Zmiany zużycia energii na ogrzewanie budynków w wybranych miastach Polski w wieloleciu Józef Dopke Słowa kluczowe: temperatura, średnia dzienna temperatura, średnia miesięczna temperatura, średnia roczna temperatura, stopniodni grzania, liczba stopniodni grzania, temperatura bazowa, zużycie energii, ogrzewanie, Białystok, Gdynia Oksywie, Kraków, Łódź, Hel, Wrocław Streszczenie W artykule podano średnią miesięczną i roczną temperaturę powietrza i roczną liczbę stopniodni grzania dla temperatury bazowej 15 o C w wieloleciu 1996-213 dla Krakowa. Na rysunku przedstawiono roczną liczbę stopniodni grzania dla temperatury bazowej 15 o C pomniejszoną o miesięczną liczbę stopniodni grzania dla czerwca, lipca i sierpnia, w których nie ogrzewa się budynków w Polsce dla Białegostoku, Krakowa, Łodzi, Gdyni Oksywia, Helu i Wrocławia w wieloleciu 26-213. Dokonano analizy procentowych zmian zużycia energii na ogrzewanie budynków w wieloleciu 1996-213 r. dla Krakowa, w wieloleciu 23-213 dla Gdyni Oksywia i w wieloleciu 2-213 dla Łodzi względem średniego zużycia w wieloleciu, względem najcieplejszego roku i względem ostatniego roku w wieloleciu. 1. Wstęp Zużycie energii w gospodarstwach domowych można przedstawić w postaci najprostszego modelu matematycznego [1]: E = a + b Sd(t b ) + e (1) gdzie: E - zużycie energii, a, b - współczynniki, Sd(t b ) - funkcja liczby stopniodni grzania w zależności od t b, t b - bazowa temperatura [2], temperatura zewnętrzna powyżej której praca systemu grzewczego nie jest wymagana, e błąd metody. Zależność powyższa dotyczy wszystkich paliw stosowanych w domach mieszkalnych i budynkach użyteczności publicznej. Wielkość a określa stałe zużycie energii na grzanie wody, przygotowanie posiłków, suszenie odzieży i bielizny. Wielkość b Sd(t b ) jest zmiennym zużyciem energii na ogrzewanie budynków zależnym od przebiegu pogody. Rzeczywista temperatura bazowa, od której obecnie rozpoczyna się ogrzewanie domów, waha się od 12 o C do 18 o C. Zależy ona w dużym stopniu od jakości izolacji termicznej budynku, wyposażenia mieszkań, przyzwyczajeń ludzi i klimatu. Ostatnio przyjmowane temperatury bazowe dla nowo wznoszonych budynków wynoszą od 1 o C do 15 o C. Dla dobrze izolowanych domów temperatura bazowa może być niższa, ponieważ coraz liczniejsze wewnętrzne źródła ciepła (pralki, lodówki, żelazka, suszarki, komputery, telewizory, radia, lampy, ludzie) w większym stopniu dogrzewają mieszkania. 1
Uśrednioną temperaturę bazową t b dla obszaru dostaw gazu ziemnego można wyznaczyć z zależności między zużyciem gazu przez odbiorców komunalnych a temperaturą zewnętrzną powietrza. Dla obszaru obsługiwania Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S. A. [3] wynosiła ona 18,5 o C w 1987 r. i 15,2 o C w 1998 r. W Polsce duże osiedla domów wielopiętrowych ocieplonych styropianem o grubości 1 mm i ogrzewanych osiedlowymi ciepłowniami rozpoczynają ogrzewanie przy kilkudniowej średniej kroczącej średniej dobowej temperaturze powietrza zewnętrznego t b =15 o C. Dalej w analizie przyjęto temperaturę bazową t b =15 o C. Jeżeli zużycie energii w i-tym roku kalendarzowym wyniosło E i =a+b Sd(t b ) i +e, to dla populacji gospodarstw domowych, która nie uległa istotnym zmianom można założyć zużycie energii w j-tym roku E j =a+b Sd(t b ) j +e. Iloraz Sd(t b ) i /Sd(t b ) j. określa zmianę zmiennego zużycia energii na ogrzewanie budynków w i-tym roku kalendarzowym względem j-tego roku o liczbie stopniodni grzania Sd(t b ) j. Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie budynków w i-tym roku kalendarzowym względem j-tego roku o liczbie stopniodni grzania Sd(t b ) j wynosi: 1% [ Sd( tb) i Sd( tb) j ] Sd( tb) i Z = = [ 1] 1% (2) Sd( t ) Sd( t ) b j b j W klimacie Polski w okresie od około 15 maja do 15 września nie ogrzewa się mieszkań, pomimo że występują pojedyncze dni o średniej dziennej temperaturze niższej od temperatury bazowej. Dlatego w powyższych obliczeniach procentowej zmiany zużycia energii, roczną liczbę stopniodni grzania Sd(15 o C) zmniejsza się o miesięczne liczby stopniodni grzania dla czerwca, lipca i sierpnia. 2. Średnie miesięczne i roczne temperatury powietrza w Krakowie w wieloleciu 1996-213 Ze średnich dziennych temperatur powietrza [4] obliczono średnią miesięczną temperaturę powietrza w Krakowie. Lokalizację geograficzną miejsca pomiarów meteorologicznych określa szerokość 5 o 4'58''N i długość 19 o 48'''E geograficzna oraz wysokość 237 m położenia stacji meteorologicznej nad poziomem morza. Średnia miesięczna temperatura powietrza we wrześniu wynosiła od 16,32 o C w 1999 r., 15,42 o C w 26 r., 15,19 o C w 211 r.,, do 12,22 o C w 21 r., 12,12 o C w 21 r. i 1,45 o C w najzimniejszym 1996 r. (rys. 2). W 213 r. średnia temperatura powietrza we wrześniu wynosiła 12,8 o C. Średnia temperatura powietrza we wrześniu w wieloleciu 1996-213 wynosiła 13,51 o C. Średnia miesięczna temperatura powietrza w październiku wynosiła od 12,45 o C w 2 r., 11,79 o C w 21 r., 1,33 o C w 24 r.,, do 6,87 o C w 1997 r., 5,9 o C w 23 r. i 5,27 o C w najzimniejszym 21 r. W 213 r. średnia temperatura powietrza w październiku wynosiła 1,1 o C. Średnia temperatura powietrza w październiku w wieloleciu 1996-213 wynosiła 8,73 o C. Średnia miesięczna temperatura powietrza w listopadzie wynosiła od 6,83 o C w 2 r., 5,94 o C w 21 r., 5,97 o C w 1996 r.,, do 1,84 o C w 1999 r.,,81 o C w 27 r. i -,13 o C w najzimniejszym 1998 r. W 213 r. średnia temperatura powietrza w listopadzie wynosiła 4,78 o C. Średnia temperatura powietrza w listopadzie w wieloleciu 1996-213 wynosiła 3,91 o C. Średnia miesięczna temperatura powietrza w grudniu wynosiła od 2,41 o C w 26 r., 1,5 o C w 211 r., 1,4 o C w 2 r.,, do -4,51 o C w 21 r., -5,27 o C w 22 r. i -5,95 o C w naj- 2
zimniejszym 1996 r. W 213 r. średnia temperatura powietrza w grudniu wynosiła 1,18 o C. Średnia temperatura powietrza w grudniu w wieloleciu 1996-213 wynosiła -1,8 o C. Średnia miesięczna temperatura powietrza w styczniu wynosiła od 3,24 o C w 27 r., 1,9 o C w 28 r.,,25 o C w 1998 r.,, do -6,18 o C w 1997 r., -6,26 o C w 21 r. i -8,29 o C w najzimniejszym 26 r. W 214 r. średnia temperatura powietrza w styczniu wynosiła - 1,13 o C. Średnia temperatura powietrza w styczniu w wieloleciu 1996-213 wynosiła -2,27 o C. Średnie temperatury powietrza we wrześniu (12,8 o C), październiku (1,1 o C), listopadzie (4,78 o C) i grudniu (1,18 o C) 213 r. były niższe od najwyższych średnich miesięcznych temperatur w wieloleciu 1996-213. Również średnia temperatura powietrza w styczniu 214 r. (1,13 o C) była niższa niż najwyższe w wieloleciu 1996-213. A zatem często podawane informacje w mediach o najcieplejszym końcu 213 roku od wielu lat nie znajdują potwierdzenia w liczbach. 22 Średnia miesięczna temperatura powietrza ( o C) 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2-2 -4 1996 r. 1997 r. 1998 r. 1999 r. 2 r. 21 r. 22 r. 23 r. 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 213 r. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12-6 -8-1 Miesiące roku (1 - styczeń, 2 - luty,..., 12 - grudzień) (-) Rys. 1. Średnia miesięczna temperatura powietrza w Krakowie w wieloleciu 1996-213 r. Średnia roczna temperatura powietrza w wieloleciu 1996-213 wynosiła 8,66 o C a liczona bez czerwca, lipca i sierpnia 5,41 o C (rys. 2). Średnia roczna temperatura powietrza w 213 r. wynosiła 8,61 o C a liczona bez czerwca, lipca sierpnia, w których w Polsce nie ogrzewa się budynków 5,26 o C. Miniony 213 r. był więc tylko niewiele zimniejszy od średniego w wieloleciu 1996-213. Biorąc pod uwagę kryteria ciepłownicze, to jest średnią temperaturę w dziewięciu miesiącach grzewczych, najcieplejszym rokiem w wieloleciu 1996-213 był rok 2 a najzimniejszym rok 1996. 3
12 roczna roczna bez czerwca, lipca, sierpnia y =,178x + 8,4875 R 2 =,18 y =,63x + 5,3521 R 2 =,14 1 Średnia temperatura powietrza zewnętrznego ( o C) 8 6 4 2 1996 r. 1997 r. 1998 r. 1999 r. 2 r. 21 r. 22 r. 23 r. 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 213 r. Rys. 2. Średnia roczna i średnia roczna bez czerwca, lipca i sierpnia temperatura powietrza w Krakowie w wieloleciu 1996-213 r. Średnia roczna temperatura powietrza w wieloleciu 1996-213 wynosiła 8,66 o C a roczna bez czerwca, lipca i sierpnia - 5,41 o C 3. Różnice w zużyciu energii na ogrzewanie budynków w wieloleciu względem średniego zużycia energii w wieloleciu W Krakowie średnia roczna liczba stopniodni grzania Sd(15 o C) w wieloleciu 1996-213 wynosiła 2689,9 o Cdni a pomniejszona o miesięczne liczby stopniodni grzania dla czerwca, lipca i sierpnia 2668 o Cdni (rys. 3). Roczna liczba stopniodni grzania Sd(15 o C) w 213 r. wynosiła 2712,6 o Cdni a liczona bez czerwca, lipca sierpnia, w których w Polsce nie ogrzewa się budynków 2692,7 o C. Miniony 213 r. był więc tylko niewiele zimniejszy od średniego w wieloleciu 1996-213. Biorąc pod uwagę kryteria ciepłownicze, to jest średnią liczbę stopniodni grzania Sd(15 o C) w dziewięciu miesiącach grzewczych, najcieplejszym rokiem w wieloleciu 1996-213 był rok 2 (2222,1 o Cdni) a najzimniejszym rok 1996 (3249,5 o Cdni). Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie w Krakowie (rys. 3) obliczona względem średniej liczby stopniodni grzania w wieloleciu 1996-213 (2668 o Cdni) pomniejszonej o miesięczne liczby stopniodni grzania dla czerwca, lipca i sierpnia wynosiła najwięcej w 1996 r. (21,8%) a najmniej w 2 r. (-16,7%). W ostatnich czterech latach wynosiła ona: 13% w 21 r., -2,6% w 211 r., 4,6% w 212 r. i,9% w 213 r. 4
35 3 roczna roczna bez czerwca, lipca, sierpnia Liczba stopniodni grzania Sd(15 o C) ( o Cdzień) 25 2 15 1 5 1996 r. 1997 r. 1998 r. 1999 r. 2 r. 21 r. 22 r. 23 r. 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 213 r. Rys. 2. Roczna liczba stopniodni grzania Sd(15 o C) obliczona z definicji dla Krakowa w wieloleciu 1996-213 r. Średnia liczba Sd(15 o C) w wieloleciu 1996-213 wynosiła: roczna 2689,8 o Cdni i roczna bez czerwca, lipca i sierpnia 2668 o Cdni Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie względem średniego wieloletniego zużycia (%) 25 2 15 1 5-5 -1-15 -2 1996 r. 1997 r. 1998 r. 1999 r. 2 r. 21 r. 22 r. 23 r. 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 213 r. Rys. 3. Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie budynków w wieloleciu 1996-213 r. w Krakowie względem średniej liczby stopniodni grzania w wieloleciu 1996-213 (2668 o Cdni) obliczona z rocznej Sd(15 o C) pomniejszonej o miesięczne liczby stopniodni grzania dla czerwca, lipca i sierpnia 5
Na rys. 4 przestawiono procentową zmianę zużycia energii na ogrzewanie budynków w wieloleciu 23-213 w Gdyni Oksywiu względem średniej liczby stopniodni grzania w wieloleciu 23-213 Sd(15 o C)=2593,2 o Cdni. Procentową zmianę zużycia energii obliczono z rocznej Sd(15 o C) pomniejszonej o miesięczne liczby stopniodni grzania dla czerwca, lipca i sierpnia. W najcieplejszym 27 r. procentowa zmiana wynosiła -11%, w 28 r. -1,5% a w 26 r. -4,4%. W najzimniejszym 21 r. zużycie energii na ogrzewanie budynków było większe o 2,1%, w 23 r. o 4,9% i w 212 r. o 3,7% względem średniego zużycia energii w wieloleciu 23-213. W ostatnim 213 r. zużycie energii na ogrzewanie było tylko nieco mniejsze (o -,14%) niż średnie w wieloleciu. 22 Procentowa zmiana zużycia energii względem średniego wieloletniego zużycia (%) 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2-2 -4-6 -8-1 -12 23 r. 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 213 r. Rys. 4. Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie budynków w wieloleciu 23-213 w Gdyni Oksywiu względem średniej liczby stopniodni grzania w wieloleciu 23-213 (2593,2 o Cdni) obliczona z rocznej Sd(15 o C) pomniejszonej o miesięczne liczby stopniodni grzania dla czerwca, lipca i sierpnia 4. Różnice w zużyciu energii na ogrzewanie budynków wieloleciu względem najcieplejszego roku w wieloleciu Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie w Krakowie (rys. 5) obliczona względem najcieplejszego 2 r. o rocznej liczbie Sd(15 o C)=2222,1 o Cdni bez lata była najwyższa w 1996 r. i wynosiła 46,2% a w ostatnich czterech latach wynosiła: 35,7% w 21 r., 16,9% w 211 r., 25,6% w 212 r. i 21,2% w 213 r. W najzimniejszym 1996 r. zużycie energii na ogrzewanie było wyższe o 46,2% niż w najcieplejszym 2 r. Jeżeli w 1996 r. na ogrzewanie domu jednorodzinnego zużyto w Krakowie 4386 kg węgla, to w 2 r. zużyto tylko 3 kg węgla a w ostatnim 213 r. - 3636 kg węgla. Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie w Gdyni Oksywiu (rys. 6) obliczona względem najcieplejszego 27 r. o rocznej liczbie Sd(15 o C)=238,9 o Cdni bez lata była najwyższa w 21 r. i wynosiła 34,9% a w 23 r. wynosiła 17,8% a W ostatnich trzech latach wynosiła: 7,9% w 211 r., 16,5% w 212 i 17,8% w 213 r. Te trzy lata były chłodniejsze niż 6
najcieplejszy 27 r. Na rys. 7 przedstawiono analogiczne procentowe zmiany zużycia energii dla Łodzi. Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie względem najcieplejszego 2 r. (%) 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 1996 r. 1997 r. 1998 r. 1999 r. 2 r. 21 r. 22 r. 23 r. 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 213 r. Rys. 5. Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie budynków w wieloleciu 1996-213 r. w Krakowie względem najcieplejszego 2 r. (2222,1 o Cdni) obliczona z rocznej Sd(15 o C) pomniejszonej o miesięczne liczby stopniodni grzania dla czerwca, lipca i sierpnia 4 Procentowa zmiana zużycia energii względem najcieplejszego 27 r. (%) 35 3 25 2 15 1 5 23 r. 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 213 r. Rys. 6. Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie budynków w wieloleciu 23-213 r. w Gdyni Oksywiu względem najcieplejszego 27 r. (238,9 o Cdni) obliczona z rocznej Sd(15 o C) pomniejszonej o miesięczne liczby stopniodni grzania dla czerwca, lipca i sierpnia 7
4 Procentowa zmiana zużycia energii względem najcieplejszego 2 r. (%) 35 3 25 2 15 1 5 2 r. 21 r. 22 r. 23 r. 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 213 r. Rys. 7. Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie budynków w wieloleciu 2-213 r. w Łodzi względem najcieplejszego 2 r. (2262,1 o Cdni) obliczona z rocznej Sd(15 o C) pomniejszonej o miesięczne liczby stopniodni grzania dla czerwca, lipca i sierpnia 5. Różnice w zużyciu energii na ogrzewanie budynków w wieloleciu względem ostatniego roku w wieloleciu Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie w Krakowie (rys. 8) obliczona względem rocznej liczby Sd(15 o C)=2692,7 o Cdni w 213 r. bez lata wynosiła: 2,7% w 1996 r., 11,9% w 21 r., 6,7% w 1997 r., 4,8% w 23 r., 3,6% w 212 r., 3,2% w 26 r.,, - 7,3% w 1999 r., -7,7% w 27 r., -11,6% w 28 r. i -17,5% w 2 r. W najcieplejszym 2 r. zużycie energii na ogrzewanie było mniejsze o -17,5% niż w 213 r. W 212 r. zużyto o 3,6% więcej energii na ogrzewanie budynków w Krakowie niż w 213 r. Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie w Gdyni Oksywiu (rys. 9) obliczona względem rocznej liczby w 213 r. bez lata (Sd(15 o C)=2589,6 o Cdni) wynosiła w: 2,3% w 21 r., 5% w 23 r., 3,8% w 212 r.,, -4,3% w 26 r., -1,4% w 28 r. i -1,8% w 27 r. W cieplejszym 27 r. zużycie energii na ogrzewanie było mniejsze o -1,8% niż w 213 r. a w najzimniejszym 21 r. było większe o 2,3%. W 212 r. zużyto o 3,8% więcej energii na ogrzewanie budynków w Gdyni Oksywiu niż w 213 r. 8
25 Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie względem 213 r. (%) 2 15 1 5-5 -1-15 1996 r. 1997 r. 1998 r. 1999 r. 2 r. 21 r. 22 r. 23 r. 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 213 r. -2 Rys. 8. Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie budynków w wieloleciu 2-213 r. w Krakowie względem 213 r. (2692,7 o Cdni) obliczona z rocznej Sd(15 o C) pomniejszonej o miesięczne liczby stopniodni grzania dla czerwca, lipca i sierpnia 22 2 18 16 Procentowa zmiana zużycia energii względem 213 r. (%) 14 12 1 8 6 4 2-2 -4 23 r. 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 213 r. -6-8 -1-12 Rys. 9. Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie budynków w wieloleciu 23-213 r. w Gdyni Oksywiu względem 213 r. (2589,6 o Cdni) obliczona z rocznej Sd(15 o C) pomniejszonej o miesięczne liczby stopniodni grzania dla czerwca, lipca i sierpnia 9
Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie w Łodzi (rys. 1) obliczona względem rocznej liczby Sd(15 o C) bez lata w 213 r. wynosiła w zimniejszych latach 12,4% w 21 r., 2,3% w 23 r. i 1,43% w 21 r. W cieplejszych latach zużycie energii na ogrzewanie było mniejsze o -17,8% w 2 r., -14,2% w 28 r., -11,4% w 27 r., -7,1% w 211 r. i -,2% w 212 r. niż w 213 r. 14 12 1 8 Procentowa zmiana zużycia energii względem 213 r. (%) 6 4 2-2 -4-6 -8-1 -12 2 r. 21 r. 22 r. 23 r. 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 213 r. -14-16 -18 Rys. 1. Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie budynków w wieloleciu 2-213 r. w Łodzi względem 213 r. (275,8 o Cdni) obliczona z rocznej Sd(15 o C) pomniejszonej o miesięczne liczby stopniodni grzania dla czerwca, lipca i sierpnia W tabeli 1 podano procentową zmianę zużycia energii na ogrzewanie budynków względem 213 r. trzech analizowanych miast o liczbie stopniodni grzania przedstawionej na rys. 11. Do celów porównawczych na rys. 11 przedstawiono również liczbę stopniodni grzania dla najzimniejszego miasta wojewódzkiego Białegostoku i najcieplejszego miasta wojewódzkiego Wrocławia. Wrocław był najcieplejszym miastem w latach 27-213, ale w 26 r. liczba stopniodni grzania w miesiącach grzewczych była taka sama we Wrocławiu i Gdyni Oksywiu, a Hel był tylko niewiele zimniejszy. Spośród trzech analizowanych miast: Krakowa (237 m npm), Gdyni Oksywia (7 m npm) i Łodzi (19 m npm), najzimniejszym był najczęściej Kraków w 26 r., 27 r., 28 r., 29 r., 211 r. i 212 r. Tylko w 21 r. Kraków był spośród tych trzech miast najcieplejszy. Najczęściej najcieplejszym miastem z tych trzech miast była Gdynia Oksywie w 26 r., 27 r., 28 r., 29 r., 211 r. 212 r. i 213 r. W tych latach zużycie energii na ogrzewanie było w Gdyni Oksywiu mniejsze niż w bardziej na południe położonej Łodzi czy Krakowie. Te wnioski przeczą intuicyjnej ocenie, że im dalej na południe położone miasto tym mniejsze powinno być zużycie energii na ogrzewanie. Tylko w 21 r. Gdynia Oksywie była 1
Tabela 1. Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie budynków w wieloleciu w Krakowie, Gdyni Oksywiu i Łodzi względem 213 r. obliczona z rocznej Sd(15 o C) pomniejszonej o miesięczne liczby stopniodni grzania dla czerwca, lipca i sierpnia Rok Procentowa zmiana zużycia energii na ogrzewanie budynków w wieloleciu względem 213 r. (%) Kraków Gdynia Oksywie Łódź 212 3,6 3,8 -,2 211-3,5-3,8-7,1 21 11,9 2,3 12,4 29-1,9 -,8-4,5 28-11,6-1,4-14,2 27-7,7-1,8-11,4 26 3,2-4,3-2,5 25-3,1,9-1,6 24-4,2 1,6-3,7 23 4,8 5, 2,3 22-6,2 -- -4, 21 -,8 -- 1,4 2-17,5 -- -17,8 1999-7,3 -- -- 4 Roczna liczba stopniodni grzania Sd(15 o C) bez lata ( o Cdzień) 35 3 25 2 15 1 Białystok Łódź Kraków Gdynia Oksywie Hel Wrocław 5 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 213 r. Rys. 11. Roczna liczba stopniodni grzania Sd(15 o C) pomniejszona o miesięczne liczby stopniodni grzania czerwca, lipca i sierpnia i obliczona z definicji dla wybranych miast w wieloleciu 26-213 r. 11
najzimniejszym miastem a więc zużyła więcej energii na ogrzewanie budynków niż bardziej na południe położona Łódź czy Kraków. 6. Wnioski Zużycie paliw na ogrzewanie budynków w 212 r. było wyższe o 5,6% w Białymstoku, 3,8% w Gdyni Oksywiu i 3,6% w Krakowie niż w 213 r. Zużycie paliw na ogrzewanie w 212 r. było niższe o -,2% w Łodzi i o -,35% we Wrocławiu niż w 213 r. W Krakowie najzimniejszym sezonem grzewczym liczonym od 1 września do 31 maja następnego roku był sezon 25/26 r. a najcieplejszym 26/27 r. (rys. 12). Obecnie trwający sezon grzewczy można ocenić w przedziale czasu liczonym od 1 września 213 r. do 31 stycznia 214 r. W tym okresie skumulowana liczba stopniodni grzania Sd(15 o C) wynosiła 1478 o Cdni. Jeżeli oceniamy ten okres obecnego sezonu grzewczego, to można stwierdzić, że nie był on najcieplejszy jak powszechnie podaje się w mediach. Znacznie cieplejsze w tym okresie były sezony grzewcze 26/27 r. o skumulowanej Sd(15 o C)=1212,2 o Cdni, 2/21 r. o skumulowanej Sd(15 o C)=1337,2 o Cdni i 24/25 r. skumulowanej Sd(15 o C)=1431,2 o Cdni. Znacznie zimniejsze w tym okresie były sezony grzewcze: 1996/1997 r. o skumulowanej liczbie stopniodni grzania Sd(15 o C)=1895,7 o Cdni, 25/26 r. o skumulowanej Sd(15 o C)=1848,2 o Cdni, 22/23 r. o skumulowanej Sd(15 o C)=1778,8 o Cdni i 21/211 r. o skumulowanej Sd(15 o C)=1769,3 o Cdni. 35 Skumulowana liczba stopniodni grzania Sd(15 o C) ( o Cdzień) 3 25 2 15 1 5 1996/1997 r. 1997/1998 r. 1998/1999 r. 1999/2 r. 2/21 r. 21/22 r. 22/23 r. 23/24 r. 24/25 r. 25/26 r. 26/27 r. 27/28 r. 28/29 r. 29/21 r. 21/211 r. 211/212 r. 212/213 213/214 r. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Miesiące sezonu grzewczego (1-9.x, 2-1.x, 3-11.x,..., 9-5.x+1) (-) Rys. 12. Skumulowana liczba stopniodni grzania Sd(15 o C) obliczona z definicji dla Krakowa od sezonu grzewczego 1996/1997 r. do sezonu grzewczego od 1 września 213 r. do 31 stycznia 214 r. W latach 26-29 r. i 211-213 r. Gdynia Oksywie była cieplejszym miastem niż położone dalej na południe Łódź i Kraków. W tych latach zużycie energii na ogrzewanie było w Gdyni Oksywiu mniejsze niż w Łodzi i Krakowie. Te wnioski przeczą intuicyjnej ocenie, że im dalej na południe położone miasto tym mniejsze powinno być zużycie energii na ogrzewa- 12
nie budynków. Tylko w 21 r. Gdynia Oksywie była zimniejszym miastem a więc zużyła więcej energii na ogrzewanie budynków niż bardziej na południe położona Łódź czy Kraków. Literatura [1] Degree-days: theory and application TM41:26. The Chartered Institution of Building Services Engineers 222 Balham High Road, London SW129BS. [2] J. Dopke: Wyznaczanie temperatury bazowej budynku. WWW.ogrzewnictwo.pl 24.9.212 r., WWW.systemyogrzewania.pl 24.9.212 r., WWW.cire.pl 25.9.212 r. [3] Błaziak M., Reszczyńska M.: Dostawy gazu ziemnego do odbiorców. Magazyn Polski Gaz i Nafta. PGNiG S.A., nr 8, 1998. [4] Ogimet. WWW.ogimet.com Józef Dopke jozefdopke@wp.pl 4.2.214 r. All rights reserved. This work may not be translated or copied in whole or in part without the written permission of the publisher (Józef Dopke, jozefdopke@wp.pl), except for brief excerpts in connection with reviews or scholary analysis. Use in connection with any form of information storage and retrieval, electronic adaptation, computer software, or by similar or dissimilar methodology now known or hereafter developed is forbidden. Energy Consumption Changes for Buildings Heating in Selected Cities of Poland in the Long-Term Józef Dopke Key words: temperature, average daily temperature, average monthly temperature, average annual temperature, heating degree days, base temperature, energy consumption, heating, Białystok, Gdynia Oksywie, Hel, Kraków, Łódź, Wrocław. Summary This paper presents average monthly and annual air temperature and monthly heating degree days to base temperature 15 o C in the year period 1996-213 for Kraków. The figure gives annual heating degree days to base temperature 15 o C without the June, July and August for Białystok, Kraków, Łódź, Gdynia Oksywie, Hel and Wrocław in the year period 26-213. Figures illustrate the energy consumption changes for buildings heating in the period 1996-213 for Kraków, 23-213 for Gdynia Oksywie, 2-213 for Łódź. This paper compares the weather conditions in the year period in relation to 213 for 3 cities in Poland. 13