GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH DLA GMINY KOŚCIERZYNA NA ROK 2016

Transkrypt

1 GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH DLA GMINY KOŚCIERZYNA NA ROK 2016 Kościerzyna 2015

2 GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH Na rok 2016 I. PODSTAWA PRAWNA..3 II. WSTĘP... 4 III. SKALA PROBLEMU... 6 IV. REALIZATORZY PROGRAMU... 7 V. CELE... 7 VI. ZADANIA PROGRAMU... 8 VII. DZIAŁALNOŚĆ GMINNEJ KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W GMINIE KOŚCIERZYNA VIII. ŹRÓDŁA I ZASADY FINANSOWANIA IX. KONTROLA EFEKTYWNOŚCI PROGRAMU.15

3 I. PODSTAWA PRAWNA 1. Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2015r., poz. 1286). 2. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Wojewódzki Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kościerzyna na lata Uchwały Nr XII/83/93 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 08 października 1993r. w sprawie ustalenia liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych powyżej 4,5% przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży. 6. Uchwała Nr XII/82/93 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 08 październik 1993r. w sprawie usytuowania na terenie Gminy Kościerzyna miejsc sprzedaży napojów alkoholowych (zmienionej Uchwała Nr XII/90/93 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 03 grudnia 1993r.). 7. Uchwały Nr I/188/02 Rady Gminy Kościerzyna z dnia 15 lutego 2002r. w sprawie ustalenia liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych powyżej 4,5% przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży. 8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2007r. w sprawie biegłych w przedmiocie uzależnienia od alkoholu. 9. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości oraz Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 7 maja 1983r. w sprawie zasad i trybu wykonywania nadzoru nad osobami, w stosunku do których orzeczony został obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu. 10. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 czerwca 2012r. w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, sposobu funkcjonowania i rodzajów

4 podmiotów leczniczych wykonujących świadczenia stacjonarne i całodobowe oraz ambulatoryjne w sprawowaniu opieki nad uzależnionymi od alkoholu oraz sposobu współdziałania w tym zakresie z instytucjami publicznymi i organizacjami społecznymi. II. WSTĘP Nadużywanie napojów alkoholowych stanowi dziś jeden z najpoważniejszych problemów. Zjawisko to stwarza problem złożony i trudny do przezwyciężenia dla wielu mieszkańców i nie zależy od płci, wieku ani poziomu wykształcenia. Alkoholizm pociąga za sobą liczne, daleko idące skutki społeczne jak: dezorganizacja rodziny, destrukcyjny wpływ na środowisko wychowawcze dzieci, zaniedbywanie pracy prowadzące do bezrobocia, zaburzenia stosunków międzyludzkich, przestępczość. To również jedna z przyczyn bezdomności, osamotnienia, odrzucenia przez rodzinę, braku stałych środków utrzymania, złego stanu zdrowia. Przy opracowaniu Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2016 rok uwzględnione zostały wskazówki wynikające z Rekomendacji do realizowania i finansowania gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w 2016 roku Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Ujęte w programie zadania inicjowane są przez Gminną Komisję d/s Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kościerzynie, a ich zakres i sposób realizacji odpowiada lokalnym potrzebom środowisk, w zależności od skali zjawiska poszczególnych uzależnień występujących na terenie Gminy Kościerzyna, jak również możliwości zabezpieczenia ich wykonania.

5 III. SKALA PROBLEMU Używanie alkoholu wiąże się z przestępczością. Pijani kierowcy każdego roku powodują w Polsce kilka tysięcy wypadków, w których giną setki ludzi. Osoby nietrzeźwe stanowią często źródło zagrożenia dla otoczenia. Alkohol powoduje zanik samokrytycyzmu, osłabia wewnętrzna kontrolę, stymuluje do agresji i łamania ogólnie przyjętych norm. Z policyjnych statystyk wynika, że spośród ogólnej liczby osób podejrzanych o popełnienie przestępstw, w których badany jest stan trzeźwości sprawcy, ponad 60% było pod wpływem alkoholu. Policyjne statystyki pokazują, że ponad ¼ wypadków pod wpływem alkoholu powodują kierowcy poniżej. 24. roku życia. Właśnie dlatego profilaktyka w tej grupie wiekowej ma szczególne znaczenie. Problem przemocy w rodzinie często się wiąże z alkoholem. Jak wynika z badań ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, aż 76% osób doznających przemocy wskazuje na fakt nadużywania alkoholu przez sprawców. Według danych policji, rośnie liczba osób doznających przemocy objętych procedurą Niebieskiej Karty. Spożywanie alkoholu przez osoby niepełnoletnie upośledza czynności poznawcze koncentracje uwagi, zapamiętywanie, uczenie się, rozwój kontroli emocjonalnej, powoduje podejmowanie zachowań ryzykownych, groźnych dla życia i zdrowia, zakłóca proces rozwojowy, może powodować spowolnienie wzrostu i zaburzenia hormonalne. Dane dotyczące zachowań młodzieży wobec środków psychoaktywnych w klasach pierwszych gimnazjalnych, przeprowadzonych na początku roku 2015 w Gminie Kościerzyna, są niepokojące. Do wypicia alkoholu przynajmniej raz w życiu przyznaje się 32% nastolatków badanej grupy, z czego 6% przyznaje, iż robi to raz w miesiącu. 47% uczniów klas pierwszych szkół gimnazjalnych uważa, iż alkohol w piwie i winie jest inny i mniej groźny niż alkohol w wódce.

6 Niebezpieczne jest, iż 53% badanych sądzi, iż picie alkoholu i korzystanie ze środków uzależniających pomaga w rozwiązaniu kłopotów osobistych. Uwzględniając powyższe, działania przewidziane w niniejszym programie w 2016 roku będą się koncentrowały głównie na profilaktyce mającej na celu zapobieganiu uzależnieniom wśród dzieci i młodzieży szkolnej na terenie gminy. IV. REALIZATORZY PROGRAMU 1. Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kościerzynie 2. Wójt Gminy Kościerzyna 3. GOPS Kościerzyna 4. Gminny Zespół Interdyscyplinarny 5. Komenda Powiatowa Policji w Kościerzynie 6. Placówki oświatowe 7. Publiczne i niepubliczne ośrodki zdrowia 8. Zakład Sportu Kultury i Turystyki 9. Osoby fizyczne i prawne 10.Straż Gminna w Kościerzynie 11.Organizacje pozarządowe V. CELE Celem głównym Programu jest ograniczenie zdrowotnych i społecznych skutków wynikających z nadużywania napojów alkoholowych i używania innych środków psychoaktywnych poprzez podnoszenie poziomu wiedzy i świadomości mieszkańców Gminy Kościerzyna oraz prowadzenie skoordynowanych działań profilaktycznych.

7 Cele szczegółowe: 1. Zwiększenie świadomości społecznej w zakresie problematyki związanej z używaniem substancji psychoaktywnych. 2. Ograniczenie dostępności alkoholu i innych środków psychoaktywnych, zwłaszcza wśród młodzieży. 3. Zmiana zachowań i postaw mieszkańców w sytuacjach związanych z alkoholem. 4. Wdrożenie nowoczesnych form profilaktyki kierowanej w szczególności do dzieci i młodzieży. 5. Poprawa funkcjonowania rodzin, w których występują problemy alkoholowe oraz rodzin zagrożonych uzależnieniem. 6. Zwiększenie skuteczności i dostępności terapii w zakresie nowoczesnych strategii i metod rozwiązywania problemów alkoholowych. 7. Objęcie pomocą większej liczby osób uzależnionych od alkoholu. 8. Zmniejszenie poczucia bezradności w poszukiwaniu pomocy. VI. ZADANIA PROGRAMU Zadanie 1 Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu, realizowane poprzez: wspieranie placówek leczenia uzależnienia od alkoholu, motywowanie zarówno osób uzależnionych, jak i osób współuzależnionych do podjęcia psychoterapii w placówkach leczenia uzależnień oraz kierowanie na leczenie specjalistyczne, motywowanie osób pijących ryzykownie i szkodliwie, ale nieuzależnionych, do zmiany szkodliwego wzoru picia, udzielanie wsparcia osobom po zakończonym leczeniu odwykowym,

8 rozpoznanie zjawiska przemocy domowej, udzielenie stosownego wsparcia i informacji o możliwościach uzyskania pomocy i powstrzymania przemocy, inicjowanie interwencji w przypadku diagnozy przemocy domowej, informowanie o możliwościach oraz sposobach terapii oraz instytucjach i stowarzyszeniach, w których możliwa jest specjalistyczna pomoc i wparcie, zachęcanie osób uzależnionych, jaki i współuzależnionych do korzystania z oferty ruchów samopomocowych, przede wszystkim, aby systematycznie uczestniczyły w mityngach Wspólnot Anonimowych Alkoholików działających na terenie Gminy. Zadanie 2 Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie, poprzez: Finansowanie zajęć i programów socjoterapeutycznych lub opiekuńczowychowawczych dla dzieci i młodzieży z rodzin z problemem alkoholowym. Dofinansowanie obozów socjoterapeutycznych dla dzieci z rodzin z problem alkoholowym. Finansowanie zatrudnienia pracowników merytorycznych w placówkach udzielających pomocy dzieciom oraz młodzieży z rodzin z problemem alkoholowym. Podnoszenie kompetencji w zakresie pracy z dziećmi z rodzin z problemem alkoholowym oraz w zakresie prowadzenia zajęć profilaktycznych (kursy, szkolenia, konferencje). Finansowanie dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach socjoterapeutycznych.

9 Warsztaty psychologiczne dla dzieci i młodzieży z terenu Gminy Kościerzyna. Wspieranie pracy interdyscyplinarnego zespołu. Organizowanie zajęć dla rodziców dzieci uczęszczających na zajęcia, mających na celu podniesienie ich kompetencji wychowawczych. Zwiększenie dostępności i podniesienie jakości pomocy dla ofiar przemocy w rodzinie z problemem alkoholowym. Doskonalenie metod pracy w sytuacji przemocy w rodzinie w ramach procedury Niebieskiej Karty. Edukacja społeczna poprzez upowszechnianie materiałów informacyjnoedukacyjnych o problemie uzależnień oraz przemocy w rodzinie (broszury, ulotki, informacje w lokalnej prasie). Wspieranie działań profilaktycznych i związanych z opieką psychologiczną i prawną dla rodzin dotkniętych problemem uzależnień i przemocy, inicjowanych poprzez szkoły, organizacje pozarządowe i inne instytucje. Koordynowanie działań o charakterze pomocowym poprzez ścisłą współpracę z Policją, Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej, ochroną zdrowia, szkołami, sądami itp. Działania Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Kościerzyna (kontrole punktów sprzedaży napojów alkoholowych, podnoszenie swoich kwalifikacji, bieżąca działalność). Zadanie 3 Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, poprzez:

10 Organizowanie badań, sondaży, diagnoz i ekspertyz, pozwalających ocenić aktualny stan problemów alkoholowych, zasobów oraz efektów podejmowanych działań. Dofinansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych w zakresie pracy profilaktycznej z dziećmi z rodzin alkoholowych oraz rozwijania umiejętności prowadzenia zajęć profilaktycznych organizowanych dla nauczycieli, pedagogów i psychologów. Współpraca z placówkami oświatowymi w zakresie realizacji profesjonalnych programów profilaktycznych i edukacyjnych skierowanych do dzieci i młodzieży, rodziców i nauczycieli. Organizowanie na terenie szkół i innych placówek oświatowo i opiekuńczo wychowawczych programów oraz przedstawień profilaktycznych dla dzieci i młodzieży. Wspieranie programów i przedsięwzięć profilaktycznych opracowanych i realizowanych przez młodzież, skierowanych do grup rówieśniczych. Wspieranie pro-społecznych działań młodzieży przez mentorów z obszaru profilaktyki i promocji zdrowia. Podejmowanie działań edukacyjnych skierowanych do sprzedawców napojów alkoholowych oraz działań kontrolnych i interwencyjnych, mających na celu ograniczenie dostępności napojów alkoholowych i przestrzeganie zakazu sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18. roku życia. Kontynuacja realizacji programów profilaktycznych dotyczących zagadnień podnoszących świadomość w zakresie zdrowotnych, psychologicznych, społecznych konsekwencji nadużywania alkoholu. Przeprowadzanie lokalnych i regionalnych kampanii edukacyjnych na tematy związane z profilaktyką alkoholową oraz współudział w ogólnopolskich kampaniach medialnych dotyczących tej tematyki.

11 Wspieranie działań profilaktycznych o charakterze rozrywkowym, sportowym itp. dla dzieci i młodzieży w szczególny sposób eksponujący szkodliwość alkoholu, narkotyków oraz dopalaczy (spektakle, zawody sportowe, festyny, konkursy, itp.). Zakup i rozprowadzanie materiałów informacyjno edukacyjnych (książki, broszury, ulotki, itp.). Szkolenia i kursy specjalistyczne dla osób zajmujących się pracą z osobami uzależnionymi oraz współuzależnionymi. Działalność na rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości na drogach oraz w miejscach publicznych (kampanie społeczne, edukacja w szkołach, współpraca na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa ruchu drogowego). Edukacja publiczna prowadzenie systemu informacji na temat działań podejmowanych na terenie gminy na rzecz profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, np. informacje w lokalnej prasie, informacje na tablicach ogłoszeń. Monitorowanie skali problemów alkoholowych w środowisku lokalnym. Inicjowanie działań na rzecz współpracy służb i instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo w miejscach publicznych. Zadanie 4 Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, poprzez: Współpracę z organizacjami, jednostkami i stowarzyszeniami działającymi na rzecz rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Wykorzystywanie lokalnych zasobów do tworzenia koalicji na rzecz ograniczenia problemów alkoholowych i przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

12 Zadanie 5 Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego, w sprawach: Naruszenia zakazu reklamy i promocji alkoholowych. Naruszenia zakazu sprzedaży i podawania napojów alkoholowych osobom nietrzeźwym, nieletnim oraz na kredyt lub pod zastaw. Celem koordynacji postępowania przed sądem, sporządzenia aktu oskarżenia, nadzorowania i reprezentowania przed organami ścigania dopuszcza się dofinansowanie wskazanego przez wójta oskarżyciela publicznego. Prowadzenie działań kontrolnych punktów sprzedaży napojów alkoholowych. VII. DZIAŁALNOŚĆ GMINNEJ KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W GMINIE KOŚCIERZYNA Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kościerzynie działa na podstawie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2012 r. poz z późn. zm.). Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kościerzynie powołuje Wójt Gminy Kościerzyna oraz zatwierdza jej regulamin działania. Do zadań Komisji należy, w szczególności: o podejmowanie czynności zmierzających do orzeczenia przez sąd o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego, o przygotowanie dokumentacji związanej z postępowaniem sądowym wraz z opinią przygotowaną przez biegłych, o prowadzenie ewidencji osób uzależnionych,

13 o opiniowanie zgodności lokalizacji punktów sprzedaży napojów alkoholowych z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz z uchwałami Rady Gminy, będących podstawą do uzyskania zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, o podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów dotyczących promocji i reklamy określonych w art.13¹ i art.15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, o inicjowanie działań stanowiących zadania własne gminy w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, o rozpatrywanie zawiadomień z instytucji, organizacji społecznych i od osób fizycznych dotyczących osób nadużywających alkoholu, o występowanie z wytyczeniem priorytetów gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, o współpraca z innymi organami administracji państwowej i samorządowej oraz organizacjami społecznymi, związkami wyznaniowymi w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi i narkomanii. Za realizację zadań ustawowych, w tym wykonywanych podczas posiedzeń GKRPA, przysługuje jej członkom wynagrodzenie w postaci diety w wysokości 15% minimalnego wynagrodzenia określonego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Przewodniczący komisji za udział w posiedzeniach otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 25% minimalnego wynagrodzenia określonego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Podstawą wynagrodzenia są listy obecności z posiedzenia Komisji. Wydatki na wynagrodzenia, szkolenia, koszty podróży służbowych (delegacje) członków, utrzymanie i doposażenie Gminnej Komisji realizowane są ze środków budżetu Gminy przeznaczonych na realizację

14 zadań własnych wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi określonych w niniejszym Programie. VIII. ŹRÓDŁA I ZASADY FINANSOWANIA Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych realizowany będzie w ramach środków finansowych planowanych w budżecie Gminy Kościerzyna w dziale 851 ochrona zdrowia, w rozdziale przeciwdziałanie alkoholizmowi. Finansowanie niniejszego programu dokonywane będzie głównie z rocznych opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Szczegółowe zapotrzebowanie na środki finansowe przeznaczonych na realizację zadań wynikających z Gminnego Programu zatwierdza Wójt Gminy. IX. KONTROLA EFEKTYWNOŚCI PROGRAMU Sporządzanie raz w roku sprawozdania z wykonania Programu, zawierającego informacje dotyczące ilości środków finansowych przeznaczonych na realizację poszczególnych działań, liczby przeprowadzonych i/lub dofinansowanych form w ramach poszczególnych działań, liczby osób objętych poszczególnymi działaniami, liczby podmiotów, z którymi nawiązano współpracę. Wójt Gminy Kościerzyna sprawuje na bieżąco nadzór nad realizacją Gminnego Programu i podejmuje niezbędne działania zmierzające do osiągnięcia wyznaczonych celów.