VIA VILLAS WZBOGACENIE DZIEDZICTWA ARCHITEKTONICZNEGO O ARCHITEKTURĘ WILLOWĄ INFORMACJA PRASOWA Zakończenie projektu Słynne wille krajów Grupy Visegrádzkiej i Słowenii Projekt VIA VILLAS Wzbogacenie dziedzictwa architektonicznego o architekturę willową, zatwierdzony przez Komisję Europejską i zrealizowany w ramach programu CULTURE, który przeprowadzano w latach 2011 2013 w Republice Czeskiej, Polsce, na Węgrzech i w Słowenii, nawiązywał do doświadczeń prac zespołów autorsko-badawczych z dziedziny teorii i historii architektury pracujących w latach 2004 2011 nad projektem Słynne wille Czech, Moraw i Śląska oraz Słynne wille Słowenii. Projekt dotyczył architektury willowej, która nie tylko wzbogaca dziedzictwo kultury poszczególnych regionów europejskich, ale jednocześnie umożliwia poznanie korzeni i inspiracji naszej współczesnej kultury. We wspólnym projekcie uczestniczyli historycy architektury, specjaliści z muzeów architektury, autorzy, badacze jak również osoby zlecające budowę willi. W krajach partnerskich Grupy Visegrádzkiej i Słowenii przeprowadzano studia badawcze i ewaluacyjne, które pozwoliły stworzyć mapę strony kulturowo-estetycznej i poziomu technicznego architektury rezydencjalnej, dokonały prezentacji osobowości i stylu architektów, zbadały rolę architektów i budowniczych oraz spójność rozwoju architektury z życiem kulturalnym i społecznym kraju. Te studia badawcze stały się podstawą rozwoju działań na poziomie krajowym: w każdym z krajów partnerskich została wydana publikacja i zorganizowana wystawa poświęcona szerokiemu i zrównoważonemu wyborowi prac architektonicznych, willi i rezydencji. Wystawy objazdowe będą odwiedzać wiele miast w Republice Czeskiej, na Słowacji, w Polsce, na Węgrzech i w Słowenii, zaś obecnie zostaną zaprezentowane w Brukseli. Zespołami badawczymi i autorskimi w poszczególnych krajach kierowali: Republika Czeska: prof. inż. arch. Vladimír Šlapeta, DrSc., Praha prof. PhDr. Pavel Zatloukal, CSc., Olomouc Rzeczpospolita Polska: Dr. inż. arch. Ryszard Nakonieczny, Gliwice Republika Słowacka: prof. inż. arch. Matúš Dulla, CSc., Bratislava
Republika Węgierska: prof. Antal Puhl, DLA. HABIL., Budapest, Debrecen Republika Słowenii: Dr. Damjan Prelovšek, Lubljana Streszczenie treści poszczególnych projektów: Słynne wille Czech, Moraw i Śląska Publikacja i wystawa prezentuje 120 willi i domów rodzinnych zbudowanych w latach 1816-2006 w 63 miastach i gminach Republiki Czeskiej, które są dziełem 117 architektów z Czech i zagranicy. Obok willi rodziny Tugendhat, wpisanej na Listę światowego dziedzictwa UNESCO są to dzieła wybitnych architektów czeskich i zagranicznych Adolfa Loose, Leopolda Bauera, Huberta Gessneta, Jana Kotěry, Josefa Gočára, Bohuslava Fuchsa i wielu innych. Słynne wille Słowacji Publikacja i wystawa prezentuje 65 willi i domów rodzinnych poczynając od przykładu dwóch rzymskich willi, dalej są to przede wszystkim budowle od 19. wieku do chwili obecnej ze wszystkich województw i ich 28 miast i gmin. Budynki te są dziełem 52 architektów ze Słowacji i zagranicy. Obok rokokowej letniej rezydencji Dardanely w Markušovcach i kilku bratysławskich pałaców letnich siedzib w stylu włoskich willi, są to szczególnie wille i domy projektowane przez takich sławnych architektów, do jakich zaliczają się Dušan Jurkovič, Milan Michal Harminc, Gedeon Majdunke, czy współcześnie działający Ján Bahna i inni. Słynne wille Słowenii Publikacja i wystawa prezentuje 56 willi i domów rodzinnych zbudowanych w latach 1843-2012 w 20 miastach i gminach Słowenii. Te wille i domy rodzinne, będące dziełem niemal pięćdziesięciu
architektów ze Słowenii i zagranicy świadczą o wielkiej różnorodności stylów, wynikającej przede wszystkim z geograficznego zróżnicowania danego obszaru, obejmującego Alpy, Kotlinę Panońską i częściowo krajobraz śródziemnomorski. Znakomitym przykładem międzywojennej architektury są budowle architekta Josipa Plečnika i jego ucznia Franca Tomažiča. Ze współczesnych na uwagę zasługuje para architektów Bevk - Perović i Boris Podrecca. Słynne wille Polski (wydanie z kwietnia 2013) Publikacja i wystawa poświęcona 93 willom i domom rodzinnym, zbudowanym od połowy 16. wieku (najstarsze około r. 1535) aż do czasów współczesnych (r. 2011) na terytorium Polski w jej dzisiejszych granicach. Wybrane budowle reprezentują 3 podstawowe typy: villa urbana, villa suburbana z 27 miast i villa rustica z 17 mniejszych miejscowości. Są one dziełem 105 architektów (78 polskich, 20 niemieckich, 5 włoskich, 2 holenderskich i 1 belgijskiego). Wśród twórców znajdziemy takie nazwiska o światowej renomie jak Karl Friedrich Schinkel, Hans Poelzig, Max Berg, Ludwig Mies van der Rohe, Henry van de Velde, Ernst May, ale również innych znanych i utalentowanych projektantów, jak Stanisław Witkiewicz, Adolf Szyszko-Bohusz, Karol Schayer, Bohdan Pniewski, Robert Konieczny i wielu innych. Wszystkie budowle prezentowane w publikacji Słynne wille Polski stanowią również część naszego europejskiego dziedzictwa kultury. Obecnie wiele z tych obiektów objętych jest ochroną zabytków. Słynne wille Węgier (wydanie z kwietnia 2013) Publikacja i wystawa prezentuje 64 willi i domów rodzinnych, które zostały zbudowane w latach 1812-2012. Uzupełniona jest przykładami rzymskich willi i budowli z okresu baroku ze wszystkich województw i ich 26 miast i gmin. Budowle te są dziełem 53 architektów węgierskich i zagranicznych. Obok Słynnej willi Słynnej dziewiętnastowiecznej węgierskiej aktorki Lujzy Blahy w miejscowości Balatonfüred i kilku budapesztańskich pałaców, są to przede wszystkim wille i domy znanych architektów, takich jak Ignác Alpár, Ödön Lechner, Imre Makovecz, Farkas Molnár czy współczesny István Janáky i inni.
Konkurs Współczesny dom: oczyma młodych architektów 2012, 2013 W nawiązaniu do projektu VIA VILLAS Wzbogacenie dziedzictwa architektonicznego o architekturę willową - ogłoszono i zorganizowano konkurs młodych architektów, studentów architektury wyższych szkół pod nazwą Współczesny dom: oczyma młodych architektów. W ramach konkursu opracowano konkursowy projekt domu rodzinnego dla czteroosobowej rodziny, w celu znalezienia architektonicznego rozwiązania współczesnych wymagań, które odzwierciedlałyby lokalną specyfikę historycznej i nowoczesnej architektury rezydencjalnej. Położono nacisk na wspieranie lokalnych tradycji wyróżniających wobec zunifikowanej zabudowy nie mającej respektu dla miejsca. Ideą projektu było wezwanie do wzajemnego porównania najmłodszej twórczości architektonicznej studentów z krajów Grupy Visegrádzkiej i ich wspólne odpowiedzi na aktualne problemy dzisiejszego i przyszłego życia w poszczególnych regionach. Celem było reagowanie na aktualne problemy indywidualnego budownictwa i stylu życia oraz podjęcie próby zaproponowania pewnej perspektywy dla przyszłości budownictwa rodzinnego, odzwierciedlającego zarówno specyficzne tradycje i warunki poszczególnych regionów, jak i wspólne fundamenty kultury europejskiej. W każdym z partnerskich krajów zorganizowano wystawy objazdowe, na których przedstawiono prace uczestników konkursu odnoszące się do narodowej koncepcji willi. Na międzynarodowych warsztatach w węgierskim Debreczynie w 2012 i w słowackich Koszycach w 2013 spotkali się zwycięzcy wszystkich konkursów narodowych by stworzyć ideowe projekty europejskiego domu. Współorganizatorzy i partnerzy konkursu: Współczesny czeski dom Czeska Wyższa Szkoła Techniczna (České vysoké učení technické, Wydział architektury, Praha Wyższa Szkoła Techniczna (Vysoké učení technické) w Brnie, Wydział architektury Wyższa Szkoła Górnicza Uniwersytet Techniczny (Vysoká škola báňská Technická univerzita) Ostrava, Wydział budownictwa Uniwersytet Techniczny (Technická univerzita) w Libercu, Wydział sztuki i architektury Wyższa Szkoła Techniczna i Ekonomiczna (Vysoká škola technická a ekonomická) w Czeskich Budziejowicach Współczesny polski dom Politechnika Śląska w Gliwicach we współpracy z Muzeum Architektury we Wrocławiu Współczesny dom słowacki Słowacki Uniwersytet Techniczny (Slovenská technická univerzita) w Bratysławie, Wydział architektury we współpracy z Foibos BOOKS SK
Uniwersytet Techniczny (Technická univerzita) w Koszycach, Wydział sztuki Współczesny dom węgierski Uniwersytet w Debreczynie, Wydział architektury we współpracy ze Stowarzyszeniem Architektów Węgierskich Wydział architektury i budownictwa Miklósa Ybla przy Uniwersytecie św. Stefana (Szent István) Uniwersytet Techniczny i Ekonomiczny w Budapeszcie, Wydział architektury Współczesny dom słoweński Eva Prelovšek Niemelä (Słowenia), Aarne Niemelä (Finlandia), Ljubljana Uniwersytet w Mariborze, Wydział Budownictwa Via Villas w Brukseli Ukoronowaniem całego projektu Via Villas jest wspólna prezentacja pod nazwą Słynne wille Grupy Visegrádzkiej i Słowenii, która odbędzie się w Brukseli w dniach 27. 5. - 30. 6. 2013. Prezentacja będzie składać się z wystaw pokazanych w Parlamencie Europejskim, Domie Praskim, Węgierskim Instytucie Kultury i na Wydziale Architektury. Będzie organizowane oprowadzanie po wystawie z komentarzem i debaty. Ekspozycja Słynne wille Grupy Visegrádzkiej i Słowenii w Europejskim parlamencie pokaże architekturę willową tych krajów prezentując dzieła, które słusznie mogą być nazwane częścią europejskiego dziedzictwa architektonicznego. Częścią wspólnej wystawy będzie międzynarodowe seminarium Współczesna architektura budownictwa rodzinnego w Europie Środkowej a przesłanie słynnych willi 19 i 20 wieku. Wystawy uzupełniające Współczesna architektura krajów Grupy Visegrádzkiej i Słowenii w Praskim Domu przedstawi przede wszystkim twórczość architektoniczną od połowy 20. wieku do czasów nam współczesnych. Architektura secesyjna krajów Grupy Visegrádzkiej i Słowenii w Węgierskim Instytucie Kultury przedstawi ważny etap w rozwoju historii architektury. Współczesny dom europejski - wystawa prac młodych architektów wydziałów architektury przedstawi projekty budownictwa rodzinnego stworzone przez studentów poszczególnych krajów Grupy Visegrádzkiej i Słowenii i dwa wspólne projekty domu europejskiego realizowane podczas warsztatów w Debreczynie. Jednocześnie zostaną zaprezentowane realizacje młodych (do 40 lat) architektów z krajów Grupy Visegrádzkiej i Słowenii. Częścią prezentacji będą również mniejsze wystawy zorientowane na prezentację architektury willowej z wybranych województw Republiki Czeskiej: Słynne wille dwóch województw: środkowo czeskiego (Středočeský kraj) i ołomunieckiego (Olomoucký kraj) w Przedstawicielstwie województwa środkowoczeskiego w Brukseli, Słynne wille województwa pilzneńskiego (Plzeňský kraj) i południowomorawskiego (Jihomoravský kraj) w Domu Pilzneńskim.
Program prezentacji: Poniedziałek 27. 5. 2013 19:30 Wernisaż Słynnych willi województwa środkowo czeskiego (Středočeský kraj) i województwa ołomunieckiego (Olomoucký kraj) Przedstawicielstwo Województwa środkowoczeskiego (Zastoupení Středočeského kraje) w Brukseli (wystawa 28. 5. - 27. 6. 2013) Avenue d Auderghem 84, Bruksela Wtorek 28. maja 2013 15:30 Wykład prof. Vladimíra Šlapety: Czeski funkcjonalizm 1918-1938 Wydział Architektury Sint-Lucas Architectuur, Paleizenstraat 65, Bruksela 17:00 Wernisaż wystawy Współczesne domy rodzinne z pracowni młodych architektów z krajów Grupy Visegrádzkiej i Słowenii Wernisaż wystawy z twórczości profesorów i studentów szkół środkowoeuropejskich w Czechach, na Morawach i Śląsku Wydział Architektury (wystawa 29. 5. - 18. 6. 2013) Sint-Lucas Architectuur, Paleizenstraat 65, Bruksela 19:30 Wernisaż wystawy Słynne wille secesyjne krajów Grupy Visegrádzkiej i Słowenii Węgierski Instytut Kultury (wystawa 29.5. - 14. 6. 2013) Rue Treurenberg 10, Bruksela Środa 29. maja 2013 16:00 18:00 Seminarium Współczesna architektura budownictwa rodzinnego i przesłanie słynnych willi 19 i 20 wieku - moderowana debata z wydawcami wszystkich publikacji Parlament Europejski 18:30 Wernisaż wystawy Słynne wille krajów Grupy Visegrádzkiej i Słowenii Parlament Europejski (wystawa 27. -30. 5. 2013) Rue Wiertz 60, Bruksela.
Czwartek 30. maja 2013 17:00 Wernisaż wystawy Słynne wille województw pilzneńskiego (Plzeňský kraj) i południowomorawskiego (Jihomoravský kraj) Dom Pilzneński (Plzeňský dům) (wystawa 31. 5. 27. 6. 2013) Place Jamblinne de Meux 31, Bruksela Piątek 31. maja 2013 Wystawa Nowoczesna architektura willowa (1920-1990) w krajach Grupy Visegrádzkiej i Słowenii Wystawa Słynne wille praskie Dom Praski (31.5. -27. 6. 2013) Avenue Palmerston 16, Bruksela Patronat nad projektem Słynne wille Czech, Moraw i Śląska Czeskiego objęła żona prezydenta Republiki Czeskie, pani Livia Klausová Patronat projektem Słynne wille Słowacji objęła żona prezydenta Republiki Słowackiej, pani Silvia Gašparovičová Patronat nad projektem Słynne wille Polski objęła żona prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, pani Anna Komorowska Patronat nad projektem Słynne wille Węgier objęła żona prezydenta Republiki Węgierskiej, pani Anita Herczeg Patronat nad projektem Słynne wille Słowenii objął minister szkolnictwa, nauki, kultury i wychowania fizycznego Republiki Słowenii, pan Žiga Turk Kontakt: FOIBOS, a. s. Bartoškova 26 Praha 4 140 00 Tel.: +420 272 101 120 www.foibos.cz www.greatvillas.org info@foibos.cz Marina Feltlová, tel.: +420 728 585 076, m.feltlova@foibos.cz Olga Vlčková, tel.: +420 724 143 936, o.vlckova@foibos.cz Martina Vrbová (polska część projektu), tel.: +420 604 235 442, m.vrbova@foibos.cz
Organizatorzy i partnerzy projektu VIA VILLAS Kierownictwo projektu: Współorganizatorzy: Podziękowania za wsparcie i współpracę: Projekt ten był realizowany przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej. Za treść komunikatu odpowiada wyłącznie autor. Komunikat nie reprezentuje poglądów Komisji Europejskiej, a Komisja Europejska nie odpowiada za wykorzystanie informacji stanowiących jego treść.
FOIBOS Praha 2013