I N F O R M A C J A o stanie dróg w powiecie Świecie, kwietnia 2007r.
Informacja o stanie dróg w powiecie zawiera : 1. Dane statystyczne wybrane z projektu Strategii rozwoju transportu w roku 2015 w województwie kujawsko pomorskim oraz z Informacji o wynikach kontroli funkcjonowania transportu przeprowadzonych w latach 1990 2005 (I półrocze) przez Najwyższa Izbę Kontroli. 2. Organizacja i zadania Powiatowego Zarządu Dróg w Świeciu. 3. Ocena stanu dróg i mostów w świetle nakładów na bieżące utrzymanie. 4. Ocena stanu dróg i mostów w świetle nakładów na przebudowę.
1. Dane statystyczne wybrane z projektu Strategii rozwoju transportu w roku 2015 w województwie kujawsko pomorskim oraz z Informacji o wynikach kontroli funkcjonowania transportu przeprowadzonych w latach 1990 2005 (I półrocze) przez Najwyższa Izbę Kontroli. - Łączna długość dróg w Polsce wynosi 370.000 km w tym: 18.000 km dróg krajowych (w tym 569 km autostrad) tj. 5%, 30.000 km dróg wojewódzkich tj. 8% 313.000 km dróg powiatowych i gminnych tj. 85% (pozostałe drogi to drogi wewnętrzne, niepubliczne). - Łączna długość dróg publicznych w Województwie Kujawsko Pomorkim wynosi 13.996 km w tym: 927 km dróg krajowych tj. 12%, 11.361 km dróg powiatowych i gminnych tj. 81% (drogi powiatowe to 6.263 km 45% wszystkich dróg publicznych), w kraju ok. 33%. - Łączna długość dróg publicznych w Powiecie Świeckim wynosi 1633 km w tym: 75 km dróg krajowych tj. 4,6%, 145 km dróg wojewódzkich tj. 8,9%, 560 km dróg powiatowych tj. 34,3% i 853 km dróg gminnych tj. 52,2%. - Z kontroli NIK w latach 1990 2005 (I półrocze): - w okresie objętym kontrolą nastąpił ok. 174% wzrost wykonanej pracy przewozowej transportem samochodowym i ok. 37% spadek pracy przewozowej w transporcie kolejowym, - istnieje niedostosowanie sieci drogowej do obecnej liczby pojazdów i natężenia ruchu pojazdów (w latach 1990 2004 długość dróg publicznych o nawierzchni twardej wzrosła o 15,5%, natomiast liczba zarejestrowanych pojazdów samochodowych ogółem zwiększyła się o 84,6%, w tym samochodów ciężarowych o ok. 129%, co skutkuje utrudnieniami w ruchu drogowym, zwiększeniem zagrożenia wypadkami, wzrostem uciążliwości ekologicznej, zniechęceniem inwestorów oraz zmniejszeniem mobilności społeczeństwa jako czynnika przeciwdziałającego bezrobociu, - istnieje wysoki poziom zagrożenia wypadkami komunikacyjnymi (w ostatnich latach przeciętna liczba zabitych na 100 tys. Osób wynosiła w Polsce 14, w UE 11; na 100 wypadków ginęło w Polsce 11 osób, a w UE tylko 3 osoby oraz poważne obciążenie gospodarki ich skutkami (szacunkowy koszt jaki ponosi społeczeństwo w związku ze skutkami wypadków to ok. 2,5% PKB). W Powiecie Świeckim w: 2004 roku w 98 wypadkach zginęły 32 osoby tj. 33 zabitych na 100 wypadków 2005 roku w 101 wypadkach zginęło 26 osób tj. 26 zabitych na 100 wypadków 2006 roku w 96 wypadkach zginęło 25 osób tj. 26 zabitych na 100 wypadków
- przeciętnie państwa UE w swoich budżetach na utrzymanie i inwestycje transportowe zapewniają środki wielkości odpowiadającej od 0,5 do 1,5% PKB podczas gdy Polska zaledwie 0,3%, przy czym kwota ta w stosunku do nakładów Krajów Wspólnoty staje się dużo mniejsza, jeśli porówna się ją do wielkości naszego PKB oraz skali zapóźniej w rozwoju sektora transportu, - skontrolowane przez NIK zarządy dróg powiatowych zrealizowały plany wydatków średnio w 97,7%, natomiast ich potrzeby w zakresie finansowania utrzymania, remontów oraz budowy nowych dróg i obiektów mostowych w 2002 roku były 19-krotnie wyższe od kwoty wydatków.
2. Organizacja i zadania Powiatowego Zarządu Dróg w Świeciu. Powiatowy Zarząd Dróg z siedzibą w Świeciu przy ulicy Laskowickiej 3 został utworzony 01 stycznia 1999r. na podstawie Uchwały Nr V / 18 / 99 Rady Powiatu Świeckiego z dnia 20 stycznia 1999 r. Zgodnie z tą Uchwałą Powiatowy Zarząd Dróg jest jednostką budżetową w rozumieniu ustawy o finansach publicznych oraz jednostką organizacyjną Starostwa Powiatowego. W skład Powiatowego Zarządu Dróg wchodzą : - biuro znajdujące się w Świeciu, ul. Laskowicka 3, z obsadą 8 etatów (stanowiska nierobotnicze) - Obwód Drogowo Mostowy w Świeciu, ul. Laskowicka 3, z obsadą 8 etatów (2 stanowiska nierobotnicze i 6 stanowisk robotniczych) - Obwód Drogowo - Mostowy w Drzycimiu, z obsadą 8 etatów (2 stanowiska nierobotnicze i 6 stanowisk robotniczych). Obwody Drogowo Mostowe wyposażone są w samochody do objazdu dróg i przewozu brygad roboczych oraz posiadają drobny sprzęt do wykonywania robót: piły do cięcia nawierzchni, zagęszczarki do mas bitumicznych i gruntu, piły spalinowe do drewna, podkrzesywarki do gałęzi, kosy z silnikami spalinowymi do traw i krzaków, szlifierki kątowe, wiertarki, agregat prądotwórczy, spawarkę elektryczną, rozdrabniacz do gałęzi itp. Taka organizacja i posiadany sprzęt pozwalają na wykonywanie zadań wynikających z ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych oraz z rozporządzeń wykonawczych. Art.20 ww. ustawy brzmi: Do zarządcy drogi należy w szczególności: 1. opracowywanie projektów planów rozwoju sieci drogowej oraz bieżące informowanie o tych planach organów właściwych do sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, 2. opracowywanie projektów planów finansowania budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg oraz drogowych obiektów inżynierskich, 3. pełnienie funkcji inwestora,
4. utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, 5. realizacja zadań w zakresie inżynierii ruchu, 6. przygotowanie infrastruktury drogowej dla potrzeb obronnych oraz wykonywanie innych zadań na rzecz obronności kraju, 7. koordynacja robót w pasie drogowym, 8. wydawanie zezwoleń na zajęcie pasa drogowego i zjazdy z dróg oraz pobieranie opłat i kar pieniężnych, 9. prowadzenie ewidencji dróg, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów oraz udostępnianie ich na żądanie uprawnionym organom, 9a. sporządzanie informacji o drogach publicznych oraz przekazywanie ich Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i Autostrad, 10. przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw promowych, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, 11. wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających, 12. przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników, 13. przeciwdziałanie niekorzystnym przeobrażeniom środowiska mogącym powstać lub powstającym w następstwie budowy lub utrzymania dróg, 14. wprowadzenie ograniczeń lub zamykanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich dla ruchu oraz wyznaczanie objazdów drogami różnej kategorii, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa osób lub mienia, 15. dokonywanie okresowych pomiarów ruchu drogowego, 16. utrzymywanie zieleni przydrożnej, w tym sadzenie i usuwanie drzew oraz krzewów,
17. nabywanie nieruchomości pod pasy drogowe dróg publicznych i gospodarowania nimi w ramach posiadanego prawa do tych nieruchomości, 18. nabywanie nieruchomości innych niż wymienione w pkt 17 na potrzeby zarządzania drogami i gospodarowanie nimi w ramach posiadanego do nich prawa. Obwody drogowo mostowe są jednostkami terenowymi wykonującymi roboty na sieci dróg w ramach bieżącego utrzymanie, np. wymiana pojedynczych znaków pionowych, wycinka drzew i krzewów, łatanie pojedynczych dziur w jezdni, wykonywanie pojedynczych wodościeków, czyszczenie kanalizacji deszczowej, drobne naprawy mostów i przepustów, drobne roboty związane z poziomym malowaniem jezdni i koszeniem chwastów, regeneracja pojedynczych znaków drogowych, wyrównanie pojedynczych ubytków poboczy ziemnych itp. Wszystkie ww. roboty wykonywane na całych ciągach, kompleksowo lub wymagające specjalistycznych maszyn i urządzeń są wykonywane przez wykonawców wyłanianych zgodnie z ustawą z dnia 29 stycznia 2004r. Prawo zamówień publicznych. Powiatowy Zarząd Dróg w Świeciu administruje drogami powiatowymi leżącymi na terenie jedenastu gmin. Łączna długość tych dróg wynosi 560 km ( średnia długość dróg w powiecie w Polsce wynosi ok. 360 km ) w tym 525 km dróg o nawierzchni twardej i 35 km dróg o nawierzchni gruntowej. Ponadto posiadamy :25 szt. obiektów mostowych trwałych (brak mostów tymczasowych drewnianych) o łącznej długości 566 m oraz 343 szt. przepustów drogowych o łącznej długości 3880 m. Długość dróg w poszczególnych gminach przedstawia się następując: Lp. Gminy Długość dróg [km] 1. Świecie 75,1 2. Pruszcz 71,6 3. Osie 66,5 4. Bukowiec 65,1 5. Jeżewo 54,2 6. Drzycim 52,6 7. Warlubie 49,5 8. Świekatowo 35,5 9. Dragacz 32,0 10. Nowe 29,4 11. Lniano 28,5 Razem: 560,0
3. Ocena stanu dróg i mostów w świetle nakładów na bieżące utrzymanie. Przykładowe roczne nakłady finansowe na bieżące utrzymanie dróg i mostów pozwalające na prawidłowe ich utrzymanie zapewniające bezpieczeństwo w ruchu drogowym oraz administrowanie: A. Administracja wraz z Obwodami Drogowo Mostowymi - 1.019.470 (administracja 438.000, Obwody 581,470) B. Bieżące utrzymanie dróg i mostów: 1. powierzchniowe utrwalanie nawierzchni (50 km rocznie) - 1.250.000 50.000x5,0x5 zł/m 2 = 1.250.000 2. ścinka poboczy (50 km rocznie) - 525.000 50.000x(2x1,5 m)x3,5 zł/m 2 = 525.000 3. remonty cząstkowe nawierzchni: - 360.000 - grysami - 300.000 - masą na zimno - 50.000 - masą na gorąco - 10.000 360.000 4. zimowe utrzymanie dróg - 600.000 5. malowanie poziome - 80.000 6. czyszczenie kanalizacji, nawierzchni, wodościeki - 50.000 7. pogłębianie rowów przydrożnych - 30.000 8. profilowanie dróg gruntowych - 30.000 9. wycinka drzew (krzaki, odrosty, prześwietlanie gałęzi) - 60.000 10. wynajem sprzętu - 70.000 (podnośniki, dźwig, samochód ciężarowy itp.) 11. opłaty roczne dla Spółek Wodnych - 13.000 12. konserwacja sygnalizacji świetlnej (ul. Wojska Polskiego) - 45.000 13. Dokumentacja geodezyjna - 8.000 14. koszenie chwastów (dwa razy w sezonie) - 164.000 z zielenią w Świeciu 15. zakup szlaki, kamienia (uzupełnienie poboczy) - 15.000 16. oznakowanie pionowe dróg - 60.000 17. zakup paliwa do samochodów, sprzętu itp. - 65.000 18. zakup oleju opałowego (ODM-Drzycim) - 40.000 19.drobne naprawy przepustów, u8bytki betonu na mostach itp. - 20.000 20.zakup drobnych narzędzi, części zamiennych do - 25.000 samochodów i maszyn, farby, pędzle itp. 21. remont sprzętu do zimowego utrzymania dróg, remont pił, - 25.000 kosiarek, ciągnika itp. 22. zakup energii elektrycznej (sygnalizacja świetlna na - 20.000 ul. Wojska Polskiego w Świeciu)
23. roczne koszty wynikające z rozporządzeń Ministra - 600.000 Infrastruktury [ewidencja dróg, zmiany w: oznakowaniu pionowym, urządzeniach bezpieczeństwa ruchu drogowego, sygnalizacji świetlnej itp.(pismo PZD-11/055/12-7/2004 z dnia 23 listopada 2004r.)] 24. roboty mostowe zgodnie z przeglądami (25 szt.)-wartość - 762.250 robót: 6.098.000 w przeciągu 8 lat (2006-2013) 6.098.000:8=760.000 Razem: 5.936.720 Na tle przykładowych nakładów finansowych przedstawiam finansowe wykonanie robót w ramach bieżącego utrzymania dróg i mostów oraz administrowanie w 2006r. (w PLN): A. Administrowanie wraz z obwodami Drogowo-Mostowymi - 1.127.538 (administracja 511.538, Obwody-jednostki wykonawcze 616.000) B. Bieżące utrzymanie dróg i mostów: - 1.816.295 Razem: 2.943.833 Z powyższego wynika, że nakłady finansowe przeznaczone na bieżące utrzymanie dróg i mostów oraz administrowanie w 2006r. stanowiły 49,6% nakładów pozwalających na prawidłowe ich utrzymanie zapewniające bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Na 2006 rok powyższe liczby w ramach bieżącego utrzymania dróg i mostów przedstawiają się następująco: A. Administrowanie wraz z Obwodami Drogowo-Mostowymi- 1.222..400 (administracja 544.000, Obwody - 678.400) B. Bieżące utrzymanie dróg i mostów: - 1.824.274 Razem: 3.046.674 Nakłady finansowe na bieżące utrzymanie dróg i mostów oraz administrowanie w 2007r. stanowią 51,3% nakładów pozwalających na prawidłowe ich utrzymanie zapewniające bezpieczeństwo w ruchu drogowym. (Wzrost nakładów w 2007r. w stosunku do 2006r. wynosi 3,5%). Wszystkie ważniejsze drogi z punktu widzenia gospodarczego i społecznego posiadają nawierzchnie bitumiczne. Stan tych nawierzchni jest niezadowalający. Na znacznej swej długości ok. 230 km, tj. 41% są one zniszczone; noszą liczne ślady i nierówności po remontach cząstkowych oraz siatkowe spękania ( przełomy lekkie i średnie ). Jest to spowodowane utratą nośności konstrukcji nawierzchni projektowanej i budowanej kilkadziesiąt lat temu, starzeniem się bitumu zawartego w warstwach jezdnych, wzrostem ruchu
drogowego, a także dużym nawodnieniem w okresie wzmożonych wiosennych i jesiennych opadów spowodowanym zawyżonymi poboczami, niedrożnymi rowami i przepustami. Ponadto posiadamy ok. 122 km dróg o szerokości nawierzchni poniżej 5,0 m, tj. 21,8 % ogółu dróg. Stanowi to problem trudnych do utrzymania tzw. latówek, tj. nieutwardzonej części nawierzchni drogowej. W 2007 roku przebudowujemy ok. 6,0 km. Pozostanie jednak bardzo duża ilość dróg w stanie złym, które musimy utrzymywać ze środków bieżącego utrzymania (3,047 mln zł w 2007r.). W ramach tych środków wykonujemy następujące prace: zarządzanie drogami, zimowe utrzymanie, remonty cząstkowe nawierzchni, wycinka drzew i krzewów, profilowanie poboczy i dróg gruntowych, malowanie poziome, wymiana znaków pionowych, pogłębianie rowów, koszenie chwastów, czyszczenie kanalizacji i wiele innych drobnych spraw interwencyjnych. Działania te poprawiają bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz zapobiegają dalszemu niszczeniu dróg. Jednak ilość środków finansowych przeznaczonych na bieżące utrzymanie dróg staje się niewystarczająca. Corocznie zwiększający się ruch drogowy oraz oczekiwania użytkowników dróg wymuszających na Zarządzie Dróg podejmowanie nowych działań. Wspólnie z aktywnymi Gminami (na polu poprawiania jakości naszych dróg) podejmujemy wspólne prace np. utwardzanie dróg gruntowych, budowanie chodników itp. Wymaga to jednak udziału naszych środków. Zaniechaliśmy wykonywania powierzchniowych utrwaleń nawierzchni bitumicznych, który to zabieg w zdecydowany sposób podnosi ich żywotność i pozwala przeczekać do czasu przeprowadzenia przebudowy drogi (w latach 1999 2002 wykonaliśmy 70,5 km za 1,8 mln zł tego zabiegu). W 2006/2007 roku wystąpiły bardzo niekorzystne warunki zimowe (duża ilość przejść temperatury przez zero z jednoczesnym wystąpieniem opadów). W związku z powyższym odnotowaliśmy duże ilości dziur i przełomów nawierzchni. Na rok 2007 planowaliśmy wydatki na zimowe utrzymanie dróg 0,314 mln zł (plus 0,100 mln zł w ramach umów podpisanych z Gminami). Na dzień dzisiejszy wydaliśmy 0,160 mln zł z planu własnego i 0,03 mln zł z planu Gmin a pozostał jeszcze okres listopad grudzień. Taka sytuacja miała też odzwierciedlenie w wydatkach na remonty cząstkowe (łatanie dziur); na plan 0,332 mln zł wydaliśmy 0,07 mln zł. Pozostało nam jeszcze dokończenie remontów wiosennych i wykonanie remontów jesiennych. Pomimo dużych zniszczeń nawierzchni (dziur) do chwili obecnej odnotowaliśmy tylko cztery zgłoszenia o uszkodzeniu pojazdu (w latach poprzednich było kilkanaście zgłoszeń rocznie). Jest to zasługą własnych brygad remontowych, które w okresie zimy i wczesnej wiosny dbają o przejezdność dróg wykonując niezbędne remonty cząstkowe.
Oddzielnym zagadnieniem, które w dotychczasowej naszej działalności, ze względu na brak środków finansowych było marginalizowane, jest utrzymanie mostów. Jak pokazano wyżej posiadamy 25 obiektów mostowych. Wszystkie te obiekty są obiektami trwałymi ( brak mostów drewnianych ). Brak działań remontowych na mostach został przedstawiony w przeglądach szczegółowych prowadzonych zgodnie z prawem budowlanym. Musimy rozpocząć remonty kapitalne - przebudowy mostów aby nie doprowadzić do degradacji tych budowli a w konsekwencji do katastrofy budowlanej. Zgodnie z prawem budowlanym zostały przeprowadzone przeglądy wszystkich 25 mostów a wyniki przedstawione w raportach, oddzielnie dla każdego obiektu. Sformułowane w raportach wnioski co do dalszej eksploatacji mostu przedstawiają zakresy robót i terminy ich wykonania oraz termin wykonania następnego przeglądu (co pięć lat). Proste roboty jak profilowanie dojazdów, czyszczenie ścieków, czyszczenie stożków i drobne naprawy poszczególnych elementów wykonujemy w ramach bieżącego utrzymania mostów własnymi brygadami. Roboty o charakterze odnowy należy wykonać przez jednostki specjalistyczne wyłonione w drodze przetargu. Łączny koszt robót mostowych określonych w kosztorysach szacunkowych wynosi 6,098 mln zł co daje 0,244 mln zł na jeden obiekt (najdroższymi odnowami są mosty w : Tleniu 1,5 mln zł i Żurze 0,695 mln zł). W 2007 roku w ramach paragrafu 4300 zaplanowaliśmy roboty na obiektach mostowych w wysokości 0,111 mln zł.
4. Ocena stanu dróg i mostów w świetle nakładów na przebudowę. Administrowane przez PZD drogi, mosty i przepusty w zdecydowanej większości są w złym stanie technicznym i nie odpowiadają obowiązującym standardom wynikającym z przepisów. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 roku, w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430 z dnia 14 maja 1999r.) określa podstawowe parametry techniczne jakim powinny odpowiadać drogi powiatowe np.: szerokość nawierzchni 5,50 6,0 m, nośność nawierzchni 100 KN/oś lub 80 KN/oś przy przebudowie, lub remoncie drogi, a także równość nawierzchni, parametry łuków poziomych i pionowych, odwodnienie, wyposażenie drogi (znaki pionowe i poziome) i wiele innych. Parametry te spełnia ok. 28 km tj. 5% wszystkich dróg. Pozostałe 532 km tj. 95% wymaga przebudowy. Zakładając koszt przebudowy 1 km na poziomie 1 mln zł potrzebne są nakłady w wysokości 532 mln zł. Na rok 2007 zaplanowaliśmy roboty w ramach przebudowy dróg na drodze powiatowej nr 1281 C Gawroniec-Gruczno na długości 5,9 km za 4.865.720 zł. Koszt robót wykonanych na 30 marca br. Wynosi 1.428.358,44 zł tj. 29,4% całości robót. Termin zakończenia zadania 31 sierpnia br. Z powyższego wynika, że dramatycznie mała ilość środków finansowych na bieżące utrzymanie oraz przebudowę dróg i mostów w roku 2007 i w latach następnych będzie powodowała dalszą ich degradację.