MOTOREDUKTOR PNEUMATYCZNY 5MA04, 5MA05, 5MA28, 5MA140 MOTOREDUKTOR PNEUMATYCZNY REWERSYJNY 5MA04R, 5MA05R, 5MA28R Instrukcja montażu i obsługi maszyny nieukończonej (oryginalna) ARCHIMEDES S.A. ul. Robotnicza 72 53-608 Wrocław, PL Tel. +48 071 7827100 Fax +48 071 3550962 www.archimedes.com.pl Wydanie: III, grudzień 2010 Nr wyrobu:..
1. WSTĘP Niniejsza instrukcja powinna być starannie przechowywana i zawsze dostępna dla operatora, zakładowej służby BHP i innych osób związanych z obsługą motoreduktorów pneumatycznych. Informacje tu zawarte są istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa pracy, właściwej eksploatacji, konserwacji i utylizacji wyrobu, a ponadto ułatwiają zamawianie części zamiennych. Użytkownik przed zastosowaniem motoreduktora w wyrobie finalnym powinien dokładnie zapoznać się z treścią niniejszego dokumentu i upewnić się, że informacje tu zawarte są dla niego zrozumiałe. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących wykorzystania naszych wyrobów, prosimy o kontakt ze sprzedawcą lub bezpośrednio z firmą Archimedes we Wrocławiu. Identyfikacja czasu produkcji wyrobu Wyroby pneumatyczne posiadają trwały, indywidualny numer fabryczny składający się z co najmniej pięciu cyfr. Dwie pierwsze cyfry odnoszą się do roku budowy wyrobu, a następne oznaczają kolejny egzemplarz wyrobu wyprodukowanego w danym roku. 2. CHARAKTERYSTYKA I PRZEZNACZENIE WYROBU Motoreduktory pneumatyczne to jednostki napędowe, zbudowane z silników obrotowych napędzanych sprężonym powietrzem i (w większości przypadków) z przekładni planetarnych redukujących obroty wrzeciona. Motoreduktory serii 5MA wyposażone są w silniki o mocy około 0,6 kw i różnią się miedzy sobą: momentem obrotowym i jednocześnie - ilością obrotów wrzeciona, kierunkowością obrotów; motoreduktory oznaczone literą R to urządzenia dwukierunkowe, natomiast w pozostałych kierunek obrotów wrzeciona jest przeciwny do kierunku wskazówek zegara patrząc na wyrób od strony wrzeciona. Motoreduktory pneumatyczne przeznaczone są do zabudowy w wyrobie finalnym i służą jak źródło napędu różnego rodzaju urządzeń mechanicznych. Mają zastosowanie głównie tam, gdzie nie może być wykorzystany napęd elektryczny i gdzie wymagana jest znaczna moc przy małych gabarytach źródła napędu. - 1 -
3. PARAMETRY TECHNICZNO - EKSPLOATACYJNE L.p. Parametr Jednostka miary 5MA04 5MA04R Typ motoreduktora 1 Obroty biegu luzem 1/min 420 380 520 470 3100 2820 15000 2 Obroty mocy max 1/min 210 190 260 235 1550 1410 7500 3 Moc max kw 0,65 0,52 0,65 0,52 0,65 0,52 0,65 4 Moment max (zatrzymania) Nm 60 52 48 42 8,2 7 1,7 5 Moment startu (obciążenie) Nm 48 42 38 34 6,6 5,6 1,36 6 Zużycie powietrza m 3 /h 55 55 55 55 55 55 55 7 Średnica wrzeciona mm 14h6 8 Masa kg 2,4 2,4 2,4 2,4 2,0 2,0 2,0 Gniazdo końcówki 9 powietrznej G1/4 10 Średnica otworu w końcówce powietrznej mm 7 11 Średnica wewn/zewn. przewodu powietrznego 5MA05 5MA05R mm 13 /24 12 Ciśnienie zasilania max MPa 0,63 13 Poz. ciśn. akustycznego db/a 87 14 Poziom mocy akustycz. db/a 98 5MA28 5MA28R 5MA140-2 -
4. BEZPIECZEŃSTWO Przed zastosowaniem motoreduktora w wyrobie finalnym należy dokładnie zapoznać się z przepisami obowiązującymi w zakresie bezpieczeństwa maszyn oraz z treścią niniejszej instrukcji obsługi. Elementy ruchome motoreduktora (wrzeciono, sprzęgło) powinny być zabudowane osłoną. Nie wolno zwiększać ciśnienia powietrza roboczego powyżej 0,63 MPa. Zadbać o to, by w miejscu pracy był łatwy dostęp do urządzeń odcinających dopływ powietrza. Nie stosować uszkodzonych węży powietrznych. Wąż taki może być przyczyną wypadku. Stosować węże obliczone na ciśnienie robocze wynoszące co najmniej 0,63 MPa. Unikać nadmiernego smarowania narzędzia, ponieważ olej wydostający się z narzędzia w postaci mgły jest szkodliwy dla środowiska naturalnego i dla operatora. W przypadku przedostania się smaru lub oleju do oczu, należy bezwzględnie skorzystać z pomocy medycznej. Po zakończeniu pracy zamknąć zawór sieciowy sprężonego powietrza. Uszkodzone urządzenie należy wycofać z użytkowania i ostrzegawczo oznaczyć. Motoreduktor, przed przeprowadzeniem konserwacji czy naprawy, należy odłączyć od sieci sprężonego powietrza. Motoreduktor nie posiada powłoki izolacyjnej. Zetknięcie się narzędzia ze źródłem energii elektrycznej grozi porażeniem operatora. Nieprzestrzeganie ww. wymagań dotyczących bezpieczeństwa pracy może doprowadzić do wypadku, obrażeń ciała lub utraty zdrowia. Producent nie odpowiada za skutki powstałe w wyniku wykorzystania wyrobu w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem. Uwaga: Hałas emitowany przez motoreduktory serii 5MA (patrz pkt 3) jest wyższy od wartości dopuszczalnych w odniesieniu do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy określonych w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. Dziennik Ustaw Nr 161. - 3 -
W warunkach konkretnego zastosowania motoreduktora wartości tych parametrów mogą się zmieniać, co należy uwzględnić przy ocenie wyrobu finalnego. 5. PRZYGOTOWANIE DO PRACY Motoreduktor powinien być zasilany z sieci sprężonego powietrza o ciśnieniu nominalnym 0,63 MPa, wyposażonej w blok przygotowania powietrza złożony z filtra, regulatora ciśnienia oraz smarownicy. Powietrze robocze powinno być zawsze czyste i pozbawione wilgoci; Powinno odpowiadać 4 klasie czystości wg PN-ISO8573-1. Zaleca się, by instalacja sprężonego powietrza wyposażona była w odwadniacz. Instalację powietrzną należy regularnie odwadniać. Końcówki powietrzne należy pewnie połączyć z przewodem sprężonego powietrza i koniecznie zabezpieczyć opaskami zaciskowymi. Należy unikać przewodów dłuższych niż 5 m, gdyż spadek ciśnienia w przewodzie powoduje obniżenie mocy urządzenia. W przypadku konieczności użycia dłuższych przewodów stosować najpierw przewód o większej średnicy, a następnie ok. 3 m przewód o średnicy nominalnej, tj. 13 mm. Dla zapewnienia skutecznego smarowania mgłą olejową, długość węża łączącego narzędzie ze smarownicą nie powinna być większa niż 6 10 m. Schemat typowej instalacji sprężonego powietrza - 4 -
6. INSTALOWANIE MOTOREDUKTORA Motoreduktor serii 5MA należy używać tylko do prac, do których został zaprojektowany. Nie należy dokonywać przeróbek dla innego wykorzystania wyrobu. Przykład podłączenia motoreduktora (rewersyjnego) do sieci sprężonego powietrza Uwaga: 1. Motoreduktor rewersyjny 2. Zawór rozdzielający (sterujący kierunkiem obrotów) 2a Tłumik hałasu 3. Blok przygotowania powietrza (patrz pkt 5) 4. Zawór odcinający (sterujący) Motoreduktor należy pewnie zamocować w urządzeniu finalnym, za pomocą dwóch śrub M10 wykorzystując pierścień bazujący ø52h9. (Połączenie gwintowe zabezpieczyć przed samoczynnym odkręceniem.) Elementy odwodu pneumatycznego motoreduktora (w tym przewody zasilające) powinny gwarantować przepływ powietrza na poziomie 50 m 3 /h. Jest to warunek uzyskania pełnej mocy motoreduktora. Przy podłączeniu motoreduktora jednokierunkowego (5MA04, 5MA05, 5MA28 lub 5MA140) nie jest wymagany zawór rozdzielający (poz.2). - 5 -
Stosować wyłącznie przewody powietrzne olejoodporne. Sterując ciśnieniem powietrza zasilającego można zmienić wielkość momentu obrotowego osiąganego przez motoreduktor; Przy zmianie ciśnienia o 0,1 MPa, moment zmieni się o około 20%. 7. KONSERWACJA BIEŻĄCA Smarowanie silnika W czasie pracy silnik motoreduktora powinien być smarowany mgłą olejową wytworzoną przez smarownicę kroplową zainstalowaną w sieci sprężonego powietrza. Smarownicę należy ustawić na poziom 3 4 kropli na 1 minutę pracy motoreduktora przy pełnym poborze powietrza zasilającego. Spadające krople należy obserwować na przezroczystym wskaźniku urządzenia, olej do smarowania powinien posiadać bardzo dobre właściwości smarne, zapobiegające przedwczesnemu zużyciu i nadmiernemu nagrzewaniu się elementów ruchomych oraz powstawaniu szlamów i produktów utleniania. Zalecane oleje spełniające powyższe wymagania to: PNE32 firmy Lotos SA i Torcula 32 firmy Shell. Smarowanie łożysk, przekładni zębatych i pozostałych części pracujących ruchowo Do smarowania łożysk odkrytych i półodkrytych, kół zębatych oraz innych ruchomych części motoreduktora zaleca się stosować smar stały ŁT 43 wg PN-C-96134. Smarowanie należy przeprowadzać po każdorazowym demontażu wyrobu. Uwaga: Stwierdzenie podczas naprawy gwarancyjnej, że urządzenie pracowało bez smarowania stanowi podstawę do odrzucenia roszczeń do bezpłatnej naprawy. 8. PRZEGLĄDY I NAPRAWY A. Wszystkie przeglądy i naprawy dokonywać po uprzednim odłączeniu urządzenia od sieci sprężonego powietrza. - 6 -
B. Przeglądy i naprawy powinny przeprowadzać osoby posiadające odpowiednie doświadczenie i wyposażone we właściwy sprzęt. C. Naprawy motoreduktora w okresie gwarancyjnym powinny być wykonywane wyłącznie przez producenta lub w autoryzowanych punktach serwisowych producenta. Motoreduktor właściwie eksploatowany nie wymaga (poza smarowaniem i utrzymywaniem w czystości wyrobu i sprężonego powietrza) szczególnych zabiegów dotyczących konserwacji. Jednak podczas użytkowania w warunkach niedostatecznego smarowania i przy wykorzystaniu wilgotnego powietrza może nastąpić problem z jego uruchomieniem szczególnie po kilkudniowej przerwie w pracy. W takim przypadku należy wlać do wlotu powietrza około 1 cm 3 oleju PNE32 lub Torcula 32 i włączyć motoreduktor, aby olej został doprowadzony do wszystkich zespołów. Wilgotne i zanieczyszczone powietrze może być przyczyną niedrożności wkładki filtrującej /poz. 2/. Filtr ten jest elementem wielokrotnego użycia, a jego sprawność eksploatacyjną przywraca się poprzez okresowe mycie. 9. USTERKI WYSTĘPUJĄCE W CZASIE EKSPLOATACJI, ICH PRZYCZYNY I SPOSOBY USUWANIA Typowe usterki narzędzia, ich przyczyny i sposoby usuwania zawiera tablica 1. Tablica 1 Usterka Prawdopodobna przyczyna Sposób usunięcia Zbyt mała moc. Mała prędkość obrotowa na biegu luzem. Zbyt niskie ciśnienie zasilania. Zbyt mała wydajność instalacji powietrznej. Zbyt mały przekrój wewnętrzny węża zasilającego. Zanieczyszczony filtr /poz. 2/. Sprawdzić, czy ciśnienie powietrza osiąga 0,63 MPa. Zabezpieczyć wydatek powietrza na poziomie nominalnym; Wyłączyć z pracy inne odbiorniki. Filtr umyć i przeczyścić strumieniem powietrza. - 7 -
Usterka Prawdopodobna przyczyna Sposób usunięcia Zbyt mała moc. Mała prędkość obrotowa na biegu luzem. Zużyte albo pęknięte łopatki /poz. 12/. Zużyty albo pęknięty cylinder /poz. 9/. Wymienić komplet łopatek. Wymienić cylinder. Nieprawidłowa praca. Głośna praca. Niewłaściwe smarowanie; Zanieczyszczone zespoły motoreduktora. Zużyte lub pęknięte łożyska zespołu silnika lub wrzeciona. Uszkodzone lub zużyte koła zębate. Woda w układzie zasilania. Smarownicę ustawić na poziom 3 4 kropli na 1 minutę pracy wyrobu przy pełnym poborze powietrza zasilającego. Sprawdzić i wymienić wadliwe elementy na nowe. Usunąć wodę z instalacji lub odwadniacza, przedmuchać instalację. Obniżenie energii w wyniku oblodzenia tłumika. Motoreduktor grzeje się. Tłumik (nowy) posiada zbyt małą przepustowość. Zbyt duża zawartość wilgoci w powietrzu. Nadmierne rozprężenie powietrza z powodu zabrudzenia otworów w tłumiku. Niedostateczne smarowanie. Zastosować tłumik o większej przepustowości. Odwodnić instalację powietrzną. Przemyć i oczyścić tłumik lub wymienić na nowy. Nasmarować łożyska i/lub przekładnię zębatą. Wyregulować smarownicę olejową w sieci. - 8 -
10. UTYLIZACJA WYROBU Motoreduktory pneumatyczne wykonane są ze stali, stopów aluminium, żeliwa, brązu oraz tworzyw sztucznych i pakowane są w pudełka tekturowe. Części wyrobów, ze względu na rodzaj materiału, dają się łatwo rozdzielić, co ułatwia proces ich utylizacji. Utylizację należy przeprowadzać zgodnie z prawem krajowym odnoszącym się do ochrony środowiska. 11. WYKAZ CZĘŚCI ZAMIENNYCH Wykaz części zamiennych do motoreduktorów serii 5MA, ich numery zamówieniowe oraz ilość sztuk wchodzących w skład wyrobu lub zespołu przedstawiono w tablicy 2. Wykaz ten dotyczy wyrobu, do którego został dołączony. Motoreduktory wyprodukowane w innym czasie mogą zawierać specyfikację części różniącą się od poniższej. Stąd przy zamawianiu części zamiennych należy podać ich nazwę, numer, ilość sztuk oraz numer seryjny wyrobu. Nr poz. na rys. Nazwa części Nr zamówieniowy lub nr normy Ilość sztuk 5MA04 5MA04R 5MA05 5MA05R 5MA28 5MA28R 5MA140 Tablica 2 Uwagi 1 Końcówka pow. 7 74-713 1 2 1 2 1 2 1 2 Filtr 2M07-014 1 2 1 2 1 2 1 3 Tłumik 80.0174.12 1 1 1 1 1 1 1 4 Wkrętka tylna 5MA04-00.14.0 1 1 1 1 5MA04R-00.01.0 1 1 1 5 Uszczelka 5M04-036 1 1 1 1 5M04R-016 1 1 1 6 Łożysko 76-149 1 1 1 1 1 1 1 7 Pokrywa cylindra 13.04.33 1 1 1 1 13.04.32 1 1 1 8 Kołek H4x14-A 74-370 1 1 1 1 1 1 1-9 -
Nr poz. na rys. Nazwa części Nr zamówieniowy lub nr normy Ilość sztuk 5MA04 5MA04R 5MA05 5MA05R 5MA28 5MA28R 5MA140 Uwagi 13.01.05 1 1 1 1 9 Cylinder 13.01.06 1 1 1 10 Kołek H4x8-A 74-360 1 1 1 1 1 1 1 5M04-101 1 1 1 1 11 Wirnik 5M28-101 1 1 1 12 Łopatka 13.03.08 5 5 5 5 5 5 5 13.04.09 1 1 1 1 13 Pokrywa cylindra 13.04.11 1 1 1 14 Łożysko 76-115 1 1 1 1 1 1 1 15 Zespół silnika 5M04-100 1 1 5M04R-100 1 1 5M28-100 1 1 5M28R-100 1 16 Tuleja 5M04-035 1 1 1 1 dystansowa 5M28-013 1 1 1 17 Korpus 5MA04-00.11.0 1 1 1 1 5MA28-00.01.0 1 1 1 18 Łożysko 76-117 4 4 2 2 19 Koło zębate wewnętrzne 5M04-213 1 1 1 1 20 Kołek 42.04.02 2 2 4 4 2 2 21 Igiełka 76-413 20 20 40 40 20 20 22 Satelita 43.02.03 2 2 2 2-10 - poz. 6-14 poz. 6-14 poz. 6-14 poz. 6-14
Nr poz. na rys. Nazwa części Nr zamówieniowy lub nr normy Ilość sztuk 5MA04 5MA04R 5MA05 5MA05R 5MA28 5MA28R 5MA140 Uwagi 23 Jarzmo 5M04-211 1 1 5M05-101 1 1 5M04-200 1 1 poz.18-24 Zespół przekładni 23 5M05-100 1 1 poz.18-23 25 Wpust 74-517 2 2 2 2 1 1 26 Pierścień 5M04-033 1 1 5M05-023 1 1 27 Łożysko 76-124 2 2 2 2 2 28 Koło zębate 5M04-323 1 1 wewnętrzne 5M05-213 1 1 1 1 29 Podkładka 5M04-327 6 6 30 Kołek 5M04-326 3 3 31 Igiełka 76-416 30 30 32 Satelita 5M04-324 3 3 33 Koło zębate WAP-10-05a 2 2 2 2 34 Jarzmo 5M04-321 1 1 5M05-211 1 1 1 1 5M04-300 1 1 poz. 18, 28-32, 34 35 Zespół przekładni poz. 20, 5M05-200 1 1 1 1 21, 27, 28, 33, 34 36 Wrzeciono 5MA140-10.01.0 1 37 Tuleja 5MA140-10.02.0 1-11 -
Nr poz. na rys. Nazwa części Nr zamówieniowy lub nr normy Ilość sztuk 5MA04 5MA04R 5MA05 5MA05R 5MA28 5MA28R 5MA140 Uwagi 38 Zespół wrzeciona 5MA140-10.00.0 1 39 Wpust 74-525 1 1 1 1 1 1 1 40 Wkrętka 5MA04-00.12.0 1 1 1 1 1 1 1 41 Kołek 74-338 2 2 2 2 2 2 2 42 Kołnierz 5MA04-10.01.0 1 1 1 1 1 1 1 43 Zespół kołnierza 5MA04-10.00.0 1 1 1 1 1 1 1 44 Pierścień uszczeln. 75-552 1 1 1 1 1 1 1 45 Wkrętka 5MA04-00.13.0 1 1 1 1 1 1 1 poz. 27, 36, 37 poz. 41, 42-12 -
- 13 -
- 14 -
- 15 -