2. Stan sanitarny obiektów opieki zdrowotnej. Dział zwalczania szkodliwości biologicznych Ocenę opracowano na podstawie wyników kontroli przeprowadzonych w zakładach opieki zdrowotnej przez przedstawicieli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Świebodzinie. W zakresie epidemiologii uwzględniane są zagadnienia dotyczące stanu sanitarnotechnicznego pomieszczeń, funkcjonalności obiektu, sprzątania i czystości pomieszczeń, dezynfekcji i sterylizacji, postępowania z odpadami medycznymi w miejscu ich powstania. W 2007 roku objętych nadzorem było 115 placówek ochrony zdrowia (stacjonarne i otwarte oraz gabinety indywidualnej praktyki lekarskiej) ponadto kontrole w gabinetach indywidualnej i grupowej praktyki lekarskiej oraz stomatologicznej, w których łącznie wykonano 238 kontroli, w tym 30 kontroli skuteczności procesów sterylizacyjnych. W roku sprawozdawczym 2007: - wydano jedną decyzję administracyjną dla SP ZOZ Lubuskiego Ośrodka Rehabilitacyjno-Ortopedycznego dotyczącą przeterminowanego sprzętu jednorazowego, używania igieł jednorazowych wielokrotnie, brudnego zakurzonego pomieszczenia i sprzętu, - wydano pięć zaleceń pokontrolnych dla: dwa dla SP ZOZ Lubuskiego Ośrodka Rehabilitacyjno-Ortopedycznego dwa dla SP ZOZ Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Ciborzu, jedno LORO-MED Sp.z.o.o. - wydano dwie decyzje opłatowe: NZOZ Zespół Lekarzy Rodzinnych Barbara Janeczko, Alicja Trudnowska POZ Jordanowo, SP ZOZ Lubuskiego Ośrodka Rehabilitacyjno- Ortopedycznego. wystawiono jedenaście mandatów karnych na łączną kwotę 1700 zł, za nieprzestrzeganie warunków higieniczno-sanitarnych Dział zajmuje się ponadto wydawaniem opinii sanitarnych w formie postanowienia dla celów rejestracji placówek udzielających świadczenie zdrowotne. W 2007 roku zostało wydanych 6 postanowień dotyczących zarówno rejestracji nowych placówek jak i zmiany zakresu świadczonych usług czy lokalizacji placówek już istniejących. W wielu placówkach w miarę posiadanych środków finansowych są przeprowadzane remonty poprawiające ich funkcjonalność i stan techniczny. Wyeksploatowane budynki zwłaszcza publicznej służby zdrowia wymagają dużo poważniejszych inwestycji. - 24 -
Zakłady opieki zdrowotnej zamkniętej W roku 2007 pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Świebodzinie znajdowały się 3 obiekty lecznictwa zamkniętego tj. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Świebodzinie, Lubuski Ośrodek Rehabilitacyjno-Ortopedyczny w Świebodzinie, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Ciborzu. W ramach prowadzonego nadzoru nad placówkami lecznictwa zamkniętego wykonywane były bieżące kontrole sanitarne. Zagadnienia realizowane podczas przeprowadzanych kontroli dotyczyły głównie procesów sterylizacji i ich dokumentowania, przygotowania narzędzi, sprzętu i materiałów medycznych do sterylizacji poprzez prawidłową dezynfekcję, mycie, suszenie i pakowanie. Szczególną uwagę zwrócono również na przestrzeganie właściwie opracowanych procedur postępowania z odpadami medycznymi, brudną bielizną pościelową, sprzątania i dezynfekcji pomieszczeń, higienicznego i chirurgicznego mycia rąk, postępowania po ekspozycji. Ponadto zwracano uwagę na zgodność kontrolowanych obiektów z wymogami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia10 listopada 2006 w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej. W roku 2007 przeprowadzono 17 kontroli sanitarnych, wydano 1 decyzję administracyjną. Trudna sytuacja finansowa placówek powoduje, iż niektóre rozpoczęte prace modernizacyjne z powodu braku funduszu zostają wstrzymane i niedokończone, co skutkuje złymi warunkami sanitarno-higienicznymi. W Lubuskim Ośrodku Rehabilitacyjno-Ortopedycznym w Świebodzinie na stwierdzone uchybienia sanitarno-higieniczne wydana została decyzja administracyjna z terminem natychmiastowej wykonalności dotycząca: przeterminowanego sprzętu jednorazowego, używania sprzętu jednorazowego wielokrotnie, uchybień sanitarno-higienicznych pomieszczenia. Nakazy nałożone decyzją zostały wykonane. Analizując stan sanitarno-techniczny wszystkich nadzorowanych placówek należy podkreślić, iż podstawowe procedury sanitarno-higieniczne wdrażane są na bieżąco, natomiast rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku (Dz. U. Nr 213-25 -
poz. 1568) określa okres dostosowania obiektów do jego wymogów do, którego placówki dostosowują swoje działania. Na ocenę placówek będących pod bezpośrednim nadzorem rzutuje zarówno stan sanitarny oraz stosowanie właściwych procedur higieniczno-sanitarnych, a także dostosowanie do wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku w sprawie. W roku 2007 przeprowadzone zostały kontrole oddziałów noworodkowych, pracowni endoskopowych stacji dializ. Stan sanitarno - higieniczny oddziału noworodkowego Na terenie funkcjonowania PSSE Świebodzin znajduje się jeden oddział noworodkowy. W roku 2007 przeprowadzono 4 kontrole sanitarne. Dezynfekcja na oddziale noworodkowym w Szpitalu w Świebodzinie nie budziła zastrzeżeń. Inkubatory dezynfekowane są środkiem przeznaczonymi do tego celu o nazwie ANIOS DDSH, dezynfekcja odbywa się w pomieszczeniu gospodarczym. Dezynfekcję materacyków, wag noworodkowych, wanienek oraz łóżeczek noworodkowych wykonywano po każdym dziecku. Procesowi sterylizacji podlegał sprzęt wielokrotnego użycia, bielizna oraz materiały opatrunkowe. Czysty sprzęt przechowywany jest w szafach. Podczas kontroli nie znaleziono pakietów z przeterminowana datą ważności. Oddział posiada opracowaną instrukcję postępowania z bielizną szpitalną. Czysta bielizna przechowywana jest w szafach. Postępowanie z brudną bielizną nie budziło zastrzeżeń (gromadzona w brudowniku a następnie zsypem centralnym przekazywana do punktu zdawczo-odbiorczego). Na oddziale używana jest jałowa bielizna dla wcześniaków, dla noworodków. Odzież ochronna personelu zmieniana jest co dyżur a także w czasie dnia jeśli zajdzie taka potrzeba. Do porodów używana jest odzież 1x użytku, postępowanie ze zużytą prawidłowe (wyrzucana jest do odpadów medycznych). Pracownia endoskopowa W skład pracowni wchodzi jedno pomieszczenie bez podziału na strefę czystą i brudną. Powierzchnie ścian i podłóg wykonane z materiałów umożliwiających ich mycie i dezynfekcje. Czystość bieżąca zachowana. Sprzątaniem pracowni zajmuje się personel szpitala. Postępowanie ze sprzętem endoskopowym - prawidłowe. Stanowisko mycia i dezynfekcji endoskopów wydzielone. Środki używane do mycia i dezynfekcji to: TERMOSEPT ED, TERMOSEPT ER - zawierają one informację, że mogą być stosowane do mycia endoskopów. Mycie i dezynfekcja odbywa się przy pomocy automatycznej myjki. Czysty sprzęt przechowywany jest w szafach w pozycji wiszącej. Procesowi sterylizacji poddawane są szczypczyki do pobierania materiału do badań. Pracownia posiada opracowaną procedurę mycia rąk a także odpowiednio wyposażone i oznakowane stanowisko. Czystość mikrobiologiczna W okresie sprawozdawczym nie nastąpiły istotne zmiany w zakresie procesów sterylizacji. Procesy sterylizacji przeprowadzane były w sterylizatorni SP ZOZ Świebodzin i Lubuskim Ośrodku Rehabilitacyjno-Ortopedycznym przy użyciu autoklawów. - 26 -
Wojewódzki Szpital Specjalistyczny dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Ciborzu posiada aktualną umowę na sterylizację z SP ZOZ Świebodzin. Procesom sterylizacji w autoklawach poddawane były narzędzia, materiał opatrunkowy, serwety itp. pakowane w rękawy papierowo-foliowe. Kontrola wewnętrzna pracy autoklawów przeprowadzana jest przy użyciu oznaczników skuteczności sterylizacji rękawów papierowo foliowych i testów paskowych do każdego pakietu. Nie kwestionowano żadnego procesu. Dokumentacja kontroli wewnętrznych przeprowadzana jest zgodnie z zaleceniami. W okresie sprawozdawczym przeprowadzano kontrole zewnętrzne skuteczności sterylizacji w autoklawach przy użyciu testów mikrobiologicznych. Procesów nie kwestionowano. Nie stwierdzono nieprawidłowości w przebiegu czynności przygotowawczych (mycie, pakowanie, pakietowanie, oznakowanie pakietów) i przebiegu procesów sterylizacji. Sterylizator gazowy, będący na wyposażeniu SP ZOZ Świebodzin wykorzystywany jest dla potrzeb placówki. W pomieszczeniu do sterylizacji gazowej oraz pomieszczeniu do degazacji pakietów poddanych sterylizacji gazowej prowadzone są pomiary stężenia tlenku etylenu w powietrzu w pomieszczeniach steryliztorni. Zaopatrzenie szpitali w preparaty dezynfekcyjne było wystarczające i nie stwierdzono nieprawidłowości w doborze preparatów dezynfekcyjnych. Stan sanitarny środków transportu przewozu chorych W roku 2007 skontrolowano 3 karetki będące na wyposażeniu Szpitalnego Oddziału Ratunkowego w Świebodzinie (R, W, transportowa). Kontrolowane pojazdy wykorzystane są zgodnie z ich przeznaczeniem. Wyposażenie jak i stan sanitarno-higieniczny nie budziły zastrzeżeń. Terminy ważności leków i sprzętu jednorazowego były aktualne w zapasie adekwatnym do ilości udzielanych świadczeń. Placówka posiada wydzielone stanowisko mycia i dezynfekcji samochodu środki myjącodezynfekujące w wystarczającej ilości stosowane zgodnie z przeznaczeniem. Częstotliwość sprzątania pojazdów systematyczna raz na 12h oraz w miarę potrzeb. Dezynfekcja sprzętu i wnętrza karetek prowadzona po każdorazowym udzieleniu świadczenia medycznego. W przypadku przewozu pacjenta z podejrzeniem choroby zakaźnej dezynfekcja odbywa się przy oddziale zakaźnym szpitala w Zielonej Górze. Postępowanie z bielizną szpitalną, odpadami medycznymi i komunalnymi nie budziło zastrzeżeń. Kontrolowane pojazdy utrzymane były w należytym stanie sanitarno-technicznym. Czystość bieżąca zachowana. Stacja Dializ Avitum ul. Młyńska 6 66-200 Świebodzin Stacja Dializ AVITUM urządzona jest zgodnie z wymogami sanitarnymi. W skład stacji wchodzą dwie sale dializacyjne, jedna sala 3 stanowiskowa dla osób zakaźnych, druga 10 stanowiskowa dla pacjentów niezakaźnych. Stosowany sprzęt jest wyłącznie jednorazowego użytku. Stanowiska dializacyjne zaopatrzone są w lampy bakteriobójcze. Generalne mycie pomieszczeń odbywa się raz w tygodniu. Po każdym pacjencie prowadzona jest dezynfekcja stanowiska. Sztuczne nerki dezynfekowane są 50% kwasem cytrynowym, po każdym zabiegu (przez 20 min.), raz w miesiącu dezynfekcja tiutolem (40 min.), powierzchnie zewnętrzne meliseptolem. Ściereczki do mycia są jednorazowe osobne - 27 -
do każdego stanowiska. Stanowiska mycia i dezynfekcji rąk zaopatrzone w mydło, środek dezynfekcyjny i zasobnik w ręczniki jednorazowe. Dializatory nie podlegają reutalizacji są jednorazowego użytku. W stacji nie ma bielizny szpitalnej pacjenci posiadają własne pokrycie na łóżko (koce, prześcieradła, poduszki), które przechowywane są w indywidualnych szafkach w szatni. Zakłady opieki zdrowotnej typu otwartego Praktyki lekarzy rodzinnych W roku 2007 w większości placówek nie budziło zastrzeżeń w stanie sanitarnotechnicznym. We wszystkich gabinetach zabiegowych znajdowały się wydzielone i oznakowane stanowiska mycia rąk. Stosowano odpowiednie środki dezynfekcyjne: Lisoformin 3000, Aerodesin 2000, Sekusept Pulver + aktywator, ACE i inne. We wszystkich praktykach wydzielone były składziki porządkowe i brudowniki. Bielizna jednorazowa traktowana jako odpad medyczny. Czyste fartuchy oraz odzież osobista przechowywana była w wydzielonych szafach. Praktyki posiadały aktualne umowy na transport i utylizację odpadów medycznych niebezpiecznych a także komunalnych. Odpady sanitarne segregowane są w miejscach ich powstania i gromadzone w oznakowanych pojemnikach plastikowych twardościennych lub w workach foliowych o odpowiednim kodzie kolorystycznym. Placówki prowadzą ewidencję ilości wytworzonych i przekazanych do unieszkodliwienia odpadów. Wywóz zapewniają koncesjonowane firmy. Czystość bieżąca pomieszczeń oraz postępowanie z odpadami medycznymi i komunalnymi nie budziła zastrzeżeń. Praktyki Lekarzy Rodzinnych znajdujące się na terenie Świebodzina i Zbąszynka korzystały z sieci wodociągów miejskich pozostałe praktyki z wodociągów wiejskich, w Jordanowie z wodociągu lokalnego, w Skąpem ze studni głębinowej. Jakość wody odpowiadała normom wody pitnej. Przychodnie i poradnie W placówek opracowane zostały procedury dezynfekcji sprzętu, powierzchni, rąk, sporządzania płynów dezynfekujących. Dezynfekcję sprzętu i narzędzi medycznych przeprowadzano w gabinetach zabiegowych, gabinetach specjalistycznych. Dobór preparatów dezynfekujących był odpowiedni i zgodny z przypuszczalnym skażeniem oraz ogólnie przyjętymi zasadami Procedury postępowania z odpadami na ogół były podobne do procedur przyjętych w szpitalach. Odpady o charakterze komunalnym gromadzono w workach foliowych i usuwano na składowiska odpadów. Odpady medyczne, segregowano już w miejscu ich powstawania, tymczasowo gromadzono, a następnie przekazywano specjalistycznym firmom do unieszkodliwienia. Z roku na rok zmniejsza się liczba obiektów, w których pomieszczenia do gromadzenia odpadów medycznych nie są wyposażone w urządzenia chłodnicze. W tych placówkach gdzie ich nie ma niską temperaturę utrzymuje się poprzez lokalizowanie takich pomieszczeń w piwnicach, w okresie letnim zwiększa się częstotliwość wywożenia odpadów (nawet do3 razy w tygodniu) lub instaluje się w nich lodówki. Czystość bieżąca w kontrolowanych obiektach nie budziła zastrzeżeń. - 28 -
Czystość mikrobiologiczna Procesy dezynfekcji przeprowadza się w gabinetach zabiegowych na stanowiskach mycia i dezynfekcji sprzętu, które są rozdzielne od stanowisk mycia rąk. Dezynfekcja odbywa się w pojemnikach dostosowanych wielkością do rodzaju sprzętu, pojemniki przykrywane, odporne na działanie środków dezynfekcyjnych, oznakowane datą sporządzania roztworu i nazwą środka. Najczęściej stosowane roztwory do dezynfekcji narzędzi i sprzętu to; lisoformin 3000, sekusept pulver, para med. Do dezynfekcji powierzchni aerodesin 2000, spirytus skażony, incidin spray, septanol. Dezynfekcja rąk manusan, AHD, manorapid, manisoft. W placówkach posiadających na wyposażeniu aparaty sterylizacyjne kontrolowane są we własnym zakresie w ramach tzw. kontroli wewnętrznej. Wykonywana jest kontrola wskaźnikami chemicznymi (termoindykatorami), które umieszczane wewnątrz i na zewnątrz pakietów potwierdzają ekspozycję w określonych warunkach (ciśnienie, temperatura, czas) oraz kontrola przy użyciu wskaźników biologicznych, wskazująca czy w kontrolowanym cyklu sterylizacyjnym spełnione zostały wszystkie warunki konieczne do zniszczenia mikroorganizmów. W czasie przeprowadzania kontroli zakładów opieki zdrowotnej typu otwartego pracownicy zwracali uwagę na znajomość zasad stosowania i sposobu przeprowadzania dezynfekcji sprzętu, narzędzi i powierzchni, rąk i skóry przed zabiegami i iniekcjami. Zwracano uwagę na sposób przechowywania preparatów, stosowanie odzieży ochronnej przy sporządzaniu roztworów roboczych preparatów dezynfekcyjnych oraz rodzaj i oznakowanie pojemników do dezynfekcji. Indywidualne i grupowe praktyki lekarskie oraz praktyki pielęgniarskie Na terenie działania PSSE Świebodzin znajduje się 67 obiektów. Stan sanitarno techniczny utrzymuje się na stałym poziomie i jest w większości zadawalający. Gabinety mają podpisane umowy na odbiór odpadów medycznych ze specjalistycznymi firmami. Odpady komunalne wyrzucane są do pojemników typowych i wywożone na wysypisko przez odpowiednie firmy, z którymi właściciele gabinetów mają podpisane umowy na wywóz. Bielizna czysta gromadzona jest w szafach, brudna w pojemnikach. Brudna bielizna prana przez właścicieli gabinetów we własnym zakresie (oddzielne pralnice). Łącznie w gabinetach tych zainstalowanych jest 17 autoklawów. Procesom sterylizacji w autoklawach poddawane były narzędzia i materiał opatrunkowy. Zestawy pakowane są w rękawy papierowo-foliowe. Kontrola wewnętrzna pracy autoklawów przeprowadzana jest przy użyciu testów paskowych. Nie kwestionowano żadnego procesu. Dokumentacja kontroli wewnętrznych przeprowadzana jest zgodnie z zaleceniami. W analizowanym okresie przeprowadzono 17 kontroli zewnętrznych skuteczności sterylizacji w autoklawach. Procesów nie kwestionowano. W gabinetach nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie dezynfekcji narzędzi i powierzchni. Dobór preparatów i ich stężeń użytkowych nie budził zastrzeżeń. Personel zna ogólnie przyjęte zasady przeprowadzania procesów dezynfekcji. Gabinety te dysponują pisemnymi procedurami przeprowadzania tych procesów. Środki dezynfekcyjne przechowywane są w zamykanych szafkach. Pojemniki do dezynfekcji prawidłowo oznakowane (data, rodzaj środka i czas działania). - 29 -
W większości skontrolowanych gabinetów stan sanitarny nie budził zastrzeżeń. Systematycznie ulega poprawie stan sanitarno-techniczny w zakresie wyposażenia w sprzęt meblowy i medyczny, zapewnienia zmywalności mebli, instalacji punktów wodnych z dozownikami, jak również zaopatrzenie we właściwy asortyment środków dezynfekcyjnych i sprzęt jednorazowego użycia. Nie wykazuje się złych obiektów. W indywidualnych praktykach pielęgniarskich prowadzona jest głównie profilaktyka i oświata zdrowotna, zabiegów medycznych nie wykonuje się za wyjątkiem udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej. W trakcie kontroli stwierdzono dwóch gabinetach przeterminowane leki oraz uchybienia natury sanitarno-higienicznej, za które nałożono mandaty karne. Kontrole sprawdzające wykazały usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości. Wnioski: W okresie rozliczeniowym przeprowadzono kontrole bieżącego stanu higienicznosanitarnego dotyczące przestrzegania zasad aseptyki, wyposażenia a także zabezpieczenia w sprzęt i materiały medyczne oraz postępowania z materiałami medycznymi niebezpiecznymi. Przeprowadzone kontrole szpitali wykazały, iż stan techniczny oraz funkcjonalność pomieszczeń ulegają stopniowej poprawie co zwiększa bezpieczeństwo pacjentów. Kontrole pozostałych placówek opieki zdrowotnej w tym prywatnych gabinetów lekarskich, wykazały iż standard tych placówek systematycznie wzrasta poprzez zakup nowocześniejszej aparatury i bieżące remonty. Prawidłowo przebiega sposób postępowania z bielizną i odpadami medycznymi, a procesy sterylizacji przebiegają zgodnie z obowiązującymi zasadami. Nie stwierdzono zaniedbań w zakresie postępowania z odpadami medycznymi i komunalnymi. Placówki stosują prawidłowe zamykane pojemniki z zachowaniem różnicowania kolorystycznego worków oraz pojemniki twardościenne na odpady ostre. Czas przetrzymywania odpadów w oddziałach szpitalnych jak i gabinetach w lecznictwie otwartym nie budził zastrzeżeń. - 30 -