Lista tematów na ustny egzamin maturalny z języka polskiego w roku szkolnym 2013/2014 LITERATURA 1. Funkcje motywu tańca w wybranych tekstach Przedstaw je, odwołując się do analizy wybranych utworów. 2. Sceny śmierci w literaturze. Omów ich różnorodność i funkcje, odwołując się do analizy wybranych utworów. 3. Zakończenie utworu jako klucz do jego interpretacji. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych utworów z różnych epok. 4. Piękno rodzinnego krajobrazu w literaturze polskiej. Scharakteryzuj jego cechy i określ funkcję w wybranych przez ciebie utworach. 5. Tytuł jako klucz do interpretacji utworu. Przedstaw temat w oparciu o analizę wybranych tekstów 6. Rola snu w życiu bohatera literackiego. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych utworów. 7. Bohater tragiczny w literaturze starożytnej, romantycznej i współczesnej. Scharakteryzuj wybrane postacie wykorzystując teksty z tych epok. 8. Przedstaw różne funkcje motywu miasta w literaturze, dokonując interpretacji wybranych tekstów z różnych epok. 9. Literackie ujęcie problemu zła. Dokonaj interpretacji wybranych przez siebie utworów. 10. Omów, w jaki sposób twórcy literatury różnych epok realizowali hasło śmiechem naprawiać obyczaje. 11. Porównaj ujęcie problematyki egzystencjalnej w wybranych utworach reprezentujących epokę baroku, romantyzmu i współczesności. 12. Omów problem winy, niewinności i odkupienia winy, dokonując analizy wybranych przykładów 13. Samotność bohatera romantycznego i człowieka współczesnego. Scharakteryzuj i porównaj ją, odwołując się do wybranych utworów literackich romantyzmu i współczesności. 14. Interpretując wybrane przykłady literackie omów, jak literatura ukazuje narodziny miłości. 15. Artysta jako bohater literacki. Omów zagadnienie analizując wybrane przykłady. 16. Smutek i melancholia jako motywy literackie. Przedstaw ich funkcjonowanie w wybranych utworach literatury polskiej i obcej. 17. Różne postaci młodości w literaturze XIX wieku. Omów problem charakteryzując wybrane przykłady. 18. Interpretując wybrane przykłady literackie, przedstaw człowieka jako istotę poszukującą prawdy o świecie. 19. Na podstawie wybranych przykładów, omów rolę konceptu w kreowaniu świata w poezji barokowej. 20. Porównaj kodeks moralny wybranych bohaterów literackich, odwołując się do interpretacji dzieł literatury XIX wieku 21. Biografia jako klucz do zrozumienia twórczości pisarza. Omów temat na 22. Konflikt pokoleniowy. Omów różne ujęcia tego motywu w literaturze romantyzmu i pozytywizmu, odwołując się do analizy wybranych przykładów. 1
23. Kamienica jako przestrzeń życiowa człowieka. Omów temat, odwołując się do analizy wybranych utworów 24. Zaprezentuj różne oblicza patriotyzmu, odwołując się do analizy wybranych przykładów w literaturze polskiej XIX wieku. 25. Znane trylogie literackie. Porównaj sposób kreowania świata przedstawionego w wybranych przykładach. 26. Kobiecość jako temat liryki. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do interpretacji utworów poetek XIX i XX wieku. 27. Przedstaw sposób ukazywania klęsk narodowych, odwołując się do analizy wybranych utworów pozytywizmu. 28. Człowiek w drodze. Omów różne realizacje tego motywu w wybranych utworach literatury XIX i XX wieku. 29. Scharakteryzuj ideał obywatela ukazany w literaturze staropolskiej, odwołując się do analizy wybranych utworów. 30. Starość jako motyw literacki. Omów zagadnienie analizując wybrane przykłady. 31. Omów na wybranych przykładach wpływ wzorca średniowiecznego rycerza na kreację bohaterów literackich innych epok. 32. Orient jako inspiracja pisarzy różnych epok. Zanalizuj różne sposoby funkcjonowania tego motywu w literaturze. 33. Literatura płaszcza i szpady. Przedstaw sposób kreacji świata przedstawionego, dokonując analizy wybranych przykładów. 34. Problem dziedzictwa sarmackiego w literaturze epok późniejszych. Omów problem, analizując wybrane utwory. 35. Mity antyczne i ich literackie interpretacje w literaturze późniejszej. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych utworów. 36. Relacje między człowiekiem a Bogiem w literaturze średniowiecza, renesansu i baroku. Omów problem, odnosząc się do analizy wybranych tekstów 37. Science fiction a fantasy. Odwołując się do analizy wybranych przykładów literatury, przedstaw podobieństwa i różnice w kreacji świata w obu odmianach gatunkowych. 38. Obcy w literaturze. Przedstaw sposoby i cele opisu spotkań ludzi różnych narodów, kultur i wyznań. 39. Ewolucja ballady: od Mickiewicza do Leśmiana. Zreferuj temat, odwołując się do analizy wybranych przykładów. 40. Zaprezentuj wpływ dramaturgii Wiliama Szekspira na polski dramat romantyczny, analizując wybrane teksty literackie. 41. Kresy w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Analizując wybrane przykłady omów zagadnienie. 42. Prezentując kreacje wybranych bohaterów literackich, przeanalizuj romantyczną koncepcję tragizmu. 43. Zaprezentuj różne wizerunki dziecka w literaturze. Omów zagadnienie analizując wybrane przykłady z różnych epok 44. Na wybranych przykładach, omów zjawisko przenikania się świata realnego i fantastycznego w utworach 45. Święty i świętość w literaturze. Omów temat analizując wybrane utwory. 46. Świadectwa zwycięstwa dobra i miłości w konfrontacji ze złem. Porównaj postawy i losy wybranych bohaterów utworów literackich o tematyce wojennej. 2
47. Poeci o mieście. Zaprezentuj temat, odwołując się do interpretacji wybranych tekstów 48. Odwołując się do analizy wybranych tekstów literackich XIX wieku, scharakteryzuj portrety ludzi poszukujących sensu życia. 49. Literackie kreacje rycerza, spiskowca, żołnierza. Porównaj funkcjonowanie tego typu postaci w wybranych tekstach 50. Staropolskie obyczaje w utworach XVI i XVII wieku i w Panu Tadeuszu. Dokonaj analizy porównawczej na podstawie wybranych utworów. 51. Przedstaw różne koncepcje szczęścia analizując wybrane utwory epoki renesansu, romantyzmu i pozytywizmu. 52. Przyjaźń jako wartość. Omów temat, dokonując analizy wybranych dzieł 53. Pycha jako czynnik determinujący działania człowieka. Określ jej źródła i konsekwencje, analizując wybrane utwory literackie. 54. Przestrzenie nierealne, fantastyczne, zaświaty w literaturze. Omów rolę i sposób ich przedstawiania na podstawie analizy wybranych tekstów. 55. Wygnanie i wykorzenienie jako źródło cierpienia. Zaprezentuj temat na podstawie interpretacji wybranych tekstów literatury XX wieku. 56. Biblia jako źródło wzorców osobowych. Dokonaj charakterystyki wybranych postaci i wskaż nawiązania do nich w literaturze późniejszych epok. 57. Groteska w literaturze i jej artystyczne konsekwencje. Omów zagadnienie analizując wybrane przykłady. 58. Istota ludowego widzenia i wartościowania świata. Omów problem, odwołując się do analizy wybranych utworów 59. Motyw prometejski i jego funkcje w literaturze. Omów na wybranych przykładach. 60. Rosja w oczach Polaków. Zaprezentuj różnorodne spojrzenia, odwołując się do analizy wybranych utworów 61. Motyw szkoły w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do analizy wybranych tekstów. 62. Poezja religijna. Porównaj różne sposoby pisania o przeżyciach metafizycznych, wykorzystując interpretację wybranych tekstów 63. Istota i funkcja deheroizacji bohatera w literaturze. Przedstaw problem na 64. Sposób kreowania postaci historycznych w literaturze polskiej. Omów temat, analizując wybrane przykłady. 65. Przedstaw różne sposoby ukazywania dworku szlacheckiego jako przestrzeni życia na podstawie analizy wybranych lektur. 66. Bunt jako postawa wobec życia. Przedstaw przejawy i konsekwencje, odwołując się do analizy wybranych utworów. 67. Emancypantki i feministki jako bohaterki literackie i autorki. Omów nurt światopoglądowy, odwołując się do analizy wybranych utworów literackich i publicystycznych. 3
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Powstanie styczniowe w literaturze i malarstwie. Omów funkcję tego motywu na 2. Koncepcja kobiecego piękna w literaturze i sztuce wybranych epok. Dokonaj interpretacji różnorodnych dzieł. 3. Wizje końca świata i sądu ostatecznego w literaturze i malarstwie. Określ ich istotę i funkcje, odwołując się do analizy wybranych dzieł. 4. Zinterpretuj symbolikę stroju, analizując wybrane dzieła literackie i inne teksty kultury. 5. Literackie i malarskie kreacje przyrody w XIX wieku i ich funkcje. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 6. Wielkie wydarzenia historyczne w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane dzieła literackie i plastyczne. 7. Omów obraz i zinterpretuj symbolikę dworku polskiego w wybranych przykładach literatury i malarstwa różnych epok. 8. Obrazy codzienności w literaturze i sztuce. Porównaj ich różne ujęcia w wybranych dziełach artystów XIX wieku. 9. Wieś i jej mieszkańcy. Przedstaw funkcjonowanie motywu w wybranych dziełach literatury i malarstwa XIX i XX wieku. 10. Muzyka jako źródło inspiracji literackiej. Przedstaw funkcję, jaką pełnią motywy muzyczne w wybranych utworach. 11. Impresjonistyczne pejzaże. Przedstaw temat na podstawie interpretacji wybranych dzieł literatury i sztuki modernistycznej. 12. Konwencja realistyczna w literaturze, malarstwie i rzeźbie XIX i XX wieku. Przedstaw temat, dokonując analizy wybranych dzieł. 13. Motyw Stabat Mater w literaturze i sztuce. Omów problem na podstawie analizy wybranych przykładów literackich i innych tekstów kultury. 14. Motyw raju. Zbadaj sposoby i funkcje tworzenia iluzji raju, odwołując się do interpretacji wybranych utworów literackich i innych tekstów kultury. 15. Literacki i malarski obraz starości. Porównaj sposoby obrazowania na wybranych przykładach. 16. Przedstaw ujęcie motywu rewolucji w malarstwie, muzyce i literaturze, odwołując się do analizy wybranych dzieł. 17. Obecność motywów i wątków mitologicznych w literaturze i malarstwie różnych epok. Na podstawie wybranych przykładów przedstaw różne sposoby czerpania inspiracji z mitologii. 18. Motywy katastroficzne w kulturze XIX i XX wieku. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i filmowe. 19. Motyw ogrodu w literaturze i malarstwie. Zinterpretuj funkcję motywu, dokonując analizy wybranych przykładów. 20. Sztuka apolińska a sztuka dionizyjska. Odwołując się do wybranych dzieł literackich i plastycznych porównaj te dwie koncepcje artystyczne. 21. Tatrzańskie krajobrazy w malarstwie i poezji Młodej Polski. Porównaj sposoby obrazowania analizując wybrane teksty kultury. 22. Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie. Porównaj ujęcie i wymowę wybranych dzieł kultury. 23. Różne sposoby wykorzystania motywu burzy w literaturze i malarstwie epoki romantyzmu. Określ je, odwołując się do analizy wybranych dzieł. 4
24. Model mężczyzny i męskości w kulturze. Omów zagadnienie analizując wybrane przykłady tekstów kultury różnych epok. 25. Obraz dziecka w nowelistyce pozytywistycznej i malarstwie realistycznym Przedstaw zagadnienie odwołując się do analizy wybranych przykładów. 26. Omów funkcje motywu tańca w literaturze i sztuce, odwołując się do interpretacji wybranych dzieł. JĘZYK 1. Sposoby wzbogacania słownictwa współczesnej polszczyzny. Omów temat na podstawie analizy zebranego materiału badawczego. 2. Omów środki językowe występujące w manifestach programowych różnych pokoleń 3. Językowe środki wzmacniania ekspresji wypowiedzi. Scharakteryzuj je na podstawie analizy zebranego materiału językowego 4. Różne funkcje stylizacji środowiskowej. Przedstaw temat na przykładzie analizy tekstów literackich i własnych obserwacji. 5. Stylizacja gwarowa i jej rola w kształtowaniu obrazu rzeczywistości. Przedstaw problem na podstawie analizy wybranych tekstów 6. Frazeologia biblijna i jej funkcjonowanie w polskim języku. Przedstaw temat, odwołując się do analizy wybranego materiału językowego. 7. Zjawisko archaizacji języka i jego funkcje w powieściach historycznych. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 8. Sztuka przekładu. Przeanalizuj różne realizacje językowe wybranych obcojęzycznych tekstów 9. Gwara mojego regionu. Przedstaw cechy gwarowe charakterystyczne dla wybranego terytorium na 10. W wybranych utworach literackich wskaż i omów cechy stylu biblijnego oraz funkcje stylizacji biblijnej. 11. Język i styl wyznań miłosnych. Rozwiń temat, odwołując się do analizy wybranych tekstów epistolarnych dwóch epok. 12. Mowy starożytnych oratorów a przemówienia współczesnych polityków. Zanalizuj i porównaj retoryczne środki perswazji zastosowane w wybranych tekstach. 13. Wpływ języków obcych na język polski w ostatniej dekadzie XX wieku i na początku XXI wieku. W oparciu o zebrany materiał, zbadaj zjawisko i przedstaw wnioski. 14. Tak mówią bohaterowie literaccy. Omów język postaci, odwołując się do analizy wybranych tekstów. 15. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w utworach. Omów temat, analizując wybrane przykłady literackie. 16. Język jako środek manipulacji odbiorcą. Przedstaw problem, wykorzystując analizę przykładów z literatury i prasy. 5