Technologia VoIP w aspekcie dostępu do numerów alarmowych Jerzy Paczocha - gł. specjalista Waldemar Szczęsny - adiunkt Debata o przyszłych regulacjach usługi VoIP Urząd Komunikacji Elektronicznej 26 listopad 2008 r.
Plan prezentacji 1. Wprowadzenie 2. VoIP, a połączenia alarmowe w aspekcie neutralności technologicznej 3. Definicje usług głosowych VoIP 4. Realizacja telefonicznych usług VoIP 5. Scenariusze realizacji usługi VoIP 6. Klasyfikacja usług VoIP w aspekcie możliwości realizacji wywołań alarmowych 7. Numeracja telefoniczna E.164 dla usług w technologii VoIP 8. Warianty wykorzystania numeracji PNK-TF 9. Warianty dostarczania danych lokalizacyjnych użytkownika 10. Rozwiązania lokalizacyjne w krótszej perspektywie czasowej 11. Rozwiązania lokalizacyjne w dłuższej perspektywie czasowej 12. Połączenia 112 poprzez VoIP w krajach europejskich 13. Rozwiązania przyjęte przez Ofcom w Wielkiej Brytanii 14. Wnioski 2
Wprowadzenie Z punktu widzenia realizacji połączeń telefonicznych usługi VoIP mogą: współdziałać (lub nie) z publiczną siecią telefoniczną PSTN być oferowane jako zamienniki tradycyjnych usług - PSTN, PLMN stosować (lub nie) numerację telefoniczną E-164 3
VoIP, a połączenia alarmowe w aspekcie neutralności technologicznej Technologia VoIP może być zastosowana do realizacji usług telefonicznych sieci stacjonarnej, wobec tego: Czy będzie określana jako usługa powszechna? Czy będzie istniała możliwość realizacji połączeń do numerów alarmowych? Czy obsługa połączeń do służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy będzie zapisana w regulaminie świadczenia usług? Czy realizacja usługi 112 będzie wymagać dołączenia użytkownika usługi VoIP poprzez: port analogowy, podobnie jak w sieci PSTN? IP VPN z gwarancją usługi? Internet - dostęp stacjonarny? Internet dostęp w sieci ruchomej? 4
Definicje usług głosowych VoIP W aspekcie powiadamiania ratunkowego ETSI i EMTEL dążą do zdefiniowania VoIP i sposobu ich realizacji w odniesieniu do publicznych usług telekomunikacyjnych Telefonia internetowa - połączenia w ramach usługi VoIP zestawiane przez Internet z wykorzystaniem komputerów - voice calls over the Internet telefonów IP bądź ruterów VoIP i tradycyjnych telefonów - telephony over the Internet Telefonia IP - realizowana przez dostawcę usługi VoIP np. NGN, telewizja kablowa, sieci VPN IP - telephony on a managed IP network 5
Realizacja telefonicznych usług VoIP Telefonia VoIP Lokalizacja abonenta Łącze dostepoowe Terminale 1. 2. stacjonarna nomadyczna W jednej, stałej lokalizacji W dowolnej lub ustalonej albo różnych lokalizacjach Łącze szerokopasmowe Komputer osobisty (PC) z odpowiednim oprogramowaniem, telefon IP albo ruter VoIP i tradycyjny telefon 3. ruchoma W ramach zasięgu sieci Szerokopasmowy dostęp radiowy (WiMAX albo WiFi) lub w sieć komórkowa Laptop z bezprzewodową kartą sieciową, PDA, telefon komórkowy 3G, dedykowany telefon mobilny VoWLAN z oprogramowaniem VoIP 6
Scenariusze realizacji usługi VoIP I Scenariusz Infrastruktura Adresacja Abonament Miejsce świadczenia usługi 1. Telefonia IP stacjonarna Usługa telefonii IP oferowana i zarządzana przez operatora infrastruktury dostępowej np. sieci kablowej, telewizji kablowej numer telefoniczny E.164 abonament nie musi być skojarzony z konkretnym stałym punktem zakończenia sieci nie może być przeniesione przez abonenta do innego punktu końcowego sieci 2. Telefonia internetowa stacjonarna Szerokopasmowy dostęp do Internetu nie stosująca planu numeracyjnego formacie E.164 usługa może być aktywowana u dowolnego dostawcy telefonii internetowej realizowana jako połączenie internetowe dokonywane z dowolnego miejsca 3. Telefonia IP nomadyczna Dowolna sieć operatorska IP (szerokopasmowa), umożliwiająca dostęp do serwerów VoIP (SIP) numer telefoniczny wg formatu E.164 lub SIP URI abonament nie musi być skojarzony z konkretnym stałym punktem zakończenia sieci usługa może być przenoszona przez abonenta do innego punktu zakończenia sieci 7
Scenariusze realizacji usługi VoIP II Scenariusz 4. Telefonia internetowa nomadyczna Infrastruktura Usługa telefonii oferowana przez dostęp do Internetu adresacja niezwiązana z planem numeracji E. 164 Abonament abonent może aktywować abonament z dowolnego punktu zakończenia sieci Miejsce świadczenia usługi głosowe połączenie internetowe wykonywane z dowolnego miejsca 5. Telefonia IP z terminalem ruchomym telefonia IP oferowana przez operatorów sieci ruchomych PLMN dla ruchomych terminali numer telefoniczny formatu E.164 lub SIP z planu adresowania sieci operatora abonament VoIP jest powiązany z abonamentem sieci ruchomej internetowe połączenie głosowe dokonywane w ramach zasięgu sieci 6. Telefonia internetowa z terminalem ruchomym dostęp do Internetu przez dowolnego operatora sieci ruchomej PLMN Adresacja dla danej usługi telefonii internetowej usługa telefonii internetowej nie jest związana z abonamentem w sieci ruchomej internetowe połączenie głosowe dokonywane w ramach zasięgu sieci 8
Klasyfikacja usług VoIP w aspekcie możliwości realizacji wywołań alarmowych Usługa VoIP Typ 1 Rodzaj usługi Usługi niespełniające kryteriów usługi publicznej PATS Opis usługi usługi typu peer-to-peer, gdzie wywołanie i odbieranie połączeń głosowych tylko przez Internet w granicach tego samego środowiska aplikacyjnego Numery telefoniczne E.164 Nie Usługa 112 Obecnie nie Połączenie z CPR Możliwe przez interfejs IP z adresacją IP ID Typ 2 Typ 3 Usługi VoIP wychodzące (VoIP Out) Usługi VoIP przychodzące (VoIP In) zestawianie połączeń głosowych przez Internet do sieci PSTN, ale bez odbierania wywołań z sieci PSTN odbieranie wywołań głosowych przez Internet z sieci PSTN, ale bez możliwości połączeń głosowych do sieci PSTN Mogą posiadać (najczęściej posiadają) Mogą posiadać Obecnie możliwa do realizacji Obecnie nie Poprzez sieć PSTN Możliwe przez interfejs IP z adresacją IP ID 9 Typ 4 Usługi VoIP wchodzące i wychodzące (VoIP In and Out) odbieranie wywołań głosowych przez Internet z sieci PSTN oraz inicjowanie połączeń głosowych przez Internet do sieci PSTN Tak Obecnie Tak Poprzez sieć PSTN
Numeracja telefoniczna E.164 dla usług w technologii VoIP Zapotrzebowanie na numery z planu PNK-TF dla usług w technologii VoIP powoduje szereg problemów związanych z możliwością realizacji usług VoIP w sposób nomadyczny, a przez to z zatracaniem informacji geograficznej powiązanej dotychczas z numerem geograficznym z koniecznością wyróżnienia poprzez przydzieloną numerację tych usług VoIP, które spełniają kryteria usługi powszechnej i tych której jej nie spełniają 10
Warianty wykorzystania numeracji PNK-TF Zastosowana numeracja dla VoIP z zakresu numeracji sieci stacjonarnych przydzielonej danemu przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu numeracji geograficznej lub niegeograficznej z przydzielonej innemu przedsiębiorcy telekomunikacyjnemu numeru przeniesionego z telefonicznej sieci stacjonarnej innego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego Czy w numerze będzie zawarta informacja o gwarantowanej jakości połączenia? 11
Warianty dostarczania danych lokalizacyjnych użytkownika Stacjonarna telefonia IP lokalizacja określona dla miejsca stałej instalacji (zakończenia łącza) podobnie jak dla sieci PSTN Nomadyczna telefonia IP, telefonia internetowa: dane lokalizacyjne aktualizuje użytkownik w sieci dostawcy usługi (np. poprzez panel administracyjny) punkt zakończenia sieci użytkownika lokalizowany jest za pomocą funkcji sieci IP (w fazie rozwojowej) Usługa telefonii w technologii VoIP bez możliwości dostarczania danych lokalizacyjnych 12
Rozwiązania lokalizacyjne w krótszej perspektywie czasowej Użytkownik aktualizuje informację o swojej lokalizacji po zalogowaniu się do usługi VoIP, informacja może być weryfikowana lub nie przez sieć i warunki abonamentu Usługodawca VoIP dostarcza informacji o lokalizacji użytkownika do Systemu Powiadamiania Ratunkowego (SPR) 13
Rozwiązania lokalizacyjne w dłuższej perspektywie czasowej Informacja z danymi lokalizacyjnymi abonenta jest dostarczana przez terminal i sygnalizację, informacja może być: potwierdzona przez sieć i warunki umowy abonamentowej nie potwierdzona, przeźroczysta dla sieci (nie interpretowana przez sieć) Informacja z danymi lokalizacyjnymi abonenta jest dostarczana przez usługodawcę VoIP i sygnalizację Serwer VoIP żąda adresu właściwego terytorialnie CPR przez jego DNS i stosuje ten adres do realizacji rutingu Połączeniu alarmowemu przydzielany jest odpowiedni terytorialnie CPR na podstawie znakowania połączeń IP Koordynacje geograficzne adresu IP są znane 14
Połączenia 112 poprzez VoIP w krajach europejskich Aktualnie ok. połowa krajów europejskich nie wymaga od usługodawców VoIP typu 2 zapewniania połączeń 112 albo E112 Ponadto w praktykach regulacyjnych organów ustawowo powołanych do organizacji systemu powiadamia ratunkowego krajów europejskich istnieją różnice w kwestii: czy wszyscy usługodawcy VoIP typu 4 muszą dostarczać usługi 112 albo E112, czy tylko ci, którzy deklarowali swoje usługi jako usługę publiczną PATS? 15
Rozwiązania przyjęte w Wielkiej Brytanii Ofcom potwierdził, że z dniem 8 września 2008 r. usługi VoIP, które pozwalają użytkownikom na wykonywanie połączeń do sieci PSTN muszą mieć również możliwość połączenia z numerami alarmowymi nowe zasady będą dotyczyły usług VoIP typu 2 i typu 4 nowe zasady nie będą miały zastosowania dla usługodawców VoIP usług typu 1 oraz typu 3 wyłączone będą usługi umożliwiające połączenia międzynarodowe oraz usługi Click to Call, gdzie użytkownicy mogą łączyć się ze wstępnie wybranymi numerami lub mają do wyboru ograniczony zestaw numerów 16
Dziękujemy za uwagę Jerzy Paczocha tel. 022 5128486 j.paczocha@itl.wa w.pl Waldemar Szczęsny tel. 022 5128137 Debata o przyszłych regulacjach usługi VoIP Urząd Komunikacji Elektronicznej 26 listopad 2008 r. w.szczesny@itl.wa w.pl