Sieci MAN i PIONIER w Polsce ze szczególnym zwróceniem uwagi na sieć WARMAN NASK

Sieci MAN i PIONIER w Polsce ze szczególnym zwróceniem uwagi na sieć WARMAN NASK Andrzej Skrzeczkowski Warszawa, 15 listopada 2007 r.

Trochę historii Powstanie NASK Infrastruktura informatyczna w Polsce w latach 1992 2007 Zasady finansowania sieci w Polsce Historia powstania sieci POL 34/155/622 PIONIER Sieć WARMAN Budowa Ogólnopolskiej Sieci Komputerowej PIONIER Możliwości wykorzystania Sieci PIONIER Dofinansowanie KBN w latach 2001 2007

Krótki przegląd historii Internetu w Polsce: jego początki nazwiska istotne dla polskiego internetu

Najważniejsze wydarzenia (subiektywnie i pobieżnie) 1987 Regularna łączność e mail z zagranicą Wydziału Fizyki UW i CAMK PAN ( dzwoniona do CERN w Genewie i do Obs. Astron. W Aarhus w Danii) 25.01.1990 Przełamanie embargo na dołączenie Polski do sieci EARN/Bitnet decyzja Departamentu Handlu USA (prof. Bohdan Paczyński, Maciej Kozłowski, Jacek Gajewski, Elżbieta Porteneuve) 17.07.1990 Przyłączenie węzła PLEARN do sieci EARN/Bitnet (Tadeusz Węgrzynowski, Andrzej Smereczyński, Andrzej Zienkiewicz) jesień 1990 Czteroprotokołowy szkielet sieci krajowej (Henryk Maltborg) jesień 1990 Uruchomienie sieci X.25 (A. Zienkiewicz, T. Wiśniewski) i dołączenie jej do szwedzkiej sieci DATAPAK (Henryk Maltborg) jesień 1990 Uruchomienie sieci DECnet (Edward Solarski) Jesień 1990 BSC/SNA/NJE (EARN/Bitnet), X.25, DECnet... czwarty protokół wolny

6.01.1991 Pierwsza w Polsce konferencja na temat sieci komputerowych w Miedzeszynie (Andrzej Zienkiewicz). Uczestniczący w tej konferencji Krzysztof Heller i Rafał Pietrak uważają że pora na Internet 25.01.1991 Spotkanie w CAMK w sprawie wprowadzenia Internetu do Polski (Krzysztof Heller, Rafał Pietrak, Maciej Kozłowski, Jurand Czer miński, Tadeusz Węgrzynowski, Bogumiła Rykaczewska, Andrzej Zienkiewicz). AZ: czwarty protokół wolny... róbcie. luty 1991 marzec 1991 Wniosek do KBN o finansowanie projektu POLIP Polski IP Zespół Koordynacyjny Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej (prof. T. Hofmokl, prof. D. Bem, prof. A. Kreczmar, M. Kozłowski) 10.04.1991 Otrzymanie klasy adresowej IP 148.81.0.0 czerwiec 1991 Łączność IP pomiędzy Warszawą i Krakowem (Heller, Pietrak) 17.08.1991 Nawiązanie łączności IP Warszawa Kopenhaga (Rafał Pietrak) 11.09.1991 Konferencja TCP/IP w Toruniu (Jerzy Żenkiewicz, Krzysztof Heller, Rafał Pietrak, Jan Sorensen) wrzesień 1991 Ustabilizowanie łączności IP z Europą 15.12.1991 Łączność IP z USA marzec 1992 Łącze satelitarne 64 kb/s do Sztokholmu (Wiktor Krzanowski)

styczeń 1992 Spotkanie w CI UW na temat organizacji domeny.pl (Rafał Pietrak) czerwiec 1992 Studium projektowe warszawskiej akademickiej sieci komputerowej (M. Gromisz, M. Kozłowski, R. Pietrak, R. Adamiec, M. Jankowski, J. Motoszko, R. Pietrak, J. Sobczyk) 1992 Serwery: usenet (Michał Jankowski), Gopher (Rafał Maszkowski), IRC (Grzegorz Aksamit) grudzień 1992 Pierwsze finansowanie przez KBN budowy sieci MAN w Warszawie, Poznaniu i Krakowie (prof. Andrzej Wierzbicki) czerwiec 1993 Decyzja KBN o budowie miejskich sieci komputerowych w 11 ośrodkach akademickich w Polsce (Pani Minister Małgorzata Kozłowska) paźdz. 1993 Łącze satelitarne 2 Mb/s do Sztokholmu (W. Krzanowski, H. Maltborg) 20.10.1993 Pierwszy polski serwer www polska strona domowa (Wydz. Fiz. UW) grudzień 1993 Wyodrębnienie się NASK z Uniw. Warszawskego (prof. T. Hofmokl, mec. Mar ia Ziółkowska)

1993 Podłączenie Moskwy i Mińska do Internetu przez sieć NASK (prof. T. Hofmokl, Wiktor Krzanowski) 1994 NASK utworzył pierwszy w Polsce urząd certyfikacji klucza publicznego dla kryptosystemu DES/RSA w celu bezpiecznego przesyłania poczty elektronicznej (Krzysztof Silicki) 1994 Uruchomienie przez NASK poczty komputerowej w standardzie X.400(Józef Janyszek) 1994 Uruchomienie słownika adresowego X.500 Uniwersytet Mikołaja Kopernika i NASK przy współpracy innych ośrodków akademickich (Maria Górecka, Tomasz Wolniewicz, Wojciech Sylwestrzak) 1994 Uruchomienia miejskich sieci komputerowych opartych o FDDI styczeń 1995 Uruchomienie sieci WARMAN pierwszej w technologii ATM (Tadeusz Rogowski, Maciej Kozłowski, Andrzej Zienkiewicz) grudzień 1995 Uruchomienie krajowej sieci NASK w technice Frame Relay (Wiktor Krzanowski, Tadeusz Wiśniewski) kwiecień 1997 Powstaje w ramach NASK akademicka sieć korporacyjna. Czerwiec 1997 Organizuje się sieć POL 34

Histor ia NASK: marzec 1991 Zespół Koordynacyjny Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej czerwiec 1992 Studium projektowe warszawskiej akademickiej sieci komputerowej grudzień 1992 pierwsze finansowanie przez KBN budowy sieci MAN (Warszawa, Poznań, Kraków) 9 kwietnia 1993 podpisanie Porozumienia środowiskowego Warszawy grudzień 1993 powołanie NASK jbr

Finansowanie infrastruktury informatycznej nauki w Polsce w latach 1992 2007 grudzień 1992 pierwsze finansowanie przez KBN budowy sieci MAN w Warszawie, Poznaniu i Krakowie budowa sieci komputerowych MAN budowa ośrodków superkomputerowych KDM budowa lokalnych sieci komputerowych LAN 2001 pierwsze finansowanie przez KBN budowy Ogólnopolskiej Sieci Optycznej PIONIER dofinansowanie łączności krajowej i międzynarodowej dla jednostek naukowo akademickich dofinansowanie utrzymania sieci MAN i ośrodków KDM

Sieci MAN: Białystok BIALMAN C. Citko Bydgoszcz BYDMAN J. Szykowny Toruń TORMAN J. Żenkiewicz Kielce KIELMAN Z. Sender Radom RAMAN W.Kmita Łódź LODMAN dr S. Starzak Lublin LUBMAN A. Bobyk Puławy PULMAN A. Krakowiak Śląsk SASK (obejmuje cały Śląsk) K. Nałęcki Olsztyn OLMAN R. d Aystetten Opole MAN Opole M. Ganczarski Częstochowa CZESTMAN prof. R. Wyrzykowski Zielona Góra ZIELMAN J. Baranowski Koszalin KOSMAN R. Suszyński Szczecin AMSK Szczecin R. Getka

Sieci MAN i KDM w Polsce: Pełniące funkcję MAN + KDM: Poznań PCSS prof. J. Węglarz; dr M. Stroiński Gdańsk TASK M. Zientalski; M. Nakonieczny Kraków CYFRONET prof. Kazimierz Wiatr Wrocław WASK T.Więckowski, J.Janyszek Warszawa: NASK M. Trąmpczyńska ICM P. Baszkiewicz

Budowa Ogólnopolskiej Sieci Komputerowej PIONIER: 1997 organizuje się sieć POL 34 operatorem PCSS (POLMAN 97) zespół negocjacyjny: PCSS, TASK, CYFRONET, LODMAN, SASK 1999 węzeł sieci GEANT w PCSS Poznań 2000 program PIONIER XII. 2000 Kazimierz porozumienie o współpracy PCSS z MAN ami 2001 porozumienie Gliwickie lipiec 2001 2001 pierwsze dofinansowanie z KBN dla sieci PIONIER 2001 transformacja do sieci Pol 155 oraz Pol 622 2003 Konsorcjum PIONIER Kazimierz listopad 2003

Dostęp do infrastruktury telekomunikacyjnej krajowej, międzynarodowej i WARMAN dedykowanej dla środowiska naukowo akademickiego w 2007 r.: dostęp do węzła sieci europejskiej GEANT2 2*10 Gbit/s połączenia do USA 2*2.5 Gbit/s połączenia krajowe 10 Gbit/s obecne dołączenie Warszawy 4 Gbit/s połączenia w ramach sieci WARMAN nx1 Gbit/s, lambda

KASK NASK WARMAN

H komputer obliczeniowy; FEP procesor czolowy; C koncentrator terminali; µh mikrohost, N wezel, T terminal; S stacja robocza; SE serwer; NMC Centrum Zarzadzania siecia KASK: mapa połączeń 1991 KASK: typowa konfiguracja węzłą

Sieć NASK w gr udniu 1992 r. X.25 DECnet

Sieć NASK w grudniu 1992 r. EARN/Bitnet Inter net

Sieć NASK i WARMAN w 2007 roku

Sieć NASK w listopadzie 2007 r.

Sieć radiowa NASK w listopadzie 2007 r. Zasięgi: Powierzchnia ok.13% Ludność ok. 29%

Sieć e świętokrzyskie w listopadzie 2007 r.

Sieć warszawska: połączenia światłowodowe technologia ATM/FR/GE 52 węzły w tym: 36 węzłów połączonych światłowodami 10 węzłów połączonych łączami cyfrowymi 6 węzłów niepublicznych sprzęt: routery Cisco (do serii 10xxx) i Juniper (do M120) switch e ATM/FR Catalyst 8540 MSR przełączniki Metro Ethernet Cisco (do 65xx) systemy SDH (do STM 16) WDM i CWDM produkcji własnej radio Vecta Star

Węzły sieci z dołączeniami światłowodowymi (1/2) AM AKADEMIA MEDYCZNA Warszawa, ul. Chałubińskiego 5 WTT Apollo Rida (d. DEWOO) Warszawa, ul. Chłodna 51 AWF AWF (Wieża) Warszawa, ul. Marymoncka 34 BN BIBLIOTEKA NARODOWA Warszawa, al. Niepodległości DMD Dom Małego Dziecka Warszawa, ul. Nowogrodzka 75 IBPRS Inst. Biotechnologii Przem.RolnoSpoż. Warszawa, ul. Rakowiecka 36 IMGW Inst. Meteorologii i Gospodarki Wodnej Warszawa, ul. Podleśna 61 IChF INSTYTUT CHEMII FIZYCZNEJ Warszawa, ul. Kasprzaka 44/53 IF INSTYTUT FIZYKI Warszawa, al. Lotników 32/46 KBN Komitet Badań Naukowych Warszawa, ul. Wspólna 1/3 LIM LIM Warszawa, Al. Jerozolimskie 65/79 MŚ Ministerstwo Środowiska Warszawa, ul. Wawelska Kabaty NASK Warszawa, ul. Wąwozowa 18 PKiN PAŁAC KULTURY I NAUKI Warszawa, Plac Defilad 1 Staszic PAN, PAŁAC STASZICA Warszawa, ul. Nowy Świat 72 Park Olimpijski Park Olimpijski Warszawa, Wybrzeże Gdyńskie 6 Chalubinskiego PKP Rej. Komunikacji Wa wa Centrum Warszawa, ul. Chałubińskiego 4 PW POLITECHNIKA WARSZAWSKA Warszawa, Plac Politechniki 1

Węzły sieci z dołączeniami światłowodowymi (2/2) Narbutta Politechnika Warszawska Warszawa, ul. Chodkiewicza 8 PSE Polskie Sieci Energetyczne Warszawa, ul. Mysia 2 PJWSTK Polsko Japońska WyższaSzkTech.Komp Warszawa, ul. Koszykowa 86 Riviera PW Riviera Warszawa, ul. Waryńskiego 12 Ursynow SGGW Nowoursynowska Warszawa, ul. Nowoursynowska 166 SGGW SGGW Rakowiecka Warszawa, ul. Rakowiecka 26/30 Mokotow TP S.A. Warszawa, ul. Kazimierzowska 53/55B Barska TP S.A. Warszawa, ul. Kaliska 11 Piekna TP S.A. Warszawa, ul. Piękna 19 Płocka TP S.A. Warszawa, ul. Płocka 33 Szembeka TP S.A. Warszawa, ul. Kordeckiego 39/41 Brzeska TP S.A. Warszawa, ul. Brzeska 24 CRiT TP S.A. Warszawa, ul. Barbary 2 Czacki TP S.A. Warszawa, ul. Czackiego 13/15 Irysowa TPSA Warszawa, ul. Irysowa 28 UW Uniwersytet Warszawski Warszawa, ul. Kr. Przedmieście 26/28 Ochota UW Wydział Biologii Warszawa, ul. Banacha 2 WAT WAT Warszawa, ul. Kaliskiego 2

Główne węzły ze względu na funkcje główny węzeł sieci WARMAN PW węzeł sieci PIONIER PW węzły z portami GE PW, UW, SGGW, SGH, AM, PJWSTK, IMGW, LIM, Kabaty, PKiN, Chałubińskiego, Ochota, Riviera (możliwe wszystkie światłowodowe) węzły z portami ATM Broniewskiego, Chałubińskiego, CRiT, UW, Czacki, Cytadela, DMD, IChF, IF, IMGW, Kabaty, KBN, LIM, Mokotów, Narbutta, AM, Ochota, Piękna, PSE, PW, Płocka, Rembertów, SGGW, Szaserów, Szembeka, WAT węzły radiowe WTT, PKiN i Riviera wszystkie węzły z podłączeniami do 2Mb/s lub Ethernet

Radio w Warszawie i okolicach Licencjonowane pasmo (ochrona prawna): 3.6 3.8 GHz Polska Deklaracja Zgodności Promień komórki radiowej: min. 30 km Transfer na komórkę: ok. 100 Mb/s (25 Mb/s na sektor) IP/Ethernet 10/100BaseT, 64 kbps, n*64 kbps, E1, ATM WLAN, VPN Bezpieczeństwo transmisji danych Zdalne zarządzanie W zasięgu stacji WTT, Pruszków, Legionowo, Wołomin i Karczew Warszawa oraz teren do ok. 50km. wokół centrum.

Cechy i rodzaje podłączeń do sieci WARMAN podłączenie dowolnego typu modemy na łączach analogowych łącza cyfrowe łącza Ethernet/FE/GE światłowodowe i elektryczne łącza światłowodowe ATM łącza radiowe (FE) podłączenia elastyczne bezpłatnie protokół BGP połączenie zapasowe (np. połączenie główne kablowe i połączenie radiowe) możliwość kreowania sieci wirtualnych

Cechy i rodzaje podłączeń do sieci WARMAN poprzez sieć WARMAN istnieje możliwość budowy połączeń pomiędzy jednostkami poprzez sieć WARMAN istnieje możliwość budowy sieci wewnętrznej jednostki, łączącej wiele rozproszonych oddziałów (na terenie Warszawy, województwa mazowieckiego, Polski i świata) możliwość wielokrotnego wykorzystania światłowodów z wykorzystaniem pasywnych systemów WDM/CWDM

Jednostki naukowo badawcze i akademickie dołączone do sieci WARMAN: Wyższe Uczelnie jednostki naukowe placówki naukowe PAN Zgrupowanie Wola (6 instytutów PAN) jednostki badawczo rozwojowe Jednostki organizacyjne posiadające status jednostki badawczo rozwojowej

Ogólnopolska Sieć Optyczna PIONIER

Sieć PIONIER: Finansowanie budowy: 100% dofinansowanie inwestycji przez KBN Zasady działania Konsorcjum PIONIER (stosowna umowa podpisana w Xl 2003 r.) operatorem sieci IChB PAN PCSS szkielet sieci własność IChB PAN węzły dostępowe własność MAN ów nitki regionalne połączenie pomiędzy MAN ami nitki dedykowane połączenie KDM ów

Sieć PIONIER

Możliwości wykorzystania sieci PIONIER przez środowisko Warszawy zestawienie kanałów w Polsce poprzez sieć PIONIER (VLAN) budowa wydzielonej sieci IP o zasięgu międzynarodowym (możliwość wykorzystania wyższej klasy ruchu w sieci GEANT2) możliwość realizacji projektów naukowych, akceptowanych przez RKP, otrzymujących możliwość taniej realizacji połączeń sieciowych (jedynie cena realizacji łącza lokalnego)

Finansowanie infrastruktury informatycznej nauki

Terminy składania wniosków w zakresie dofinansowania infrastruktury informatycznej nauki Wnioski inwestycyjne LAN, MAN, KDM Wnioski dot. utrzymania i użytkowania sieci MAN oraz połączeń krajowych i międzynarodowych MAN y Wnioski dot. utrzymania i eksploatacji centrów KDM KDM y Wniosek dot. dofinansowania łączności zagranicznej z siecią GEANT IChB PAN PCSS Termin składania wniosków do MNiSzW 30 czerwca Dofinansowanie w ramach Programów Operacyjnych i RPO Mazowsza

Andrzej Maciej Skrzeczkowski Andrzej.Skrzeczkowski@nask.pl NASK ul. Wąwozowa 18 02 796 WARSZAWA tel. (22) 52 31 200 fax (22) 52 31 201 e mail: kontakt@nask.pl INFOLINIA: 0 801 80 80 30