GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH DLA GMINY KOŚCIERZYNA NA ROK 2014 Kościerzyna 2013
GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH Na rok 2014 I. PODSTAWA PRAWNA..2 II. WSTĘP... 3 III. SKALA PROBLEMU... 3 IV. REALIZATORZY PROGRAMU... 4 V. CELE... 4 VI. ZADANIA PROGRAMU... 5 VII. DZIAŁALNOŚĆ GMINNEJ KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W GMINIE KOŚCIERZYNA... 9 VIII. ŹRÓDŁA I ZASADY FINANSOWANIA... 11 IX. KONTROLA EFEKTYWNOŚCI PROGRAMU.11
I. PODSTAWA PRAWNA 1. Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2012r., poz. 1356 z późn. zm.). 2. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 2011-2015. 3. Wojewódzki Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2011-2015. 4. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kościerzyna na lata 2014-2020. 5. Uchwały Nr XII/83/93 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 08 października 1993r. w sprawie ustalenia liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych powyżej 4,5% przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży. 6. Uchwała Nr XII/82/93 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 08 październik 1993r. w sprawie usytuowania na terenie Gminy Kościerzyna miejsc sprzedaży napojów alkoholowych (zmienionej Uchwała Nr XII/90/93 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 03 grudnia 1993r.). 7. Uchwały Nr I/188/02 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 15 lutego 2002r. w sprawie ustalenia liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych powyżej 4,5% przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży. 8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2007r. w sprawie biegłych w przedmiocie uzależnienia od alkoholu. 9. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości oraz Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 7 maja 1983r. w sprawie zasad i trybu wykonywania nadzoru nad osobami, w stosunku do których orzeczony został obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu. 10. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2012r. w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, sposobu funkcjonowania i rodzajów
podmiotów leczniczych wykonujących świadczenia stacjonarne i całodobowe oraz ambulatoryjne w sprawowaniu opieki nad uzależnionymi od alkoholu oraz sposobu współdziałania w tym zakresie z instytucjami publicznymi i organizacjami społecznymi. II. WSTĘP Spośród licznych problemów społecznych, jakie występują w naszym kraju, problemy związane z alkoholem mają szczególne znaczenie. Wynika to przede wszystkim z rozmiarów szkód alkoholowych oraz kosztów społecznych i ekonomicznych, jakie z tego tytułu ponosi budżet państwa. Konsumpcja alkoholu ma istotny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne zarówno jednostek, jak i rodzin, a jej konsekwencje dotyczą nie tylko osób pijących szkodliwie, ale wpływają na całą populację. Nadużywanie alkoholu powoduje wiele szkód społecznych, tj.: zakłócenia bezpieczeństwa publicznego, przestępczość, wypadki samochodowe, przemoc w rodzinie, ubóstwo i bezrobocie. Dlatego działania w zakresie zapobiegania problemom alkoholowym i rozwiązywania ich powinny być przedmiotem szczególnej troski ze strony organów administracji rządowej i samorządowej. III. SKALA PROBLEMU Z badań zrealizowanych przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (dane za rok 2012), problem uzależnienia dotyczy ok. 2% mieszkańców Polski. 4% Polaków to dorośli żyjący w otoczeniu alkoholika. Identyczny odsetek dzieci wychowuje się w rodzinach alkoholików. Około 5-7% populacji kraju to osoby pijące szkodliwe, zaś ok. 66% członków rodzin alkoholików (zarówno dorosłych jak i dzieci) staje się ofiarami przemocy domowej.
IV. REALIZATORZY PROGRAMU 1. Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kościerzynie 2. Wójt Gminy Kościerzyna 3. GOPS Kościerzyna 4. Gminny Zespół Interdyscyplinarny 5. Komenda Powiatowa Policji w Kościerzynie 6. Placówki oświatowe 7. Publiczne i niepubliczne ośrodki zdrowia 8. Zakład Sportu Kultury i Turystyki 9. Osoby fizyczne i prawne 10.Organizacje pozarządowe V. CELE Celem głównym Programu jest ograniczanie zdrowotnych i społecznych skutków wynikających z nadużywania napojów alkoholowych i używania innych środków psychoaktywnych poprzez podnoszenie poziomu wiedzy i świadomości mieszkańców Gminy Kościerzyna oraz prowadzenie skoordynowanych działań profilaktycznych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych. Cele szczegółowe: 1. Ograniczenie spożycia napojów alkoholowych, 2. Zmiana zachowań i postaw mieszkańców w sytuacjach związanych z alkoholem,
3. Wdrożenie nowoczesnych form profilaktyki kierowanej w szczególności do dzieci i młodzieży, 4. Budowanie skutecznych form kontroli prawnej i społecznej nad szkodliwymi formami postępowania osób nadużywających alkohol (w szczególności przeciwdziałania przemocy w rodzinie), 5. Zwiększenie skuteczności i dostępności terapii w zakresie nowoczesnych strategii i metod rozwiązywania problemów alkoholowych. 6. Objęcie pomocą większej liczby osób uzależnionych od alkoholu 7. Zmniejszenie poczucia bezradności w poszukiwaniu pomocy. VI. ZADANIA PROGRAMU Zadanie 1 Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu, realizowane poprzez: motywowanie zarówno osób uzależnionych, jak i osób współuzależnionych do podjęcia psychoterapii w placówkach leczenia uzależnień, motywowanie osób pijących ryzykownie i szkodliwie, ale nieuzależnionych, do zmiany szkodliwego wzoru picia, udzielanie wsparcia osobom po zakończonym leczeniu, rozpoznanie zjawiska przemocy domowej, udzielenie stosownego wsparcia i informacji o możliwościach uzyskania pomocy i powstrzymania przemocy, inicjowanie interwencji w przypadku diagnozy przemocy domowej, informowanie o możliwościach, sposobach terapii oraz instytucjach i stowarzyszeniach, w których możliwa jest specjalistyczna pomoc i wparcie.
Zadanie 2 Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie, poprzez: Warsztaty psychologiczne dla dzieci i młodzieży z terenu Gminy Kościerzyna. Prowadzenie świetlic środowiskowych z programem socjoterapeutycznym dla dzieci i młodzieży z rodzin alkoholowych, przemocowych doposażenie, zajęcia, dożywianie, wynagrodzenia oraz ubezpieczenie wychowawców. Aktywne uczestnictwo w gminnym systemie przeciwdziałania przemocy w rodzinie poprzez koordynowanie działań dotyczących pomocy ofiarom przemocy (przede wszystkim współpraca z Gminnym Zespołem Interdyscyplinarnym). Podnoszenie kompetencji w zakresie pracy z dziećmi z rodzin z problemem alkoholowym oraz w zakresie prowadzenia zajęć profilaktycznych(kursy, szkolenia, konferencje). Doskonalenie metod pracy w sytuacji przemocy w rodzinie w ramach procedury Niebieskiej Karty finansowanie szkoleń. Edukacja społeczna poprzez upowszechnianie materiałów informacyjnych o problemie uzależnień oraz przemocy w rodzinie (broszury, ulotki, informacje w lokalnej prasie). Wspieranie działań profilaktycznych i związanych z opieką psychologiczną i prawną dla rodzin dotkniętych problemem uzależnień i przemocy, inicjowanych poprzez szkoły, kościoły, związki wyznaniowe, organizacje pozarządowe i inne instytucje. Koordynowanie działań o charakterze pomocowym poprzez ścisłą współpracę z Policją, Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej, ochroną zdrowia, szkołami, sądami itp.
Opracowanie materiałów informacyjnych dla osób uzależnionych i ofiar przemocy w rodzinie. Motywowanie do leczenia, przekazywanie szczegółowych informacji dotyczących pomocy osobom współuzależnionym. Zadanie 3 Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, poprzez: Dofinansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych w zakresie pracy z dziećmi z rodzin alkoholowych oraz rozwijania umiejętności prowadzenia zajęć, organizowanych dla osób, które deklarują gotowość podjęcia pracy w świetlicach środowiskowych z programem socjoterapeutycznym albo są aktualnie zatrudnieni w tego typu placówkach. Współpraca z placówkami oświatowymi w zakresie realizacji profesjonalnych programów profilaktycznych i edukacyjnych skierowanych do dzieci i młodzieży, rodziców i nauczycieli. Organizowanie na terenie szkół i innych placówek oświatowo i opiekuńczo wychowawczych programów oraz przedstawień profilaktycznych dla dzieci i młodzieży. Kontynuacja działań w oparciu o programy wykorzystujące aktywność własną uczniów. Kontynuacja realizacji programów profilaktycznych dotyczących zagadnień podnoszących świadomość w zakresie zdrowotnych, psychologicznych, społecznych konsekwencji nadużywania alkoholu. Przeprowadzanie lokalnych i regionalnych kampanii edukacyjnych na tematy związane z profilaktyką alkoholową i przeciwdziałaniem narkomanii oraz
współudział w ogólnopolskich kampaniach medialnych dotyczących tej tematyki. Wspieranie działań profilaktycznych o charakterze rozrywkowym, sportowym itp. dla dzieci i młodzieży w szczególny sposób eksponujący szkodliwość alkoholu, narkotyków oraz dopalaczy (spektakle, zawody sportowe, festyny, konkursy, itp.). Zakup i rozprowadzanie materiałów informacyjno edukacyjnych (książki, płyty DVD, broszury, ulotki, prenumerata czasopism, itp.). Działalność na rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców i bezpieczeństwa w miejscach publicznych (kampanie edukacyjne, współpraca z ośrodkami szkolenia kierowców). Edukacja publiczna prowadzenie stałego systemu informacji na temat działań podejmowanych na terenie gminy na rzecz profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, np. informacje w lokalnej prasie, informacje na tablicach ogłoszeń. Monitorowanie skali problemów alkoholowych w środowisku lokalnym. Inicjowanie działań na rzecz współpracy służb i instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo w miejscach publicznych. Zadanie 4 Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, poprzez: Współpracę z organizacjami, jednostkami i stowarzyszeniami działającymi na rzecz rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Wykorzystywanie lokalnych zasobów do tworzenia koalicji na rzecz ograniczenia problemów alkoholowych i przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Wspieranie działalności oraz pomoc w tworzeniu stowarzyszeń i klubów abstynenckich. Zadanie 5 Podejmowanie czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu wobec osób uzależnionych od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego (kierowanie spraw do Sądu Rejonowego w Kartuzach) Pokrycie kosztów sądowych. Pokrycie kosztów poniesionych na sporządzenie opinii lekarzy biegłych sądowych w przedmiocie uzależnienia (psycholog, psychiatra). Zadanie 6 Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 1 i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego, w sprawach: Naruszenia zakazu reklamy i promocji alkoholowych. Naruszenia zakazu sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom nietrzeźwym, nieletnim oraz na kredyt lub pod zastaw. Celem koordynacji postępowania przed sądem, sporządzenia aktu oskarżenia, nadzorowania i reprezentowania przed organami ścigania dopuszcza się dofinansowanie wskazanego przez wójta oskarżyciela publicznego. VII. DZIAŁALNOŚĆ GMINNEJ KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W GMINIE KOŚCIERZYNA Do zadań Komisji należy, w szczególności:
o koordynowanie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych na terenie Gminy, o przeprowadzanie kontroli przestrzegania warunków sprzedaży napojów alkoholowych na terenie Gminy, o występowanie z wytyczeniem priorytetów gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, o wydawanie opinii dotyczących zgodności lokalizacji punktów sprzedaży napojów alkoholowych z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz z uchwałami Rady Gminy, będących podstawą do uzyskania zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, o współpraca z innymi organami administracji państwowej i samorządowej oraz organizacjami społecznymi, związkami wyznaniowymi w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi i narkomanii. Członkowie komisji za udział w posiedzeniach otrzymują wynagrodzenie w wysokości 20% minimalnego wynagrodzenia określonego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Przewodniczący komisji za udział w posiedzeniach otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 30% minimalnego wynagrodzenia określonego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Na posiedzeniach prowadzone są rozmowy z osobami uzależnionymi i współuzależnionymi, ofiarami i sprawcami przemocy, kompletowane są dokumenty do Sądu Rejonowego, Prokuratury, Policji, wydawane są opinie dotyczące zgodności lokalizacji punktów sprzedaży napojów alkoholowych z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i uchwałami Rady Gminy Kościerzyna oraz opiniowane są pisma od instytucji działających na terenie Gminy dotyczące przyznawania funduszy na działania związane z profilaktyką uzależnień. Podstawą wynagrodzenia są listy obecności.
Wydatki na wynagrodzenia, szkolenia, koszty podróży służbowych (delegacje) członków, utrzymanie i doposażenie Gminnej Komisji realizowane są ze środków budżetu gminy przeznaczonych na realizację zadań własnych wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi określonych w niniejszym Programie. VIII. ŹRÓDŁA I ZASADY FINANSOWANIA Głównym źródłem finansowania zadań Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych są środki finansowe pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Szczegółowe zapotrzebowanie na środki finansowe przeznaczonych na realizację zadań wynikających z Gminnego Programu zatwierdza Wójt Gminy. IX. KONTROLA EFEKTYWNOŚCI PROGRAMU Sporządzanie raz w roku sprawozdania z wykonania Programu, zawierającego informacje dotyczące ilości środków finansowych przeznaczonych na realizację poszczególnych działań, liczby przeprowadzonych i/lub dofinansowanych form w ramach poszczególnych działań, liczby osób objętych poszczególnymi działaniami, liczby podmiotów, z którymi nawiązano współpracę. Wójt Gminy Kościerzyna sprawuje na bieżąco nadzór nad realizacją Gminnego Programu i podejmuje niezbędne działania zmierzające do osiągnięcia wyznaczonych celów.