Możliwości wykorzystania i znaczenie funduszów strukturalnych dla rozwoju e-usług realizowanych przez MSP w Polsce w latach 2007-2013

Kamila Brylska-Michałek * Możliwości wykorzystania i znaczenie funduszów strukturalnych dla rozwoju e-usług realizowanych przez MSP w Polsce w latach 2007-2013 Wstęp Rozwój e-usług w Polsce jest odpowiedzią na zmieniającą się rzeczywistość rynkową, gospodarczą i konsumpcyjną. Coraz częściej e- usługi postrzegane są jako synonim nowoczesności, wyraz postępu, element tworzenia społeczeństwa informacyjnego. Z jednej strony procesowi temu sprzyja wzrastająca liczba osób posiadających komputer i mających dostęp do Internetu (wzrost 2010/2006 o 27,5 % [Dąbrowska i inni, 2011, s. 23], z drugiej strony dynamiczny wzrost możliwości świadczenia usług drogą elektroniczną [Dąbrowska i inni, 2009, s. 7]. Niniejsze opracowanie poświęcone jest czynnikowi, który napędza rozwoju e-usług w Polsce, jakim są fundusze strukturalne Unii Europejskiej na lata 2007-2013. Metodami służącymi do realizacji celu artykułu były: 1) krytyczna analiza literatury między innymi z zakresu zarządzania oraz ekonomii, 2) szczegółowa analiza dokumentów programowych regionalnych programów operacyjnych województw, Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, ponadto wytycznych oraz regionalnych i krajowych (KSI) raportów z realizacji programów, 3) korespondencja elektroniczna z wykorzystaniem Wniosków o udostępnienie informacji publicznej na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej z dnia 6 września 2001 r. (Dz. U. Nr 112, poz. 1198) adresowana do Instytucji Zarządzających RPO, 4) telefoniczne wywiady ze standaryzowaną listą poszukiwanych informacji przeznaczone dla Instytucji Zarządzających zajmujących się wdrażaniem regionalnych programów operacyjnych województw oraz Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. * Mgr, Katedra Rachunkowości, Wydział Zarządzania Uniwersytet Łódzki, ul. Cieszkowskiego 7/83, 93-504 Łódź, k.brylska@gmail.com

38 Kamila Brylska-Michałek Wszystkie metody badań wzajemnie się uzupełniały, w wyniku czego powstał obraz możliwości wykorzystania oraz znaczenia finansowania e-usług w Polsce ze środków pochodzących z Unii Europejskiej. 1. Istota e-usług E-usługi można określić jako nową formę świadczenia usług, a także zaspokojenia potrzeb przy wykorzystaniu Internetu, od momentu kontaktowania się firmy z klientem celem przedstawienia oferty, poprzez zamówienie usługi, jej świadczenie i kontakt po wykonaniu usługi. Internetowa forma świadczenia usług pozwala na większą standaryzację usług i może dotyczyć pełnej lub fragmentarycznej obsługi e- klientów w ramach procesu obsługi właściwego dla danego rodzaju usług [Dąbrowska, 2008, s. 44]. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 29 stycznia 2009 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej na wspieranie tworzenia i rozwoju gospodarki elektronicznej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 przez e-usługę należy rozumieć usługę świadczoną w sposób zautomatyzowany przez użycie technologii informacyjnych, za pomocą systemów teleinformatycznych w publicznych sieciach telekomunikacyjnych, na indywidualne żądanie usługobiorcy, bez jednoczesnej obecności stron w tej samej lokalizacji. E-usługi pozwalają na dokonywanie tych samych czynności bardziej ekonomicznie i efektywnie oraz umożliwiają bardziej elastyczne funkcjonowanie firm i koncentrowanie się na kreowaniu nowych produktów, które wytworzą dodatkowe przychody, niż usługi tradycyjne [Gersham, 2002]. Poza tym, e-usługi pozwalają na dokonywanie czynności w czasie rzeczywistym, dlatego wspomagają proces podejmowania decyzji w tych gałęziach gospodarczych, w których nawet niewielkie zmiany trendów zewnętrznych mają istotne znaczenie [Dąbrowska, 2009, s. 41]. Stała dostępność e-usług jest ważnym elementem, zarówno z punktu widzenia klienta instytucjonalnego jak i indywidualnego. Potrzeba stałej dostępności e-usług wynika z trybu życia jaki można obecnie zaobserwować. Potencjalni usługobiorcy są obecnie bardzo zajęci przez większość dnia, w związku z czym starają się wykorzystać każdą wolną chwilę na załatwienie swoich spraw i podtrzymanie kontaktów. Oczekują zatem, że będzie można korzystać z e-usług o dowolnej porze dnia i nocy.

Możliwości wykorzystania i znaczenie funduszów strukturalnych 39 Ponadto za e-usługami przemawiają takie cechy, jak wygoda dla użytkowników oraz niski koszt świadczenia. Komfort użytkowników e-usług wynika głównie z samej natury ich świadczenia. Większość dostępnych aktualnie e-usług jest nastawiona na użytkownika i ma za zadanie zaoferować mu świadczenia, w sposób najbardziej dla niego atrakcyjny. Model biznesowy świadczenia e-usług w przeważającej części uzależnia przychód od liczby użytkowników z niej korzystających. Usługodawcy prześcigają się w związku z tym w oferowaniu coraz to nowszych udogodnień i funkcjonalności, aby wyprzedzić konkurencję i zdobyć jak największą liczbę klientów. Rozwój e-usług podąża w kierunku, aby użytkownicy mogli dostać więcej, w krótszym czasie i z wykorzystaniem jeszcze bardziej intuicyjnego interfejsu. Wydaje się, iż ten element jest najważniejszym motorem, który przyciąga usługobiorców i jednocześnie jest motorem sprawczym rozwoju e-usług. Ponadto, w praktyce na wygodę użytkowników składa się kilka elementów w tym takie jak: funkcjonalność oraz ergonomia rozwiązania, której składnikiem jest responsywność, tj. zdolność systemu do szybkiej reakcji i odpowiedzi na działania użytkownika. Niski koszt świadczenia e-usług w porównaniu z prowadzeniem analogicznej działalności bez wykorzystania technologii informatycznych daje poważną przewagę na rynku. Widać to bardzo wyraźnie na przykładzie sklepów internetowych, gdzie koszty działalności w formie e-usług dają możliwość obniżenia ceny, co stanowi konkurencję dla tradycyjnych sklepów. Zdaje sobie z tego sprawę i próbuje to wykorzystać coraz więcej firm zatem potencjalnie korzyści z tego wynikające będą z czasem stopniowo coraz mniejsze [Kawecki i inni, 2012, s. 192-193]. Mając na uwadze rozwój Internetu, a także wymienione powyżej preferencje i predyspozycje konsumentów oraz trendy rynku przewiduje się, iż w niedalekiej przyszłości e-usługi będą dostępne na każde żądanie w miejscu i porze kiedy są potrzebne [Dąbrowska, 2009, s. 41-42]. 2. Fundusze strukturalne jako czynnik rozwoju e-usług realizowanych przez MSP Polityka UE na lata 2007-2013 ma na celu zwiększenie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia na całym swoim obszarze. Realizowana jest przede wszystkim dzięki dwóm funduszom strukturalnym, tj.: Europejskiemu Funduszowi Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiemu Funduszowi Społecznemu (EFS) oraz Funduszowi Spójności (FS).

40 Kamila Brylska-Michałek Z uwagi na finansowanie projektów z zakresu e-usług najważniejszym jest Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, gdyż z niego pochodzą środki na realizację programów, w ramach których można kreować e-usługi, tj. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka oraz regionalnych programów operacyjnych [http://www.funduszeeuropejskie. gov.pl, dostęp dnia 19.12.2012 r.]. 2.1. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka jest jednym z 6 krajowych programów Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia. Jest to program skierowany przede wszystkim do przedsiębiorców, którzy zamierzają realizować innowacyjne projekty, związane z badaniami i rozwojem, nowoczesnymi technologiami, wdrażaniem i stosowaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych. W systemie wdrażania główną instytucją nadzorującą i zarządzającą jest Instytucja Zarządzająca, której rolę pełni Departament Zarządzania Programami Konkurencyjności i Innowacyjności w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. Duża część zadań została przekazana na zasadzie delegacji uprawnień Instytucjom Pośredniczącym pierwszego i drugiego stopnia, do których zaliczamy: Ośrodek Przetwarzania Informacji, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Władza Wdrażająca Programy Europejskie, Polska Organizacja Turystyczna, Bank Gospodarstwa Krajowego oraz Departament Wdrażania Programów Operacyjnych w Ministerstwie Gospodarki. W latach 2007-2013 w ramach PO IG beneficjenci otrzymują wsparcie w wysokości 10,186 miliarda euro na realizację różnego rodzaju projektów. Z kwoty tej 8,658 miliarda euro to środki z EFRR, a pozostałe 1,527 miliarda euro pochodzi z budżetu krajowego. Fundusze w ramach PO IG zostały podzielone na dziewięć priorytetów: 1. Badania i rozwój nowoczesnych technologii, 2. Infrastruktura sfery B+R, 3. Kapitał dla innowacji, 4. Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia, 5. Dyfuzja innowacji, 6. Polska gospodarka na rynku międzynarodowym, 7. Społeczeństwo informacyjne - budowa elektronicznej administracji, 8. Społeczeństwo informacyjne - zwiększanie innowacyjności gospodarki, 9. Pomoc techniczna. Osie priorytetowe są podzielone na szczegółowe działania, w ramach których można ubiegać się o wsparcie [Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, dostęp dnia 15.12.2012 r.] Osią priorytetową w ramach której można ubiegać się o dofinansowanie projektów z zakresu e-usług jest oś 8 Społeczeństwo informacyjne

Możliwości wykorzystania i znaczenie funduszów strukturalnych 41 - zwiększanie innowacyjności gospodarki. W ramach osi ósmej zostały w tym celu wyodrębnione dwa działania: 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej oraz 8.2 Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B. Beneficjentami ósmej osi PO IG mogą zostać mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa prowadzące działalność gospodarczą i posiadające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w przypadku osoby fizycznej miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Celem działania 8.1 jest stymulowanie rozwoju rynku usług świadczonych w formie elektronicznej oraz wytworzenie produktów cyfrowych, koniecznych do świadczenia e-usługi. Dany beneficjent może otrzymać wsparcie tylko na jeden projekt w ramach działania 8.1, przez okres nie dłuższy niż 24 miesiące. Natomiast celem działania 8.2 jest stymulowanie tworzenia wspólnych przedsięwzięć biznesowych prowadzonych w formie elektronicznej oraz wdrażanie ICT w przedsiębiorstwach i tworzenie usług elektronicznych dla przedsiębiorstw oraz między przedsiębiorstwami (tzw. Business to-business B2B). Przedmiotem wsparcia są przedsięwzięcia o charakterze technicznym, informatycznym, oraz organizacyjnym, które prowadzą do powstania relacji usługowej między współpracującymi przedsiębiorcami realizowanej z wykorzystaniem systemów teleinformatycznych przeznaczonych do automatyzacji procesów biznesowych oraz koordynacji działań między tymi przedsiębiorcami. Projekt w ramach działania 8.2 także nie może być objęty dofinansowaniem przez okres dłuższy niż 24 miesięcy [Szczegółowy opis priorytetów Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, dostęp dnia 15.12.2012 r.]. Działania 8.1 oraz 8.2 cieszą się dużą popularności wśród beneficjentów, co przedstawia tablica nr 1, prezentująca alokację środków oraz stan realizacji działań 8.1 i 8.2 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na dzień 05 listopada 2012 r.. Na realizację działania 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej w dziedzinie gospodarki elektronicznej zostało przeznaczone 390 635 294,00 EUR (1 610 238 714,90 PLN). Na dzień 5 listopada 2012 roku zostało podpisanych 1 807 umów na łączną wartość dofinansowania 1 057 908 252,51 PLN, co stanowi 66 % założonego wykonania.

42 Kamila Brylska-Michałek Tablica 1. Alokacja środków oraz stan realizacji działań 8.1 i 8.2 PO IG na dzień 5 listopada 2012 r. Działanie Alokacja w EUR Alokacja w PLN Podpisane umowy Wartość dofinansowania w Liczba PLN 8.1 390 635 294,00 1 610 238 714,90 1 807 1 057 908 252,51 8.2 400 817 882,00 1 655 935 842,27 1 322 550 383 611,27 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PO IG [Tabela_Wdrozenie_POIG_ 05_ 11_2012, dostęp dnia 17.12.2012 r.]. Przeciętna wartość dofinansowania projektu wyniosła 585 450 PLN. Na realizację działania 8.2 Wspieranie wdrażania elektronicznego biznesu typu B2B zostało przeznaczone 400 817 882,00 EUR (1 655 935 842,27 PLN). Na dzień 5 listopada 2012 roku zostało podpisanych 1 322 umów na łączną wartość dofinansowania 550 383 611,27 PLN, co stanowi 33 % alokacji środków. Przeciętna wartość dofinansowania projektu wyniosła 416 326 PLN. Wartość wydatków kwalifikowanych realizowanych projektów nie może być niższa niż 20 tys. PLN oraz nie może przekraczać 1 mln PLN. Projekty dofinansowywane są do 85 % wartości wydatków kwalifikowanych [Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 13 sierpnia 2008 r.]. 2.2. Regionalne Programy Operacyjne Regionalne Programy Operacyjne (RPO) są programami stworzonymi do zarządzania środkami finansowymi przeznaczonymi na wsparcie poszczególnych regionów kraju (województw) w takich dziedzinach jak: transport, energia, innowacja i przedsiębiorczość, infrastruktura społeczna, ochrona środowiska, społeczeństwo informacyjne, rewitalizacja, turystyka, kultura, energia oraz potencjał instytucji i administracji. Celami programów są poprawa konkurencyjności oraz zwiększenie spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej województw. Wojewódzkie jednostki samorządowe posiadają własne Instytucje Wdrożeniowe zajmujące się obsługą RPO w danym regionie. RPO są przystosowane do potrzeb poszczególnych regionów, dlatego są skonstruowane inaczej i funkcjonują na nieco odmiennych warunkach w każdym województwie [http://ec.europa.eu/polska, dostęp dnia 19.12.2012 r.]. W ramach Regionalnych Programów Operacyjnych jedynie cztery województwa zdecydowały się na wyodrębnienie działań dedykowa-

Możliwości wykorzystania i znaczenie funduszów strukturalnych 43 nych dla e-usług realizowanych przez przedsiębiorców. Są to województwa: kujawsko-pomorskie, łódzkie, mazowieckie oraz warmińskomazurskie. W ramach RPO Województwa Kujawsko-Pomorskiego w osi priorytetowej nr 4 Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego zostało wyodrębnione działanie 4.3 Rozwój komercyjnych e-usług. Celem głównym tego działania jest zwiększenie stosowania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce poprzez m.in. reorganizację przedsiębiorstw tak by realizacja zadań pracowników wykonywana była poprzez wykorzystanie telepracy oraz tworzenie cyfrowych platform wymiany informacji wspierających rozwój gospodarczy firm z sektora MŚP. Beneficjentami realizującymi projekty w ramach działania 4.3 mogą być: mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa mające siedzibę i prowadzące działalność na terenie województwa kujawskopomorskiego, działające min. 12 miesięcy [Szczegółowy opis osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego, dostęp dnia 13.12.2012r.]. Instytucja Zarządzająca RPO Województwa Kujawsko- Pomorskiego przeznaczyła na niniejsze działanie 10 694 397 EUR. Zaplanowano, iż wkład ze środków europejskich wynosić będzie 6 216 061 EUR, poza tym przewidziano także dofinansowanie ze środków z budżetu krajowego. Przy założonej alokacji finansowej określono także wielkość środków prywatnych na poziomie 3 656 507 EUR. W ramach RPO Województwa Łódzkiego działaniem dedykowanym dla e-usług zostało działanie 4.3 E-technologie dla przedsiębiorstw w osi priorytetowej nr 4 Społeczeństwo informacyjne. Celem działania jest wsparcie inwestycyjne MSP, które planują swój rozwój na rynku w oparciu o świadczenie usług internetowych (on-line). W ramach działania dofinansowanie otrzymają projekty MSP dotyczące zakupów inwestycyjnych oraz ich wdrożenia w celu świadczenia usług on-line przy wykorzystaniu nowoczesnych narzędzi ICT, czyli m.in. e-handel, e-edukacja i e-szkolenia, tworzenie sieci. Ponadto w ramach działania 4.3 wspierane są projekty w zakresie przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych, których efektem jest realizacja procesów biznesowych (typu B2B) w formie elektronicznej obejmujących maksymalnie dwa MSP. Do dofinansowania kwalifikują się również projekty z zakresu cyfryzacji kin lub produkcji i transmisji telewizyjnej w technologii cyfrowej zakładające rozwój działalności beneficjenta w Internecie (on-line).

44 Kamila Brylska-Michałek Beneficjentami działania 4.3 mogą zostać mikro i małe przedsiębiorstwa prosperujące na rynku nie dłużej niż 12 miesięcy, natomiast ograniczenie to nie obowiązuje średnich przedsiębiorstw [Szczegółowy opis osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego, dostęp dnia 13.12.2012 r.]. Instytucja Zarządzająca RPO Województwa Łódzkiego przeznaczyła na niniejsze działanie 16 768 159 EUR. Zaplanowano, iż wkład ze środków europejskich wynosić będzie 14 252 935 EUR, poza tym przewidziano także dofinansowanie ze środków z budżetu krajowego. Przy założonej alokacji finansowej określono wielkość środków prywatnych na poziomie 2 258 224 EUR. Należy zwrócić uwagę na niedużą wielkość środków prywatnych w stosunku do alokacji finansowej działania, z czego wynika, że udział dofinansowania poszczególnych projektów z zakresu e-usług w województwie łódzkim są na bardzo wysokim poziomie (85 %), korzystnym dla beneficjentów. W ramach RPO Województwa Mazowieckiego w osi priorytetowej nr 2 Przyspieszenie e-rozwoju Mazowsza zostało wyodrębnione działanie 2.3 Technologie komunikacyjne i informacyjne dla MSP. Celem działania jest rozwój społeczeństwa informacyjnego poprzez rozwój technik informacyjnych i telekomunikacyjnych w MSP. Wsparcie ma prowadzić do zwiększenia konkurencyjności i innowacyjności MSP w procesie wdrażania i skutecznego wykorzystywania ICT lub tworzenia nowych rozwiązań i e-usług. Przykładami projektów realizowanych w ramach działania 2.3 są: zastosowania i wykorzystania technologii informatycznych w przedsiębiorstwie, w tym: zintegrowanych systemów do zarządzania przedsiębiorstwem klasy ERP (Enterprise Resource Planning) oraz systemów wspomagających zarządzanie relacjami z klientem klasy CRM (Customer Relationship Management), usług doradczych dotyczących zastosowania i wykorzystania technologii informatycznych w przedsiębiorstwie, budowy lub przebudowy infrastruktury telekomunikacyjnej w firmie. Wsparcie otrzymają mikroprzedsiębiorstwa, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz grupy przedsiębiorców (w tym klastry lub konsorcja) działające na terenie Województwa Mazowieckiego. Na działanie 2.3 przeznaczono 25 788 855 EUR. Zaplanowano, iż wkład ze środków europejskich wynosić będzie 10 453 561 EUR, poza

Możliwości wykorzystania i znaczenie funduszów strukturalnych 45 tym przewidziano dofinansowanie ze środków z budżetu krajowego. Przy założonej alokacji finansowej określono wielkość środków prywatnych na poziomie 13 941 176 EUR. W ramach RPO Województwa Warmińsko-Mazurskiego w osi priorytetowej 7. Infrastruktura społeczeństwa Informacyjnego zostało wyodrębnione działanie 7.2. Promocja i ułatwienie dostępu do usług teleinformatycznych i poddziałanie 7.2.2. Usługi i aplikacje dla MŚP. Celem poddziałania jest intensyfikacja rozwoju wysokiej jakości usług cyfrowych i aplikacji dla Małych Średnich Przedsiębiorstw na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego. W ramach poddziałania 7.2.2 można realizować następujące projekty: rozwój i promocja e-usług umożliwiających na Warmii i Mazurach budowanie i rozwój gospodarki opartej na wiedzy, w tym budowa lub rozbudowa systemów udostępniających e-usługi w zakresie e- handlu, turystyki, tworzenia sieci kooperacji między przedsiębiorstwami przy wykorzystaniu narzędzi i platform elektronicznych. Tworzenie lub uczestnictwo w Wirtualnych Organizacjach Sieciowych (Network-Virtual-Organisation NVO), tworzenie i rozbudowa narzędzi i systemów informatycznych w MŚP prowadzących do osiągania sprawnej organizacji. wewnętrznej (back-office), sprawnej obsługi klientów (front-office) oraz zapewnienia interoperacyjności systemów. Projekty w zakresie integracji działań biznesowych między kooperującymi firmami, wymiany informacji oraz e-obiegu dokumentów, systemów elektronicznej archiwizacji dokumentów, systemów bazodanowych, integracja systemów, budowa i rozbudowa systemów transmisji danych pomiędzy MŚP i ich kontrahentami, tworzenie i rozwój serwisów i portali społecznościowych oraz usług on-line dla firm. Wsparcie otrzymują mikro i mali przedsiębiorcy działające min. 12 miesięcy oraz średnie przedsiębiorstwa bez ograniczenia czasu działalności i inni [Szczegółowy opis osi priorytetowej Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury, dostęp dnia 13.12.2012 r.]. Instytucja Zarządzająca RPO Województwa Warmińsko- Mazurskiego przeznaczyła na niniejsze działanie 43 857 668 EUR. Zaplanowano, iż wkład ze środków europejskich wynosić będzie 20 005 261 EUR, poza tym przewidziano dofinansowanie ze środków

46 Kamila Brylska-Michałek z budżetu krajowego. Przy założonej alokacji finansowej określono wielkość środków prywatnych na poziomie 20 262 167 EUR. Realizację działań dedykowanych e-usługom i zagadnieniom z zakresu technik informacyjnych i telekomunikacyjnych w MSP w wybranych województwach przedstawia tablica nr 2. Tablica 2. Realizację działań dedykowanych e-usługom i zagadnieniom z zakresu technik informacyjnych i telekomunikacyjnych w MSP w wybranych województwach Województwo Działanie / Poddziałanie Liczba podpisanych umów o dofinansowanie Wartość realizowanych projektów w PLN Wartość dofinansowania realizowanych projektów w PLN Kujawsko- 4.3 rozwój komercyjnych e-usług Pomorskie 60 24 106 660,20 12 406 036,10 IV.3 e-technologie Łódzkie dla przedsiębiorców 161 97 912 397,03 58 823 065,72 2.3 technologie Mazowieckie informacyjne dla komunikacyjne i 159 103 799 272,55 39 923 587,23 MSP 7.2. Promocja i ułatwienie dostępu do usług tele- Warmińsko- Mazurskie informatycznych / 243 198 047 022,78 84 978 050,99 7.2.2. Usługi i aplikacje dla MŚP Razem: 623 423 865 352,56 196 130 740,04 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych KSI (SIMK) na dzień 30.11.2012 r. [www.funduszeeuropejskie.pl, dostęp dnia 17.12.2012r.]. Na dzień 30 listopada 2012 roku z trzech wymienionych działań i poddziałania zostało podpisanych 623 umów na łączną wartość projektów 423 865 352,56 PLN. Dofinansowanie z pomocy publicznej wyniosło 196 130 740,04 PLN. Projekty są bardzo zróżnicowane i dotyczą prawie wszystkich sektorów życia gospodarczego. W pozostałych dwunastu RPO województw nie zostały wyszczególnione działania dla projektów z zakresu e-usług realizowanych przez przedsiębiorstwa. Pomimo to w ramach działań adresowanych do MSP mających na celu ich rozwój i podnoszenie konkurencyjności i innowa-

Możliwości wykorzystania i znaczenie funduszów strukturalnych 47 cyjności można realizować projekty z zakresu e-usług. Za przykład może posłużyć województwo lubuskie, gdzie w ramach działania 2.1 Mikroprzedsiębiorstwa i 2.2 Poprawa konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje zostało podpisanych 7 umów z zakresu e-usług na łączną wartość dofinansowania 1 754 063,04 PLN. Innym przykładem jest województwo podlaskie, gdzie w ramach działania 1.4 Wsparcie inwestycyjne przedsiębiorstw podpisano 5 umów na realizację projektów z zakresu e-usług na łączną wartość dofinansowania 2 634 364,91 PLN 1. Należy zauważyć, iż w RPO gdzie zostały wyodrębnione działania dla realizacji projektów z zakresu e-usług skala tych inwestycji jest nieporównywalnie większa niż w jednostkach samorządu terytorialnego gdzie nie przewidziano dedykowanych działań dla tego typu działalności, jednak nie jest to niemożliwe. Zakończenie Mikro, mali i średni przedsiębiorcy mają szerokie spektrum możliwości wykorzystania pomocy publicznej w celu kreowania i rozwoju e- usług w swoich organizacjach. Największym źródłem środków na realizację projektów z tej dziedziny jest Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Za pomocą EFRR wdrażane są zarówno działania 8.1 oraz 8.2 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007 2013 oraz regionalne programy operacyjne poszczególnych województw. Znaczenie finansowania z funduszów strukturalnych dla rozwoju e-usług ma dwa podstawowe wymiary. Po pierwsze, jest to wymiar rozwoju regionalnego, w wyniku którego wsparcie projektów ma na celu tworzenie społeczeństwa informacyjnego oraz przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu w kontekście rozwoju technologicznego oraz zapewnienie szerszych możliwości wykorzystania technologii cyfrowych. Po drugie, wymiar rozwoju jednostki gospodarczej. Dzięki finansowaniu UE przedsiębiorstwo może w szerszym i głębszym wymiarze 1 Wyniki badań przeprowadzonych w grudniu 2012 r. za pomocą Wniosków o udostępnienie informacji publicznej na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej z dnia 6 września 2001 r. (Dz. U. Nr 112, poz. 1198) oraz telefonicznych wywiadów z przedstawicielami wszystkich szesnastu województw odpowiedzialnych za wdrażanie oraz realizację regionalnych programów operacyjnych oraz przedstawicielem Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Badanie zostało oparte o wystandaryzowany kwestionariusz ankietowy składający się z pytań zamkniętych i otwartych.

48 Kamila Brylska-Michałek wdrażać zmiany, nie ograniczając się tylko do własnych środków. Wdraża zaplanowane innowacje szybciej od konkurencji i tym samym szybciej się rozwija [Choroszczak, Mikulec, 2012, s. 52]. Rozwój przedsiębiorstw poprzez wprowadzenie do swojej oferty e-usług prowadzi do poprawy ich produktywności i efektywności oraz wzrostu satysfakcji klientów. Nowe rodzaje usług otwierają nowe rynki i nowe możliwości prowadzenia działalności gospodarczej, co przyczynia się do tworzenia nowych miejsc pracy [Babiak, 2008, s. 177]. Należy jednak zauważyć, iż otrzymanie dofinansowania UE na realizację projektu to jest jedynie połowa sukcesu. Niemniej ważne jest prawidłowe rozliczenie się z każdej otrzymanej złotówki, co sprawia problem wielu beneficjentom, niejednokrotnie prowadząc do ich upadłości. Literatura 1. Babiak J. (2008), Fundusze Europejskie a innowacyjność polskie gospodarki, Studio Emka, Warszawa. 2. Choroszczak J. Mikulec M. (2012), Pomoc publiczna a rozwój firmy szanse i zagrożenia, Poltex, Warszawa. 3. Dąbrowska A. (2008), Rozwój rynku usług w Polsce - uwarunkowania i perspektywy, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa. 4. Dąbrowska A., Janoś-Kresło M., Wódkowski A. (2009), E-usługi a społeczeństwo informacyjne, Centrum Doradztwa i Informacji Difin Sp. z o.o., Warszawa. 5. Dąbrowska A., Szepieniec-Puchalska D., Radziukiewicz M., Szymańska A. (2011), Konsument na rynku e-handlu i e-bankowości, Instytut Badań Rynku Konsumpcji i Koniuktur, Warszawa. 6. Gersham A.V. (2002), Haw web services will redefine service economy, Outlook. 7. http://ec.europa.eu/polska, dostęp dnia 19.12.2012 r. 8. http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl, dostęp dnia 19.12.2012 r. 9. Kawecki T., Koralewski M., Kośmider A., Langer J., Mamrot S., Manuszak C., Nowak F., Pucher J., Sadowska P., Sokołowski P., Szewczyk K., Tomaszewski J., Instytut Logistyki i Magazynowania (ILiM), (2012), Rozwój sektora e-usług na świecie II edycja, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa, https://www.web.gov.pl/g2/big/2012_07/371ad2dadfdb2eb28c14ab85 66f83ba8.pdf, dostęp dnia 14.12.2012r.

Możliwości wykorzystania i znaczenie funduszów strukturalnych 49 10. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007 2013, Grudzień 2011, http://www.poig.gov.pl/dokumenty/lists/dokumenty%20programo we/attachments/116/program_innowacyjna_gospodarka_zatwierdz ony_przez_ke_22122011.pdf, dostęp dnia 15.12.2012r. 11. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 13 sierpnia 2008 r. w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej na wspieranie tworzenia i rozwoju gospodarki elektronicznej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 (Dz. U. z 2008 r. Nr 153, poz. 956, z późn. zm.). 12. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 29 stycznia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej na wspieranie tworzenia i rozwoju gospodarki elektronicznej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 2013, Dz. U. Nr 21, poz. 115. 13. Szczegółowy opis osi priorytetowej Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007 2013, Olsztyn, 14 sierpnia 2012 r., dostęp dnia 13.12.2012r. 14. Szczegółowy opis osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013 (Uszczegółowienie RPO WM), Warszawa, październik 2012 r., http://rpo.mazowia.eu/g2/oryginal/2012_10/42b9c59c1dee7965a0ee75 3f361c1251.pdf, dostęp dnia 13.12.2012r. 15. Szczegółowy opis osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, Łódź, 28 listopada 2012, http://www.rpo.lodzkie.pl/wps/wcm/connect/b4bd7f804da10ae3811f a7f589dc75d3/u_rpo_wl_28112012_2.pdf?mod=ajperes, dostęp dnia 13.12.2012r. 16. Szczegółowy opis osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2007-2013, Toruń, wrzesień 2012 r. http://mojregion.eu/regionalny-program-operacyjnywojewodztwa-kujawsko-pomorskiego/waznedokumenty/dokumenty-programowe/szczegolowy-opis-osiprioryt.html, dostęp dnia 13.12.2012r. 17. Szczegółowy opis priorytetów Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013, Warszawa, http://www.poig.gov.pl/dokumenty/

50 Kamila Brylska-Michałek Lists/Dokumenty%20programwe/Attachments/115/Szczegolowy_opi s_priorytetow_ver16_zatwierdzona_18102012.pdf, dostęp dnia 15.12.2012r. Streszczenie E-usługi określane są jako nowa forma świadczenia usług zaspokajanych przy wykorzystaniu Internetu. Rozwój e-usług w Polsce jest odpowiedzią na zmieniającą się rzeczywistość rynkową, gospodarczą i konsumpcyjną. Z jednej strony procesowi temu sprzyja wzrastająca liczba osób posiadających komputer i mających dostęp do Internetu, z drugiej strony dynamiczny wzrost możliwości świadczenia usług drogą elektroniczną. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie ważnego czynnika wpływającego na rozwój e-usług w Polsce jakim są fundusze strukturalne na lata 2007 2013. Dzięki Europejskiemu Funduszowi Rozwoju Regionalnego, który jest źródłem finansowania PO IG oraz RPO województw zostało dofinansowane ok. 3 800 projektów związanych z kreowaniem i rozwojem e-usług. Znaczenie finansowania z funduszów strukturalnych dla rozwoju e-usług ma dwa podstawowe wymiary. Po pierwsze, jest to wymiar rozwoju regionalnego, w wyniku którego wsparcie projektów ma na celu tworzenie społeczeństwa informacyjnego. Po drugie, wymiar rozwoju jednostki gospodarczej. Dzięki finansowaniu UE przedsiębiorstwo może w szerszym i głębszym wymiarze wdrażać zmiany, nie ograniczając się tylko do własnych środków. Metodami służącymi do osiągnięcia zamierzonego celu artykułu były: wnikliwa analiza literatury przedmiotu i dokumentów programowych regionalnych programów operacyjnych województw, Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka oraz badanie przeprowadzone w grudniu 2012 r. za pomocą Wniosków o udostępnienie informacji publicznej na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej z dnia 6 września 2001 r. (Dz. U. Nr 112, poz. 1198) i telefonicznych wywiadów z przedstawicielami szesnastu województw odpowiedzialnych za wdrażanie oraz realizację regionalnych programów operacyjnych oraz przedstawicielem Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Słowa kluczowe fundusze europejskie, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Possibility and importance of EU financing for web services development carry out by SME in Poland in the years 2007-2013 (Summary) E-services are defined as a new form of services on the Internet. The development of e-services in Poland is a response to the changing reality of the market, business and consumption. An increasing number of people with a computer and having access to the Internet and the dynamic growth of the

Możliwości wykorzystania i znaczenie funduszów strukturalnych 51 provision of services electronically process promotes the development of such services. The purpose of this article is to present an important factor in the development of e-services in Poland, which is the Structural Funds for the years 2007 to 2013. The European Regional Development Fund has financed about 3 800 projects related to the creation and development of e-services. The importance of financing from the structural funds for the development of e-services has two main dimensions. Firstly, it is a dimension of regional development, which resulted in support for projects aimed at the creation of the information society. Secondly, the dimension of the enterprise development. Thanks to EU funding, enterprises may, in a broader and deeper dimension implement changes, not limited to their own resources. Methods to achieve the objective of the article were careful analysis of the literature and program documents provinces regional operational programs, the Innovative Economy Operational Programme and a study conducted in December 2012 with Requests for public information under Article 2 paragraphs. 1 of the Law on Access to Public Information dated 6 September 2001 (Journal of Laws No. 112, item. 1198), and telephone interviews with representatives of the sixteen regions responsible for the implementation and execution of regional operational programs and a representative of the Innovative Economy Operational Programme. Keywords european fund, Operating Programme Innovative Economy