Twórczość Leopolda Staffa Leopold Staff urodził się w roku 1878; jego twórczość obejmuje prawie 60 lat; jej początek miał miejsce w roku 1900; poeta opublikował wtedy pierwsze liryki w miesięczniku "Teka"; natomiast rok później, w 1901 wydał tom Sny o potędze; jego twórczość obejmuje 3 epoki: Młodą Polskę, dwudziestolecie i czas po II wojnie światowej; dla wielu, szczególnie dla grupy literackiej Skamander, był wzorem, duchowym opiekunem i autorytetem; pierwszy etap twórczości to przede wszystkim tom Sny o potędze, najważniejszy www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 1/8
w tomie jest chyba wiersz Kowal wiersz Kowal Leopolda Staffa pochodzi z tomu Sny o potędze, zbioru debiutanckiego, opublikowanego w roku 1901; takie umiejscowienie wiersza nie jest przypadkowe, bowiem tom ten został napisany w duchu postawy witalistyczno-aktywistycznej, zainspirowanej filozofią Nietzschego; Sny o potędze obfitują w postaci mocarzy, herosów, jedną z nich jest ów tytułowy Kowal, zatem można potraktować tytuł jako odniesienie do całości, wpisanie w cykl; podmiotem lirycznym wiersza jest www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 2/8
bohater tytułowy, czyli kowal; charakteryzuje go przestrzeń pracy, która stworzona jest właściwie z samych sugestii: stalowe kowadło, młot, kruszce drogocenne, wulkan, otchłań; to obrazowanie zaczerpnięte zostało z mitologii greckiej, w której istniał mit boga Hefajstosa, opiekuna kowali, złotników, ognia Całą bezkształtną masę kruszców drogocennych, Które zaległy piersi mej głąb nieodgadłą, www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 3/8
Jak wulkan z swych otchłani wyrzucam bezdennych I ciskam ją na twarde, stalowe kowadło. adresatem wiersza, pojawiającym się w trzeciej strofie, jest serce; świadczy o tym bezpośredni zwrot do niego Lecz gdy ulegniesz, serce, pod młota żelazem, zaimek cię, formy czasownikowe ulegniesz, pękniesz, giń, niżbyś Bo lepiej giń, zmiażdżone cyklopowym razem, Niżbyś żyć miało własną słabością przeklęte, Rysą chorej niemocy skażone, pęknięte. Kowal prezentuje postawę typową dla filozofii Nietzschego; prezentuje jednostkę, która używa woli mocy, aby pracować nad własną siłą, indywidualnością i osobowością; Kowal jest tu metaforą postawy nadczłowieka, drogocenne kruszce, które wrzuca www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 4/8
na kowadło to cechy ludzkie z nich powstanie mężne, dumne serce; człowiek, podobanie jak kowal musi i może wypracować sobie własną siłę i osobowość wiersz Deszcz jesienny pochodzi z tomu Dzień duszy opublikowanego w roku 1903; Staff prezentuje w nim typowo dekadencki światopogląd opierający się na triadzie: melancholia, monotonia, powtarzalność; odzwierciedla ją budowa, treść i przesłanie wiersza; klimat melancholii, smutku i monotonnej powtarzalności buduje powtarzający się fragment: O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny I pluszcze jednaki, miarowy, niezmienny, Dżdżu krople padają i tłuką w me okno... Jęk szklany... płacz szklany... a szyby w mgle mokną I światła szarego blask sączy się senny... O szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny... charakterystyczne brzmienie tekstu, upodobnienie słów do deszczu, to podstawowy zabieg stylistyczny w utworze o nazwie www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 5/8
onomatopeja, czyli właśnie dźwiękonaśladowczość; dalej maluje obraz świata, który podmiot liryczny ogląda przez zamazane deszczem szyby, na obraz składają się III wizje: 1. korowód mar idących pochodem przez ogród wśród płaczu i zawodzenia 2. niejasne wspomnienie pogrzebu, niespełnionej miłości, tragedii pożaru, płaczu ludzkiego 3. obraz diabła płaczącego na widok zniszczenia którego sam dokonał w pięknym ogrodzie część druga opisuje odchodzenie ludzi, bliższych i dalszych, lubianych i kochanych; nie mówi się wprost kto to, używa się wymiennie zaimków kto, ktoś; chodzi nie tylko o odchodzenie, ale i umieranie oraz rezygnację z drugiej osoby, rezygnację z uczucia www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 6/8
na rzecz nieczułości i niewrażliwości, a więc postawy bezpiecznej i ochronnej wobec siebie; takie ubezpieczanie się ma także głębszy wymiar: jest to rezygnacja z wyzwań, z aktywności, z kształtowania samego siebie, a więc Deszcz jesienny niejako przeczy idei czynu zawartej w Kowalu; podmiot liryczny mówi również o bezgranicznej samotności, w której teraz żyje; filozofii Nietzschego używał poeta w sposób przemyślany, aby za jej pomocą odgonić dekadencki klimat i poczucie niemocy; Leopold www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 7/8
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Ściąga eksperta Staff był tłumaczem tekstów tego filozofa, więc znal je świetnie i również dlatego odegrały one w jego życiu i twórczości ważną rolę ostatni- trzeci etap twórczości Staffa - nazywany okresem franciszkańskim www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 8/8