MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Warszawa, 25.11.2015 Departament Rynków Rolnych POLSKI HANDEL ZAGRANICZNY ARTYKUŁAMI ROLNO-SPOŻYWCZYMI W OKRESIE STYCZEŃ WRZESIEŃ 2015 ROKU Według wstępnych danych (GUS) w okresie styczeń - wrzesień 2015 roku, wartość polskiego eksportu ogółem wyniosła 131,5 mld EUR i była wyższa niż rok wcześniej o 7,2%. Udział eksportu towarów rolno-spożywczych w eksporcie ogółem wyniósł 13,2%, czyli był na minimalnie wyższym poziomie niż w pierwszych trzech kwartałach 2014 roku (13,1%). Z kolei wartość polskiego importu ogółem od stycznia do września 2015 roku wyniosła 129,4 mld EUR, co oznaczało wzrost o 4,0% w porównaniu do tego samego okresu 2014 roku. Udział artykułów rolno-spożywczych w wartości całego polskiego importu stanowił 9,0% (w I-IX 2014 r.: 8,9%). Saldo w polskim handlu zagranicznym ogółem po trzech kwartałach 2015 roku było dodatnie i wyniosło 2,1 mld EUR (w I-IX 2014 r. minus 1,7 mld EUR). * * * EKSPORT W okresie styczeń - wrzesień 2015 roku wartość eksportu artykułów rolnospożywczych wyniosła 17 348 mln EUR, co oznaczało wzrost o 7,6%. W pierwszych trzech kwartałach 2014 roku wartość zagranicznej sprzedaży była na poziomie 16 119 mln EUR. Sprzedaż do państw Unii Europejskiej (UE-28) wzrosła o 10,9%, a do państw dawnej piętnastki o 10,4%. Do 12 pozostałych państw członkowskich wywóz polskiej żywności wzrósł o 12,5%. Ogółem na rynek UE sprzedano towary na kwotę 14 210 mln EUR. W strukturze eksportu rolno-spożywczego udział państw UE w porównaniu do pierwszych trzech kwartałów 2014 roku wzrósł z 79,5% do 81,9%. Wartość eksportu do Wspólnoty Niepodległych Państw (WNP) wyniosła 812 mln EUR i w stosunku do analogicznego okresu 2014 roku spadła aż o 39,2%. Taka sytuacja wynikała przede wszystkim z wprowadzonego przez Rosję w 2014 roku embarga na import z Polski wielu, ważnych dla polskiego eksportu produktów rolnożywnościowych (w tym m.in. mięsa, produktów mleczarskich oraz owoców i warzyw). Ponadto, na skutek wystąpienia w Polsce przypadków afrykańskiego pomoru świń (ASF) u dzików, również odnotowano spadek sprzedaży wieprzowiny na niektóre rynki wschodnie, oprócz Rosji była to m.in. Białoruś i Kazachstan. Sprzedaż towarów rolno-spożywczych do 1
państw WNP w okresie I-IX 2015 roku stanowiła 4,7% wartości całego eksportu towarów rolno-spożywczych i była na znacznie niższym poziomie niż przed rokiem (8,3%). W okresie styczeń - wrzesień 2015 roku tradycyjnie, najwięcej artykułów rolnospożywczych sprzedano do Niemiec. Wartość tego eksportu wyniosła 3 796 mln EUR i w porównaniu z tym samym okresem 2014 roku był to wzrost o 4,8% (w I-IX 2014 r. 3 622 mln EUR). Eksport do Niemiec stanowił 21,9% wartości całego eksportu rolnospożywczego zrealizowanego w okresie styczeń - wrzesień 2015 roku. Na rynek niemiecki najwięcej (wartościowo) sprzedano: mięsa drobiowego, ryb wędzonych (gł. łososia), ryb przetworzonych i zakonserwowanych, nasion rzepaku, wyrobów piekarniczych (w tym m.in. herbatników i wafli), czekolady i wyrobów zawierających kakao, pszenicy, mrożonych owoców (gł. truskawek i malin), mleka i śmietany, soków z owoców (gł. soku jabłkowego), mięsa wołowego, papierosów oraz filetów rybnych. Największy, bo około 42% wzrost wartości sprzedaży do Niemiec odnotowano w przypadku nasion rzepaku i mięsa wołowego. Ponadto, o 30% wzrosła wartość wywozu filetów rybnych, o 24% pszenicy, zaś o 17% owoców mrożonych. Na drugim miejscu wśród odbiorców polskich produktów rolno-spożywczych znalazła się Wielka Brytania. W okresie styczeń - wrzesień 2015 roku sprzedano na ten rynek towary o wartości 1 428 mln EUR, czyli o 15,0% więcej niż przed rokiem (w I-IX 2014 r. 1 242 mln EUR), zaś udział w całym eksporcie rolno-spożywczym wyniósł 8,2%. Wielka Brytania była odbiorcą głównie czekolady i wyrobów zawierających kakao, mięsa drobiowego, mięsa przetworzonego i solonego oraz wafli i herbatników. Na trzeciej pozycji znalazła się Republika Czeska, gdzie sprzedano towary o wartości około 1 180 mln EUR. Oznaczało to w porównaniu do poprzedniego roku wzrost o 18,5% (w I-IX 2014 r. - 995 mln EUR) i udział w eksporcie na poziomie 6,8%. Od stycznia do września 2015 roku do Czech sprzedawano głównie kawę, olej rzepakowy, mięso drobiowe, papierosy, wyroby piekarnicze (np. bułki, wafle, herbatniki), mięso wieprzowe, czekoladę i wyroby zawierające kakao a także sery. Na czwartym miejscu wśród największych odbiorców polskich towarów rolnospożywczych znalazła się Francja. W okresie pierwszych trzech kwartałów 2015 roku sprzedano tam towary o wartości 1 171 mln EUR. Oznaczało to w porównaniu do poprzedniego roku wzrost o 8,1% (w I-IX 2014 r. 1 083 mln EUR) i udział w eksporcie na poziomie 6,8%. Do Francji sprzedawano głównie papierosy, mięso drobiowe, wódkę oraz syropy cukrowe. Wymienione towary stanowiły około 50% wartości wyeksportowanych artykułów. Na rynek francuski trafiały również wyroby piekarnicze (np. bułki, wafle, herbatniki) oraz filety rybne. 2
Kolejne miejsca wśród ważniejszych odbiorców artykułów rolno-spożywczych zajęły: Włochy 1 061 mln EUR (wzrost o 19%), Niderlandy - 984 mln EUR (wzrost o 19%), Słowacja - 547 mln EUR (wzrost o 4%) oraz Węgry - 434 mln EUR(wzrost o 1%),. Do Włoch sprzedawano głównie mięso wołowe i wieprzowe, papierosy oraz wyroby piekarnicze (np. bułki, wafle, herbatniki), zaś do Niderlandów sprzedawano najczęściej papierosy, mięso wołowe, mięso drobiowe oraz czekoladę i wyroby zawierające kakao. Słowacja była odbiorcą takich towarów jak: olej rzepakowy, mięso wieprzowe, mięso drobiowe, kawa, papierosy oraz sery i twarogi, natomiast na Węgry trafiały przede wszystkim papierosy, wyroby piekarnicze (np. bułki, wafle, herbatniki), czekolada i wyroby zawierające kakao, mięso wieprzowe i drobiowe oraz syropy cukrowe. Federacja Rosyjska, która jeszcze w poprzednim roku była na siódmym miejscu wśród największych odbiorców polskiej żywności, po trzech kwartałach tego roku, na skutek utrzymującego się embarga na import polskich produktów rolno-spożywczych wartość sprzedaży do tego kraju spadła o 62%, co dało jej dopiero 15 miejsce. Wśród ważniejszych partnerów handlowych, największy wzrost wartości eksportu w porównaniu z okresem I-IX 2014 roku, odnotowano w handlu z Egiptem. Sprzedaż do tego państwa wzrosła ponad trzykrotnie, osiągając poziom 140 mln EUR (w I-IX 2014r. było to 50 mln EUR), głównie z powodu znaczącego eksportu pszenicy. Sprzedaż dużej partii pszenicy przyczyniła się również do znaczącego wzrostu polskiego eksportu m.in. do Kenii, Sudanu i Tanzanii. W efekcie, łączna wartość sprzedanych towarów rolno-spożywczych do Kenii wzrosła ponad 8-krotnie i wyniosła 34 mln EUR. Eksport do Sudanu wzrósł ponad trzykrotnie osiągając wartość 27 mln EUR, zaś w przypadku Tanzanii odnotowano wzrost sprzedaży z 0,5 mln EUR do 14,5 mln EUR. Wzrost eksportu soku jabłkowego oraz mięsa wieprzowego przyczynił się do wzrostu wartości eksportu do Kanady o 40%, zaś soku jabłkowego oraz czekolady i wyrobów zawierających kakao spowodował wzrost wartości sprzedaży do USA o 39%. Poza wyżej wymienionymi państwami, odnotowano również znaczący wzrost wartości sprzedaży polskich towarów rolno-spożywczych m.in. do Wietnamu (o 51%), Izraela (o 42%), Chorwacji (o 38%), Serbii (o 31%), Grecji (o 22%), Irlandii (o 21%) oraz Belgii (o 19%). Natomiast, oprócz wymienionej wcześniej Federacji Rosyjskiej spadła wartość eksportu m.in. do Japonii (o 32%), Algierii (o 28%), na Ukrainę (o 16%) oraz do Chin (o 15%). W okresie I-IX 2015 roku pod względem wartości eksportowano głównie: mięso drobiowe, papierosy, czekoladę i przetwory zawierające kakao, wyroby piekarnicze (herbatniki, wafle, itp.), mięso wołowe, pszenicę, syropy cukrowe, mięso wieprzowe, sery 3
i twarogi, ryby wędzone (głównie łosoś), pozostałe przetworzone i konserwowane mięso, kawę, mrożone owoce, soki owocowe (gł. sok jabłkowy) oraz nasiona rzepaku. Wartość eksportu wymienionych wyżej towarów stanowiła 54% ogólnego wywozu towarów rolnospożywczych z Polski. W porównaniu do analogicznego okresu 2014 roku, na uwagę zasługuje wzrost o około 50% wartości eksportu pszenicy. Znacząco wzrósł także eksport nasion rzepaku (o 40%), mięsa wołowego (o 26%,) papierosów (o 23%) oraz mięsa drobiowego (o 16%). Spadła natomiast wartość eksportu m.in. żyta (o 47%), mleka w proszku (o 38%), cukru (o 36%), jabłek (o 24%) oraz serów (o 16%). IMPORT W okresie styczeń - wrzesień 2015 roku zostały sprowadzone do Polski artykuły rolno-spożywcze na ogólną kwotę 11 589 mln EUR, co oznaczało w porównaniu do analogicznego okresu 2014 roku wzrost o 4,3%. W tym samym okresie 2014 roku wartość importu wyniosła 11 116 mln EUR. Z państw UE sprowadzono towary rolno-spożywcze na kwotę 7 933 mln EUR i w stosunku do okresu styczeń - wrzesień 2014 roku był to wzrost o 1,8% (I-IX 2014 r. 7 791 mln EUR). Import z państw dawnej piętnastki wzrósł o 1,4% i osiągnął wartość 6 774 mln EUR (w I-IX 2014r. 6 683 mln EUR). Wartość zakupów w pozostałych 12 państwach wzrosła o 4,6% i wyniosła 1 159 mln EUR (w I-IX 2014r. 1 107 mln EUR). Udział przywozu z państw UE stanowił 68,5% ogólnej wartości importu towarów rolnospożywczych do Polski, rok wcześniej było to 70,1%. W porównaniu z pierwszymi trzema kwartałami 2014 roku, wartość importu z państw WNP wzrosła o 1,9%, z 442 mln EUR do 451 mln EUR w okresie styczeń wrzesień 2015 roku. W ogólnej strukturze, import z WNP stanowił 3,9%, podczas gdy przed rokiem było to 4,0%. Artykuły rolno-spożywcze, które importowano do Polski, tak jak w przypadku eksportu pochodziły głównie z Niemiec a ich wartość wyniosła 2 501 mln EUR. Import z Niemiec w porównaniu z 2014 rokiem wzrósł zaledwie o 0,2% (w I-IX 2014 r. 2 495 mln EUR) i stanowił prawie 22% importu rolno-spożywczego ogółem. W 2015 roku najwięcej pod względem wartości sprowadzono z Niemiec: mięsa wieprzowego, czekolady i wyrobów czekoladowych, wyrobów piekarniczych w tym m.in. herbatników i wafli, kawy, karmy dla zwierząt,, serów, oleju palmowego oraz syropów cukrowych. Import z Niderlandów osiągnął wartość 957 mln EUR, z Hiszpanii 592 mln EUR, z Danii 506 mln EUR, z Norwegii 467 mln EUR, z Włoch 462 mln EUR, z Argentyny 446 mln EUR a z Belgii 400 mln EUR. Ponadto, znaczący udział w imporcie do Polski miały również Francja, Republika Czeska, Wielka Brytania, Ukraina, Węgry oraz Chiny. Import z 4
wymienionych wyżej państw stanowił 70% wartości przywozu towarów rolno-spożywczych do Polski w tym okresie. Z Niderlandów sprowadzano do Polski najwięcej mięsa wieprzowego, kwiatów ciętych, roślin żywych i nasion do siewu (głównie nasion warzyw), z Hiszpanii owoców (głównie cytrusów, brzoskwiń i nektaryn), pomidorów oraz mięsa wieprzowego, z Danii mięsa wieprzowego i świń, z Norwegii ryb świeżych (gł. łososia) i filetów rybnych. Z kolei z Włoch na polski rynek trafiało najwięcej czekolady i wyrobów zawierających kakao, winogron, syropów cukrowych, wina, makaronów oraz serów, z Argentyny makuchu sojowego a z Francji kukurydzy, syropów cukrowych oraz karmy dla zwierząt. Spośród ważniejszych importerów, wzrost wartości importu o około 67% w porównaniu do pierwszych trzech kwartałów 2014 roku odnotowano w handlu z Malawi, osiągając poziom 26,3 mln EUR. Taka zmiana wynikała z większego importu herbaty i tytoniu. Ponadto, przywóz z Portugalii wzrósł o 53%, co było efektem większego importu m.in. wina, cytrusów oraz przetworzonych pomidorów. Wartość importu towarów rolno-spożywczych z Portugalii wyniosła 63,5 mln EUR (w okresie I-IX 2014r. - 41,4 mln EUR). Zwiększony import makuchów sojowych wpłynął na wzrost o 36% wartości importu z USA, który w efekcie osiągnął poziom 224 mln EUR. W rezultacie większych niż przed rokiem zakupów orzechów w Turcji import z tego kraju wzrósł o 34% do wartości 170 mln EUR. Ponadto, import towarów rolno-spożywczych do Polski wzrósł m.in. z takich państw jak Paragwaj (o 42%), Wybrzeże Kości Słoniowej (o 35%) Wietnam (o 34%) oraz Irlandia (o 31%). W porównaniu do pierwszych trzech kwartałów 2014 roku, spadek przywozu odnotowano między innymi w handlu z Francją o 9%, co wynikało ze znacznie mniejszych zakupów oleju palmowego, czekolady i wyrobów zawierających kakao oraz syropów cukrowych. Wartość zakupów w Rumunii spadła o 19%, głównie w wyniku mniejszego importu wyrobów piekarniczych (chrupkiego pieczywa) i bydła. Spadek wartości zakupów odnotowano również w handlu z Indonezją o 14%, Danią o 6%, Ukrainą o 4% oraz z Norwegią o 3%. Pod względem wartości, najważniejszymi towarami sprowadzanymi do Polski w pierwszych trzech kwartałach br. były: mięso wieprzowe, makuchy sojowe, ryby świeże, czekolada i wyroby zawierające kakao oraz tytoń nieprzetworzony. Ponadto, importowano również syropy cukrowe, filety rybne, karmę dla zwierząt, kawę, świnie, orzechy i owoce przetworzone lub zakonserwowane, świeże owoce cytrusowe, wyroby piekarnicze w tym m.in. herbatniki i wafle a także banany oraz sery. Import wymienionych wyżej towarów stanowił prawie połowę (47%) całkowitej wartości przywozu towarów rolno-spożywczych do Polski. 5
Import mięsa wieprzowego oraz świń pochodził głównie z Danii i z Niemiec, makuchów sojowych z Argentyny, ryb świeżych z Norwegii i Szwecji, czekolady i wyrobów zawierających kakao z Niemiec i Włoch, zaś tytoniu z Brazylii, Niemiec i USA. Najwięcej w stosunku do okresu I-IX 2014 roku, bo o 81% wzrósł import papierosów, których sprowadzono na kwotę 90,0 mln EUR. Z kolei wartość przywozu orzechów i owoców przetworzonych lub zakonserwowanych wzrosła o 46% osiągając wartość 221 mln EUR. Ponadto, o 42% wzrósł import kawy, o 38% pasty kakaowej oraz alkoholu etylowego (gł. whisky, wódki i likierów), zaś o 27% tytoniu nieprzetworzonego. Natomiast spadł między innymi import jęczmienia o 63%, cukru i serwatki o 50%, ziemniaków o 42%, oleju rzepakowego o 31%, serwatki o 52% oraz świń o 25%. SALDO Nadal rośnie dodatnie saldo w obrotach artykułami rolno-spożywczymi. W okresie styczeń - wrzesień 2015 roku osiągnęło ono poziom plus 5 759 mln EUR i wzrosło o 15,1% w porównaniu z analogicznym okresem 2014 roku (+5 003 mln EUR). Saldo w obrotach z państwami UE również było dodatnie i wyniosło 6 278 mln EUR, zaś w porównaniu do 2014 roku odnotowano wzrost o 25%, wówczas wartość ta była na poziomie plus 5 018 mln EUR. Najwyższe dodatnie saldo uzyskała Polska w obrotach z Niemcami (+1 295 mln EUR), Wielką Brytanią (+1 098 mln EUR), Republiką Czeską (+828 mln EUR), Francją (+784 mln EUR) i Włochami (+599 mln EUR). Natomiast zdecydowanie większy import od eksportu a tym samym ujemne saldo miało miejsce w handlu m.in. z Argentyną (-445 mln EUR), Norwegią (-391 mln EUR), Hiszpanią (-226 mln EUR), Brazylią (-204 mln EUR) i Danią (-167 mln EUR). 6