Nowe jakości dla przedsiębiorców w ustawie Prawo upadłościowe i Prawo restrukturyzacyjne Próba odczarowania sądów upadłościowych SSR Łukasz Lipowicz Wiceprzewodniczący w Wydziale XI Gospodarczym do spraw Upadłościowych i Naprawczych Sądu Rejonowego Poznań Stare-Miasto.
1. DLACZEGO USTAWA PRAWO UPADŁOŚCIOWE I NAPRAWCZE PONIOSŁA KLĘSKĘ? 2. CZY KLĘSKA TA BYŁA NIEUNIKNIONA? 3. CZY KLĘSKA GROZI NOWEJ REGULACJI, W SZCZEGÓLNOŚCI USTAWIE PRAWO RESTRUKTURYZACYJNE?
Wsparcie dla firm - statystyka Ponad 45 tys. wniosków o ogłoszenie upadłości w latach 2003 2014 Liczba ogłoszonych upadłości likwidacyjnych 7.333 Liczba postępowań naprawczych 58 Liczba ogłoszonych upadłości z możliwością zawarcia układu Liczba ogłoszonych upadłości konsumenckich - w latach 2003 2014 -- w I półroczu 2015 roku 1.049 109 699 Źródło: Dane przygotowane przez DGA Centrum Sanacji Firm S.A.
Nowy świat sanacji firm od 1 stycznia 2016 r.
Znaczenie kompletności wniosków o otwarcie postępowania 1. Kiedy składać wniosek restrukturyzacyjny? - co do zasady wniosek może złożyć wyłącznie sam dłużnik (wyjątek w art. 283 ust. 2 PR) - brak terminu na złożenie wniosku, co nie oznacza braku konieczności prowadzenia przez danego przedsiębiorcę monitoringu swojej działalności pod kątem okoliczności z art. 6 ust. 1 PR - zgodnie z art. 6 PR Postępowanie restrukturyzacyjne może być prowadzone wobec dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością
Zagrożenie niewypłacalnością - niewypłacalność Art. 6. 1. Postępowanie restrukturyzacyjne może być prowadzone wobec dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością. 2. Przez dłużnika niewypłacalnego należy rozumieć dłużnika niewypłacalnego w rozumieniu ustawy Prawo upadłościowe (art. 11 PU) 3. Przez dłużnika zagrożonego niewypłacalnością należy rozumieć dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny.
PRAWO UPADŁOŚCIOWE Definicja niewypłacalności (art. 11 PU) utrata zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. opóźnienie przekracza 3 miesiące zobowiązania nie dotyczą wierzytelności spornych dla osób prawnych dodatkowo: zobowiązania przekraczają wartość majątku, a stan ten trwa 24 miesiące JEDEN MIESIĄC NA ZŁOŻENIE WNIOSKU O OGŁOSZENIE UPADŁOŚCI.
Zagrożenie niewypłacalnością / niewypłacalność 1. Brak ziszczenia się przesłanki zagrożenia niewypłacalnością, czy przesłanki niewypłacalności skutkować będzie odmową zatwierdzenia układu, bądź odmową otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. 2. Wniosek o wszczęcie/otwarcie każdego z postępowań restrukturyzacyjnych winien zostać poza wyjątkiem z art. 270 ust. 2 PR i art. 288 ust. 1 PR rozpoznany na posiedzeniu niejawnym i wyłącznie w oparciu o jego treść i dołączone doń dokumenty. 3. Niedopuszczalne jest w tym zakresie przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego (art. 196 PR).
Znaczenie kompletności wniosków o otwarcie postępowania c.d. 2. Postępowanie restrukturyzacyjne wszczyna się na wniosek restrukturyzacyjny art. 7 ust. 1 PR 3. Wniosek restrukturyzacyjny to wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego oraz wniosek o zatwierdzenie układu przyjętego w postępowaniu o pozasądowym charakterze (art. 7 ust. 2 PR)
Znaczenie kompletności wniosków o otwarcie postępowania c.d. 4. Wymogi formalne wniosku o zatwierdzenie układu (art. 219 220 PR), m.in. sprawozdanie nadzorcy układu, którego elementem jest plan restrukturyzacyjny. 5. Wymogi formalne wniosku o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego (art. 227-228 PR), m.in. wstępny plan restrukturyzacyjny. 6. Wymogi formalne wniosku otwarcie postępowania układowego (art. 265 266 PR), m.in. wstępny plan restrukturyzacyjny. 7. Wymogi formalne wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego (art. 284 PR), m.in. wstępny plan restrukturyzacyjny.
Wstępny plan restrukturyzacyjny Art. 9 PR Art. 9. Wstępny plan restrukturyzacyjny zawiera co najmniej: 1) analizę przyczyn trudnej sytuacji ekonomicznej dłużnika; 2) wstępny opis i przegląd planowanych środków restrukturyzacyjnych i związanych z nimi kosztów; 3) wstępny harmonogram wdrożenia środków restrukturyzacyjnych.
Plan restrukturyzacyjny art. 10 PR 1. Na etapie wniosku mającego zainicjować jedną z procedur ujętych w Prawie restrukturyzacyjnym plan restrukturyzacyjny pojawia się jako wymóg formalny wniosku wyłącznie w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu. W pozostałych postępowaniach restrukturyzacyjnych do wniosku o ich otwarcie musi zostać dołączony wyłącznie wstępny plan restrukturyzacyjny 2. W innych niż postępowanie o zatwierdzenie układu postępowaniach restrukturyzacyjnych plan restrukturyzacyjny jest sporządzany dopiero po wydaniu postanowienia o otwarciu danego postępowania (art. 261 pkt 1 PR, art. 280 pkt 1 PR oraz art. 313 ust. 1 PR)
Zawartość planu restrukturyzacyjnego Art. 10. 1. Plan restrukturyzacyjny zawiera co najmniej: 1) opis przedsiębiorstwa dłużnika wraz z informacją o aktualnym oraz przyszłym stanie podaży i popytu sektorze rynku, na którym przedsiębiorstwo działa; 2) analizę przyczyn trudnej sytuacji ekonomicznej dłużnika; 3) prezentację proponowanej przyszłej strategii prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika oraz informację na temat poziomu i rodzaju ryzyka; 4) pełny opis i przegląd planowanych środków restrukturyzacyjnych i związanych z nimi kosztów; 5) harmonogram wdrożenia środków restrukturyzacyjnych oraz ostateczny termin wdrożenia planu restrukturyzacyjnego; 6) informację o zdolnościach produkcyjnych przedsiębiorstwa dłużnika, w szczególności o ich wykorzystaniu i redukcji; 7) opis metod i źródeł finansowania, w tym wykorzystania dostępnego kapitału, sprzedaży aktywów w celu finansowania restrukturyzacji, finansowych zobowiązań udziałowców i osób trzecich, w szczególności banków lub innych kredytodawców, wielkości udzielonej i wnioskowanej pomocy publicznej oraz pomocy de minimis lub pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie i wykazania zapotrzebowania na nią; 8) projektowane zyski i straty na kolejne pięć lat oparte na co najmniej dwóch prognozach; 9) imiona i nazwiska osób odpowiedzialnych za wykonanie układu; 10) imiona i nazwiska autorów planu restrukturyzacyjnego; 11) datę sporządzenia planu restrukturyzacyjnego.
Zdolność do regulowania zobowiązań po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego 1. W przypadku postępowania układowego oraz postępowania sanacyjnego we wniosku o jego otwarcie dłużnik uprawdopodabnia zdolność do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania układowego i zobowiązań powstałych po dniu jego otwarcia (art. 266 ust. 1 PR oraz art. 284 ust. 1 pkt 4 PR). 2. Powyższe stanowi konsekwencję unormowania zawartego w art. 8 ust. 2 PR, zgodnie z którym Sąd odmawia otwarcia postępowania układowego lub sanacyjnego również, jeżeli nie została uprawdopodobniona zdolność dłużnika do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu
Kompletność wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego - podsumowanie 1. Należy prognozować położenie przez sądy nacisku na kontrolę wymogów formalnych 2. Obawa przed automatycznym i bezrefleksyjnym rozpoznawaniem wniosków restrukturyzacyjnych, z uwagi na wyjątkowo krótkie terminy przewidziane w PR na ich rozpoznanie i na brak po stronie wierzycieli uprawniania do zaskarżenia postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego trafne obawy formułuje w tym zakresie prof. F. Zedler w Monitorze Prawa Bankowego nr 12/2015 oraz sędzia Jarosław Horobiowski w Doradcy Restrukturyzacyjnym nr 2/2015 3. Ogromna rola i rynek usług prawno ekonomicznych do zagospodarowania w tym zakresie przez podmioty, miejmy nadzieję jak najbardziej profesjonalne, które przedmiotowe wnioski będą sporządzać
Układ częściowy art. 180 188 PR 1. nowa instytucja, stanowiąca odpowiedź na praktykę postępowań upadłościowych z opcją układową, w których niekiedy dla skutecznej restrukturyzacji przedsiębiorcy nie zawsze konieczne było zawarcie układu ze wszystkimi wierzycielami, a wystarczające i umożliwiające dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa było porozumienie z największymi, strategicznymi wierzycielami (np. banki, ubezpieczyciele, leasingodawcy, najwięksi odbiorcy towarów, czy usług dłużnika) 2. układ częściowy dopuszczalny jest wyłącznie w postępowaniu o zatwierdzeniu układu oraz w przyspieszonym postępowaniu układowym 3. dłużnik będzie mógł złożyć propozycje układowe dotyczące jedynie zobowiązań niektórych wierzycieli, których restrukturyzacja będzie miała zasadniczy wpływ na dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa (art. 180 ust. 1 PR) 4. ustawodawca wprowadził katalog przykładowych wierzycieli, którzy będą mogli być objęci układem częściowym (art. 180 ust. 4 PR)
Układ częściowy art. 180 188 PR 5. wyodrębnienia wierzycieli ustawa nie pozostawia swobodnemu uznaniu dłużnika, a wprowadza kryteria (art. 180 ust. 2 PR), przy czym ich wybór przez dłużnika podlega kontroli sądu 6. skutki układu częściowego są ograniczone podmiotowe układ wiąże wyłącznie wierzycieli wyodrębnionych przez dłużnika 6. warunkiem skuteczności propozycji układowych jest by nie przewidywały one dla wierzycieli objętych układem częściowym korzyści, które zmniejszą możliwość zaspokojenia wierzytelności nim nieobjętych 7. wierzyciel nieobjęty układem częściowym ma możliwość wniesienia zażalenia na postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia układu częściowego - ograniczony jest tu jednak katalog zarzutów (art. 180 ust. 2 PR i art. 183 ust. 1 PR)
Przygotowana likwidacja pre pack 1. Nowa instytucja prawa upadłościowego art. 56a 56h PU 2. Cel skrócenie czasu postępowania, a przez to zmniejszenie jego kosztów 3. Istota - sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego lub jego zorganizowanej części lub składników majątkowych stanowiących znaczną część przedsiębiorstwa na warunkach określonych we wniosku dołączonym do wniosku o ogłoszenie upadłości. 4. Minimum warunków jakie musi wskazywać wniosek to określenie ceny i nabywcy 5. Wniosek może złożyć każdy podmiot uprawniony do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Przygotowana likwidacja pre pack 6. wniosek musi zawierać opis i oszacowanie składnika podlegającego sprzedaży, sporządzone przez osobę wpisaną na listę biegłych sądowych. 7. Sąd uwzględnia wniosek o zatwierdzenie warunków sprzedaży, jeżeli cena jest wyższa niż kwota możliwa do uzyskania w postępowaniu upadłościowym przy likwidacji na zasadach ogólnych, pomniejszona o koszty postępowania wówczas w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości zatwierdza warunki sprzedaży. W pewnych wypadkach możliwe jest uwzględnienie wniosku, gdy cena nie będzie wyższa od możliwej do uzyskania w razie przeprowadzenia likwidacji na zasadach ogólnych w postępowaniu upadłościowym 8. Zażalenie na postanowienie uwzględniające wniosek może wnieść każdy wierzyciel. 9. Należy przewidywać dużą przychylność sądów w tym zakresie. 10. Należy postulować by wniosek o ogłoszenie upadłości zawierał w tym wypadku jak najdokładniejszą symulację kosztów postępowania upadłościowego, by ułatwić sądowi podjęcie decyzji w tym zakresie.
Serdecznie dziękuję za uwagę