PAŃSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY 00-975 Warszawa, ul. Rakowiecka 4 Projekt prac geologicznych dla wykonania otworu wiertniczego z przeznaczeniem na piezometr sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w miejscowości Guty RóŜyńskie, gm. Prostki, powiecie ełckim, województwie warmińsko mazurskim Opracowali:.. mgr Dorota Olędzka.. mgr Łukasz Śliwiński.. mgr Romuald Bieleń Upr. nr. V - 1560 Warszawa, grudzień 2009 r.
SPIS TREŚCI: 1. Wstęp... 3 2. Rozpoznanie geologiczne w rejonie projektowanego otworu... 4 3. Charakterystyka terenu badań... 4 3.1 Lokalizacja projektowanego otworu... 4 3.2 Morfologia i hydrografia... 5 3.3 Budowa geologiczna... 5 3.4 Warunki hydrogeologiczne... 5 4. Uzasadnienia liczby wyrobisk... 7 5. Schematyczna konstrukcja projektowanego otworu... 7 5.1 Konstrukcja otworu i technologia wiercenia... 7 5.2 Filtrowanie otworu... 8 6. Wskazówki dotyczące zamykania horyzontów wodonośnych... 8 7. Zakres obserwacji i badań terenowych... 8 7.1 Pobieranie próbek... 8 7.2 Obserwacje poziomów wodonośnych... 9 7.3 Pompowanie oczyszczające i pomiarowe... 9 7.4. Prace geodezyjne... 9 8. Zakres prac laboratoryjnych... 9 9. Harmonogram prac... 10 10. Opis przedsięwzięć w celu zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego, bezpieczeństwa pracy i ochrony środowiska... 11 12. Obowiązki inwestora i wykonawcy prac oraz ochrona interesów osób trzecich... 14 13. Wnioski i zalecenia... 15 14. Wykorzystane materiały... 16 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW: 1. Mapa dokumentacyjna w skali 1: 50 000 2. Plan sytuacyjno wysokościowy z lokalizacją projektowanego piezometru sieci obserwacyjno badawczej wód podziemnych w miejscowości Guty RóŜyńskie, skala 1: 1000. 3. Mapa hydrogeologiczna w skali 1:50 000. 4. Przekrój hydrogeologiczny, skala pozioma 1: 50 000, skala pionowa 1: 2000. 5. Projekt geologiczno techniczny otworu, skala 1:1000. 6. Profile geologiczne banku HYDRO otworów hydrogeologicznych nr 2210024, nr 2210026 i nr 2210075, zlokalizowanych na arkuszu MhP 221. 7. Przekrój obudowy piezometru w skali 1:10 8. Pismo Wójta Gminy Prostki w sprawie zgody na wykonanie projektowanego otworu 2
1. Wstęp Niniejszy projekt opracowano w Państwowym Instytucie Geologicznym Państwowym Instytucie Badawczym, 00-975 Warszawa, ul. Rakowiecka 4. Projekt dotyczy wykonania otworu wiertniczego o głębokości 53,0 m w miejscowości Guty RóŜyńskie, gm., Prostki, powiecie ełckim, województwie warmińsko mazurskim. Projektowany otwór stanowić będzie element sieci obserwacyjno badawczej wód podziemnych PIG PIB. Otwór ujmować będzie główny uŝytkowy poziom wodonośny (GUPW), wykształcony w utworach czwartorzędowych. Celem wykonania projektowanego otworu wiertniczego jest rozpoznanie profilu geologicznego w miejscu prac, określenie parametrów hydrogeologicznych ujętej warstwy wodonośnej oraz zbadanie składu chemicznego wody w ujętej warstwie wodonośnej. W wykonanym otworze prowadzone będą stałe obserwacje zwierciadła wody podziemnej, oraz pobierane będą próbki wody do badań laboratoryjnych. Dane uzyskane w ich trakcie pozwolą określić wpływ czynników naturalnych i antropogenicznych na zachowanie się zwierciadła wód podziemnych oraz ich jakość. Projektowany otwór wywiercony zostanie na działce o numerze ewidencyjnym 54/45, będącej własnością gminy Prostki. Właściciel terenu pismem udzielił zgodę na wykonanie projektowanych prac (zał. 8). Opisane w niniejszym projekcie prace i badania wykonane zostaną w ramach realizowanego przez PIG PIB tematu Reorganizacja, rozwój i przystosowanie sieci obserwacyjno badawczej wód podziemnych do wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej, sfinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Środowiska i Gospodarki Wodnej. Podstawę prawną do sporządzenia niniejszego projektu stanowią: - Ustawa z dnia 4 lutego.1994 r Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. 2005 Nr 228 poz. 1947) z późniejszymi, - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie projektów prac geologicznych. Dz.U. Nr 153, poz. 1777 - Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r Prawo wodne (Dz.U. 2001 Nr 115, poz. 1229) z późniejszymi zmianami Zgodnie z zapisem ustawy Prawo wodne hydrogeologiczne otwory badawcze słuŝące do obserwacji zmian połoŝenia zwierciadła wód podziemnych są urządzeniami pomiarowymi państwowej słuŝby hydrogeologicznej i podlegają ochronie prawnej. Otwory takie są równieŝ urządzeniami wodnymi, dla których wykonania niezbędne jest uzyskanie pozwolenia wodno prawnego. Według art. 131 pkt. 4 ustawy Prawo Wodne pozwolenie wodno prawne na
wykonanie urządzeń wodnych moŝe być wydane na podstawie projektu, jeŝeli odpowiada on wymaganiom jakie stawia się operatom wodno prawnym. Niniejszy projekt moŝe stanowić podstawę do uzyskania pozwolenia wodno prawnego na wykonanie urządzenia wodnego. 2. Rozpoznanie geologiczne w rejonie projektowanego otworu Projektowany otwór badawczy wód podziemnych zlokalizowany jest na terenie objętym Mapą geologiczną Polski w skali 1 : 50 000 arkusz Grajewo (221) (Kozłowski I., 2000) oraz Mapą hydrogeologiczną Polski w skali 1: 50 000 arkusz Grajewo (221) (Śmietański L., Felter A., 2004). W pobliŝu projektowanego otworu badawczego, w odległości około 900 m na północny zachód, w miejscowości Guty RóŜyńskie, znajduje się studnia wiercona o numerze 2210075 (zgodnie z Bankiem HYDRO) i głębokości całkowitej 45 m, odwiercona na początku lat 90 tych. W rejonie projektowanych prac zlokalizowane są jeszcze dwa otwory hydrogeologiczne (studnie wiercone), wykonane w 1969 r do głębokości 34,3 m p.p.t. (studnia nr 2210024 wg banku Hydro) i w 1970 r o głębokości 36,0 m p.p.t. (studnia nr 2210026). Studnie te połoŝone są ok. 1,5 km w kierunku południowym od terenu projektowanych prac, w miejscowości Sokoły Jeziorne. Studnie są czynne i zaopatrują w wodę wodociąg wiejski. Otwory te ujmują izolowany od powierzchni terenu czwartorzędowy poziom wodonośny. W wyŝej wymienionych otworach nie przewiercono utworów czwartorzędowych. Profile litologiczne najbliŝszych studni wierconych (zał. 6) wykorzystano w opracowaniu przewidywanego profilu projektowanego otworu (zał. 5) 3. Charakterystyka terenu badań 3.1 Lokalizacja projektowanego otworu Projektowany otwór zostanie wykonany w miejscowości Guty RóŜyńskie, w gminie Prostki leŝącej w powiecie ełckim, województwie warmińsko - mazurskim, w północnowschodniej części działki o numerze ewidencyjnym 54/45, stanowiącej własność gminy. Dojazd do działki zapewnia droga gruntowa, odchodząca w kierunku północnym od asfaltowej, lokalnej drogi gminnej (zał. 2). Lokalizacja projektowanego otworu przedstawiona została na mapie dokumentacyjnej w skali 1:50 000 (zał 1). Szczegółowo miejsce projektowanego otworu przedstawiono na planie sytuacyjno wysokościowym w skali 1: 1000 (zał. 2). 4
Współrzędne geograficzne projektowanego otworu zmierzone odbiornikiem GPS (WGS 84) wynoszą: 53:38:32,5 22:17:04,7 3.2 Morfologia i hydrografia Zgodnie z podziałem fizyczno geograficznym Polski (Kondracki J,. 2000) projektowany piezometr znajduje się w obrębie regionu pojezierza wschodniobałtyckiego, w prowincji pojezierza,mazurskiego, w mezoregionie pojezierza ełckiego. Rzędna terenu w okolicy projektowanego otworu wynosi 155,7 m n.p.m (zał. 2). Teren jest urozmaicony morfologicznie. Otwór zlokalizowany zostanie na wzniesieniu. W kierunku zachodnim w odległości 250 m znajduje się Jez. Borowe a północnym Jez. Dybowskie (zał. 3). Omawiany teren połoŝony jest w zlewni Pisy. i odwadniany jest przez rzeki wypływające z wyŝej wymienionych jezior. 3.3 Budowa geologiczna Omawiany teren pod względem geologicznym połoŝony jest w zasięgu wyniesienia mazursko suwalskiego prekambryjskiej platformy wschodnio-europejskiej. Na utworach krystalicznych występujących na głębokości około 800 zalega kompleks skał osadowych zaliczanych do mezozoiku i kenozoiku. Na omawianym obszarze wyróŝniono osady paleogenu, neogenu oraz czwartorzędu. Osady paleogenu i neogenu to mułki, iły i piaski z węglem brunatnym. Omawiany obszar przykryty jest kompleksem osadów czwartorzędowych o miąŝszości około 200 m. Wśród utworów czwartorzędowych wydzielono osady trzech zlodowaceń: południowopolskiego, środkowopolskiego i pólnocnopolskiego (Kozłowski I, 2000). Przypuszczalny profil litologiczny w miejscu projektowanego piezometru przedstawia się następująco (zał. 4 i 5): 0,0 22,0 glina zwałowa piaszczysta, 22,0 28,0 piasek drobnoziarnisty z przewarstwieniami Ŝwiru, 28,0 40,0 glina zwałowa, 40,0 50,0 piasek róŝnoziarnisty, 50,0 53,0 glina zwałowa 3.4 Warunki hydrogeologiczne Według podziału na regiony hydrogeologiczne B. Paczyńskiego, red. (1995) obszar projektowanego otworu badawczego połoŝony jest w regionie mazowieckim I, gdzie 5
dominują wodonośne systemy kenozoiczne. Rozpoznanie hydrogeologiczne w tym rejonie jest nierównomierne. Teren projektowanych prac znajduje się obrębie występowania uŝytkowych poziomów wodonośnych w utworach czwartorzędowych. Poziomów wodonośnych w starszych osadach przedczwartorzędowych nie rozpoznano (Śmietański L,. Felter A,. 2004). Pod względem podziału na jednolite części wód podziemnych (JCWP) omawiany obszar znajduje się w zasięgu JCWP nr 33. Według Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1: 50 000 ark Grajewo (221) omawiany teren znajduje się w obrębie jednostki hydrogeologicznej o symbolu 1bQI. Międzymorenowy poziom wodonośny związany jest z piaskami i Ŝwirami fluwioglacjalnymi zlodowaceń środkowopolskich. Izolowany jest od powierzchni terenu pakietami glin zwałowych o łącznej miąŝszości około 36 m. Warstwa wodonośna posiada charakter napięty, zwierciadło piezometryczne stabilizuje się na głębokości około 18,0 m (na rzędnej 137,7 m n.p.m.). Spływ wód podziemnych odbywa się w kierunku SE. Poziom ten posiadający charakter GUPW = PPW występuje na głębokości 40 m. MiąŜszość jego wynosi około10 m. Przewodność hydrauliczna osiąga wartości poniŝej 100 m 2 /24h. Wydajności potencjalne studni mieszczą się w przedziale 10-30 m 3 /h. Stopień zagroŝenia zaleŝny od stopnia izolacji wyznaczono jako niski. Jakość wody poziomu uŝytkowego określona została jako dobra (klasa IIa, woda wymagająca prostego uzdatniania). Średni moduł zasobów dyspozycyjnych na tym obszarze oszacowano na 52 m 3 /24h km 2 (zał. 3) NajbliŜej połoŝone studnie wiercone ujmujące GUPW występują w odległości 0.9 1.5 km. (nr wg Banku HYDRO: 2210024, 2210026, 2210075). Podstawowe parametry studni przedstawiają się następująco: Nr wg Banku HYDRO Miejscowość Parametry 2210024 Sokoły Jeziorne ujęty poziom od 27.0 34,0 m głęb. zw 14.0 m p.p.t. Q e 27,0 m 3 /h, s e 3,2 m k 0,000300 m/s T 94,0 m 2 /24h 2210026 Sokoły Jeziorne ujęty poziom od 26.0 35,0 m głęb. zw 13.5 m p.p.t. Q e 14,0 m 3 /h, s e 2,2 m k 0,000313 m/s T 91,0 m 2 /24h 2210075 Guty RóŜyńskie ujęty poziom od 30.0 40,0 m 6
głęb. zw 6.4 m p.p.t. Q e 6,0 m 3 /h, s e 16,0 m k 0,000110 m/s T 10,0 m 2 /24h 4. Uzasadnienia liczby wyrobisk Niniejszy projekt dotyczy prac geologicznych, które wykonane zostaną w ramach zadania Reorganizacja, rozwój i przystosowanie sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych do wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej realizowanego przez Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy. Zaprojektowane prace dotyczą pojedynczego otworu obserwacyjnego, który ujmował będzie izolowaną, drugą od powierzchni terenu warstwę wodonośną wykształconą w utworach czwartorzędowych (zał. 4 i 5). Wykonany otwór będzie słuŝył do prowadzenia obserwacji wahań zwierciadła wody w ramach krajowej sieci stacjonarnych obserwacji wód podziemnych prowadzonej przez Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy. Otwór nie będzie słuŝył do eksploatacji wód podziemnych. Od 1 do 4 razy w roku z otworu pobierana będzie próbka wody do badań laboratoryjnych. Głębokość otworu wynosiła będzie 53,0 m. Lokalizacja otworu podyktowana została brakiem na omawianym obszarze innych punktów obserwacyjnych naleŝących do PIG PIB i mogących słuŝyć do obserwacji GUPW. Własność terenu, na którym zostanie odwiercony otwór jest prawnie uregulowana. Działka o nr ewidencyjnym 54/45 naleŝy do gminy Prostki. 5. Schematyczna konstrukcja projektowanego otworu 5.1 Konstrukcja otworu i technologia wiercenia Projektowane wiercenie będzie wykonane systemem mechanicznym, udarowym. Wiercenie prowadzone będzie łyŝką wiertniczą (szlamówką) i świdrem do wierceń udarowych, przy uŝyciu rur osłonowych. W nawiązaniu do przypuszczalnego profilu litologicznego (zał. 5) proponuje się rozpocząć wiercenie w rurach osłonowych o średnicy 299 mm i przeprowadzić je tą średnica do głębokości 10 m. Rury te zostaną później wyciągnięte z otworu. Następnie naleŝy poprowadzić wiercenie w rurach osłonowych o średnicy 245 mm do głębokości 40 m. Rury te naleŝy posadowić w korku iłowym. Wiercenie w strefie od 40,0 m do 53,0 m naleŝy prowadzić w rurach osłonowych o średnicy 194 mm do głębokości ostatecznej otworu.. Rury te po zafiltrowaniu zostaną wyciągnięte z otworu. 7
5.2 Filtrowanie otworu Po zakończeniu wiercenia otwór naleŝy zafiltrować filtrem szczelinowym PCV o średnicy 110 mm. Zastosowany zostanie filtr tzw. tracony. Przewiduje się zastosowanie filtra o szerokości szczelin 0,5 mm Kolumna filtrowa posadowiona zostanie na głębokości 53,0 m. Konstrukcja filtra będzie wyglądać następująco: - rura nadfiltrowa o długości 5 m (w strefie głębokości 35,0 40,0 m) - część robocza filtra o długości 10 m (w strefie głębokości 40,0-50,0 m ) - rura podfiltrowa o długości 3 m (w strefie głębokości 50,0 53,0 m) Na rurze podfiltorwaj i nadfiltrowej naleŝy umieścić prowadnice dystansowe, które umoŝliwią centryczne ustawienie filtru w otworze. W przestrzeni pomiędzy filtrem a ścianami otworu wykonana zostanie obsypka piaszczysta o granulacji ziarn 0,8 1,4 mm. Ostateczna głębokość, konstrukcja otworu oraz konstrukcja filtra będzie ustalona przez dozór geologiczny w oparciu o rzeczywisty, stwierdzony profil litologiczny. 6. Wskazówki dotyczące zamykania horyzontów wodonośnych W projektowanym otworze przewiduje się wystąpienie dwóch warstw wodonośnych. W strefie głębokości 22,0 28,0 m (zał. 5) wystąpić moŝe warstwa zawodnionych piasków drobnoziarnistych z przewarstwieniami Ŝwirów nie przewidziana do ujęcia. Warstwa ta przewiercona zostanie przy uŝyciu rur o średnicy 245 mm, które posadowione zostaną w korku iłowym. Rury te pozostawione zostaną w otworze i będą odcinały wyŝej wymienioną warstwę od warstwy przewidzianej do ujęcia. 7. Zakres obserwacji i badań terenowych 7.1 Pobieranie próbek W trakcie wykonywania prac wiertniczych naleŝy pobierać próbki gruntu z przewiercanych warstw geologicznych. Próbki naleŝy pobierać według następującego schematu: - z kaŝdej warstwy wyróŝniającej się litologicznie, - z warstw nieprzepuszczalnych o duŝej miąŝszości co 2 m, - z warstw wodonośnych o duŝej miąŝszości co 1 m. Pobrane próbki naleŝy pobierać do znormalizowanych skrzynek o objętości 1 dm 3 i przechowywać do momentu przyjęcia powykonawczej dokumentacji geologicznej. 8
7.2 Obserwacje poziomów wodonośnych W projektowanym otworze wystąpią dwie izolowane warstwy wodonośne. Będzie konieczności wykonywania tzw. stójki, w celu zmierzenia ustabilizowanego poziomu zwierciadła wody. Zwierciadło wody zmierzone zostanie po zafiltrowaniu otworu. 7.3 Pompowanie oczyszczające i pomiarowe Po zafiltrowaniu otworu przeprowadzone zostanie pompowanie oczyszczające, połączone z zabiegami usprawniającymi. Polegać ono będzie na oddziaływaniu hydraulicznym zmiennymi wydajnościami na strefę okołofiltrową. Pompowanie oczyszczające prowadzić naleŝy do całkowitego oczyszczenia się wody, nie krócej jednak niŝ 12 godzin. Przed przystąpieniem do pompowania pomiarowego naleŝy sprawdzić czy na dnie otworu jest zasyp, a w przypadku jego stwierdzenia naleŝy go usunąć. Po ponownym zapuszczeniu pompy otwór naleŝy zachorować podchlorynem wapnia i przeprowadzić 24 godzinną stójkę. Pompowanie pomiarowe naleŝy przeprowadzić na trzech stopniach dynamicznych. Czas pompowania na poszczególnych stopniach ustali geolog dozoru geologicznego. Wydajności na kolejnych stopniach powinny wzrastać według schematu: Q 1 = 1/3 Q max, Q 2 = 2/3 Q max, Q 3 = Q max. Wydatek maksymalny zostanie ustalony w trakcie pompowania oczyszczającego. 7.4. Prace geodezyjne Po wykonaniu otworu i zabezpieczeniu go obudową (zał. 7) niezbędne będzie wykonanie inwentaryzacji geodezyjnej i naniesienie jego lokalizacji na plan sytuacyjno - wysokościowy, a takŝe wykonanie niwelacji powierzchni terenu wokół otworu badawczego oraz znaku pomiarowego, od którego będą wykonywane pomiary zwierciadła wody podziemnej. Wyniki prac geodezyjnych powinny stanowić załącznik do dokumentacji powykonawczej wykonanych prac geologicznych. 8. Zakres prac laboratoryjnych Z pobranych w trakcie wiercenia próbek gruntu w obrębie warstwy wodonośnej przewidzianej do ujęcia naleŝy wykonać analizę granulometryczną, a wyniki analizy 9
przedstawić w formie graficznej. Przewiduje się wykonanie 1-3 analiz z otworu, w zaleŝności od zmian uziarnienia osadów wodonośnych. Pod koniec pompowania pomiarowego naleŝy pobrać jedną próbkę do badań bakteriologicznych i jedną do badań fizyko chemicznych. W pobranych próbach naleŝy oznaczyć zawartość następujących składników i parametrów fizyczno-chemicznych: Amoniak Krzem Wapń Antymon Lit Wodorowęglany Arsen Magnez śelazo Azotany Mangan Substancje rozpuszczone Elektryczna przewodność właściwa Azotyny Miedź Bar Molibden Mętność Bor Nikiel Odczyn ph Bromki Ołów Substancje organiczne Chlorki Potas Utlenialność ChZT Chrom Selen Fenole (index) Cyjanki Siarczany Detergenty - anionowe Cynk Sód Benzo(a)piren Fluorki Srebro Suma WWA4 Fosforany (HPO4) Stront Pestycydy Glin Twardość ogólna Suma pestycydów Kadm Tytan TOC Kobalt Wanad Ponadto naleŝy oznaczyć zawartość tlenu rozpuszczonego w wodzie. Zakres analizy bakteriologicznej obejmować powinien następujące oznaczenia: ogólna liczba mikroorganizmów w 1 ml wody w temperaturze 36 0 C po 48 h, ogólna liczba mikroorganizmów w 1 ml wody w temperaturze +w 22 0 C po 72 h, liczba bakterii grupy coli w 100 ml wody, liczba bakterii Escherichia coli w 100 ml wody. 9. Harmonogram prac Projektowane prace wykonywane będą w oparciu o następujący harmonogram: 1. Wiercenie i filtrowanie otworu 2. Pompowanie oczyszczające i pomiarowe 3. Badania laboratoryjne próbek wody pobranej z otworu 4. Opracowanie powykonawczej dokumentacji geologicznej Razem 3 tyg 1 tydz 2 tyg 2 tyg 56 dni 10
10. Opis przedsięwzięć w celu zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego, bezpieczeństwa pracy i ochrony środowiska Na podstawie art. 67a ust. 2 cyt. Prawo geologiczne i górnicze wykonanie techniką wiertniczą robót geologicznych w celu wykonania otworu wiertniczego z przeznaczeniem na piezometr nie wymaga opracowania planu ruchu, poniewaŝ projektowana głębokość wiercenia otworu nie przekroczy głębokości 100 m, a w/w roboty geologiczne będą wykonywane poza obszarem górniczym i bez uŝycia materiałów wybuchowych. Projektowana głębokość otworu wiertniczego z przeznaczeniem na piezometr sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych wynosi 53,0 m. Prace wiertnicze wykonywane będą pod kierownictwem osoby posiadającej stwierdzone kwalifikacje do kierowania wierceniami do głębokości 100 m. Roboty wiertnicze w celu wykonania otworu wiertniczego z przeznaczeniem na piezometr sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w miejscowości Guty RóŜyńskie naleŝy wykonywać zgodnie z wymaganiami rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpoŝarowego w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi (Dz. U. nr 109, poz. 961) mającymi zastosowanie do wykonywania prac geologicznych obejmujących roboty wiertnicze. Prace wiertnicze naleŝy wykonywać zgodnie z przepisami z zakresu bezpieczeństwa powszechnego, bezpieczeństwa poŝarowego oraz bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników. Przedsięwzięcia niezbędne w celu zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego zakładu wykonującego roboty geologiczne: urządzenie wiertnicze i sprzęt winne być sprawne, a ich praca nie powinna zagraŝać otoczeniu. Urządzenie wiertnicze i sprzęt winne być dopuszczone do stosowania na poszczególnych stanowiskach przez kierownika, w przypadku powstania awarii lub jakiegokolwiek zagroŝenia naleŝy wstrzymać ruch i niezwłocznie w sposób zorganizowany przystąpić do usuwania awarii i likwidacji zagroŝenia, dozór i kierownictwo ruchu zakładu winno stale prowadzić obserwacje i monitorować powstawanie awarii lub jakiegokolwiek zagroŝenia bezpieczeństwa publicznego lub środowiska naturalnego. Przedsięwzięcia niezbędne w celu zapewnienia bezpieczeństwa poŝarowego zakładu 11
wykonującego roboty geologiczne: zakład wiertniczy winien być wyposaŝony w telefon zapewniający stałą łączność i sprawne kierowanie i współdziałanie w przypadku likwidacji awarii i zagroŝeń poŝarowych i innych, urządzenie wiertnicze i sprzęt winne być sprawne, wyposaŝone w sprzęt gaśniczy dopuszczony do stosowania na poszczególnych stanowiskach przez kierownika, uzupełnianie paliwa i smarów winno odbywać się podczas postoju urządzenia wiertniczego i sprzętu, palenie tytoniu winno odbywać się tylko i wyłącznie podczas przerw w pracy i w miejscach do tego wyznaczonych, zbiorniki z paliwem i smarami do urządzenia wiertniczego i sprzętu winne znajdować się w odległości co najmniej 50 m. Przedsięwzięcia niezbędne w celu zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zakładu wykonującego roboty geologiczne: urządzenie wiertnicze i sprzęt winne być obsługiwane przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje, urządzenie wiertnicze i sprzęt winne być obsługiwane przez pracowników przeszkolonych okresowo do pracy na poszczególnych stanowiskach zakładu wiertniczego, urządzenie wiertnicze i sprzęt winne być obsługiwane zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową, a urządzenie wiertnicze i sprzęt winne być wyposaŝone w taką dokumentację, urządzenie wiertnicze i sprzęt muszą być sprawne i dopuszczone do ruchu przez kierownika, pracowników przed przystąpieniem do prac naleŝy zapoznać z instrukcjami stanowiskowymi, pracowników naleŝy zaopatrzyć w odzieŝ ochronną, niezbędne środki bhp do pracy na poszczególnych stanowiskach, na kaŝdej zmianie roboczej powinien być co najmniej jeden pracownik przeszkolony w zakresie udzielania pierwszej pomocy, a zakład wyposaŝony w środki medyczne pierwszej pomocy, nadzór nad pracą załogi winna sprawować osoba z kierownictwa i dozoru ruchu. 12
11. Wpływ projektowanych prac na środowisko naturalne W ramach prac terenowych projektuje się wykonanie otworu wiertniczego z przeznaczeniem na piezometr na terenie działki o numerze ewidencyjnym nr 54/45, będącej własnością gminy Prostki, połoŝonej w miejscowości Guty RóŜyńskie. Projektowane wiercenie będzie wykonane systemem mechanicznym, udarowym. W myśl aktualnie obowiązującej ustawy Prawo Wodne, z dnia 18.07.2001 (Dz.U Nr 115, poz. 1229) odprowadzanie wody w czasie pompowania próbnego nie wymaga uzyskania pozwolenia wodno prawnego. Zrzut wody wymagać będzie uzyskania zgody właściciela działki, na której zlokalizowany jest projektowany otwór wiertniczy. Wpływ projektowanych prac, w tym robót geologicznych wykonywanych techniką wiertniczą na pozostałe komponenty środowiska będzie minimalny. Na podstawie rozporządzenia 3 ust. 1 pkt 41 lit. c Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. (Dz. U. nr 257, poz. 2573 ze zmianami) w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko wykonywanie otworów wiertniczych z przeznaczeniem na otwór badawczy wód podziemnych nie zalicza się do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Ocenia się, Ŝe nie wystąpią jakiekolwiek zmiany w stosunkach wód powierzchniowych i podziemnych. Wykonanie projektowanych prac nie stanowi zagroŝenia dla jakości wód podziemnych i powierzchniowych. Źródłem hałasu w trakcie prowadzenia prac geologiczno-poszukiwawczych będzie silnik urządzenia do wierceń systemem mechanicznym, udarowym. NajbliŜsze zabudowania mieszkalne naleŝą do starej szkoły i znajdują się w odległości ok. 150 200 m na kierunku południowo-zachodnim od obszaru wykonywania otworu wiertniczego w miejscowości Guty RóŜyńskie. Dopuszczalny poziom dźwięku A w rejonie prac geologicznych w ramach wykonywania otworu wiertniczego powinien wynosić: 55 db (A) w porze dziennej od godz. 6 00 do 22 00 i 75 db (A) maksymalny, krótkotrwały. Prace wiertnicze będą prowadzone w porze dziennej, a ich prowadzenie nie spowoduje podwyŝszenia natęŝenia hałasu ponad dopuszczalny poziom. Prowadzone prace nie będą miały negatywnych skutków dla zwierząt i roślin. Teren, na którym wykonany zostanie otwór badawczy jest nieuŝytkiem porośniętym wysoką trawą. Po wykonaniu otworu teren zostanie uprzątnięty. 13
Dla zabezpieczenia otworu badawczego przewiduje się wykonanie obudowy stalowej całkowicie zabezpieczającej przed uszkodzeniem oraz wpływami atmosferycznymi, w szczególności wodami opadowymi (zał. 7). 12. Obowiązki inwestora i wykonawcy prac oraz ochrona interesów osób trzecich Ochrona interesów osób trzecich obejmuje w szczególności: zapewnienie dostępu do drogi publicznej, ochronę przed pozbawieniem: moŝliwości korzystania z wody, kanalizacji, energii elektrycznej i cieplnej oraz ze środków łączności, dopływu światła dziennego do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, ochronę przed uciąŝliwościami powodowanymi przez hałas, wibracje, zakłócenia elektryczne, promieniowanie, ochronę przed zanieczyszczeniem powietrza, wody lub gleby. Projektowany otwór badawczy na etapie jego wykonania i uŝytkowania nie spowoduje ograniczeń w sposobie uŝytkowania terenu przez osoby trzecie nie przewiduje się zatem Ŝadnych obowiązków ubiegającego się o wydanie pozwolenia wodno - prawnego w stosunku do osób trzecich. Prowadzone w otworze pomiary nie wpłyną na pogorszenie stanu środowiska w jego sąsiedztwie w zakresie: emisji hałasu, zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, wytwarzania ścieków i odpadów, nie wpłyną równieŝ w negatywny sposób na stan wód podziemnych i powierzchniowych, a w szczególności nie powodują zmniejszenia przepływu nienaruszalnego cieków. W przypadku wystąpienia awarii w trakcie wiercenia, podjęte zostaną zabiegi w celu usunięcia awarii i wznowienia prac. Nie będą one miały jednak, poza wydłuŝeniem czasu wiercenia, ubocznych skutków dla środowiska. Awaria odwierconego juŝ otworu moŝe dotyczyć zniszczenia obudowy lub zniszczenia otworu poprzez wrzucenie do środka przedmiotów, których usuniecie będzie trudne lub niemoŝliwe. W pierwszym przypadku obudowa studni zostanie naprawiona lub wymieniona. W drugim przypadku, Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy podejmie decyzję o usunięciu awarii lub likwidacji otworu. 14
Zasięg oddziaływania otworu ograniczał się będzie do jego najbliŝszego otoczenia i będzie występował tylko w trakcie poboru próbki wody. Próbki pobierane będą nie częściej niŝ 1 raz na kwartał. 13. Wnioski i zalecenia 1) Niniejszy projekt wykonano w Państwowym Instytucie Geologicznym-Państwowym Instytucie Badawczym, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa. Projekt dotyczy odwiercenia otworu obserwacyjnego, który będzie stanowił element sieci obserwacyjno-badawczej prowadzonej na terenie kraju przez Państwowy Instytut Geologiczny. Projekt opracowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach realizowanego przez PIG zadania Reorganizacja, rozwój i przystosowanie sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych do wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej. W otworach naleŝących do sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych prowadzone są stałe pomiary połoŝenia zwierciadła wody oraz pobierane są próbki wody do badań laboratoryjnych. 2) Projektowane w niniejszym opracowaniu prace geologiczne powinny przebiegać pod kierunkiem uprawnionego geologa, zgodnie z ustawą Prawo geologiczne i górnicze z dnia. 4 lutego 1994 r. (Dz.U. 2005 Nr 228 poz. 1947) z późniejszymi 3) Projektuje się wykonanie 1 otworu wiertniczego z przeznaczeniem na otwór badawczy sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych, ujmującego czwartorzędowy poziom wodonośny. Piezometr o głębokości 53,0 m odwiercony zostanie na działce o nr ewidencyjnym 54/45, zlokalizowanej w miejscowości Guty RóŜyńskie, gminie Prostki powiecie ełckim, województwie warmińsko mazurskim. Przewiduje się ujęcie warstwy w strefie głębokości: czwartorzęd 40,0 50,0 m. 4) Projektowana głębokość otworu wynosi 53,0 m. Wiercenie prowadzone będzie w rurach Ø 299 mm, 245 mm i 194 mm. W trakcie wiercenia pobierane będą próbki gruntu. W otworze, na głębokości 53,0 m p.p.t., posadowiona będzie kolumna filtrowa Ø 110 mm. Długość części czynnej filtra wyniesie 10 m. Zastosowany zostanie filtr szczelinowy o szerokości szczelin 0,5 mm. Otwór zabezpieczony zostanie obudową z rury stalowej zamykaną metalowym huczkiem. 5) W otworze, po zafiltrowaniu, wykonane zostaną pompowania: oczyszczające i pomiarowe. Pompowanie pomiarowe, w miarę moŝliwości, przeprowadzone powinno być 15
na trzech stopniach dynamicznych. Pod koniec pompowania pomiarowego pobrana będzie próbka wody do badania laboratoryjnego. 6) Lokalizacja otworu, przyjęcie filtra, pomiar ostatecznej głębokości otworu oraz zakończenie próbnego pompowania powinno odbywać się komisyjnie i protokolarnie. 7) Wnioskuje się o upowaŝnienie uprawnionego geologa kierującego pracami do ustalenia ostatecznej głębokości i konstrukcji otworu, wymiarów filtra, doboru obsypki, wydajności pompowań oraz do wprowadzenia niezbędnych korekt lokalizacji, jeśli zajdzie taka potrzeba. 8) Projektowane prace naleŝy prowadzić zgodnie z wymogami normy PN 87/G-02310 w sprawie wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy w trakcie wierceń geologiczno poszukiwawczych i wierceń hydrogeologicznych. 9) Po zakończeniu przewidzianych projektem badań i prac, geolog kierujący pracami opracuje otrzymane wyniki w formie dokumentacji geologicznej innej (nie kończącej się udokumentowaniem zasobów). Dokumentację naleŝy przekazać celem przyjęcia do właściwego organu administracji geologicznej. 10) Opracowanie końcowe, zestawiające wyniki prac, naleŝy uzupełnić kartami kodowymi Centralnego Banku Danych Hydrogeologicznych. 11) Niniejszy projekt naleŝy przedstawić do zatwierdzenia w 4 egzemplarzach we właściwym organie administracji geologicznej.(starostwo Powiatowe w Ełlku). 12) W przypadku negatywnych wyników badań, otwór naleŝy zlikwidować przez zasypanie urobkiem. 14. Wykorzystane materiały 1. Kondracki J., 2000 Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa. 2. Kozłowski I., 2000 Szczegółowa Mapa geologiczna Polski wraz z objaśnieniami, w skali 1:50000, arkusz Grajewo (221). Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa. 3. Felter A., Śmietański L., 2004 - Objaśnienia Mapy hydrogeologicznej Polski, 1: 50 000, arkusz Grajewo (221). Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa. 4. Felter A., Śmietański L., 2004 Mapa hydrogeologiczna Polski, 1: 50 000, arkusz Grajewo (221). Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa. 5. Paczyński B., (red) 1995 Atlas hydrogeologiczny Polski 1:500 000 cz. II Zasoby, jakość i ochrona zwykłych wód. Państwowy Instytut Geologiczny Warszawa. 16
8. Profile otworów hydrogeologicznych banku HYDRO nr 2210024, nr 2210026 i 2210075 zlokalizowane w miejscowości Guty RóŜyńskie i Sokoły Jeziorne. 17
19
22
23
24
25
26
27
28
29
30