TEMAT 4: Pismo święte i Tradycja jako przekazujące źródła objawienia Pismo św. Tradycja Tradycja jest to objawienie niezapisane w Piśmie św., chod faktycz- nie mogło byd spisane. Dokumentów Tradycji należy szukad: 1. u Ojców Kościoła (zwłaszcza Ojców Apostolskich) i Pisarzy Kościoła 2. w Liturgii 3. w Dokumentach Kościoła (zwłaszcza papieskich i soborowych) 4. w Ikonografii chrześcijaoskiej (malarstwo, rzeźba) 5. w innych tzw. "Pomnikach Tradycji". Problemem do dziś nie rozstrzygniętym jest zagadnienie ilościo- wej zawartości objawienia w Piśmie św. i Tradycji.
TEMAT 5: Kwalifikacje teologiczne dogmatów Kwalifikacje teologiczne są to formuły orzekające czy i w jakim stopniu prawda teologiczna jest zawarta w objawieniu. I kwalifikacja teologiczna De fide divina catholica definita Jest to dogmat wiary zdefiniowany (definita), który należy przyjąd wiarą Boską (de fide divina) i powszechną (catholica). Dogmat ten jest zdefiniowany w sposób uroczysty przez papieża występującego "ex catedra" lub sobór powszechny (np. dogmat o Chrystusie Bogu i Człowieku ogłoszony na soborach w Nicei i w Efezie). II kwalifikacja teologiczna De fide divina catholica Kwalifikacja podobna do poprzedniej, z tym, że prawda nie jest uroczyście zdefiniowana i podana do wierzenia, a jedynie wynika z powszechnego nauczania Kościoła (np. prawda o pośrednictwie Maryi). III kwalifikacja teologiczna De fide divina Jest to prawda z objawienia prywatnego, w którą ma fakultatywny obowiązek wierzyd ten, któremu została objawiona.
IV kwalifikacja teologiczna De fide ecclasiastica Jest to prawda teologiczna przyjęta ze względu na autorytet Kościoła, motywem więc przyjęcia tej prawdy jest nie tyle wiara, ile posłuszeostwo Kościołowi ("obedientia"), dlatego w praktyce postawa negatywna nie rodzi grzechu niewiary (czyli herezji), ale może zrodzid grzech nieposłuszeostwa Kościołowi. Przedmiotem bowiem wiary Boskiej mogą byd tylko prawdy objawione formalnie przez Boga. V kwalifikacja teologiczna Fidei proxima Jest to prawda teologiczna w stadium ustalania czy znajduje się formalnie w Objawieniu czy nie. Przy czym większośd elementów wskazuje "za". Chrześcijanin nie ma ścisłego obowiązku (pod grzechem niewiary) przyjmowad takiej prawdy wiarą Boską. VI kwalifikacja teologiczna Thelogice certa Prawda nie objawiona przez Boga (przynajmniej na tym etapie znajomości Objawienia), ale uważana przez absolutną większośd teologów za prawdziwą. Nie jest przedmiotem wiary ponieważ stoi za nią tylko autorytet ludzki (teologów), a jej akceptacja zależy od osobistego przekonania chrześcijanina (np. prawda, iż w Trójcy Św. istnieją immanentne relacje tworzące Osoby).
Oprócz tych kwalifikacji istnieją jeszcze kwalifikacje teologiczno-naukowe wspólne z innymi naukami takie jak: teoria, opinia, hipoteza. TEMAT 6: Dogmat, jego obiektywna wartośd i rozwój. Przyczyny i teorie rozwoju dogmatów. Dogmat * - jest to doktryna zawarta w objawieniu Bożym, przekazywana przez nauczycielski urząd Kościoła w powszechnym nauczaniu zwyczajnym lub uroczystym. Z konieczności więc musi posiadad jakąś formułę słowną zwaną formułą dogmatyczną. To ujęcie misterium Boga i ubranie go w słowa stanowi trudnośd tak ze strony tworzenia formuły dogmatycznej jak i późniejszej jej analizy w celu poznania tajemnicy Boga. Obiektywna wartośd dogmatu: Formuła dogmatyczna opisuje rzeczywistośd Bożą obiektywnie istniejącą niezależnie od wiary czy uczud. Pojęcia formuły wyrażają ją niedoskonale, dlatego istnieje nie tylko możliwośd, ale wręcz koniecznośd udoskonalania formuły. Rozwój dogmatu (dotyczy formuły dogmatycznej): l aspekt - rozwój formuły - uściślanie; 2 aspekt - rzeczywistośd Boża ukryta w Objawieniu jest ciągle odkrywana i ubierana w formułę dogmatyczną; 3 aspekt - dogmaty z powszechnego nauczania mogą przechodzid w dogmaty z nauczania uroczystego; 4 aspekt - zgłębianie, poznawanie objawionej rzeczywistości
Bożej w ogóle - ściśle rzecz biorąc przygotowuje do rozwoju dogmatów. Sobór Watykaoski II nie ogłosił żadnego nowego dogmatu. Jest to rozwój jakościowy. Rozwój ilościowy polegał na objawianiu przez Boga coraz to nowych "dogmatów", czyli ściśle rzecz biorąc na objawianiu swojej boskiej rzeczywistości czy to w szacie biblijnej czy też w szacie Tradycji. Takie pierwsze zdogmatyzowanie objawienia zostało dokonane pod wpływem Duch Świętego przez autorów Ewangelii i Listów Pawłowych i katolickich. Ten właśnie rozwój zakooczy się wraz ze śmiercią ostatniego Apostoła. Należy zwrócid uwagę na fakt, że dogmat będący odczytaniem objawienia nie wyraża jednak adekwatnie misterium i dlatego konieczne jest doskonalenie formuł w celu pełniejszego odtworzenia rzeczywistości objawionej. Przyczyny rozwoju dogmatów: 1. Duch Święty obecny w Kościele, który zmusza go do formułowania w miarę potrzeb Kościoła nowych dogmatów, a przede wszystkim reinterpretacji już istniejących. 2. Rozum ludzki, którego istotną funkcją jest ekspansja poznawcza. Rozum oświecony wiarą i wzmocniony światłem Ducha Świętego. 3. Życie Kościoła. Jest to przyczyna stwarzająca nowe pytania, formułująca nowe problemy, na które Kościół musi odpowiedzied. 4. Błędy i herezje - wymagają reinterpretacji pewnych prawd, ich zgłębienia, a w dalszej perspektywie przyczyniają się do rozwoju dogmatów. 5. Inne czynniki o charakterze bardziej lokalnym: czynniki społeczne, ekonomiczne a nawet polityczne. Teorie rozwoju dogmatów: Wytworzyły się trzy teorie: 1. Intelektualistyczna - rozwój dogmatu ma charakter wybitnie intelektualny. Angażuje tylko intelekt i jest trochę podobny do rozwoju doktryn intelektualnych.
2. Egzystencjalna (antyintelektualistyczna) - twierdzi, że rozum bierze najmniejszy udział w rozwoju dogmatu. Prym wiodą władze pozarozumowe (wola, intuicja, itp.). 3. Intelektualistyczno-egzystencjalna (eklektyczna) - w rozwoju dogmatu biorą udział wszystkie władze człowieka, cała osoba, a więc także cały kontekst życia ludzkiego. * Patrz: Encyklopedia Katolicka, t.4,6. Ks. prof. Roman E Rogowski Były to zagadnienia wstępne z teologii dogmatycznej. Następny Traktat : O Bogu stwarzającym (kreatologia).