ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK MEHANIK LOTNIZY, 315317 O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn. 1.06.2012 Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
SIS TREŚI Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY... 2 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY... 2 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 2 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM... 3 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK MEHANIK LOTNIZY Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 3 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK MEHANIK LOTNIZY... 4 9. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK MEHANIK LOTNIZY... 4 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK MEHANIK LOTNIZY Z INNYMI ZAWODAMI... 4 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK MEHANIK LOTNIZY... 5 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK MEHANIK LOTNIZY... 6 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW... 8 1. Elektrotechnika w lotnictwie... 9 2. Konstrukcje mechaniczne... 13 3. Wyposażenie statku powietrznego... 19 4. udowa i eksploatacja statków powietrznych... 23 5. Język angielski lotniczo-techniczny... 28 6. Działalność gospodarcza w branży lotniczej... 31 7. omiary elektryczne... 35 8. Techniki wytwarzania i konstrukcje mechaniczne... 40 9. Obsługa statków powietrznych... 47 10. raktyki zawodowe... 55 ZAŁĄZNIKI... 60 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
TY SZKOŁY: Technikum Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Grażyna Dobrowolska-Zabłocka, mgr inż. Mieczysław Królik, dr inż. Ireneusz Smykla Recenzenci: Konsultanci: mgr inż. Robert Wanic 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu technik mechanik lotniczy opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw. Rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 23 grudnia 2011 r. Rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania z dnia 7 lutego 2012 r. Rozporządzeniem w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników z dnia (projekt). Rozporządzeniem w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych z dnia 30 kwietnia 2007 z późn. zmianami. Rozporządzeniem w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach z dnia 17 listopada 2010 r. Rozporządzeniem w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach z dnia 31 grudnia 2002 r. z późn. zmianami. 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM W programie nauczania dla zawodu technik mechanik lotniczy uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: matematyka i fizyka, których nauka odbywać się będzie na poziomie rozszerzonym oraz uwzględniono przedmiot historia i społeczeństwo, jako przedmiot uzupełniający. 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK MEHANIK LOTNIZY Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik mechanik lotniczy uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik mechanik lotniczy uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka i fizyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK MEHANIK LOTNIZY Technik mechanik lotniczy jest zawodem kształconym od wielu lat. Technik mechanik lotniczy wykonuje obsługi liniowe i hangarowe statków powietrznych, oceny techniczne oraz naprawy zespołów i wyposażenia statków powietrznych. Technicy mechanicy lotniczy pracują przeważnie na lotniskach przy wykonywaniu obsług technicznych statków powietrznych, ale znajdują również zatrudnienie w firmach zajmujących się serwisowaniem statków powietrznych oraz w zakładach produkcyjnych przemysłu lotniczego. 9. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK MEHANIK LOTNIZY Transport lotniczy pasażerski i towarowy to szybko rozwijająca się gałąź gospodarki na świecie i w kraju. Istniejące w dużych miastach i aglomeracjach lotniska stale się rozwijają zwiększa się ilość operacji lotniczych, budowane są nowe terminale pasażerskie i towarowe, bazy obsługowe linii lotniczych. Firmy i organizacje zajmujące się obsługą techniczną samolotów i śmigłowców stale się rozwijają zwiększa się zarówno ilość wykonywanych obsług i napraw, jak i ich różnorodność, co powiązane jest ze stale zwiększającą się ilością typów statków powietrznych korzystających z polskich lotnisk. owoduje to konieczność zatrudniania nowej wykwalifikowanej kadry technicznej, która podoła zwiększającej się ilości zadań obsługowych. Ostatnie lata pokazują, że również mniejsze ośrodki miejskie chcą mieć swoje lotnisko. Niektóre z tych miast realizację swoich zamierzeń już rozpoczęły. W miejscach tych powstawać będzie zapotrzebowanie na wykwalifikowany personel obsługi technicznej, w tym na techników mechaników lotniczych. Absolwenci techników lotniczych technicy mechanicy lotniczy mogą również znaleźć zatrudnienie w służbach technicznych lotnictwa państwowego. W lotnictwie wojskowym w służbie inżynieryjno-lotniczej Sił owietrznych, Lotnictwa Wojsk Lądowych i Marynarki Wojennej, jako żołnierze zawodowi lub kontraktowi. W lotnictwie Straży Granicznej, olicji i Lotniczego ogotowia Ratunkowego, jako cywilny personel obsługi technicznej. 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK MEHANIK LOTNIZY Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Zawód technika mechanika lotniczego jest zawodem jednokwalifikacyjnym, który nie ma wspólnych kwalifikacji z innymi zawodami, rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
jednak powiązany jest treściami nauczania z zawodem technik awionik (KZ(M.j) i JOZ) oraz z zawodami grupy mechanicznej: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler (KZ(M.a)). Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód M.31. Wykonywanie obsługi liniowej i hangarowej statków powietrznych 315317 Technik mechanik lotniczy E.17. Wykonywanie obsługi liniowej statków powietrznych i obsługi hangarowej wyposażenia awionicznego 315316 Technik awionik Elementy wspólne KZ(M.j) JOZ KZ(M.j) JOZ 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK MEHANIK LOTNIZY Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik mechanik lotniczy powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywania ocen technicznych statków powietrznych; 2) wykonywania obsługi liniowej statków powietrznych; 3) wykonywania obsługi hangarowej statków powietrznych; 4) wykonywania napraw zespołów i wyposażenia statków powietrznych. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik mechanik lotniczy: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów(h, DG, JOZ, OMZ), efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(M.a) i KZ(M.j), efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie technika mechanika lotniczego: M.31. Wykonywanie obsługi liniowej i hangarowej statków powietrznych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK MEHANIK LOTNIZY Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne I Klasa I II III IV II I II I II I II Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania Liczba godzin w czteroletnim okresie nauczania rzedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym 1 Elektrotechnika w lotnictwie 2 2 2 60 2 Konstrukcje mechaniczne 3 3 3 3 2 2 8 240 3 Wyposażenie statku powietrznego 2 2 2 2 4 120 4 udowa i eksploatacja statków powietrznych 4 4 2 2 4 8 240 5 Język angielski lotniczo-techniczny 1 1 1 1 2 60 6 Działalność gospodarcza w branży lotniczej 1 1 1 30 Łączna liczba godzin 5 5 10 10 8 8 4 0 25 750 rzedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym* 7 omiary elektryczne 2 2 2 60 8 Techniki wytwarzania i konstrukcje mechaniczne 2 2 4 4 3 3 9 270 9 Obsługa statków powietrznych 3 3 6 6 10 14 420 Łączna liczba godzin 2 2 9 9 9 9 10 0 25 750 10 raktyki zawodowe 4 tyg. 160 *zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. EGZAMIN OTWIERDZAJĄY IERWSZĄ KWALIFIKAJĘ M.31 ODYWA SIĘ OD KONIE I SEMESTRU KLASY ZWARTEJ. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
Wykaz działów programowych dla zawodu technik mechanik lotniczy Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Nazwa przedmiotu Nazwa działu Liczba godzin przewidziana na dział 1. Elektrotechnika w lotnictwie 1.1. odstawy elektrotechniki i elektroniki 40 1.2. Elementy elektryczne i elektroniczne w statku powietrznym 20 2. Konstrukcje mechaniczne 2.1. odstawy rysunku technicznego i metrologii 80 2.2. Materiałoznawstwo, technologie i konstrukcje mechaniczne 160 3. Wyposażenie statku powietrznego 3.1. Systemy energetyczne statków powietrznych 60 3.2. System sterowania i awionika statków powietrznych 60 4.1. Aerodynamika i mechanika lotu 60 4. udowa i eksploatacja statków powietrznych 4.2. łatowce 80 4.3. Silniki lotnicze 100 5. Język angielski lotniczo-techniczny 5.1. Terminologia lotniczo-techniczna 30 5.2. osługiwanie się językiem angielskim lotniczo-technicznym 30 6. Działalność gospodarcza w branży lotniczej 6.1. odstawy formalno-prawne działalności gospodarczej 15 6.2. rowadzenie przedsiębiorstwa w branży lotniczej 15 7. omiary elektryczne 7.1. odstawy miernictwa elektrycznego 30 7.2. omiary elektryczne na statku powietrznym 30 8. Techniki wytwarzania i konstrukcje mechaniczne 8.1. Technologie wytwarzania 120 8.2. adanie i obsługa konstrukcji mechanicznych 150 9.1. Obsługa liniowa statków powietrznych 160 9. Obsługa statków powietrznych 9.2. Obsługa hangarowa statków powietrznych 160 9.3. Diagnostyka statków powietrznych 100 10. raktyki zawodowe 160 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW 1. Elektrotechnika w lotnictwie 60 godz. 2. Konstrukcje mechaniczne 240 godz. 3. Wyposażenie statku powietrznego 120 godz. 4. udowa i eksploatacja statków powietrznych 240 godz. 5. Język angielski lotniczo-techniczny 60 godz. 6. Działalność gospodarcza w branży lotniczej 30 godz. 7. omiary elektryczne 60 godz. 8. Techniki wytwarzania i konstrukcje mechaniczne 270 godz. 9. Obsługa statków powietrznych 420 godz. 10. raktyki zawodowe 160 godz. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
1. Elektrotechnika w lotnictwie 1.1. odstawy elektrotechniki i elektroniki 1.2. Elementy elektryczne i elektroniczne w statkach powietrznych 1.1. odstawy elektrotechniki i elektroniki Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna posługiwać się wielkościami fizycznymi stosowanymi w elektrotechnice; - Układ SI. stosować pojęcia z dziedziny elektrotechniki; określić zjawiska zachodzące przy przepływie prądu stałego i zmiennego; określić zjawiska zachodzące w polu elektrycznym, magnetycznym i elektromagnetycznym; rozróżniać źródła i rodzaje prądu elektrycznego; zastosować pojęcia z dziedziny elektroniki; określić funkcje elementów elektronicznych w obwodach analogowych i cyfrowych; KZ(M.a)(5)1. scharakteryzować połączenia używane do łączenia elementów elektrycznych i elektronicznych; KZ(M.a)(10)1. scharakteryzować materiały stosowane w elektrotechnice; KZ(M.a)(10)2. określić sposoby zabezpieczania elementów sieci elektrycznej statków powietrznych przed korozją; KZ(M.a)(17)2. wykonać schemat elektryczny obwodu prądu stałego i zmiennego; M.31.1(7)1. objaśnić zasady doboru zakresów pomiarowych przyrządów stosowanych do pomiarów wielkości elektrycznych; M.31.1(7)2. scharakteryzować przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych; M.31.2(3)1. określić przeznaczenie narzędzi i przyrządów pomiarowych do montażu elementów elektrycznych; M.31.2(3)2. określić przeznaczenie narzędzi i przyrządów pomiarowych do montażu elementów elektronicznych; M.31.2(11)1. określać wartości wielkości w obwodach prądu stałego i zmiennego; Materiał kształcenia - rawa elektrotechniki. - Rodzaje prądu elektrycznego. - Źródła energii elektrycznej. - ole elektryczne, magnetyczne i elektromagnetyczne. - Obwody magnetyczne. - Indukcyjność własna i wzajemna. - Silniki elektryczne prądu stałego. - Elementy i budowa obwodów prądu stałego. - rawa dotyczące obwodów prądu stałego. - Rezystancja, przewodność przewodnika. - Moc i energia prądu elektrycznego. - Kondensator, pojemność elektryczna. - Łączenie kondensatorów. - Łączenie źródeł napięcia. - Łączenie rezystorów. - Moc w obwodach prądu stałego. - Wielkości i parametry charakteryzujące przebiegi prądu przemiennego. - Wytwarzanie napięcia przemiennego. - Transformatory jednofazowe i trójfazowe. - Elektromagnesy i sprzęgła elektromagnetyczne. - Silniki elektryczne prądu przemiennego. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
- Elementy stykowe układów sterowania elektrycznego. M.31.2(11)2. obliczać wartości wielkości w obwodach prądu stałego i zmiennego; - Układy łącznikowe i stycznikowo-przekaźnikowe. - zujniki i przetworniki w układach elektrycznych. lanowane zadania Napięcia na dzielniku Dzielnik napięć składający się z trzech rezystorów zasilono napięciem 100 V. Rezystancje oporników R 1 =20 Ω R 2 =30 Ω R 3 =50 Ω. Ile i jakie napięcia można uzyskać z tego dzielnika? Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni budowy i eksploatacji statków powietrznych wyposażonej w rzutnik multimedialny, rzutnik pisma, komputer multimedialny z dostępem do internetu i drukarką, stanowisko do demonstracji. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi podzespołów elektrycznych, układy demonstracyjne, foliogramy i fazogramy, plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne związane z treściami kształcenia w zawodzie technik mechanik lotniczy, czasopisma branżowe, katalogi, normy ISO i N. Zalecane metody dydaktyczne Nauczyciel dobierając metodę kształcenia powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności rozróżniania wielkości elektrycznych i ich jednostek, poprawnego posługiwania się terminologią techniczną dla zawodu technik mechanik lotniczy. Ważne jest również kształtowanie umiejętności wykorzystywania praw fizycznych i zależności matematycznych do obliczania parametrów obwodów. Dominującymi metodami powinny być metody podające, problemowe i eksponujące. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie (klasie), zgodnie z zasadami metod aktywizujących. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się przeprowadzenie testów mieszanych, obserwację aktywności ucznia podczas pracy w grupie. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
1.2. Elementy elektryczne i elektroniczne w statkach powietrznych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna KZ(M.a)(5)2. określić zastosowanie połączeń w sieci elektrycznej statku powietrznego; KZ(M.a)(17)1. określić zastosowanie schematów elektrycznych i elektronicznych w pracy technika mechanika lotniczego; KZ(M.j)(6)1. określić przeznaczenie elementów wchodzących w skład pokładowej sieci elektrycznej prądu stałego i zmiennego; KZ(M.j)(6)2. określić przeznaczenie elementów wchodzących w skład awioniki statku powietrznego; KZ(M.j)(7)1. objaśnić znaczenie znaków i symboli umieszczonych na urządzeniach elektrycznych i awionicznych statków powietrznych; KZ(M.j)(7)2. objaśnić znaczenie napisów umieszczonych na urządzeniach elektrycznych i awionicznych statków powietrznych; M.31.2(4)1. odczytywać schematy elektryczne i elektroniczne systemów i urządzeń; M.31.2(4)2. określać przeznaczenie elementów sieci i urządzeń w oparciu o schematy elektryczne; H(1)1. wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej na stanowisku pracy; H(1)2. rozróżnić środki gaśnicze; H(1)3. uzasadnić dobór sprzętu i środków gaśniczych w zależności od rodzaju pożaru; H(1)4. wyjaśnić pojęcie ergonomia; H(2)1. wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; A H((2)2.charakteryzować zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; H(2)3. zidentyfikować podstawowe przepisy dotyczące prawnej ochrony pracy. H(3)1. rozpoznać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa Materiał kształcenia Diody i tranzystory. Obwody rezonansowe i wzmacniacze. Obwody drukowane. Generacja sygnałów. Układy wielostopniowe. rzetworniki i przekaźniki. Wzmacniacze magnetyczne. Selsyny. Elementy sumujące i różniczkujące. rawna ochrona pracy. zynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy. Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy. Wymagania dotyczące pomieszczeń pracy. Wymagania bezpieczeństwa dotyczące stanowisk pracy i procesów pracy. ezpieczna praca z urządzeniami elektrycznymi. Ochrona przeciwporażeniowa. Zagrożenia dotyczące urządzeń elektrycznych, Zagrożenia pożarowe, Zasady ochrony przeciwpożarowej, rzepisy dotyczące ochrony środowiska, ierwsza pomoc w przypadku porażenia prądem elektrycznym. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
i higieny pracy; H(3)2. rozpoznać obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; H(3)3. opracować procedurę postępowania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy. lanowane zadania Rozpoznawanie elementów elektrycznych i elektronicznych Uczniowie otrzymują płytkę drukowaną z zamontowanymi elementami elektronicznym. Korzystając z katalogów i norm uczniowie określają: przeznaczenie elementów elektronicznych i ich parametry, Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni budowy i eksploatacji statków powietrznych wyposażonej w rzutnik multimedialny, rzutnik pisma, komputer multimedialny z dostępem do internetu i drukarką, stanowisko do demonstracji. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi podzespołów elektrycznych, układy demonstracyjne, foliogramy i fazogramy, plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne związane z treściami kształcenia w zawodzie technik mechanik lotniczy, czasopisma branżowe, katalogi, normy ISO i N. Zalecane metody dydaktyczne Nauczyciel dobierając metodę kształcenia powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności rozróżniania elementów elektronicznych, poprawnego posługiwania się terminologią techniczną dla zawodu technik mechanik lotniczy. Dominującymi metodami powinny być metody podające, problemowe i eksponujące. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie (klasie), zgodnie z zasadami metod aktywizujących. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się przeprowadzenie testów mieszanych, obserwację aktywności ucznia podczas pracy w grupie. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
2. Konstrukcje mechaniczne 2.1. odstawy rysunku technicznego i metrologii 2.2. Materiałoznawstwo, technologie i konstrukcje mechaniczne 2.1. odstawy rysunku technicznego i metrologii Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna KZ(M.a)(1)1. wykonać rysunki techniczne w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych; KZ(M.a)(1)2. wykonać przekroje części maszyn; KZ(M.a)(1)3. stosować zasady wymiarowania na rysunkach technicznych; KZ(M.a)(1)4. stosować oznaczenia chropowatości oraz rodzajów połączeń na rysunkach technicznych; KZ(M.a)(1)5. stosować oznaczenia rodzajów obróbki cieplnej i chemicznej na rysunkach technicznych. KZ(M.a)(2)1. wykonać szkice brył geometrycznych i części maszyn w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych; KZ(M.a)(2)2. wymiarować szkice części maszyn; KZ(M.a)(2)3. stosować uproszczenia rysunkowe do wykonania szkiców części maszyn; KZ(M.a)(2)4. wykonać i odczytać rysunki techniczne wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe części maszyn i urządzeń; D KZ(M.a)(3)1. wykorzystać oprogramowanie komputerowe wspomagające wykonywanie rysunków technicznych części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(3)2. posługiwać się oprogramowaniem komputerowym wspomagającym projektowanie procesu obróbki części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(6)1. sklasyfikować i scharakteryzować przyrządy pomiarowe; KZ(M.a)(6)2. dobrać przyrządy do pomiaru i sprawdzania części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(6)3. wykonać pomiary części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(6)4. zinterpretować wyniki pomiarów części maszyn i urządzeń; D Materiał kształcenia H na stanowisku pracy. Zasady szkicowania. Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne. Zasady tworzenia widoków w rzutach prostokątnych, dobór układu rzutów. Rodzaje rysunku technicznego (schematy, wykresy, rysunki konstrukcyjne wykonawcze, rysunki podzespołów i zespołów). Rysunki i uproszczenia. Wymiarowanie (wymiarowanie od baz wymiarowych itp.). Rodzaje przekrojów i ich oznaczanie na rysunku. Wzory kreskowania i parametry go opisujące. Tworzenie przekrojów na rysunkach konstrukcyjnych. ostawy metrologii. Tolerancje i pasowania. Zasady doboru pasowań. Wykonywanie pomiarów. rogramy komputerowe w zagadnieniach tworzenia dokumentacji rysunkowej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
KZ(M.a)(6)5. stosować zasady tolerancji i pasowania podczas montażu części maszyn. KZ (M.a)(13)1. sklasyfikować rodzaje przyrządów pomiarowych stosowanych podczas obróbki ręcznej i maszynowej; KZ (M.a)(13)2. scharakteryzować przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej; A KZ (M.a)(15)1. scharakteryzować metody kontroli jakości wykonanych operacji technologicznych; A KZ (M.a)(15)2. określić zakres prac dotyczących kontroli jakości wykonanej operacji technologicznej; M.31.1(1)1. przygotować narzędzia i przyrządy kontrolno-pomiarowe do wykonania obsługi liniowej statków powietrznych; M.31.1(1)2. posłużyć się z narzędziami i przyrządami kontrolno-pomiarowymi w trakcie wykonywania obsługi liniowej statków powietrznych; M.31.1(1)3. zakonserwować narzędzia i przyrządy kontrolno-pomiarowe po zakończonej pracy; H(2)1. wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; A H((2)2.charakteryzować zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; H(2)3. zidentyfikować podstawowe przepisy dotyczące prawnej ochrony pracy; A H(3)1. rozpoznać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; H (3)2. rozpoznać obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; lanowane zadania Szkicowanie i wymiarowanie bryły złożonej w rzucie aksonometrycznym na podstawie modelu. Na podstawie otrzymanego modelu uczniowie wykonają szkic bryły w rzucie aksonometrycznym w układzie na trzy rzutnie i wymiarują go zgodnie z zasadami rysunku technicznego. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni rysunku technicznego, oraz pracowni komputerowej wyposażonej w rzutniki multimedialny, rzutniki pisma. W pracowni rysunku technicznego powinny znajdować się: przybory kreślarskie, modele rzutni, figur i brył, modele części maszyn i połączeń części, modele mechanizmów, przyrządy pomiarowe, dokumentacja techniczna i konstrukcyjna, katalogi części maszyn, tabele tolerancji, olskie Normy z zakresu rysunku technicznego. racownia komputerowa z dostępem do internetu i oprogramowaniem (np. typu AD) do wykonywania rysunków technicznych maszynowych, powinna zapewniać dostęp do drukarki sieciowej i indywidualną pracę uczniów. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. zasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne z zakresu rysunku technicznego. Zalecane metody dydaktyczne Nauczyciel dobierając metodę kształcenia powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności posługiwania szkicami i rysunkami technicznymi do identyfikacji części maszyn konstrukcji mechanicznych. Dominującymi metodami kształcenia powinny być ćwiczenia i projektowanie (modelowanie). Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w grupach do 20 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się ocenę rysunków technicznych i projektów wykonanych przez uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 2.2. Materiałoznawstwo, technologie i konstrukcje mechaniczne Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ (M.a)(7)1. sklasyfikować stopy żelaza z węglem; H na stanowisku pracy. KZ (M.a)(7)2. scharakteryzować właściwości i zastosowanie metali i ich stopów; Klasyfikacja materiałów konstrukcyjnych. KZ (M.a)(7)3. scharakteryzować właściwości i zastosowanie materiałów Stopy żelaza z węglem. niemetalowych; Właściwości metali i ich stopów. KZ (M.a)(7)4. scharakteryzować właściwości i zastosowanie materiałów Właściwości kompozytów i tworzyw. eksploatacyjnych; Materiały eksploatacyjne i ich właściwości. KZ (M.a)(10)3. zidentyfikować rodzaje korozji i erozji; Rodzaje erozji i korozji. KZ (M.a)(10)4. scharakteryzować rodzaje powłok ochronnych i techniki ich owłoki ochronne. nanoszenia; Techniki nanoszenia powłok ochronnych. KZ (M.a)(10)5. określić zasady doboru powłok ochronnych do rodzaju Obróbka ręczna i maszynowa. elementów konstrukcyjnych; Łączenie elementów. KZ (M.a)(11)1. scharakteryzować metody obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej; rocesy technologiczne. KZ (M.a)(11)2. scharakteryzować metody obróbki ręcznej części maszyn Transport elementów, podzespołów i zespołów w i urządzeń; procesie produkcyjnym. KZ (M.a)(11)3. scharakteryzować metody obróbki maszynowej części maszyn Rozciąganie i ściskanie. i urządzeń; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
KZ (M.a)(13)1. sklasyfikować rodzaje przyrządów pomiarowych stosowanych podczas obróbki ręcznej i maszynowej; KZ (M.a)(13)2. scharakteryzować przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej; KZ (M.a)(15)1. scharakteryzować metody kontroli jakości wykonanych operacji technologicznych; KZ (M.a)(15)2. określić zakres prac dotyczących kontroli jakości wykonanej operacji technologicznej; M.31.2(1)1. rozróżnić materiały konstrukcyjne stosowane w budowie statków powietrznych; M.31.2(1)2. scharakteryzować materiały konstrukcyjne stosowane w budowie statków powietrznych; M.31.2(1)3. dobrać, na podstawie dokumentacji technicznej, materiał do wykonania naprawy elementów konstrukcyjnych statków powietrznych M.31.2 (1)4. uzasadnić dobór materiału do wykonania naprawy elementów konstrukcyjnych statków powietrznych; KZ(M.a)(4)1. scharakteryzować przeznaczenie i zasady pracy osi i wałów; A KZ(M.a)(4)2. scharakteryzować rodzaje, budowę i zasady pracy łożysk; A KZ(M.a)(4)3. scharakteryzować rodzaje, budowę i zasadę pracy sprzęgieł i hamulców; A KZ(M.a)(4)4. scharakteryzować rodzaje, budowę i zasadę pracy przekładni mechanicznych. A KZ(M.a)(5)3. scharakteryzować rodzaje połączeń stosowanych w budowie maszyn; A KZ(M.a)(5)4. określić zastosowanie połączeń rozłącznych i nierozłącznych w budowie maszyn; KZ(M.a)(5)5. wykonać obliczenia wytrzymałościowe połączeń rozłącznych i nierozłącznych; KZ(M.a)(6)5. stosować zasady tolerancji i pasowania podczas montażu części maszyn. KZ (M.a)(15)1. scharakteryzować metody kontroli jakości wykonanych operacji technologicznych; A KZ (M.a)(15)2. określić zakres prac dotyczących kontroli jakości wykonanej operacji technologicznej; KZ(M.a)(18)1. wykorzystać programy komputerowe symulujące działanie Ścinanie. Zginanie i skręcanie. Naprężenia. odstawy obliczeń wytrzymałościowych (rozciąganie, ściskanie, zginanie, ścianie, skręcanie). ołączenia nierozłączne i rozłączne. Elementy sprężyste. Osie, wały i łożyska. rzekładnie mechaniczne. Sprzęgła i hamulce. Napędy hydrauliczne i pneumatyczne. odzespoły, zespoły i maszyny. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
układów kinematycznych mechanizmów maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(18)2. wykorzystać programy komputerowe symulujące działanie układów napędowych elektrycznych, hydraulicznych i pneumatycznych maszyn i urządzeń. M.31.1(7)3. ocenić stan zabezpieczeń antykorozyjnych konstrukcji mechanicznych; M.31.1(7)4. ocenić stan techniczny konstrukcji mechanicznych; M.31.1(7)5. ocenić możliwość wykonania naprawy uszkodzonych konstrukcji mechanicznych; M.31.1(9)1. scharakteryzować materiały eksploatacyjne używane do konserwacji statków powietrznych; M.31.1(9)2. scharakteryzować zasady wykonywania obsług konserwacyjnych na statkach powietrznych; M.31.1(9)3. objaśnić zasady zabezpieczania statków powietrznych przed oddziaływaniem czynników zewnętrznych; M.31.1 (10)1. objaśnić procedury dystrybucji części zamiennych w lotnictwie; M.31.1 (10)2. objaśnić procedury dystrybucji i postępowania ze zużytymi materiałami eksploatacyjnymi; M.31.2(2)1. scharakteryzować metody nieinwazyjnej kontroli i oceny stanu elementów konstrukcyjnych; M.31.2(2)2. dokonać wyboru metody badania elementów konstrukcyjnych i sposobu wykrywania ich wad; M.31.2(2)3. zidentyfikować zjawiska korozji i erozji elementów konstrukcyjnych. H(1)1. wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej na stanowisku pracy; H(1)2. rozróżnić środki gaśnicze; H(1)3. dobrać sprzęt i środki gaśnicze w zależności od rodzaju pożaru; H(1)4. wyjaśnić pojęcie ergonomia; H(1)5. zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami ergonomii; H(3)3. opracować procedurę postępowania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy; lanowane zadania Zastosowanie materiałów konstrukcyjnych. Na podstawie wskazówek i dostarczonych materiałów, norm oraz programów komputerowych uczeń proponuje przykłady zastosowania materiałów konstrukcyjnych do wykonania elementów maszyn i urządzeń pracujących w zadanych warunkach. Obliczenia wytrzymałościowe konstrukcji lotniczych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
Na podstawie zadanego obciążenia zaprojektować elementy konstrukcyjne skrzydła (dźwigar). Uczniowie wykonują ćwiczenia, po ich wykonaniu dokonują samooceny. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni wyposażonej w stanowiska do demonstracji materiałów konstrukcyjnych, stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu, programy komputerowe wspomagające dobór materiałów konstrukcyjnych pod względem własności mechanicznych, próbki materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych, normy materiałowe, dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń, eksponaty połączeń nierozłącznych i rozłącznych, łożysk, linek sterowniczych, elementów konstrukcyjnych płatowca i silników, modele mechanizacji skrzydła. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi części i podzespołów mechanicznych, układy demonstracyjne, foliogramy, plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne czasopisma branżowe, katalogi, normy ISO i N Zalecane metody dydaktyczne W dziale Materiałoznawstwo, technologie i konstrukcje mechaniczne powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu materiałów lotniczych, technologii wytwarzania i konstrukcji statków powietrznych. Dominującymi metodami powinny być metoda wykładu z pokazem próbek materiałów i elementów konstrukcyjnych oraz ćwiczenia rachunkowe.. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz uwzględnienie ocen ze sprawozdań i obserwacji uczniów podczas wykonywania ćwiczeń i testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
3. Wyposażenie statku powietrznego 3.1. Systemy energetyczne statku powietrznego 3.2. System sterowania i awionika statku powietrznego 3.1. Systemy energetyczne statku powietrznego Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: KZ(M.j)(4)1. określić przeznaczenie zespołów, instalacji i wyposażenia statku powietrznego; KZ(M.j)(4)2. objaśnić zasadę działania instalacji hydraulicznej, pneumatycznej, paliwowej, klimatyzacyjnej; KZ(M.j)(4)3. wymienić podstawowe parametry pracy zespołów, instalacji i wyposażenia statku powietrznego; KZ(M.j)(4)4. wskazać w kabinie przyrządy kontroli pracy zespołów, instalacji i wyposażenia statku powietrznego; KZ(M.j)(7)3. objaśnić znaczenie znaków i symboli umieszczonych na statkach powietrznych; KZ(M.j)(7)4. objaśnić znaczenie napisów umieszczonych na statkach powietrznych; M.31.1(6)1. zidentyfikować zagrożenia związane z zaopatrywaniem statku powietrznego gazami sprężonym i cieczami, M.31.1(6)2. określić normy napełniania instalacji i systemów statku powietrznego; M.31.1(6)3. wyjaśnić metodykę napełniania instalacji i systemów statku powietrznego; M.31.1(7)6. ocenić stan techniczny systemów energetycznych statku powietrznego; M.31.1(8)1. wyjaśnić znaczenie właściwej regulacji instalacji i urządzeń statków powietrznych; M.31.1(8)2. wyjaśnić zasady wykonywania regulacji instalacji i urządzeń statków powietrznych; oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia harakterystyka lotniczych urządzeń elektrycznych. rzewody elektryczne i złącza. Akumulatory pokładowe. Źródła prądu stałego i przemiennego. rzetwarzanie energii elektrycznej. Rodzaje i budowa sieci elektrycznych. Elementy sieci elektrycznych. harakterystyka lotniczych instalacji hydraulicznych i pneumatycznych. Działanie lotniczych instalacji hydraulicznych i pneumatycznych. zynności obsługowe wykonywane na instalacjach hydraulicznych i pneumatycznych. harakterystyka lotniczych instalacji paliwowych. Działanie lotniczych instalacji paliwowych. zynności obsługowe wykonywane na instalacjach paliwowych. harakterystyka lotniczych instalacji klimatyzacyjnych. Działanie lotniczych instalacji klimatyzacyjnych. zynności obsługowe wykonywane na rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
H(1)1. wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej na stanowisku pracy; instalacjach klimatyzacyjnych. H(1)2. rozróżnić środki gaśnicze; H(1)3. uzasadnić dobór sprzętu i środków gaśniczych w zależności od rodzaju pożaru; H(2)1. wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; H((2)2.charakteryzować zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; H(3)1. rozpoznać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; H (3)2. rozpoznać obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; H(3)3. opracować procedurę postępowania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy; lanowane zadania Analizowanie instalacji elektrycznych płatowca statku powietrznego. Na podstawie otrzymanej karty pracy dokonaj analizy pracy otrzymanej instalacji elektrycznej płatowca statku powietrznego. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni budowy i eksploatacji statków powietrznych wyposażonej w rzutnik multimedialny, rzutnik pisma, komputer multimedialny z dostępem do internetu i drukarką, stanowisko do demonstracji. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. zasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce hydraulicznej, paliwowej, klimatyzacyjnej, elektrycznej, pneumatycznej. Zalecane metody dydaktyczne W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu systemów energetycznych statków powietrznych. Dominującymi metodami powinny być metoda wykładu z pokazem oryginalnych urządzeń i ćwiczenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie (klasie), zgodnie z zasadami metod aktywizujących. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru, obserwacji pracy ucznia oraz oceny poprawności wykonania sprawozdań z wykonanych ćwiczeń. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 3.2. System sterowania i awionika statku powietrznego Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna KZ(M.j)(4)1. określić przeznaczenie zespołów, instalacji i wyposażenia statku powietrznego; KZ(M.j)(4)3. wymienić podstawowe parametry pracy zespołów, instalacji i wyposażenia statku powietrznego; KZ(M.j)(4)4. wskazać w kabinie przyrządy kontroli pracy zespołów, instalacji i wyposażenia statku powietrznego; KZ(M.j)(6)3. sklasyfikować urządzenia elektryczne statków powietrznych; KZ(M.j)(6)4. określić strukturę układu elektroenergetycznego statku powietrznego; KZ(M.j)(6)5. scharakteryzować budowę oraz zasadę działania urządzeń elektrycznych prądu stałego i przemiennego; KZ(M.j)(6)6. scharakteryzować instalacje elektryczne silnika i płatowca; KZ(M.j)(6)7. sklasyfikować urządzenia i systemy awioniki; KZ(M.j)(6)8. określić przeznaczenie urządzeń i systemów awioniki statku powietrznego; M.31.1(7)7. ocenić stan techniczny anten i oświetlenia zewnętrznego statku powietrznego; M.31.1(11)1. wyjaśnić modele i teorie błędów; M.31.1(11)2. określić rodzaje błędów występujących podczas wykonywania czynności obsługowych; Materiał kształcenia Klasyfikacja i struktura systemów sterowania lotem. Systemy automatycznego sterowania lotem. Rozruch silników lotniczych. Instalacje elektryczne silników lotniczych. Instalacje przeciwoblodzeniowe. Instalacje przeciwpożarowe. Instalacje elektryczne płatowca. Systemy oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego. Układy sygnalizacji świetlnej. Klasyfikacja urządzeń i systemów awioniki. Elektryczne przetworniki pomiarowe. Lotnicze przyrządy pokładowe. Instalacja odbioru ciśnień powietrza. entrala aerometryczna. Urządzenia nawigacyjne. Systemy nawigacji inercjalnej i radionawigacji. Zintegrowane systemy nawigacyjne. Systemy radionawigacji i lądowania. Urządzenia łączności radiowej. Systemy łączności wewnętrznej. harakterystyka urządzeń radiolokacyjnych yfrowe systemy awioniki. Systemy zobrazowania informacji. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
Systemy zapisu danych. lanowane zadania Analizowanie systemu sterowania statku powietrznego. Na podstawie otrzymanej karty pracy dokonaj analizy pracy otrzymanego systemu sterowania statku powietrznego. Wykonaną pracę należy porównać z otrzymanym wzorcem i dokonać samooceny prawidłowości wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni budowy i eksploatacji statków powietrznych wyposażonej w rzutnik multimedialny, rzutnik pisma, komputer multimedialny z dostępem do internetu i drukarką, stanowisko do demonstracji. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. zasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce awionicznej. Zalecane metody dydaktyczne W dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu awioniki statków powietrznych. Dominującymi metodami powinny być metoda wykładu z pokazem oryginalnych urządzeń i ćwiczenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie zgodnie z zasadami metod aktywizujących. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru, obserwacji pracy ucznia oraz oceny poprawności wykonania sprawozdań z wykonanych ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
4. udowa i eksploatacja statków powietrznych 4.1. Aerodynamika i mechanika lotu 4.2. łatowce 4.3. Silniki lotnicze 4.1. Aerodynamika i mechanika lotu Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna KZ(M.j)(1)1. scharakteryzować atmosferę ziemską; Atmosfera ziemska. KZ(M.j)(1)2. zinterpretować prawa i zależności między wielkościami fizycznymi stosowanymi w mechanice płynów i aerodynamice; KZ(M.j)(1)3. wyjaśnić zjawisko powstawania sił aerodynamicznych; KZ(M.j)(1)4. scharakteryzować fazy lotu statków powietrznych; KZ(M.j)(1)5. scharakteryzować rozwiązania konstrukcyjne służące do wpływania na stateczność, sterowność, siły i momenty działające na statek powietrzny; KZ(M.j)(2)1. sklasyfikować statki powietrzne; KZ(M.j)(2)2. określić przeznaczenie rodzajów statków powietrznych; KZ(M.j)(2)3. określić obszary zastosowań rodzajów statków powietrznych; H(4)1. wymienić zagrożenia dla życia i zdrowia w pracy technika mechanika Materiał kształcenia rzepływ powietrza z małą prędkością. Siły aerodynamiczne. Układy odniesienia. Układ aerodynamiczny samolotu. Siły i momenty działające na statek powietrzny. Ruch ustalony i nieustalony statku powietrznego. Stateczność i sterowność statku powietrznego. Wpływ niektórych zjawisk aerodynamicznych na użytkowanie statków powietrznych. Aerodynamika dużych prędkości lotu. Aerodynamika wirnika nośnego. Osiągi i ograniczenia użytkowe statków powietrznych. Zagrożenia dla ludzi na lotnisku. Zagrożenia dla środowiska związane z lotnictwem. lotniczego; H(4)2. wymienić zagrożenia dla środowiska naturalnego powodowane przez statki powietrzne; H(4)3. przewidywać sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia; lanowane zadania adanie rozkładu ciśnień wzdłuż profilu lotniczego w funkcji prędkości przepływu powietrza. Uczniowie badają rozkład ciśnień wzdłuż profilu lotniczego dla różnych prędkości opływu i różnych kątów natarcia. o ich wykonaniu wykonują sprawozdanie z wykonanego ćwiczenia. Uczniowie są oceniani przez nauczyciela za pracę w grupie oraz wykonane sprawozdanie. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni aerodynamiki i mechaniki lotu, wyposażonej w: modele profili lotniczych, modele statków powietrznych, aerodynamiczny rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23