. M. Zając. Tarnów 2000 s. 61-65.

Ks. dr hab. Marian Zając, prof. KUL 5 12. Trynitarny wymiar Wielkiego Jubileuszu Odkupienia. W: Z Maryją wielbimy Boga w Trójcy Świętej. Szkice katechez jubileuszowych i maryjnych. Red. M. Zając. Tarnów 2000 s. 13-19. 13. W imieniu Boga. W: Podręcznik do religii dla II klasy gimnazjum. Red. Z. Marek [i in.]. Kraków 2000 s. 80-82. 14. W imieniu Boga. W: Podręcznik metodyczny do religii dla II klasy gimnazjum. Red. Z. Marek [i in.]. Kraków 2000 s. 204-212. 15. Nowy człowiek. W: Podręcznik do religii dla III klasy gimnazjum. Red. Z. Marek [i in.]. Kraków 2001 s. 37-39. 16. Nowy człowiek. W: Podręcznik metodyczny do religii dla III klasy gimnazjum. Red. Z. Marek [i in.]. Kraków 2001 s. 65-71. 17. Wiara, nadzieja i miłość. W: Podręcznik do religii dla III klasy gimnazjum. Red. Z. Marek [i in.]. Kraków 2001 s. 34-36. 18. Wiara, nadzieja i miłość. W: Podręcznik metodyczny do religii dla III klasy gimnazjum. Red. Z. Marek [i in.]. Kraków 2001 s. 59-64. 19. Czas żniwa. W: Podręcznik do religii dla I klasy gimnazjum. W drodze do Emaus. Red. Z. Marek. Kraków 2004 s. 220-222. 20. Powołani do zmartwychwstania. W: Podręcznik do religii dla I klasy gimnazjum. Red. Z. Marek. Kraków 2004 s. 217-219. 1. Opowieść o Zbawicielu. Pomoce katechetyczne. Prezentacja multimedialna na płycie CD. Projekt M. Zając. Lublin 2005 [z płytą CD]. Artykuły popularnonaukowe: 1. Katechizm Kościoła Katolickiego w duszpasterstwie. Currenda 148:1998 nr 2 s. 262-269. 2. Bóg ponad wszystko. Katecheta 6:1999 s. 45-49. 3. Wychowanie eucharystyczne dziecka przygotowującego się do I Spowiedzi i Komunii świętej. Currenda 155:2005 nr 3 s. 340-360. 4. Nauczanie religii w wielokulturowym społeczeństwie europejskim. Przegląd Uniwersytecki 108:2007 nr 4 s. 24 [współautor: P. Mąkosa]. Publikacje 2008- Artykuły: 1. Zając, M. (Red.): Emigracja wyzwaniem duszpasterskim dla Kościoła w Polsce. Lublin 2009 ss. 206. 2. Zając, M. (Red.): Katecheza dzieci. Lublin 2009 ss. 284. 3. Zając, M. (Red.): Spotkanie z Jezusem. Katowice 2009 ss. 30 [CD-ROM]. Artykuły: 1. Zając, M.: Elementy maryjne w katechezie młodzieży. W: Troska Kościoła o współczesną polską młodzież. Zarys problematyki (Red. A. Offmański). Szczecin 2008 s. 251 265.

6 Instytut Teologii Pastoralnej 2. Zając, M.: Katechizacja z paradygmatem ewangelicznym. W: Obecność Biblii w katechezie (Red. H. Słotwińska). Lublin 2008 s. 271 276. 3. Zając, M.: Mesologia. W: Encyklopedia katolicka. T. XII. Lublin 2008 kol. 603. 4. Zając, M.: Od przemawiania Boga do mówienia o Bogu. Refleksje z teologii katechezy. Roczniki Teologiczne 55:2008 z. 6 s. 149 162. 5. Zając, M., Mąkosa, P.: Nauczanie religii w wielokulturowym społeczeństwie europejskim. Przegląd Uniwersytecki 108:2008 z. 4 s. 24. 6. Zając, M.: Budowanie patriotyzmu przez działalność katechetyczną. W: W służbie piękna. Lublin 2009 ss. 10. 7. Zając, M.: Formacja duchowa katechetów świeckich. W: Formacja katechetów świeckich. Kraków 2009 ss. 13. 8. Zając, M.: Funkcje podręczników katechetycznych i ich modele. W: Poszukiwania optymalnego podręcznika do katechezy. Lublin 2009 ss. 21. 9. Zając, M.: How Teachers in Europe Teach Religion: An International Empirical Study. Hans-Georg Ziebertz, Ulrich Riegel (Eds.). Berlin 2009. Katecheta 53:2009 z. 12 s. 71 73. 10. Zając, M.: Idea Królestwa Bożego w nauczaniu katechetycznym. W: Scripturae Lumen. Ewangelia o Królestwie. Lublin 2009 ss. 11. 11. Zając, M.: Ks. Franciszek Blachnicki (1921-1987). W: 50 lat Teologii Pastoralnej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. Lublin 2009 ss. 13. 12. Zając, M.: O wielkich postanowieniach małego dziecka w przygotowaniu do I Komunii Świętej. W: O wielkich postanowieniach małego dziecka. Warszawa 2009 ss. 10. 13. Zając, M.: Reewangelizacja skutecznym antidotum w duszpasterstwie Europy zachodniej. W: Europa dla Chrystusa Chrystus dla Europy. Reewangelizacja cywilizacji zachodniej. Kraków 2009 ss. 15. 14. Zając, M.: Wprowadzenie. W: Katecheza dzieci. Lublin 2009 ss. 5. 15. Zając, M.: Wspólnotowe priorytety w dziedzinie edukacji religijnej dorosłych. Roczniki Pastoralno-Katechetyczne 1:2009 s. 79 89. 16. Zając, M.: Wychowanie do wspólnoty w wielokulturowej Europie. W: Kościół Communio jako podmiot i środowiska współczesnej katechezy. Szczecin 2009 ss. 21. 17. Zając, M., Mąkosa, P.: Poland: Faithfulness to God and to People. W: How Teachers in Europe Teach Religion. Berlin 2009 ss. 12. 18. Zając, M.: Ewangelizacja budzeniem zaufania do Słowa Bożego. W: Katecheza ewangelizacyjna. Lublin: Polihymnia 2010 s. 179 200. 19. Zając, M.: Nowa Ewangelizacja. W: Encyklopedia katolicka. T. XIV. Lublin: TN KUL 2010 kol. 13 14. 20. Zając, M.: (R)ewolucja myślenia o katechezie w szkole. W: Katecheza w szkole współczesnej. Lublin: Polihymnia 2010 s. 251 259. 21. Zając, M.: Rodzina polska jako środowisko katechezy maryjnej. Roczniki Pastoralno-Katechetyczne 2(57):2010 s. 51 63. 22. Zając, M.: Tożsamość katechety dziś zagrodzenia i wyzwania. W: Misja Świętego Pawła trwa. T. IX. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie 2010 s. 69 79.