RAPORT NA TEMAT NARKOMANII w 27 roku WOJEWÓDZTWO PODLASKIE Anna Solińska Ekspert wojewódzki ds. informacji o narkotykach i narkomanii Białystok 28
I. WPROWADZENIE Czynnikiem posiadającym potencjalny wpływ na problem narkomanii w województwie podlaskim jest jego usytuowanie. Podlasie połoŝone jest w północno-wschodniej części Polski - jest województwem przygranicznym - od wschodu graniczy z Białorusią, zaś od północy z Litwą 1. Taka sytuacja stwarza zagroŝenie przemytu przez pas graniczny środków psychoaktywnych. II. OPIS SYTUACJI, EPIDENIOLOGIA, CHARAKTERYSTYKA ZJAWISKA NARKOMANII NA TERENIE WOJEWÓDZTWA 1. UŜywanie narkotyków W 27 r. nie przeprowadzono badań dotyczących rozpowszechnienia uŝywania substancji psychoaktywnych, wiedzy o substancjach psychoaktywnych oraz informacji nt. potencjalnego popytu na narkotyki. 2. Narkomania problemowe uŝywanie narkotyków oraz konsekwencje zdrowotne i społeczne Jedną ze zdrowotnych konsekwencji uŝywania narkotyków, w szczególności drogą doŝylną, jest rozprzestrzenianie się chorób przenoszonych przez krew, wśród nich HIV/AIDS i wirusowego zapalenia wątroby. PoniŜsze wykresy przedstawiają sytuację epidemiologiczną zakaŝeń wirusem HIV (w tym u osób uŝywających narkotyki) w Polsce (Wykres 1) oraz w województwie podlaskim w latach 1999 27 (Wykres 2) a takŝe zachorowań na AIDS (analogicznie Wykres 3 i Wykres 4). 1 W regionie jest 9 przejść granicznych: na granicy z Litwą - Budzisko (drogowe), Ogrodniki (drogowe), Trakiszki (kolejowe); na granicy z Białorusią - Bobrowniki (drogowe), Czeremcha (kolejowe), Kuźnica Białostocka (drogowe i kolejowe), Połowce (drogowe), Siemianówka (kolejowe ruch towarowy). 2
Wykres 1. Liczba nowych zakaŝeń wirusem HIV w Polsce, w tym wśród narkomanów w 27 r. (zakaŝenia rejestrowane wg miejsca zakaŝenia) 2 16 14 136 12 11 1 8 76 6 4 2 1 44 18 13 13 16 18 8 3 6 9 2 1 kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie 33 27 61 12 12 88 2 2 1 46 mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie 31 22 44 34 4 7 11 42 34 32 2 23 11 3 3 wielkopolskie zachodniopomorskie Narkomani Nieznana droga zakaŝenia Ogółem liczba osób W 27 r. w województwie podlaskim zanotowano 6 nowych przypadków zakaŝenia wirusem HIV, w tym jeden przypadek zakaŝenia wirusem wśród iniekcyjnych uŝytkowników narkotyków (w 26 r. zanotowano 1 nowych przypadków zakaŝenia wirusem HIV, w tym jeden przypadek zakaŝenia wirusem poprzez iniekcję narkotyku). Analizując dane ujęte w powyŝszym wykresie naleŝy wnioskować, iŝ obok województwa świętokrzyskiego, województwo podlaskie jest terenem, na którym odnotowano najmniejszą ogólną liczbę nowych zakaŝeń wirusem HIV. JednakŜe w przeciwieństwie do porównywanego województwa, wśród tej liczby zarejestrowano jeden przypadek zakaŝenia wirusem poprzez iniekcję narkotyku (brak zakaŝeń wśród narkomanów w świętokrzyskim). Dodatkowo nie zarejestrowano nowych zakaŝeń wśród narkomanów w województwie opolskim i podkarpackim 2 Źródło: Zakład Epidemiologii Państwowego Zakładu Higieny. Wyjaśnienie pojęć: Narkomani oznacza iniekcyjnych uŝytkowników narkotyków; Nieznana droga zakaŝenia oznacza przypadki zakaŝeń, w których nie podano drogi transmisji wirusa (w ramach tej grupy mogą być równieŝ osoby uŝywające narkotyków doŝylnie); Ogółem liczba osób oznacza liczbę wszystkich przypadków zakaŝeń HIV zarejestrowanych w danym roku. 3
Wykres 2. Liczba nowych zakaŝeń wirusem HIV, w tym wśród narkomanów w latach 1999 27 w województwie podlaskim 3 2 19 2 1 1 14 1 13 11 1 9 9 1 6 3 3 1 1 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 Ogółem liczba osób W tym narkomani Jak wynika z danych Zakładu Epidemiologii Państwowego Zakładu Higieny, w latach 1999 27 w województwie podlaskim nastąpił znaczący spadek zakaŝeń wirusem HIV wśród osób uŝywających substancji psychoaktywnych. Dla porównania: w 1999 roku w województwie podlaskim stwierdzono 19 przypadków zakaŝenia wirusem HIV, z czego 14 wśród osób, które przyznały się do uŝywania substancji psychoaktywnych, natomiast w roku 27 spośród stwierdzonych 6 przypadków zakaŝenia wirusem HIV tylko jeden wiąŝe się z uŝywaniem substancji psychoaktywnych. Na opisywaną sytuację wpływ mogły mieć dwa czynniki. Po pierwsze jak wynika z raportu Janusza Sierosławskiego z Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie dotyczącego problemu narkomanii w Polsce 4 od 1999 roku znacząco wzrasta liczba osób przyjmowanych do lecznictwa stacjonarnego z powodu uŝywania środków psychoaktywnych. Powoduje to wzrost świadomości nt. konsekwencji zdrowotnych związanych z uŝywaniem narkotyków, a tym samym pojawienie się u osób, które poddały się leczeniu, poczucia zagroŝenia wirusem HIV. Po drugie, jak wynika z wyŝej wymienionego raportu, na przestrzeni ostatnich lat pojawiło się wiele nowych środków psychoaktywnych, których sposób uŝywania nie wiąŝe się bezpośrednio z ryzykiem zakaŝenia wirusem HIV. W tym kontekście naleŝałoby postawić wniosek, który łamie stereotyp narkomana nosiciela wirusa HIV. Wynika bowiem, iŝ odsetek nowych zakaŝeń wirusem HIV wśród osób uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych na przestrzeni ostatnich lat zmniejsza się. Warto zaznaczyć, iŝ w 23 roku na dziesięć przypadków nowych zakaŝeń wirusem HIV, na 3 Źródło: Zakład Epidemiologii Państwowego Zakładu Higieny. 4 J. Sierosławski, Narkomania w Polsce w 2 r. Dane z lecznictwa odwykowego. 4
terenie województwa podlaskiego, Ŝaden nie był związany z uŝywaniem środków psychoaktywnych. Wykres 3. Liczba zachorowań na AIDS w 27 r. w Polsce, w tym wśród narkomanów (zakaŝenia rejestrowane wg miejsca zamieszkania) 7 6 6 43 4 3 Narkomani Nieznana droga zakaŝenia Ogółem liczba osób 2 1 7 2 kujawsko-pomorskie lubelskie 14 9 8 8 9 6 6 6 43 4 4 4 1 23 1 2 3 4 1 lubuskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie 14 18 8 12 8 7 3 11 1 1 wielkopolskie zachodniopomorskie 4 1 Wykres 4. Liczba zachorowań na AIDS, w tym wśród narkomanów w latach 1999 27 w województwie podlaskim 6 4 4 4 4 4 4 3 2 2 2 3 2 2 2 3 3 3 Ogółem liczba osób W tym narkomani 1 1 1 1999 2 21 22 23 24 2 26 27 Na podstawie danych przedstawionych na wykresie 4 wnioskujemy, iŝ odsetek Źródło: Zakład Epidemiologii Państwowego Zakładu Higieny. Wyjaśnienie pojęć: Narkomani oznacza iniekcyjnych uŝytkowników narkotyków; Nieznana droga zakaŝenia oznacza przypadki zakaŝeń, w których nie podano drogi transmisji wirusa (w ramach tej grupy mogą być równieŝ osoby uŝywające narkotyków doŝylnie); Ogółem liczba osób oznacza liczbę wszystkich przypadków zakaŝeń HIV zarejestrowanych w danym roku. 6 Źródło: Zakład Epidemiologii Państwowego Zakładu Higieny.
zachorowań na AIDS wśród narkomanów na przestrzeni lat 1999-27 w województwie podlaskim jest stosunkowo stały. Warto jednak podkreślić fakt, iŝ w 2 roku wśród zachorowań na AIDS nie stwierdzono przypadku mającego związek z uŝywaniem substancji psychoaktywnych. JednakŜe w latach 24 27 nastąpił nieznaczny wzrost zachorowań na AIDS wśród narkomanów. Wykres. Liczba zgonów z powodu przedawkowania narkotyków w Polsce w roku 26 7 4 3 3 2 2 1 1 17 13 kujawsko-pomorskie lubelskie 7 8 lubuskie 37 34 2 1 9 7 3 mazowieckie opolskie podkarpackie PODLASKIE pomorskie 38 19 6 4 wielkopolskie zachodniopomorskie 9 liczba zgonów Wykres 6. Liczba zgonów z powodu przedawkowania narkotyków w latach 24-26 w województwie podlaskim 8 14 12 1 8 6 4 2 13 7 4 24 2 26 Liczba zgonów 7 Źródło: Główny Urząd Statystyczny. Dane wg krajowej definicji: F11-12, F14-16, F19, X42, X62, Y12, X44, X64, Y14. 8 Źródło: Główny Urząd Statystyczny. Dane wg krajowej definicji: F11-12, F14-16, F19, X42, X62, Y12, X44, X64, Y14. 6
Wg danych GUS przedstawionych na wykresie 6, w 26 roku w województwie podlaskim zanotowano 7 zgonów spowodowanych przedawkowaniem narkotyków. Opierając się na tych wartościach dodatkowo opracowanych przez Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii, wskaźnik liczby zgonów na 1 dla województwa podlaskiego w 26 roku wynosi,9 i jest niŝszy od krajowego, który ma wartość,63. Na przestrzeni 3 lat (24-26) w województwie podlaskim liczba zgonów z powodu przedawkowania narkotyków z 4 przypadków w 24 roku (wskaźnik wojewódzki,33, wskaźnik krajowy,61) wzrasta do 13 przypadków w roku kolejnym (wskaźnik wojewódzki 1,8, wskaźnik krajowy,76), by następnie spaść do 7 przypadków w roku 26. Konsekwencje społeczne uŝywania środków psychoaktywnych moŝna rozpatrywać w kontekście udzielania świadczeń osobom uzaleŝnionym od narkotyków oraz ich rodzinom. Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 12 marca 24 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 24 r. Nr 64, poz. 93) jednym z powodów udzielania pomocy społecznej jest narkomania. W 27 roku województwo podlaskie uplasowało się na ostatnim miejscu w kategorii udzielania pomocy społecznej osobom i rodzinom z problemem narkomanii (Wykres 7). W omawianym roku udzielono świadczeń 3 rodzinom, w tym 3 rodzinom na obszarze wiejskim (69 rodzin, w tym 1 rodzina na wsi w 26 r.). Wykres 7. Liczba rodzin, którym przyznano pomoc z powodu narkomanii w 27 roku 9 7 638 6 48 421 4 3 288 326 ogółem w tym na wsi 2 1 34 16 13 177 146 18 123 84 27 23 18 2 24 3 66 3 8 3 24 7 167 23 2 197 36 6 114 kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie wielkopolskie zachodniopomorskie 9 Źródło: Sprawozdanie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej - MPiPS-3, I-XII 27. 7
3. Postawy wobec narkotyków i narkomanii W 27 roku na terenie województwa podlaskiego nie przeprowadzono badań dotyczących postaw społeczeństwa wobec narkomanów. 4. Dostępność narkotyków W 27 r. nie przeprowadzono badań dotyczących dostępności substancji psychoaktywnych na Podlasiu. Najbardziej aktualna wiedza w ww. zakresie dotyczy 2 roku oraz Miasta Białystok 1 (informacje zawarte w Raporcie na temat narkomanii w województwie podlaskim w 2 roku). III. OPIS I OCENA POSIADANYCH ZASOBÓW ORAZ PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ W WOJEWÓDZTWIE 1. Ograniczanie popytu 1.1 Profilaktyka Podnoszenie kwalifikacji, doskonalenie zawodowe 1) W terminie 2-31 maja 27 r. wspólnie z białostockim Stowarzyszeniem FAROS przeprowadzono szkolenie dla studentów uczelni pedagogicznych z zakresu streetworkingu pn.: Zmniejszenie ryzyka w kontekście zakaŝeń HIV, STI w zachowaniach seksualnych. Cel szkolenia: zwiększenie zakresu wiedzy na temat związku pomiędzy zachowaniami seksualnymi a HIV/AIDS oraz STI; doskonalenie umiejętności komunikowania się w obszarze seksualności, uświadomienie sobie trudności, barier, przeszkód w budowaniu relacji z drugą osobą. Celem rozpatrywanym w kontekście efektu było pozyskanie liderów przygotowanych do pracy streetworkera. 2) W terminie wrzesień listopad 27 r. przy współpracy z MłodzieŜowym Ośrodkiem Terapii i Readaptacji ETAP w Białymstoku przeprowadzono szkolenie pn. Wczesne rozpoznawanie i interwencja wobec osób eksperymentujących i uzaleŝnionych od środków psychoaktywnych. Zachowania ryzykowne w szkole (HIV/AIDS, przemoc), 1 Źródło: J. Wieczorek-Łada, W. Jocz (pod red.), UŜywanie substancji psychoaktywnych przez młodzieŝ Białegostoku. W: Styl Ŝycia młodzieŝy Białegostoku a zdrowie, Urząd Miejski w Białymstoku Wydział Spraw Społecznych, Białystok 26. 8
skierowane do róŝnych grup zawodowych - pedagogów, nauczycieli, wychowawców podlaskich szkół (liczba uczestników 137 os.); - przedstawicieli gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych (liczba uczestników 42 os.); - dyrektorów podlaskich szkół (liczba uczestników 33 os.). Cel szkolenia: edukacja oraz kształtowanie umiejętności dotyczących działań profilaktycznych i pomocowych dla dzieci, młodzieŝy i ich rodziców. Zakres tematyczny: psychospołeczny aspekt uzaleŝnienia, profilaktyka, rodzaje narkotyków i sposoby rozpoznania osób pod ich wpływem, formy pomocy dla młodzieŝy eksperymentującej i uzaleŝnionej od środków psychoaktywnych, metody interwencji oraz procedury postępowania wobec osób eksperymentujących. 3) W terminie maj grudzień wspólnie z MłodzieŜowym Ośrodkiem Terapii i Readaptacji ETAP w Białymstoku przeprowadzono szkolenie pn. Grupy wsparcia dla kuratorów sądowych będące cyklem spotkań ukierunkowanych na: rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem przy wykorzystaniu indywidualnych zasobów; systemowe wsparcie w trudnych sytuacjach związanych z pracą zawodową; pomoc w rozwiązywaniu konfliktów na płaszczyźnie pracy z młodzieŝą/rodziną; dostarczenie kompleksowej wiedzy nt. pracy z osobą przejawiającą zachowania ryzykowne, eksperymentującą ze środkami psychoaktywnymi; wypracowanie prawidłowej komunikacji w relacjach kurator podopieczny, kurator rodzina ; monitoring własnej pracy; uczestnictwo w spotkaniach superwizyjnych oraz wymianę doświadczeń. Cykl szkoleniowy ukończyła grupa 8 kuratorów zawodowych z wydziału dla dorosłych oraz z wydziału do spraw rodziny i nieletnich. Realizowane programy profilaktyczne W terminie wrzesień październik 27 roku, przy współpracy z białostockim Stowarzyszeniem FAROS, w wybranych szkołach gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych województwa podlaskiego 11 zrealizowano program edukacyjno profilaktyczny pn.: Uczymy się Ŝycia bez ryzyka AIDS. Cel programu: przekazanie podstawowych informacji nt. HIV/AIDS oraz ocena poziomu wiedzy odbiorców w tym zakresie; edukacja dotycząca zachowań ryzykownych, zagroŝeń płynących z uŝywania narkotyków, zmian związanych z adolescencją, oraz zasobów pomocowych w sytuacji kryzysowej. Ogółem projektem objęto 286 uczniów, w tym: 93 11 Gimnazjum w Zabłudowie oraz Liceum Ogólnokształcące z Białoruskim Językiem Nauczania w Bielsku Podlaskim 9
gimnazjalistów klas trzecich, 124 licealistów klas pierwszych oraz 69 licealistów klas drugich. Liczba gmin zaangaŝowanych w realizację zadań profilaktyki I - i II rzędowej Wsparcie finansowe programów profilaktycznych w 27 roku przez gminy województwa podlaskiego 12 : - 6 gmin wsparło programy profilaktyki I rzędowej ( gmin w 26 roku), - 14 gmin wsparło programy profilaktyki II rzędowej (1 gmin w 26 roku). 1.2 Leczenie i rehabilitacja Wydatki na realizację świadczeń zdrowotnych udzielanych w trybie ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w zakresie leczenia i rehabilitacji uzaleŝnienia od narkotyków lub szkodliwego ich uŝywania W roku 27 Podlaski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia wydał na świadczenia zdrowotne udzielane w trybie ambulatoryjnym w zakresie leczenia i rehabilitacji uzaleŝnienia od narkotyków lub szkodliwego ich uŝywania środki finansowe w łącznej kwocie 163 789,2 zł. 1.3 Readaptacja społeczna Na terenie województwa podlaskiego znajdują się dwa stacjonarne ośrodki readaptacyjne: Katolicki Ośrodek Wychowania i Terapii UzaleŜnień Metanoia w Czarnej Białostockiej. Do ośrodka przyjmowane są dzieci i młodzieŝ w wieku 13-18 lat uzaleŝnione od środków psychoaktywnych.. NZOZ Ośrodek Resocjalizacji MONAR w Zaczerlanach. Ośrodek zajmuje się leczeniem osób w wieku 19-42 lat uzaleŝnionych od środków odurzających nie będących lub będących zakaŝonymi HIV. 12 Na 114 gmin. Źródło: Wybrane dane z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Narkomanii przez gminy w 27 roku, Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. 1
1.4 Ograniczanie szkód zdrowotnych Na terenie województwa podlaskiego nie są realizowane programy redukcji szkód związanych z uŝywaniem narkotyków. 2. Ograniczanie podaŝy Walka z nielegalnym rynkiem narkotykowym Działania Podlaskiej Policji 13 1) działania wykrywcze: - we współpracy ze StraŜą Graniczną, M/KRPA kontrolowano miejsca dystrybucji środków psychoaktywnych (bazary, targowiska, rejony przejść granicznych itp.), - prowadzono działania operacyjne, mające na celu zwalczanie przestępczości narkotykowej. 2) działania interwencyjne: - prowadzono procedurę śółta Kartka w stosunku do lokali w których podejrzewano brak reakcji personelu na sytuacje związane z łamaniem przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. 3) działania edukacyjno - informacyjne: - opracowano i rozesłano do szkół prezentacje multimedialne z zakresu profilaktyki narkomanii i działalności subkultur młodzieŝowych (KMP w Białymstoku), będące materiałem szkoleniowym do samodzielnego prowadzenia przez pedagogów spotkań/szkoleń dla nauczycieli i rodziców; - organizowano spotkania edukacyjne dla dzieci, młodzieŝy i rodziców z zakresu prawnych konsekwencji ryzykownych zachowań dzieci i młodzieŝy; - przeprowadzono łącznie 127 szkoleń dot. problematyki narkomanii, w tym 12 dla przedstawicieli róŝnych grup zawodowych (samorządów, instytucji administracji rządowej, organizacji pozarządowych oraz pracowników szkół i innych placówek systemu oświaty, zakładów dla nieletnich, więziennictwa, wojska). W szkoleniach uczestniczyło łącznie 3 8 osób, w tym 2 681 przedstawicieli podmiotów pozapolicyjnych; 13 Źródło: Komenda Wojewódzka Policji w Białymstoku. 11
Szkolenia funkcjonariuszy Policji dotyczyły m.in. sposobu wykorzystywania urządzeń do wykrywania narkotyków w organizmie oraz opisu środków psychoaktywnych, ich wyglądu i sposobu działania. Podczas szkoleń dla przedstawicieli innych grup zawodowych omawiano procedury postępowania w sytuacji zagroŝenia narkomanią/alkoholizmem (sposób zabezpieczenia środków psychoaktywnych, postępowanie z osobami posiadającymi ww. środki i będącymi pod ich wpływem /uzaleŝnionych od nich). - propagowano profilaktykę narkomanii w lokalnych mediach (Radio Białystok, TV Białystok, Radio Akadera). 4) działania alternatywne: - na terenie KMP w Białymstoku przeprowadzono konkurs plastyczny dla uczniów szkół gimnazjalnych pn. śyj z pasją. W 27 roku główną ideą przedsięwzięcia było promowanie konstruktywnych postaw, zdrowego stylu Ŝycia oraz atrakcyjnych dla dzieci i młodzieŝy alternatywnych form spędzania wolnego czasu. Uczestnicy konkursu, za pomocą techniki plastycznej, opowiadali o świecie swoich zainteresowań, pasji, o sposobach na nudę i bezczynność, zachęcając tym samym rówieśników do podobnych poszukiwań; - we wrześniu 27 r. we współpracy z Urzędem Miejskim w Białymstoku oraz Polskim Stowarzyszeniem Pedagogów i Animatorów Klanza Oddział Białostocki zorganizowano cykliczną imprezę rodzinną pod nazwą Targi Profilaktyczne Znajdź czas dla swojego dziecka. W ramach Targów odbyły się występy artystyczne i pokazy sportowe dzieci i młodzieŝy, zabawy, konkursy dla widowni oraz zaprezentowały się (w formie stoisk) białostockie placówki kulturalno oświatowe, sportowe i pomocowe. W imprezie wzięło udział ok. 3 tys. osób. ) działania konsolidujące: - uczestniczono w pracach szkolnych zespołów ds. bezpieczeństwa (KPP w Wysokiem Mazowieckiem) i lokalnych zespołów/koalicji ds. profilaktyki uzaleŝnień (KMP w Białymstoku, KPP w Siemiatyczach); - uczestniczono w spotkaniach roboczych zespołu zadaniowego do współpracy z Komitetem Sterującym Ogólnopolskiej Sieci Uczelni Wolnych od UzaleŜnień, w ramach którego opracowano formy i zakres współpracy Policji z uczelniami wyŝszymi. 12
Ujawnienia narkotyków (narkotyki zabezpieczone) 1) Działania Podlaskiej Policji W 27 r. Podlaska Policja zabezpieczyła następujące narkotyki: 14 1. konopie 1 11 szt., 2. marihuana 42g, 3. amfetamina 3 4g, 4. kokaina 17g,. ecstasy 13 343 szt., 6. heroina 228g, 7. grzyby halucynogenne 1g, 8. haszysz 4g, 9. barbiturany/benzodiazepiny (Relanium itp.) 8 28 szt. 2) Działania Podlaskiego Oddziału StraŜy Granicznej oraz Izby Celnej w Białymstoku W 27 roku funkcjonariusze Podlaskiego Oddziału StraŜy Granicznej ujawnili 1,9g marihuany 1. Natomiast funkcjonariusze celni ujawnili następujące środki psychoaktywne 16 : Marihuana:,31g 17 Metaamfetamina: 26,73g 18 Amfetamina: 2g 19 Kokaina: 776,28g i Ekstazy: 247,97g 2. Ujawnianie i ściganie przestępstw związanych z narkotykami Analizując przestępczość narkotykową w województwie na przestrzeni pięciu ostatnich lat stwierdza się, iŝ nie jest ona zjawiskiem dynamicznym i posiada tendencję do stabilizacji. Liczbę przestępstw naruszających przepisy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w latach 23 27 przedstawia Wykres 8. 14 Źródło: Komenda Wojewódzka Policji w Białymstoku. 1 Źródło: Podlaski Oddział StraŜy Granicznej w Białymstoku 16 Źródło: Izba Celna w Białymstoku 17 Ujawniono w Białymstoku, ŁomŜy i Bobrownikach 18 Ujawniono na przejściu granicznym w Budzisku 19 Ujawniono na przejściu granicznym w Kuźnicy 2 Ujawniono na przejściu granicznym w Ogrodniczkach 13
Wykres 8. Liczba przestępstw narkotykowych w latach 23 27 w województwie podlaskim 21. 1 2 1 239 1 2 1 1 1 198 1 11 1 164 1 1 1 1 9 1 73 23 24 2 26 27 Liczba przestępstw W 27 roku stwierdzono ogółem 1.164 przestępstwa naruszające przepisy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, co stanowi ponad 4% ogólnej liczby odnotowanych w tym roku przestępstw (26.62) oraz 8% wzrost liczby przestępstw w porównaniu z rokiem poprzednim (1.73-26 r.). Przestępczość narkotykową (wg kwalifikacji czynu), na podstawie danych Komendy Wojewódzkiej Policji w Białymstoku, w województwie podlaskim w latach 26-27 przedstawia Tabela 1. Tabela 1. Przestępstwa naruszające przepisy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w latach 26-27 Kwalifikacja prawna Lata Przestępstwa stwierdzone ogółem art. 62, ust. 1 i 3 posiadanie 26 423 27 9 art. 9 udzielanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej 26 288 27 317 art. 8 udzielanie 26 172 27 199 21 Opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Wojewódzkiej Policji w Białymstoku 14
art. 6 ust. 3 wprowadzanie do obrotu znacznej ilości 26 92 27 7 art. 63 ust. 1 uprawa maku 26 44 27 18 art. 62 ust. 2 posiadanie znacznej ilości art. 6 ust. 1i 2 wprowadzanie do obrotu art. ust. 1-3 przewoŝenie, wywoŝenie, przywoŝenie art. 3 ust. 1i 2 wytwarzanie, przerabianie, przetwarzanie art. 61 wytwarzanie, przetwarzanie, przerabianie, przewoŝenie i wywoŝenie prekursorów 26 23 27 22 26 17 27 19 26 1 27 14 26 6 27 6 26 2 27 2 Suma 26 1 73 27 1 164 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Komendy Wojewódzkiej Policji w Białymstoku W 27 roku najwięcej czynów przeciwko ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii odnotowano w kategorii posiadanie środków odurzających lub substancji psychotropowych (9 czynów), udzielanie ww. środków w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej (317 czynów) oraz udzielanie albo nakłanianie do uŝycia ww. środków (199 czynów). Ponadto z danych KWP w Białymstoku wynika, iŝ: - Większość czynów przeciwko ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii popełniły osoby dorosłe (96 czynów). - Wśród ogólnej liczby 62 podejrzanych o czyny przeciwko ustawie odnotowano: 171 osób w przedziale wiekowym 21-24 lata, 244 osoby w przedziale wiekowym 17-2 lat oraz 69 osób nieletnich. - Wśród ogólnej liczby podejrzanych najwięcej odnotowano osób bezrobotnych 274, ponadto187 uczniów oraz 2 studentów. W przewaŝającej większości sprawcami czynów łamiących przepisy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii byli męŝczyźni, jedynie 29 osób to kobiety. 1
- Nieletni sprawcy popełnili ogółem 12 czynów, przy czym działali przede wszystkim w mieście, gdzie popełnili ich zdecydowaną większość (114 czynów). Wszystkie czyny były popełnione indywidualnie. Analogicznie do przestępczości dorosłych, największy udział nieletnich odnotowano w kategoriach dot. posiadania, posiadania znacznej ilości i udzielania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. IV. WNIOSKI I REKOMENDACJE W związku z przedstawionymi informacjami nt. problemu narkomanii w województwie podlaskim oraz z podejmowanymi w tym przedmiocie działaniami, rekomenduje się podjęcie dodatkowych przedsięwzięć mających na celu poprawę skuteczności realizowanych zadań, tj.: 1. Przeprowadzenie kompleksowych badań nt. uŝywania środków psychoaktywnych przez młodzieŝ szkolną/akademicką z terenu województwa podlaskiego (rozpowszechnienie zjawiska uŝywania substancji psychoaktywnych, identyfikacja i pomiar czynników mających wpływ na podaŝ i popyt na środki psychoaktywne). 2. Rozwój pracy streetworkerskiej poprzez zaangaŝowanie liderów rówieśniczych w realizację działań środowiskowych oraz stworzenie formalnych grup pracowników ulicznych. 3. Rozszerzenie szkoleń dla nauczycieli, wychowawców, pedagogów szkolnych z zakresu przeciwdziałania narkomanii o treść merytoryczną dotyczącą narzędzi i metod praktycznych w pracy z dziećmi/młodzieŝą przejawiającą zachowania ryzykowne. Załącznik do Raportu: Wykaz - Placówki udzielające pomocy osobom z problemem narkotykowym w województwie podlaskim. Przygotowała: Anna Solińska. Ekspert wojewódzki ds. informacji o narkotykach i narkomanii. Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Białymstoku. 16