DOKUMENT PROPOZYCJI UPROSZCZEŃ nr 8 zawierający propozycje uproszczeń procedur administracyjnych związanych z uprawnieniami do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynków, lokalu mieszkalnego oraz części budynku stanowiącej samodzielną całość technicznoużytkową. w projekcie Uproszczenie procedur związanych z podejmowaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej poprzez ich elektronizację i wdrożenie idei jednego okienka uwzględniający stan prawny na dzień 1 lipca 2011 r. SPIS TREŚCI 1. Lista procedur.....2 2. Podstawy prawne...3 3. Uczestnicy procedury...4 4. Propozycje uproszczeń. 4 5. I GRUPA UPROSZCZEŃ: Propozycje uproszczeń dotyczące wniosku i załączników 4 6. Propozycja nr 1 Standaryzacja wniosków i załączników.....4 7. Propozycja nr 2 Doprecyzowanie przepisów w zakresie załączników.7 8. Propozycja nr 3 Sprecyzowanie w przepisach rodzaju dokumentu potwierdzającego spełnienie warunków, o których mowa w art. 5 ust. 8 pkt 3 ustawy Prawo budowlane. 11 9. Propozycja nr 4 Elektronizacja wniosków i załączników 15 10. II GRUPA UPROSZCZEŃ: Propozycje uproszczeń dotyczące rejestru osób pozbawionych uprawnień do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej oraz rejestru osób posiadających uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej.. 17 11. Propozycja nr 5 Stworzenie rejestru stanowiącego zupełny wykaz osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej..17 12. Propozycja nr 6 Wprowadzenie przepisu stanowiącego o jawnym charakterze rejestru osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej...23 13. Propozycja nr 7 Wprowadzenie rejestru osób pozbawionych uprawnień do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej 25 14. Propozycja nr 8 Wprowadzenie terminu na dokonanie wpisu lub wykreślenie z rejestru przez organ 27 Strona 1
15. Propozycja nr 9 Wprowadzenie przepisów, które umożliwią organowi wezwanie wnioskodawcy o uzupełnienie braków wniosku.31 16. III GRUPA UPROSZCZEŃ: Propozycje uproszczeń dotyczące przebiegu procedur związanych ze świadectwami charakterystyki energetycznej.. 32 17. Propozycja nr 10 Ustalenie terminu zakończenia postępowania egzaminacyjnego zmierzającego do wydania świadectwa stwierdzającego uzyskanie uprawnienia. 32 18. Propozycja nr 11 Wprowadzenie pism informujących kandydata o wynikach egzaminu..33 19. Propozycja nr 12 Wprowadzenie możliwości ponownego przystąpienia do części praktycznej egzaminu w przypadku usprawiedliwionej nieobecności w pierwotnie wyznaczonym terminie... 34 20. Propozycja nr 13 Wprowadzenie możliwości odwołania się od wyników...36 21. Propozycja nr 14 Doprecyzowanie przepisów w zakresie dotyczących możliwości ponownego przystąpienia do egzaminu w przypadku uzyskania negatywnego wyniku egzaminu..39 22. Propozycja nr 15 Wprowadzenie możliwości zwrotu przez organ złożonych dokumentów po egzaminie zakończonym wynikiem negatywnym 40 23. Propozycja nr 16 Wyznaczenie organu, który będzie miał możliwość kontroli jakości wydanych świadectw charakterystyki energetycznej.41 24. Propozycja nr 17 Stworzenie Rejestru dyplomów.43 25. Załącznik nr 1 Wzór wniosku o ubieganie się o uprawnienie do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej..44 26. Załącznik nr 2 Wzór wniosku o wpis do rejestru.45 27. Załącznik nr 3 Wzór wniosku o pozbawienie uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej..46 28. Załącznik nr 4 Wzór wniosku o wykreślenie z rejestru osób pozbawionych uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej..48 LISTA PROCEDUR 1. 0581_p_Uzyskanie uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynków. 2. 0642_Wpis do rejestru osób posiadających uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. 3. 0661_p_Wniosek o pozbawienie uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. 4. 0662_p_Wniosek o wykreślenie z rejestru osób pozbawionych uprawnień do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Strona 2
PODSTAWY PRAWNE 1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2010 r., nr 243, poz. 1623), zwana dalej: ustawą Prawo budowlane dotyczy procedur nr 0581, 0642, 0661, 0662. 2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 stycznia 2008 r. w sprawie przeprowadzania szkolenia oraz egzaminu dla osób ubiegających się o uprawnienie do sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego oraz części budynku stanowiącej samodzielna całość techniczno-użytkową (Dz. U. z 2008 r., nr 17, poz. 104), zwane dalej: rozporządzeniem w sprawie szkoleń dotyczy procedur nr 0581, 0642. 3. Ustawa z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (t.j. Dz. U. z 2008 r., nr 50, poz. 292, z późn. zm.), zwana dalej ustawą o Krajowym Rejestrze Karnym - dotyczy procedur nr 0581, 0642. 4. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t. j. Dz. U. z 2000 r., nr 98, po.1071), zwana dalej: K.p.a. dotyczy procedur nr 0581, 0661. 5. Dyrektywa 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca usług na rynku wewnętrznym (Dz. Urz. UE, L 376 z 27 grudnia 2006 r., s. 36-68), zwana dalej: dyrektywą usługową dotyczy procedur nr 0581, 0642, 0661, 0662. 6. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2002/91/WE z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Dz. Urz. UE, L 001 z 4 stycznia 2003 r., s.65-71), zwana dalej: dyrektywą 2002/91/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków - dotyczy procedur nr 0581, 0642, 0661, 0662. 7. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Dz. Urz. UE, L 153 z 18 czerwca 2010r., s. 13-35), zwana dalej: dyrektywą 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków dotyczy procedur nr 0581, 0642, 0661, 0662. 8. Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywatela i przedsiębiorców (Dz. U. z 2011r., nr 106, poz. 622), zwany dalej: ustawą o ograniczaniu barier administracyjnych dotyczy procedur nr 0581, 0642, 0661, 0662. 9. Ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz.U.2001.130.1450 z późn. Zm), zwana dalej: ustawą o podpisie elektronicznym dotyczy procedur nr 0581, 0642, 0661, 0662. 10. Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. Z 2005 r., nr 64, poz. 565 ze późn. Zm.), zwana dalej: ustawą o informatyzacji działalności podmiotów dotyczy procedur nr 0581, 0642, 0661, 0662. 11. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2011 r. w sprawie szczegółowych warunków organizacyjnych i technicznych, które powinien spełniać system teleinformatyczny służący do identyfikacji użytkowników (Dz. U. z 2011 r., nr 93, poz. 545), zwane Strona 3
dalej: rozporządzeniem w sprawie systemu teleinformatycznego dotyczy procedur nr 0581, 0642, 0661, 0662. UCZESTNICY PROCEDURY Pod pojęciem uczestników procedury należy rozumieć nie tylko stronę w rozumieniu K.p.a., ale także inne podmioty zaangażowane w rozpatrywanie przedmiotowego wniosku: 1. 0581_p_Uzyskanie uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynków: a. Kandydat/wnioskodawca (osoba ubiegająca się o uprawnienie do sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej) b. Minister Infrastruktury (obsługę organizacyjną postępowania egzaminacyjnego zapewnia Ministerstwo Infrastruktury, Departament Rynku Budowlanego i Techniki) 2. 0642_Wpis do rejestru osób posiadających uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej: a. Wnioskodawca b. Minister Infrastruktury - Departament Rynku Budowlanego i Techniki 3. 0661_p_wniosek o pozbawienie uprawnień do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej: a. Wnioskodawca b. Minister Infrastruktury - Departament Rynku Budowlanego i Techniki c. Osoba uprawniona do wykonywania świadectw charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową 4. 0662_p_wniosek o wykreślenie z rejestru osób pozbawionych uprawnień do sporządzania Świadectw charakterystyki energetycznej: a. Wnioskodawca b. Minister Infrastruktury - Departament Rynku Budowlanego i Techniki PROPOZYCJE UPROSZCZEŃ I GRUPA UPROSZCZEŃ: PROPOZYCJE UPROSZCZEŃ DOTYCZĄCE WNIOSKU I ZAŁĄCZNIKÓW 1. Standaryzacja wniosków i załączników ANALIZA PROBLEMU Dotyczy procedur: 0581_p_Uzyskanie_uprawnienia_do_sporządzania_świadectw_charakterystyki_energetycznej_ budynków 0642_Wpis_do_rejestru_osób_posiadających_uprawnienia_do_sporządzania_świadectw_ charakterystyki_energetycznej 0661_p_wniosek_o_pozbawienie_uprawnień_do_sporządzania_świadectw_charakterystyki_ Strona 4
energetycznej 0662_p_wniosek_o_wykreślenie_z_rejestru_osób_pozbawionych_uprawnień_do_ sporządzania_świadectw_charakterystyki_energetycznej Projektowi Uproszczenie procedur związanych z podejmowaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej poprzez ich elektronizację i wdrożenie idei jednego okienka, przyświeca zasadniczy cel: stworzenie czytelnej i możliwie prostej dla przedsiębiorcy metody wystąpienia z wnioskiem, a także przygotowanie warunków pozwalających na elektronizację procedury. Skłania to do rozważenia możliwości wprowadzenia jednolitych wzorów dla czynności inicjujących postępowanie, podejmowanych przez strony. Standaryzacja wniosków mogłaby przyczynić się do usprawnienia postępowania. Nastąpiłoby to w dwóch płaszczyznach: po stronie wnioskodawcy - wzór wniosku stanowiłby istotną pomoc dla przedsiębiorcy, który wypełniając określone rubryki wiedziałby, jaki jest zakres danych (obligatoryjnych i fakultatywnych) oraz jakie załączniki powinien przedstawić organowi w celu uzyskania zamierzonego celu postępowania; po stronie organu - wzór wniosku pełniłby funkcję mobilizującą wnioskodawcę do przedstawienia - już na wstępie - możliwie pełnego zakresu danych potrzebnych do prowadzenia postępowania. Mogłoby to pozwolić na uniknięcie wezwań o uzupełnienie wniosku (o dane bądź załączniki, które powinny być złożone wraz z wnioskiem), a w konsekwencji przyczyniłoby się do sprawniejszego i szybszego załatwienia sprawy. Stworzenie obowiązujących standardów wniosków (wzorów) jest też nieuniknione z uwagi na planowany proces elektronizacji procedur administracyjnych. Wydaje się, iż w analizowanym przypadku problem ten został dostrzeżony, albowiem ustawodawca w drodze rozporządzenia w sprawie szkoleń wprowadził wzory następujących dokumentów: świadectwo stwierdzające złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu uprawniającego do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, zaświadczenie o ukończeniu szkolenia przygotowującego do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, kwestionariusz osobowy kandydata ubiegającego się o uprawnienie do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Jednakże regulacja w tym zakresie nie jest wystarczająca dla potrzeb przeprowadzenia analizowanych postępowań. Brakuje bowiem wzorów tak istotnych dokumentów jak: wniosek o ubieganie się o uprawnienie do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, wniosek o wyznaczenie ponownego terminu egzaminu, Strona 5
wniosek o wpis do rejestru, o którym mowa w art. 5 ust. 14 ustawy Prawo budowlane czy oświadczenie o niekaralności. Choć wzory wspomnianych dokumentów zostały zamieszczone na stronie internetowej Ministerstwa Infrastruktury, nie można im przyznać mocy wiążącej z uwagi na fakt, iż nie zostały wprowadzone w drodze powszechnie obowiązującego aktu prawnego. SPOSÓB OSIĄGNIĘCIA UPROSZCZENIA Propozycja uproszczenia polega na wprowadzeniu do stosowania jednolitych wzorów wniosków oraz załączników niezbędnych do realizacji przedmiotowych postępowań. Propozycja ta pociąga za sobą zmianę właściwych aktów prawnych (stanowiących podstawę przeprowadzenia postępowania w sprawie uzyskania uprawnień do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej), polegającą na: wprowadzeniu delegacji ustawowej do wydania rozporządzenia - w odniesieniu do postępowania związanego z wpisem do rejestru, o którym mowa w art. 5 ust. 14 ustawy Prawo budowlane, oraz z wykreśleniem z rejestru, o którym mowa w art. 5 1 ust. 2 ustawy Prawo budowlane (o czym szerzej m.in. w propozycji uproszczeń nr 5); wprowadzeniu brakujących wzorów wniosków i załączników do rozporządzenia w sprawie szkoleń, które ustanawiałoby jednolite wzory. Wzory wniosków oraz załączników powinny być obowiązkowo dostępne na stronach internetowych właściwego organu oraz w jego siedzibie. Warto również rozważyć wprowadzenie oświadczenia o niekaralności w treści wniosku o wpis do rejestru osób posiadających uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej oraz we wniosku o uzyskanie uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej (szerzej na ten temat w propozycji nr 3 niniejszego dokumentu). KATEGORIA UPROSZCZENIA PRAWNA De lege lata (według obowiązującego prawa) W obecnym stanie prawnym brakuje znacznej części wzorów wniosków oraz załączników niezbędnych do przeprowadzenia ww. postępowań, co w konsekwencji powoduje rozbieżności, zarówno pod względem treści, jak również ich formy. De lege ferenda (według postulowanego prawa) Wprowadzenie uproszczenia wiąże się z koniecznością wprowadzenia delegacji ustawowych do wydania rozporządzenia w akcie prawnym regulującym niniejszą procedurę, tj. w ustawie Prawo budowlane. Rozporządzenie wprowadzałoby ustandaryzowane wzory wniosków oraz załączników niezbędnych do przeprowadzenia postępowań związanych z: Strona 6
uzyskaniem wpisu do rejestru osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, o którym mowa w art. 5 ust. 14 ustawy Prawo budowlane; wykreśleniem z rejestru osób pozbawionych uprawnień do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, o którym mowa w art. 5 1 ust. 2 ustawy Prawo budowlane. Ponadto, by osiągnąć założone cele należy również uzupełnić rozporządzenie w sprawie szkoleń w zakresie brakujących wzorów wniosków oraz załączników niezbędnych do przeprowadzenia uregulowanego tam postępowania. Podkreślenia wymaga fakt, że wzór wniosku o pozbawienie uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej będzie mógł zostać wprowadzony, jeżeli przyjęta zostanie propozycja nr 7, zakładająca wprowadzenie rejestru osób pozbawionych uprawnień do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, co wiąże się m.in. z ustaleniem funkcjonalnych zależności między przedmiotowym rejestrem, a rejestrem osób posiadających uprawnienia. Zgodnie z propozycją standaryzacji opracowane zostały następujące wzory: wniosek o ubieganie się o uprawnienie do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej (zał. nr 1), wniosek o wpis do rejestru (zał. nr 2), wniosek o pozbawienie uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej (zał. nr 3), wniosek o wykreślenie z rejestru osób pozbawionych uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej (zał. nr 4). ANALIZA SKUTKÓW WPROWADZENIA UPROSZCZENIA Standaryzacja wniosków oraz załączników ułatwi wnioskodawcy wystąpienie z żądaniem wszczęcia postępowania, bądź dokonania czynności przez organ właściwy, jak również usprawni przeprowadzenie samego postępowania przez organ. Jednolite wzory wniosków oraz załączników będą sprzyjać przejrzystości prawa, a w konsekwencji jego przestrzeganiu. Będą wskazówką również co do tego jakie dane czy załączniki wnioskodawca powinien lub opcjonalnie może zawrzeć we wniosku bądź do niego załączyć. W ten sposób wprowadzenie postulowanych wzorów dokumentów może wpłynąć również na przyspieszenie procedur stanowiących przedmiot niniejszej analizy. 2. Doprecyzowanie przepisów w zakresie załączników ANALIZA PROBLEMU Dotyczy procedur: 0581_p_Uzyskanie_uprawnienia_do_sporządzania_świadectw_charakterystyki_energetycznej_ budynków 0661_p_wniosek_o_pozbawienie_uprawnień_do_sporządzania_świadectw_charakterystyki_ Strona 7
energetycznej 0662_p_wniosek_o_wykreślenie_z_rejestru_osób_pozbawionych_uprawnień_do_ sporządzania_świadectw_charakterystyki_energetycznej Aktualne brzmienie przepisów regulujących problematykę załączników niezbędnych do realizacji wyżej wymienionych procedur należy uznać za nieprecyzyjne i niewystarczające. Zarzut nieprecyzyjności odnosi się do regulacji zawartej w 6 ust. 3 rozporządzenia w sprawie szkoleń, stanowiącej o dokumentach, które należy dołączyć do wniosku o ubieganie się o uprawnienie do sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej. W tym miejscu należy przypomnieć, iż jednym z warunków dopuszczenia do egzaminu uprawniającego do sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej jest odbycie odpowiedniego szkolenia (art. 5 ust. 8 pkt 4 ustawy Prawo budowlane). Weryfikacja tej okoliczności odbywa się w trakcie pierwszego etapu postępowania egzaminacyjnego. Tym samym należy uznać, iż dokument poświadczający odbycie wspomnianego szkolenia winien być załącznikiem do wniosku o ubieganie się o uprawnienia do sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej. Jednakże, zgodnie z brzmieniem 6 ust. 3 rozporządzenia w sprawie szkoleń, wśród wymienionych załączników do wniosku nie znalazł się dokument stwierdzający pomyślne ukończenie szkolenia poprzedzającego egzamin, mimo, iż wzór zaświadczenia o ukończeniu szkolenia stanowi załącznik nr 2 do wspomnianego rozporządzenia. Taki stan rzeczy należy uznać za błąd, który wymaga uzupełnienia rozporządzenia w niniejszym zakresie. Drugi dostrzeżony problem odnosi się do niewskazania w aktach prawnych, chociażby przykładowo, dokumentów niezbędnych do realizacji procedur w przedmiocie pozbawienia uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej oraz wykreślenia z rejestru osób pozbawionych uprawnień do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Taki stan rzeczy nie tylko utrudnia złożenie wniosku w konkretnej sprawie, ale również może prowadzić do uznaniowego rozstrzygania przez organ w niniejszym zakresie. Warto wspomnieć, iż w uzasadnieniu do projektu ustawy o ograniczaniu barier administracyjnych, stanowiącej implementację dyrektywy usługowej, wskazuje się na zagrożenia wynikające z nieprecyzyjnych i niedookreślonych przepisów prawnych. Skutkiem powyższego zjawiska może być oprócz uznaniowości działań organu również zagrożenie powstawania sytuacji o charakterze korupcyjnym, kryminogennym, czy nawet tworzenia się szarej strefy na płaszczyźnie obywatel/przedsiębiorca urzędnik. SPOSÓB OSIĄGNIĘCIA UPROSZCZENIA Doprecyzowania wymagają przepisy rozporządzenia w sprawie szkoleń dotyczące niezbędnych dokumentów, będących załącznikami do wniosku o uzyskanie uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Warto również rozważyć wprowadzenie wzoru wniosku o ponowne Strona 8
dopuszczenie do egzaminu, czy też wzoru oświadczenia o niekaralności (o czym szerzej w propozycji uproszczeń nr 3). Ponadto należy rozważyć wprowadzenie zmian w art. 5 1 ust. 4 i art. 5 1 ust. 7 ustawy Prawo budowlane w zakresie dotyczącym informacji o konieczności załączenia dokumentów, które pozwolą na przeprowadzenie postępowań dotyczących pozbawienia uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej i wykreślenia z rejestru osób pozbawionych uprawnień do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. KATEGORIA UPROSZCZENIA PRAWNA De lege lata (według obowiązującego prawa) Przepis art. 8 ust. 5 ustawy Prawo budowlane stanowi: Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową może sporządzać osoba, która: 1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych; 2) ukończyła, w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym, co najmniej: a) studia magisterskie albo b) studia inżynierskie na kierunkach: architektura, budownictwo, inżynieria środowiska, energetyka lub pokrewnych; 3) nie była karana za przestępstwo przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwo skarbowe; 4) posiada uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej lub instalacyjnej albo odbyła szkolenie i złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin przed ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Przepis 6 ust. 3 rozporządzenia w sprawie szkoleń stanowi: Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, należy dołączyć: 1) dokumenty stwierdzające posiadane wykształcenie, o którym mowa w art. 5 ust. 8 pkt 2 ustawy; 2) wypełniony kwestionariusz osobowy, którego wzór określa załącznik nr 4 do rozporządzenia; 3) dokument potwierdzający spełnienie warunków, o których mowa w art. 5 ust. 8 pkt 3 ustawy; 4) dowód wniesienia opłaty egzaminacyjnej za pierwszy etap. Przepis art. 5 1 ust. 4 ustawy Prawo budowlane stanowi: W przypadku powzięcia informacji o niedopełnieniu obowiązków lub naruszeniu zakazów, o których mowa w art. 5 ust. 4a oraz art. 5 2 ust. 1, przez osobę uprawnioną do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno- Strona 9
użytkową, minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej wszczyna, z urzędu lub na wniosek osoby, która zleciła osobie uprawnionej sporządzenie świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość technicznoużytkową, postępowanie w sprawie utraty uprawnień. Przepis art. 5 ust. 4a ustawy Prawo budowlane stanowi: W przypadkach, o których mowa w ust. 4, świadectwo charakterystyki energetycznej nie może być sporządzone przez właściciela budynku, lokalu lub będącej nieruchomością części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz osobę, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Przepis art. 5 2 ust. 1 ustawy Prawo budowlane stanowi: Osoba sporządzająca świadectwo charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową obowiązana jest: 1) przechowywać sporządzone świadectwa przez okres 10 lat; 2) wykonywać czynności związane ze sporządzaniem świadectwa charakterystyki energetycznej z należytą starannością uwzględniając w szczególności rozwój wiedzy technicznej oraz zmiany w przepisach prawa; 3) zawrzeć umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku ze sporządzaniem świadectwa charakterystyki energetycznej. Przepis art. 5 1 ust. 7 ustawy Prawo budowlane stanowi: W przypadku ustania przyczyny wpisania do rejestru, o którym mowa w ust. 2, na wniosek zainteresowanego, minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej niezwłocznie wykreśla wpis, z zastrzeżeniem ust. 8. De lege ferenda (według postulowanego prawa) W zakresie pierwszego z analizowanych problemów proponuje się w 6 ust. 3 rozporządzenia w sprawie szkoleń oznaczenie dotychczasowego pkt 4 jako pkt 5 oraz nadanie pkt 4 następującego brzmienia: 4) zaświadczenie o ukończeniu szkolenia, o którym mowa w art. 5 ust.8 pkt 4 ustawy, którego wzór określa załącznik nr 2 do rozporządzenia; Tym samym 6 ust. 3 rozporządzenia otrzyma następujące brzmienie: Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, należy dołączyć: 1) dokumenty stwierdzające posiadane wykształcenie, o którym mowa w art. 5 ust. 8 pkt 2 ustawy; 2) wypełniony kwestionariusz osobowy, którego wzór określa załącznik nr 4 do rozporządzenia; Strona 10
3) dokument potwierdzający spełnienie warunków, o których mowa w art. 5 ust. 8 pkt 3 ustawy; 4) zaświadczenie o ukończeniu szkolenia, o którym mowa w art. 5 ust.8 pkt 4 ustawy, którego wzór określa załącznik nr 2 do rozporządzenia; 5) dowód wniesienia opłaty egzaminacyjnej za pierwszy etap. W odniesieniu do drugiego zagadnienia proponuje się dodanie do art. 5 1 ustawy Prawo budowlane ust. 4a określającego minimalną treść wniosku, o którym mowa w ust. 4, a także wskazanie niezbędnych załączników do wniosku (tj. świadectwo charakterystyki energetycznej sporządzone przez osobę, której dotyczy postępowanie w sprawie utraty uprawnień, dokumenty poświadczające zaistnienie okoliczności, o których mowa w art. 5 ust. 4a ustawy Prawo budowlane). Tożsame rozwiązanie należy zastosować w odniesieniu do wniosku, o którym mowa w art. 5 1 ust. 7 ustawy Prawo budowlane. W tym przypadku do wniosku należałoby dołączyć dokumenty potwierdzające ustanie przyczyn utraty uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, o których mowa w art. 5 1 ust. 1 pkt 1-3 ustawy Prawo budowlane. ANALIZA SKUTKÓW WPROWADZENIA UPROSZCZENIA Wprowadzenie proponowanych zmian w ustawie Prawo budowlane i w rozporządzeniu w sprawie szkoleń jednoznacznie doprecyzuje, jakie dokumenty są niezbędne do złożenia kompletnych wniosków w przedmiocie: uzyskania uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej; pozbawienia uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej; wykreślenia z rejestru osób pozbawionych uprawnień do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Spowoduje to zmniejszenie ilości wniosków, w których należy uzupełnić braki, a także przyspieszy przebieg procedury. Tym samym realizuje się postulat wyeliminowywania z porządku prawnego nieprecyzyjnych lub niedookreślonych przepisów prawnych, mogących powodować uznaniowość działania organu. 3. Sprecyzowanie w przepisach rodzaju dokumentu potwierdzającego spełnienie warunków, o których mowa w art. 5 ust. 8 pkt 3 ustawy Prawo budowlane ANALIZA PROBLEMU Dotyczy procedur: 0581_p_Uzyskanie_uprawnienia_do_sporządzania_świadectw_charakterystyki_energetycznej_ budynków Strona 11
0642_Wpis_do_rejestru_osób_posiadających_uprawnienia_do_sporządzania_świadectw_ charakterystyki_energetycznej Przepis art. 5 ust. 8 ustawy Prawo budowlane stanowi, iż świadectwo charakterystyki energetycznej może sporządzać osoba, która spełnia łącznie następujące przesłanki: posiada pełną zdolność do czynności prawnych; ukończyła, w rozumieniu ustawy o szkolnictwie wyższym, co najmniej studia magisterskie albo studia inżynierskie na kierunkach: architektura, budownictwo, inżynieria środowiska, energetyka lub pokrewne; nie była karana za przestępstwo przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi lub za przestępstwo skarbowe; posiada uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej lub instalacyjnej albo odbyła szkolenie i złożyła z wynikiem pozytywnym egzamin przed ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. W świetle aktualnie obowiązujących przepisów osoba zainteresowana - zobowiązana jest złożyć dokument potwierdzający niekaralność za przestępstwo przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, lub za przestępstwo skarbowe w przypadku: składania wniosku o ubieganie się o uprawnienie do sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej ( 6 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia w sprawie szkoleń); składnia wniosku o wpis do rejestru przez osobę, która uzyskała uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej na zasadach określonych w art. 5 ust. 11 ustawy Prawo budowlane ( 18 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia w sprawie szkoleń). Jednakże żaden ze wspomnianych przepisów nie stanowi wprost, jaki dokument winien być przedłożony w celu potwierdzenia niekaralności w zakresie przestępstw, o którym mowa w art. 5 ust. 8 pkt 3 ustawy Prawo budowlane. Ustawodawca stanowi w tym przedmiocie jedynie, iż wnioskodawca winien przedłożyć dokument potwierdzający spełnienie warunków, o których mowa w art. 5 ust. 8 pkt 3 ustawy. To powoduje wątpliwości, czy wystarczającym jest oświadczenie wnioskodawcy w niniejszym zakresie, czy też koniecznym jest złożenie zaświadczenia o niekaralności. W opinii Ministerstwa Infrastruktury dokumentem wystarczającym dla potrzeb przeprowadzenia niniejszych postępowań jest oświadczenie o niekaralności. Nie jest to sytuacja odosobniona. Innym przykładem tego typu regulacji są przepisy regulujące Strona 12
procedurę uzyskiwania uprawnień zawodowych rzeczoznawcy majątkowego. Uprawnienia zawodowe w zakresie szacowania nieruchomości, zgodnie z przepisem art. 177 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.10.102.651 j.t. z późn. zm.) nadaje się osobie fizycznej, która m.in. nie była karana za przestępstwa przeciwko mieniu, dokumentom, za przestępstwa gospodarcze, za fałszowanie pieniędzy, papierów wartościowych, znaków urzędowych, za składanie fałszywych zeznań oraz za przestępstwa skarbowe. Zgodnie z 27 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 15 lutego 2008 r. w sprawie nadawania uprawnień i licencji zawodowych w dziedzinie gospodarowania nieruchomościami (Dz.U.08.31.189) do wniosku o nadanie uprawnień w zakresie szacowania nieruchomości należy dołączyć m.in. dokument potwierdzający fakt, iż wnioskodawca nie był karany za przestępstwa przeciwko mieniu, dokumentom, za przestępstwa gospodarcze, za fałszowanie pieniędzy, papierów wartościowych, znaków urzędowych, za składanie fałszywych zeznań oraz za przestępstwa skarbowe. W tym przypadku organ również uznał, iż dokumentem czyniącym zadość tym wymaganiom, jest oświadczenie wnioskodawcy o niekaralności. Jednakże z uwagi na pojawiające się w praktyce wątpliwości interpretacyjne warto rozważyć przeredagowanie przepisów, by dopuszczalność złożenia oświadczenia o niekaralności wynikała wprost z przepisów regulujących niniejszą materię. Warto w tym miejscu wspomnieć, iż stosowana praktyka żądania złożenia oświadczenia o niekaralności, jako dokumentu potwierdzającego niekaralność wnioskodawcy jest zgodna z celami dyrektywy usługowej. W punkcie 47 wspomnianej dyrektywy czytamy bowiem, że w celu uproszczenia procedur administracyjnych, nie powinno się nakładać ogólnych wymogów formalnych, takich jak wymóg przedłożenia oryginalnych dokumentów, poświadczonych kopii lub tłumaczeń przysięgłych, chyba, że jest to obiektywnie uzasadnione nadrzędnym interesem publicznym ( ). SPOSÓB OSIĄGNIĘCIA UPROSZCZENIA Zmiana regulacji zawartej w 6 ust. 3 pkt 3 oraz 18 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia w sprawie szkoleń, poprzez określenie wprost, iż dokumentem potwierdzającym spełnienie warunku, o którym mowa w art. 5 ust. 8 pkt 3 ustawy Prawo budowlane jest oświadczenie o niekaralności. Warto również rozważyć wprowadzenie przedmiotowego oświadczenia w treści wniosku o wpis do rejestru osób posiadających uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej oraz we wniosku o uzyskanie uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. KATEGORIA UPROSZCZENIA PRAWNA De lege lata (według obowiązującego prawa) Przepis 6 ust. 3 rozporządzenia w sprawie szkoleń stanowi: Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, należy dołączyć: Strona 13
1) dokumenty stwierdzające posiadane wykształcenie, o którym mowa w art. 5 ust. 8 pkt 2 ustawy; 2) wypełniony kwestionariusz osobowy, którego wzór określa załącznik nr 4 do rozporządzenia; 3) dokument potwierdzający spełnienie warunków, o których mowa w art. 5 ust. 8 pkt 3 ustawy; 4) dowód wniesienia opłaty egzaminacyjnej za pierwszy etap. Przepis 18 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szkoleń stanowi: 2. Do wniosku o wpis do rejestru należy dołączyć: 1) dokument stwierdzający posiadane wykształcenie, o którym mowa w art. 5 ust. 8 pkt 2 ustawy; 2) wypełniony kwestionariusz osobowy, którego wzór określa załącznik nr 4 do rozporządzenia; 3) dokument potwierdzający spełnienie warunków, o których mowa w art. 5 ust. 8 pkt 3 ustawy; 4) dokument potwierdzający spełnienie warunku, o którym mowa w art. 5 ust. 11 ustawy. De lege ferenda (według postulowanego prawa) Zmiana regulacji zawartej w 6 ust. 3 pkt 3 i 18 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia w sprawie szkoleń poprzez wprowadzenie przepisu wprost wskazującego, iż dokumentem potwierdzającym spełnienie warunków, o których mowa w art. 5 ust 8 pkt 3 ustawy Prawo budowlane jest oświadczenie wnioskodawcy. Tym samym ww. przepisy otrzymałyby następujące brzmienie: przepis 6 ust. 3 rozporządzenia w sprawie szkoleń: 3. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, należy dołączyć: 1) dokumenty stwierdzające posiadane wykształcenie, o którym mowa w art. 5 ust. 8 pkt 2 ustawy; 2) wypełniony kwestionariusz osobowy, którego wzór określa załącznik nr 4 do rozporządzenia; 3) oświadczenie wnioskodawcy o spełnieniu warunków, o których mowa w art. 5 ust. 8 pkt 3 ustawy; 4) dowód wniesienia opłaty egzaminacyjnej za pierwszy etap. przepis 18 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szkoleń: 2. Do wniosku o wpis do rejestru należy dołączyć: 1) dokument stwierdzający posiadane wykształcenie, o którym mowa w art. 5 ust. 8 pkt 2 ustawy; 2) wypełniony kwestionariusz osobowy, którego wzór określa załącznik nr 4 do rozporządzenia; 3) oświadczenie wnioskodawcy o spełnieniu warunków, o których mowa w art. 5 ust. 8 pkt 3 ustawy; 4) dokument potwierdzający spełnienie warunku, o którym mowa w art. 5 ust. 11 ustawy. ANALIZA SKUTKÓW WPROWADZENIA UPROSZCZENIA Strona 14
Proponowana zmiana przepisów rozporządzenia w sprawie szkoleń jest zgodna z wymogami dyrektywy usługowej, której przepisy powinny zostać wprowadzone w życie przez państwa członkowskie do dnia 28 grudnia 2009 roku. Co więcej, proponowana zmiana wychodzi naprzeciw oczekiwaniom ustawodawcy, którego ustawa o ograniczaniu barier administracyjnych, dokonuje zmiany zaświadczenia o niekaralności na oświadczenie, w tych przypadkach, gdy posiadanie takiego zaświadczenia nie jest uzasadnione ze względu na nadrzędny interes publiczny. Należy uznać, iż w analizowanej sprawie mamy do czynienia z takim przypadkiem. 4. Elektronizacja wniosków i załączników ANALIZA PROBLEMU Dotyczy procedur: 0581_p_Uzyskanie_uprawnienia_do_sporządzania_świadectw_charakterystyki_energetycznej_ budynków 0642_Wpis_do_rejestru_osób_posiadających_uprawnienia_do_sporządzania_świadectw_ charakterystyki_energetycznej 0661_p_Wniosek_o_pozbawienie_uprawnienia_do_sporządzania_świadectw_charakterystyki_ energetycznej 0662_p_Wniosek_o_wykreślenie_z_rejestru_osób_pozbawionych_uprawnień_do_ sporządzania_świadectw_charakterystyki_energetycznej W praktyce istnieje możliwość składania wniosku wraz z załącznikami w wersji papierowej. Stworzenie sprawnego mechanizmu składania wniosku wraz z załącznikami w wersji elektronicznej znacznie ułatwiłoby proces ubiegania się o uzyskanie przez wnioskodawcę właściwej decyzji lub pozwolenia. Zgodnie z art. 63 1 i 3a K.p.a. podania mogą być wnoszone także za pomocą środków komunikacji elektronicznej przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu administracji publicznej utworzoną na podstawie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów. Podanie powinno być uwierzytelnione: poprzez zastosowanie kwalifikowanego certyfikatu przy zachowaniu zasad przewidzianych w ustawie o podpisie elektroniczny; poprzez profil zaufany epuap (art. 20a ust. 1 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów); identyfikację w inny sposób (art. 20a ust. 2 ustawy informatyzacji działalności podmiotów). W chwili obecnej wnioski wraz z załącznikami składane są w formie papierowej. Umożliwienie złożenia wniosku wraz z załącznikami w formie elektronicznej ułatwi i przyspieszy tę czynność, a także pozwoli na elektroniczny obieg dokumentacji pomiędzy wnioskodawcą, a organem prowadzącym Strona 15
postępowanie albo wykonującym czynności materialno-techniczne. Zgodnie z ustawą o informatyzacji działalności podmiotów profil zaufany epuap to zestaw informacji identyfikujących i opisujących podmiot lub osobę będącą użytkownikiem konta na epuap-ie, który został w wiarygodny sposób potwierdzony. W praktyce jest to konto zakładane przez dysponenta (analogicznie jak konto bankowe), które następnie jest aktywowane, po zidentyfikowaniu jego użytkownika. Następnie użytkownik konta może po nieodpłatnym pobraniu podpisu osobistego potwierdzonego profilem epuap (w celu m.in. zabezpieczenia integralności przesyłanych dokumentów) składać m.in. pisma do właściwego organu administracji za pośrednictwem profilu zaufanego epuap. Złożenie pisma za pośrednictwem profilu zaufanego nie wymaga opatrzenia dokumentu bezpiecznym podpisem elektronicznym. Natomiast podpis systemowy epuap to podpis cyfrowy utworzony w bezpiecznym środowisku systemu epuap, zapewniający integralność i autentyczność wykonywanych operacji przez system epuap, czyli odpowiednik poświadczenia elektronicznego kwalifikowanego podmiotu świadczącego usługi certyfikacyjne. Składanie wniosku opatrzonego podpisem potwierdzonym profilem zaufanym epuap stanowi alternatywę dla bezpiecznego podpisu elektronicznego. Zgodnie z art. 20b ust. 2 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów, dane w postaci elektronicznej opatrzone podpisem potwierdzonym profilem zaufanym epuap są równoważne pod względem skutków prawnych z dokumentem opatrzonym podpisem własnoręcznym. Ustawa o informatyzacji działalności podmiotów stanowi podstawę prawną do stosowania profilu zaufanego epuap, jako platformy pośredniczącej w procesie składania wniosków, natomiast rozporządzenie w sprawie systemu teleinformatycznego określa szczegółowe warunki organizacyjne i techniczne, które powinien spełnić system informatyczny, służący do wydania certyfikatów (weryfikujących bezpieczny podpis elektroniczny) oraz stosowania innych technologii, o których mowa w art. 20a ust. 2 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów, w tym epuap-u. Propozycja elektronizacji realizuje postanowienia dyrektywy usługowej, w szczególności wyrażone w punkcie 52 Preambuły, wskazującego na konieczność stworzenia, w stosunkowo nieodległej przyszłości, elektronicznych sposobów dopełniania procedur i formalności. Wskazuje się, iż elektronizacja jest niezmiernie ważna dla uproszczenia procedur administracyjnych w zakresie działalności usługowej, z korzyścią dla usługodawców, usługobiorców oraz właściwych organów. SPOSÓB OSIĄGNIĘCIA UPROSZCZENIA Uproszczenie może zostać osiągnięte w następujący sposób: stworzenie elektronicznych (w tym interaktywnych) wzorców podań i załączników dla każdego postępowania, które byłyby wysyłane na elektroniczną skrzynkę podawczą; stworzenie/przygotowywanie platformy elektronicznej umożliwiającej złożenie wniosku wraz z załącznikami w formie elektronicznej. Strona 16
Elektronizacja powinna zostać poprzedzona etapem standaryzacji wniosków oraz załączników (o czym mowa w propozycji uproszczeń nr 1). KATEGORIA UPROSZCZENIA PRAWNA De lege lata (według obowiązującego prawa) Wprowadzenie elektronicznych dokumentów umożliwia aktualny stan prawny. Art. 14 1 K.p.a. zmieniony został przez art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.2010.40.230) z dniem 17 czerwca 2010 r. Powyższa nowelizacja i idąca wraz z nią zmiana wprowadza możliwość doręczania wniosków i decyzji w formie dokumentu elektronicznego. Obecnie art. 14 1 K.p.a. stanowi, iż sprawy należy załatwiać w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U.2005.64.565 z późn. zm.), doręczanego środkami komunikacji elektroniczne. Skuteczne uruchomienie postępowań dotyczących poszczególnych procedur może w aktualnym stanie prawnym - co do zasady - nastąpić w formie elektronicznej. Problemy techniczne ujawniają się jednak na etapie realizacji. De lege ferenda (według postulowanego prawa) Propozycję uproszczenia stanowi stworzenie elektronicznej wersji wzorów, które mogłyby być wysyłane na elektroniczną skrzynkę podawczą organu w myśl art. 63 1 i 3a K.p.a. po uwierzytelnieniu ich poprzez zastosowanie kwalifikowanego certyfikatu zgodnie z przepisami ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym. ANALIZA SKUTKÓW WPROWADZENIA UPROSZCZENIA Elektronizacja wniosków oraz załączników korzystanie wpłynie na przyspieszenia przebiegu procedury oraz ułatwi elektroniczną komunikację między wnioskodawcą a właściwym organem. II GRUPA UPROSZCZEŃ: PROPOZYCJE UPROSZCZEŃ DOTYCZĄCE REJESTRU OSÓB POZBAWIONYCH UPRAWNIEŃ DO SPORZĄDZANIA ŚWIADECTW CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ ORAZ REJESTRU OSÓB POSIADAJACYCH UPRAWNIENIA DO SPORZĄDZANIA ŚWIADECTW CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ 5. Stworzenie rejestru stanowiącego zupełny wykaz osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej ANALIZA PROBLEMU Strona 17
Dotyczy procedur: 0581_p_Uzyskanie_uprawnienia_do_sporządzania_świadectw_charakterystyki_energetycznej_ budynków 0642_Wpis_do_rejestru_osób_posiadających_uprawnienia_do_sporządzania_świadectw_ charakterystyki_energetycznej W świetle przepisu art. 5 ust. 14 ustawy Prawo budowlane minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej prowadzi w formie elektronicznej rejestr osób, które złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin oraz osób, które ukończyły studia podyplomowe. Regulacja ta w swoim pierwotnym brzmieniu wprowadzonym w drodze ustawy z dnia 19 września 2007 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane (Dz.U.2007.191.1373) ograniczała krąg podmiotów ujętych w rejestrze do osób, które złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin. Aktualne brzmienie przepisu zostało wprowadzone w drodze kolejnej zmiany ustawy Prawo budowlane (ustawa z dnia 27 września 2009 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami, Dz.U.2009.161.1279 ). Zatem na gruncie aktualnie obowiązującego prawa, zgodnie z przepisem art. 5 ust. 14 ustawy Prawo budowlane, obligatoryjnemu wpisowi do rejestru osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej prowadzonego przez właściwego ministra podlegają osoby, które złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin oraz osoby, które uprawnienie to nabyły w drodze ukończenia specjalistycznych studiów podyplomowych. W odniesieniu do pierwszej z wymienionych grup należy stwierdzić, iż brak jednoznacznego wskazania, iż wpis następuje na wniosek osoby zainteresowanej, sugeruje, że minister z urzędu wpisuje do rejestru wszystkie osoby, które zdały egzamin, a tym samym uzyskały uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Odmiennie kształtuje się sytuacja osób, które uprawnienie do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynków nabyły w drodze ukończenia specjalistycznych studiów podyplomowych. W tym przypadku, zgodnie z 18 rozporządzenia w sprawie szkoleń, wpis do rejestru dokonywany jest na wniosek. Okoliczność ta nie uzasadnia jednak twierdzenia o fakultatywności wpisu do rejestru osób, które uprawnienie to uzyskały w drodze ukończenia studiów podyplomowych, z uwagi na wyraźne brzmienie przepisu art. 5 ust. 14 ustawy Prawo budowlane (przypomnijmy, iż obligatoryjnemu wpisowi do rejestru osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej prowadzonego przez właściwego ministra podlegają zarówno osoby, które złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin, jak i osoby, które uprawnienie to nabyły w drodze ukończenia specjalistycznych studiów podyplomowych). Niestety, jak wynika z uzyskanych informacji, praktyka Ministerstwa Infrastruktury jest odmienna od przedstawionej powyżej wykładni przepisów prawa obowiązujących w tym zakresie. Rysujący się problem związany jest zatem z brakiem zupełności rejestru, bowiem z założenia nie uwzględnia on bardzo dużej grupy osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki Strona 18
energetycznej, tj. osób legitymujących się właściwymi uprawnieniami budowlanymi (przypomnieć należy, iż ustawodawca dzieli osoby uprawnione do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej na dwie grupy, tj. osoby, które posiadają wspomniane uprawnienie z mocy prawa z tytułu posiadanych uprawnień budowlanych oraz osoby, które uprawnienie to nabyły w drodze ukończenia specjalistycznych studiów podyplomowych, bądź też wskutek odbycia szkolenia zawodowego oraz złożenia z wynikiem pozytywnym egzaminu państwowego; w odniesieniu do pierwszej z wymienionych grup należy wskazać, iż osoby legitymujące się określonymi w ustawie uprawnieniami budowlanymi oraz spełniające pozostałe przesłanki ustawowe uzyskują z mocy prawa uprawnienie do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynku). Na dzień dzisiejszy rejestr obejmuje tylko jedną z grup osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, tj. osoby, które uprawnienie to nabyły w drodze ukończenia specjalistycznych studiów podyplomowych, bądź też wskutek odbycia szkolenia zawodowego oraz złożenia z wynikiem pozytywnym egzaminu państwowego. Rozwiązanie zakładające brak wpisu do rejestru osób, które uzyskały uprawnienie do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej z mocy prawa może być uznane za niekorzystne dla tych osób, bowiem mogą one mieć trudności na rynku z uwierzytelnieniem wobec osób trzecich swoich kwalifikacji w zakresie sporządzania świadectw energetycznych. Zatem, osoby te są w o wiele gorszym położeniu, aniżeli podmioty, które uzyskują wpis do rejestru z uwagi na pozytywny wynik egzaminu, czy też uzyskują wpis (na wniosek) po ukończeniu specjalistycznych studiów podyplomowych. Wpis do rejestru prowadzonego przez właściwego ministra, zakładając oczywiście, że rejestr ten ma charakter jawny, umożliwia osobie zainteresowanej skorzystaniem z usług w zakresie sporządzenia świadectw charakterystyki energetycznej, potwierdzenie kwalifikacji osoby uprawnionej do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynków. W świetle powyższych uwag uzasadnionym jest twierdzenie, iż rejestr ten powinien stanowić przede wszystkim zupełny wykaz osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynków. Jego zadaniem winno być gwarantowanie bezpieczeństwa obrotu. Rejestr ten powinien stanowić źródło informacji dla społeczeństwa w zakresie osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynków. Jednakże, co oczywiste, uzależnione jest to od jawności rejestru (tak również J.M. Góralski, Świadectwa energetyczne budynków, Warszawa 2009, s. 138), o czym szerzej w propozycji nr 6. Jednakże, by postulat zupełności rejestru osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej został w pełni zrealizowany należy we wspomnianym rejestrze uwzględnić także obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej bądź państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, którzy mogą dokonywać oceny charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową i sporządzać świadectwa charakterystyki energetycznej po uznaniu kwalifikacji nabytych w tych państwach, zgodnie Strona 19
z przepisami ustawy z dnia 18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz.U.2008.63.394). Na gruncie aktualnie obowiązującego prawa również i ta grupa osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej nie została objęta obowiązkiem wpisu do rejestru prowadzonego przez właściwego ministra. Nie mniej istotną kwestią pozostaje charakter wpisu do rejestru osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Należy wspomnieć, iż rozróżnia się dwa rodzaje wpisów do rejestru, tj. wpis konstytutywny oraz wpis deklaratoryjny. Różnica między wspomnianymi wpisami sprowadza się do chwili powstania prawa, które stwierdza wpis. Jeśli prawo to powstaje dopiero z chwilą dokonania wpisu mamy do czynienia z wpisem konstytutywnym. Natomiast, gdy prawo to powstało wcześniej, a wpis jedynie potwierdza tę okoliczność w grę wchodzi wpis deklaratoryjny. Odpowiedź na pytanie o charakter wpisu jest ściśle związana z momentem uzyskania uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. W polskim porządku prawnym zasadę stanowią wpisy deklaratoryjne. Wpisy konstytutywne skutkujące powstaniem, zmianą lub ustaniem prawa należą do wyjątkowych sytuacji. Wpis może mieć taki charakter tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi (tak też J.M. Góralski, op. cit., s. 134). Analiza przepisu art. 5 ust. 8 ustawy Prawo budowlane prowadzi do wniosku, iż powstanie uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej nie zostało uzależnione od wpisu do rejestru prowadzonego przez właściwego ministra, tym samym wpis do rejestru ma charakter deklaratoryjny. Potwierdza to również okoliczność, iż na gruncie aktualnie obowiązujących przepisów osoby z uprawnieniami budowlanymi nie podlegają wpisowi do niniejszego rejestru, a także sformułowanie 18 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szkoleń ( Osobę, która uzyskała uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej na zasadach określonych w art. 5 ust. 11 ustawy, wpisuje się do rejestru ). Nie stoi to jednak na przeszkodzie, by nadać niniejszemu wpisowi charakter obligatoryjny. SPOSÓB OSIĄGNIĘCIA UPROSZCZENIA Celem osiągnięcia założonego celu niezbędna jest nowelizacja przepisów ustawy Prawo budowlane w zakresie regulującym kwestię wpisów do rejestru osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Proponowane zmiany mają na celu ujęcie wpisu do wspomnianego rejestru, jako wpisu obligatoryjnego dla wszystkich osób zainteresowanych świadczeniem usług w zakresie sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Zastrzeżenie to jest o tyle istotne, iż nie można przyjąć, iż wszystkie osoby uprawnione z mocy prawa do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej są zainteresowane podejmowaniem aktywności zawodowej na tym obszarze. Dlatego też proponuje się, aby wpis do rejestru był dokonywany na wniosek osoby zainteresowanej. Obowiązkiem wpisu do rejestru zostałyby objęte wszystkie osoby uprawnione do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej, tj.: Strona 20