Załącznik do Strategii integracji i polityki społecznej dla miasta Opola na lata 2004 2015 MIEJSKI PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH DLA MIASTA OPOLA NA 2004 ROK WPROWADZENIE Podstawą prawną działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych jest ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 roku. Miejski program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych na 2004 rok jest adresowany do całej społeczności mieszkańców miasta Opola ze szczególnym uwzględnieniem młodego pokolenia. Ma słuŝyć zmniejszaniu szkód społecznych i ekonomicznych związanych z uŝywaniem i naduŝywaniem alkoholu, ochronie rodzin dotkniętych problemem alkoholowym przed marginalizacją społeczną. Nade wszystko ma słuŝyć przygotowaniu dzieci i młodzieŝy do trzeźwego zdrowego stylu Ŝycia, w którym będą oni zdolni kultywować wartości rodzinne oraz społeczne, a takŝe dąŝyć do zadowalającego statusu materialnego. Podstawowymi celami programu są: 1) zapobieganie powstawaniu nowych problemów alkoholowych, 2) zmniejszanie rozmiarów tych problemów, które aktualnie występują, 3) zwiększanie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z juŝ istniejącymi problemami. ROZDZIAŁ I 1. Lokalna diagnoza problemów alkoholowych Diagnozę problemów alkoholowych opracowano na podstawie danych statystycznych zgromadzonych przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Referat Zdrowia Urzędu Miasta Opola oraz informacji otrzymanych od niŝej wymienionych podmiotów: - Ośrodek Terapii UzaleŜnienia od Alkoholu przy Samodzielnym Wojewódzkim Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Branicach, - Wojewódzki Ośrodek Terapii UzaleŜnienia od Alkoholu i WspółuzaleŜnienia w Opolu, - Opolski Klub Abstynenta przy Wojewódzkim Ośrodku Terapii UzaleŜnienia od Alkoholu i WspółuzaleŜnienia, - Ośrodek Leczenia Odwykowego w Woskowicach Małych, - Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Opolu, - Miejski Ośrodek Pomocy Osobom Bezdomnym i UzaleŜnionym w Opolu, - Wydział Gospodarki i Promocji Miasta Urzędu Miasta Opola, - Stowarzyszenie śyjących w Trzeźwości A-Kwadrat z siedzibą w Opolu, - Komenda Miejska Policji w Opolu, - StraŜ Miejska w Opolu, - Prokuratura Rejonowa w Opolu.
NaduŜywanie alkoholu jest zjawiskiem, które powoduje szereg problemów społecznych i rodzi negatywne skutki w róŝnych obszarach Ŝycia osobistego i społecznego. Według danych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych szacuje się, iŝ w Opolu: liczba osób uzaleŝnionych od alkoholu stanowi ok. 2% populacji, co stanowi ok. 2600 osób, dorośli Ŝyjący w otoczeniu alkoholika (współmałŝonkowie, rodzice) to ok. 4% populacji, co stanowi ok. 5.200 osób, dzieci wychowujące się w rodzinach alkoholowych ok. 4% populacji, co stanowi ok. 5.200 osób, osoby pijące szkodliwie 5-7% populacji, co stanowi ok. 7.800 osób, ofiary przemocy domowej w rodzinach z problem alkoholowym to 2/3 osób dorosłych Ŝyjących w otoczeniu alkoholika oraz 2/3 dzieci wywodzących się z tych rodzin, co stanowi ok. 7.000 osób. 1) ALKOHOL A RODZINA Szkody wynikające z naduŝywania alkoholu występują w róŝnych obszarach naszej rzeczywistości. Nie moŝna ich uniknąć, ale moŝna zmniejszyć ich rozmiary i dotkliwość. Do najwaŝniejszych problemów społecznych wynikających ze spoŝywania i naduŝywania alkoholu naleŝy dezorganizacja Ŝycia rodzinnego. W 2003 roku z róŝnych form pomocy świadczonej przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie skorzystało 7440 rodzin. W 539 rodzinach (łącznie 1163 osoby) głównym powodem przyznania pomocy był alkoholizm występujący w rodzinie. Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych z siedzibą przy ul. śeromskiego 3 w 2003 roku prowadziła sprawy 78 osób uzaleŝnionych od alkoholu. Komisja przyjęła 60 nowych zgłoszeń o osobach uzaleŝnionych, do których wystosowała zaproszenia lub wezwania celem stawienia się na rozmowę motywującą do zaprzestania naduŝywania alkoholu lub poddania się leczeniu odwykowemu. Komisja skierowała 9 wniosków do Sądu Rodzinnego w celu wydania postanowienia o leczeniu odwykowym; 67 osób uzaleŝnionych i członków rodzin uzyskało porady lub zostało skierowanych do Wojewódzkiego Ośrodka Terapii UzaleŜnienia od Alkoholu i WspółuzaleŜnienia, 16 osób zadeklarowało chęć dobrowolnego podjęcia terapii odwykowej. W ramach akcji LATO 2003 Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie prowadził nabór dzieci kierowanych na bezpłatne kolonie profilaktyczne. W 2003 roku w pięciu 10-dniowych turnusach uczestniczyło 285 dzieci ze szkół podstawowych. Natomiast 180 dzieci ze szkół gimnazjalnych uczestniczyło w 4 turnusach 10-dniowych pn. Wakacje z przygodą w Zieleńcu. W Ośrodku Readaptacji Społecznej Szansa prowadzona była świetlica środowiskowa dla dzieci z rodzin zamieszkujących Ośrodek. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie udzielił 69 porad osobom uzaleŝnionym od alkoholu i 151 porad osobom współuzaleŝnionym członkom rodzin osób uzaleŝnionych. W ubiegłym roku na terenie miasta Opola nie były przeprowadzone kompleksowe badania społeczne na temat uŝywania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieŝy. JednakŜe w większości opolskich szkół realizacja szkolnych programów profilaktyki poprzedzona jest badaniami ankietowymi dotyczącymi postaw uczniów wobec ww. substancji. Wskazują one jednoznacznie, iŝ napoje alkoholowe są nadal najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną wśród młodzieŝy szkolnej, a wiek inicjacji alkoholowej obniŝa się. Niepokojącym jest równieŝ tendencyjny wzrost w zakresie uŝywania narkotyków. 2
2) PRZEMOC DOMOWA I INNE ZABURZENIA śycia RODZINNEGO Przemoc w rodzinie to kaŝde zamierzone i wykorzystujące przewagę sił działanie (lub zaniechanie) podejmowane w rodzinie przez jednego z jej członków przeciwko pozostałym, naruszające prawa i dobra osobiste jej członków, powodujące cierpienia i szkody. Przemoc w rodzinie jest zjawiskiem powszechnym, mimo to rzadko się ujawnia szczególnie w środowisku rodzinnym. Wielu ludzi jest nadal przekonanych, Ŝe mówienie o przemocy w rodzinie, o konieczności udzielania pomocy jej ofiarom, jest ingerowaniem w prywatność, nieuprawnionym wkraczaniem w intymność Ŝycia rodzinnego. Przemoc w rodzinie moŝe mieć miejsce we wszystkich warunkach społecznych. Nie zaleŝy to od statusu społecznego, ani od poziomu wykształcenia, ani od kondycji materialnej domowników. Trudno jest ustalić aktualne wskaźniki dotyczące przemocy. Jest to problem w duŝej mierze ukryty. Statystyki prowadzone w tym zakresie są bardzo ograniczone, a zgromadzone dane nie odzwierciedlają problemu. Przemoc w domu psychiczna, fizyczna i seksualna - stanowi bardzo powaŝny problem. Negatywne skutki przemocy dotyczą wszystkich członków rodziny. Najczęściej sprawcami przemocy są męŝczyźni, a ofiarami kobiety i dzieci. W 2003 roku opolska policja prowadziła dochodzenia w 103 sprawach o znęcanie się nad rodziną, w tym samym czasie przeprowadziła 4.407 interwencji domowych, gdzie często przyczyną przemocy była nietrzeźwość sprawców. Ośrodek Interwencji Kryzysowej przy Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie udzielił 395 porad dotyczących zjawiska przemocy domowej. Nocne Grupy Interwencyjne działały 184 razy w środowiskach domowych, w których miały miejsce akty przemocy. W 19 przypadkach udzielono interwencyjnego schronienia kobietom z dziećmi poszkodowanymi w wyniku przemocy domowej. Skierowano 5 wniosków do Sądu Rejonowego o odebranie bądź ograniczenie władzy rodzicielskiej. W 6 przypadkach powiadomiono Prokuraturę Rejonową o aktach przemocy domowej, 29 osobom zaproponowano udział w terapii dla sprawców przemocy, 14 dzieci objęto opieką terapeutyczną. Ośrodek prowadził program terapii grupowej dla kobiet ofiar przemocy domowej. 3) NIETRZEŹWOŚĆ W MIEJSCACH PUBLICZNYCH A PRZESTĘPSTWA I WYKROCZENIA W 2003 roku opolska policja skierowała do Sądu Rejonowego w Opolu IX Wydziału Grodzkiego Wykroczeniowego 234 wnioski spraw dotyczących przestępstw i wykroczeń popełnionych w związku z alkoholem. Odnotowano 146 spraw dotyczących zakłócenia porządku publicznego przez osoby będące pod wpływem alkoholu. Zatrzymano 397 kierowców prowadzących pojazdy pod wpływem alkoholu. StraŜ Miejska podjęła ogółem 452 interwencje wobec osób będących pod wpływem alkoholu. Do Izby Wytrzeźwień przewieziono 152 nietrzeźwe osoby, nałoŝono 54 mandaty karne na łączną sumę 2.110 zł, a do Sądu Rejonowego skierowano 20 wniosków dotyczących spraw związanych z alkoholem. Prokuratura Rejonowa w Opolu skierowała 15 wniosków do Sądu Rejonowego o objęcie osób uzaleŝnionych leczeniem odwykowym oraz 371 akty oskarŝenia o kierowanie pojazdami mechanicznymi w stanie nietrzeźwym i 411 aktów oskarŝenia o kierowanie w stanie nietrzeźwym rowerami. 3
W Izbie Wytrzeźwień będącej od 1 listopada 2003 roku w strukturze Miejskiego Ośrodka Pomocy Osobom Bezdomnym i UzaleŜnionym przebywało ogółem 1.815 pacjentów. Wyszczególnienie Ogółem pobyty osoby Osoby, które przebywały w Izbie Wytrzeźwień 1815 1219 Dorośli powyŝej 18 lat MęŜczyźni 1789 1194 Kobiety - - Małoletni do 18 lat Chłopcy 26 25 Dziewczęta - - Osoby, które przebywały Drugi raz 272 136 w Izbie Wytrzeźwień Więcej niŝ 2 razy 560 100 Osoby będące w wieku 19-24 lat 152 139 25-29 lat 153 115 30-49 lat 977 613 50 lat i więcej 507 327 Osoby czynne zawodowo Osoby bierne zawodowo Pracownicy na Robotniczych 166 119 stanowiskach Nierobotniczych 38 26 Pracujący na własny rachunek 35 31 Pozostali - - Studenci i uczniowie 46 40 Emeryci i renciści 68 54 Pozostali 1462 949 wśród osób przebywających w noclegowni będącej od dnia 1 listopada 2003 roku w strukturze Miejskiego Ośrodka Pomocy Osobom Bezdomnym i UzaleŜnionym w Opolu w ciągu dwóch miesięcy 2003 roku przebywało 41 osób naduŝywających alkoholu, w tym 5 kobiet i 36 męŝczyzn. 4) ALKOHOL A ZDROWIE Osoby uzaleŝnione od alkoholu i współuzaleŝnione mogą korzystać z oferty leczniczej: 1) Wojewódzkiego Ośrodka Terapii UzaleŜnienia i WspółuzaleŜnienia w Opolu, 2) Ośrodka Leczenia Odwykowego w Woskowicach Małych, 3) Ośrodka Terapii UzaleŜnienia od Alkoholu przy Samodzielnym Wojewódzkim Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Branicach. Na terenie miasta Opola funkcjonuje 8 grup samopomocowych AA i 1 grupa Al.-Anon, na spotkania uczęszcza ok. 150 osób. W mityngach osób uzaleŝnionych (grupy AA) w Opolskim Klubie Abstynenta udział brało średnio w miesiącu ok. 40 osób (okresowo ok. 60 osób), w spotkaniach grupy Al.-Anon średnio w miesiącu ok. 20 osób (niesystematycznie ok. 40 osób), podjęto próbę stworzenia grupy DDA (Dzieci Dorosłych Alkoholików), w której początkowo udział brało kilkanaście osób z wyraźną tendencją wzrostową. W Ośrodku Leczenia Odwykowego w Woskowicach Małych na oddziale odwykowym leczonych było 79 pacjentów z terenu miasta Opola, w tym 67 zrealizowało terapię ze skutkiem pozytywnym, natomiast 12 nie ukończyło leczenia. W Ośrodku Terapii UzaleŜnienia od Alkoholu w Branicach leczonych było 50 pacjentów, z terenu miasta Opola, z których 29 ukończyło terapię odwykową. 4
W Wojewódzkim Ośrodku Terapii UzaleŜnienia od Alkoholu i WspółuzaleŜnienia leczyło się 486 pacjentów z terenu miasta Opola. Lp. Wyszczególnienie Ogółem w tym osoby % ogółu z Opola 1. Liczba osób leczących się 914 486 53 2. Osoby uzaleŝnione 547 289 53 3. Osoby współuzaleŝnione 164 74 45 4. DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholików) 34 18 53 5) RYNEK ALKOHOLOWY Zezwolenia na sprzedaŝ napojów alkoholowych wydawane są zgodnie z uchwałą nr XV/133/03 Rady Miasta Opola z dnia 26 czerwca 2003 roku zmienionej uchwałą nr XVIII/147/03 Rady Miasta Opola z dnia 18 września 2003 roku w sprawie ustalenia liczby punktów sprzedaŝy napojów alkoholowych zawierających powyŝej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa), przeznaczonych do spoŝycia poza miejscem sprzedaŝy, jak i w miejscu sprzedaŝy, zasad usytuowania miejsc sprzedaŝy napojów alkoholowych na terenie miasta Opola i w sprawie wprowadzenia sprzedaŝy, podawania, spoŝywania oraz wnoszenia napojów alkoholowych w niektórych miejscach i obiektach na terenie Opola Punkty sprzedaŝy napojów alkoholowych: Ogółem: Punkty objęte limitem Punkty nie objęte limitem (tylko piwo) Ogółem w tym: 402 294 108 Przeznaczone do spoŝycia poza miejscem sprzedaŝy 226 160 66 Przeznaczone do spoŝycia w miejscu sprzedaŝy 176 134 42 Liczba wydanych zezwoleń na sprzedaŝ napojów alkoholowych przeznaczonych do spoŝycia poza miejscem sprzedaŝy o zawartości alkoholu: - do 4,5% oraz piwo 221 - powyŝej 4,5% do 18% - 160 - powyŝej 18% - 147 Liczba wydanych zezwoleń na sprzedaŝ napojów alkoholowych przeznaczonych do spoŝycia w miejscu sprzedaŝy o zawartości alkoholu: - do 4,5% oraz piwo 176 - powyŝej 4,5% do 18% - 109 - powyŝej 18% - 124 5
Placówki handlowe liczba punktów sprzedaŝy napojów alkoholowych posiadających wyłącznie zezwolenia: - do 4,5% alkoholu oraz piwo (A) 66 - powyŝej 4,5% do 18 % (B) 4 - powyŝej 18% (C) 0 - do 4,5% alkoholu oraz piwo i powyŝej 4,5% do 18% alkoholu (AB) 8 - powyŝej 4,5% alkoholu do 18% alkoholu i powyŝej 18% (BC) 1 - do 4,5% oraz piwo i powyŝej 18% alkoholu (AC) - 0 - do 4,5% alkoholu oraz piwo, powyŝej 4,5% do 18% alkoholu oraz powyŝej 18% alkoholu (ABC) - 147 Placówki gastronomiczne liczba punktów sprzedaŝy napojów alkoholowych posiadających wyłącznie zezwolenia: - do 4,5% alkoholu oraz piwo (A) 42 - powyŝej 4,5% do 18% alkoholu (B) 0 - powyŝej 18% (C) 0 - do 4,5% alkoholu oraz piwo i powyŝej 4,5% do 18% alkoholu (AB) 10 - powyŝej 4,5% alkoholu do 18% alkoholu i powyŝej 18% (BC) 0 - do 4,5% alkoholu oraz piwo i powyŝej 18% alkoholu (AC) - 25 - do 4,5% alkoholu oraz piwo, powyŝej 4,5% do 18% alkoholu oraz powyŝej 18% alkoholu (ABC) - 99 Podsumowanie: Według badań przeprowadzonych przez Sopocką Pracownię Badań Społecznych na zlecenie Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych obniŝenie w 2003 roku akcyzy na napoje zwierające powyŝej 18% alkoholu i inne wyroby spirytusowe spowodowało wzrost ich spoŝycia w całej strukturze spoŝycia alkoholi. W 2002 roku piwo stanowiło 52% wszystkich wypijanych alkoholi, wino 9%, a wódka i inne napoje spirytusowe stanowiły 39%. W czerwcu 2003 roku piwo stanowiło juŝ 48%, a napoje spirytusowe 44%. Udział wina jest stały. Zwiększyła się częstotliwość picia alkoholu oraz powiększyła się grupa pijących ponad 12 l alkoholu rocznie, wśród której przewaŝają męŝczyźni. Wzrósł z 9,6% do 27,5% odsetek męŝczyzn uczniów lub studentów, którzy piją powyŝej 12 litrów czystego alkoholu rocznie. Wszystko to moŝe oznaczać wzrost problemów zdrowotnych i społecznych związanych z alkoholem. Dotychczasowe doświadczenia związane z realizacją Miejskiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz analiza danych statystycznych obrazujących stan problemów alkoholowych w naszym mieście wskazują na uŝyteczność i rozwój nw. kierunków działań w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych: 1) upowszechnianie nowoczesnych form profilaktyki szkolnej, rodzinnej i środowiskowej, 2) budowanie skutecznych form kontroli prawnej i społecznej nad szkodliwymi formami postępowania osób naduŝywających alkohol w szczególności przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 3) zwiększanie skuteczności i dostępności terapii w zakresie nowoczesnych strategii i metod rozwiązania problemów alkoholowych, 4) wspieranie działań podejmowanych przez organizacje pozarządowe i środowiska samopomocowe ukierunkowane na profilaktykę i redukcję szkód występujących w związku z problemem alkoholowym, 5) szkolenie profesjonalistów w zakresie nowoczesnych metod rozwiązywania problemów alkoholowych. 6
ROZDZIAŁ II Zadania Miejskiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych Zadanie 1. Zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzaleŝnionych od alkoholu 1. Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 1) Działalność Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych a) podejmowanie czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzaleŝnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie leczenia odwykowego, b) praca terapeutyczna nad motywacją do podjęcia leczenia osób uzaleŝnionych oraz realizacja programów pomocy dla młodzieŝy uŝywającej napojów alkoholowych w połączeniu z innymi środkami psychoaktywnymi, c) prowadzenie działalności związanej z opiniowaniem zgodności lokalizacji punktu sprzedaŝy alkoholu z uchwałami Rady Miasta Opola, d) współpraca z podmiotami nie naleŝącymi do sektora finansów publicznych, e) inicjowanie działań lokalnych w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych, f) kontrolowanie przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwolenia na sprzedaŝ napojów alkoholowych (zgodnie z art. 18 ust. 8 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi), g) gromadzenie danych dotyczących problemów alkoholowych na terenie miasta Opola, h) prowadzenie ewidencji osób uzaleŝnionych i współuzaleŝnionych. 2) Zasady wynagradzania członków Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych a) członkowie Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych otrzymują wynagrodzenie za udział w posiedzeniu Komisji w wysokości 10% obowiązującego najniŝszego wynagrodzenia za pracę ustalonego przez Radę Ministrów, b) suma wynagrodzeń wypłaconych członkom Komisji nie moŝe przekroczyć środków finansowych przewidzianych w budŝecie komisji na dany rok. 2. Wspieranie działalności Opolskiego Klubu Abstynenta Otwarte Drzwi. REALIZATOR: Wojewódzki Ośrodek Terapii UzaleŜnienia i WspółuzaleŜnienia 3. Prowadzenie stałych dyŝurów w opolskim Areszcie Śledczym z zakresu pomocy osobom uzaleŝnionym. REALIZATOR: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie 4. Rozwijanie działalności Centrum Wolontariatu świadczącego bezpłatną pomoc w środowisku rodzinnym. REALIZATOR: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie 5. Dofinansowanie programów psychoterapii grupowej dla osób uzaleŝnionych i współuzaleŝnionych, w tym Program Osobistego Rozwoju, StrzyŜyna, maratony terapeutyczne. REALIZATOR: Wojewódzki Ośrodek Terapii UzaleŜnienia i WspółuzaleŜnienia 7
Zadanie 2. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie 1. Kontynuacja działalności w Ośrodku Interwencji Kryzysowej WEEKENDOWEGO TELEFONU ZAUFANIA prowadzonego przez specjalistów z zakresu przeciwdziałania alkoholizmowi i przemocy w rodzinie oraz innych dysfunkcji. REALIZATOR: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie 2. Kontynuacja prowadzenia NOCNYCH GRUP INTERWENCYJNYCH skierowanych na bezpośrednie udzielanie pomocy osobom doświadczającym przemocy. REALIZATOR: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie 3. Prowadzenie poradnictwa prawno socjalnego dla osób z problemem alkoholowym, ich rodzin i ofiar przemocy. REALIZATOR: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie 4. Realizacja programu dla sprawców przemocy domowej. REALIZATOR: Wojewódzki Ośrodek Terapii UzaleŜnienia i WspółuzaleŜnienia 5. Realizacja programu pracy z grupą wsparcia dla osób opuszczających Areszt Śledczy i Zakład Karny w Opolu. REALIZATOR: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie Zadanie 3. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieŝy, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a takŝe działań na rzecz doŝywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych 1. Wspieranie i finansowanie innowacyjnych programów szkolnych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów uzaleŝnień opracowanych i realizowanych na terenie szkół przez nauczycieli. Lp. Jednostka Zadanie/program 1. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5 Opole, ul. mjr Hubala 2 Program profilaktyczno-wychowawczy pn. Pokój serdecznych spotkań 2. Program pn. Przeciwko agresji 3. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 24 Opole, ul. Gorzołki 8 Szkoła dla rodziców 4. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 29 Opole, ul. Szarych Szeregów 1 5. Publiczne Gimnazjum nr 1 Opole, ul. mjr Hubala 2 6. Publiczne Gimnazjum nr 6 Opole, ul. Powstańców Śl. 19 Poznaj prawdę o Alkoholu i narkotykach narkomanii zajęcia socjoterapeutyczne, projekcje filmowe i spektakle teatralne, prelekcje dla rodziców narkomanii Kształtowanie umiejętności Ŝyciowych uczniów 8
7. Publiczne Gimnazjum nr 7 Opole, ul. Oleska 68 Szkolny program profilaktyczny prelekcje dla uczniów i rodziców, spektakle teatralne 8. Publiczne Liceum Ogólnokształcące nr I Opole, ul. Licealna 3 9. Publiczne Liceum Ogólnokształcące nr II Opole, ul. Pułaskiego 3 10. Zespół Szkół Ogólnokształcących Telefon Zaufania 11. Opole, ul. Duboisa 28 W drodze na szczyt 12. Zespół Szkół im. Prymasa Tysiąclecia Stefana Kardynała Wyszyńskiego Opole, ul. Kościuszki 14 13. Zespół Szkół Ekonomicznych Opole, ul. Kościuszki 43 14. Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących Opole, ul. Hallera 6 15. Zespół Szkół Elektrycznych Opole, ul. Kościuszki 39 16. Zespół Szkół Zawodowych Opole, ul. Struga 16 17. Zespół Szkół Zawodowych nr 3 Opole, ul. Torowa 5 18. Zespół Szkół Zawodowych nr 4 Opole, ul. Hallera 4 narkomanii zajęcia socjoterapeutyczne Mówię NIE program ARION narkomanii NOE, organizacja szkolnych konfrontacji teatralnych narkomanii warsztaty komunikacji interpersonalnej dla uczniów narkomanii prelekcje dla uczniów, warsztaty, integracyjne rajdy młodzieŝowe narkomanii UzaleŜnienie, co to jest i jak wpływa na człowieka, Kształtowanie umiejętności porozumiewania się narkomanii działalność informacyjna dla uczniów i rodziców w formie warsztatów i treningów interpersonalnych narkomanii Szkoła wolna od uzaleŝnień narkomanii prelekcje i warsztaty narkomanii budowanie atmosfery zaufania i bezpieczeństwa u uczniów, nauczycieli i rodziców 2. Prowadzenie i finansowanie świetlic profilaktycznych, socjoterapeutycznych i terapeutycznych dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym oraz rozwój sieci szkolnych pracowni profilaktyczno-wychowawczych. Lp. Jednostka Świetlica/pracownia 1. Publiczne Przedszkole nr 14 Środowiskowa świetlica socjoterapeutyczna Opole, ul. Mickiewicza 3 2. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2 Opole, ul. Katowicka 35 3. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 8 Opole, ul. Bończyka 8 Świetlica terapeutyczna Świetliki Kubuś 9
4. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 10 Opole, ul. Wróblewskiego 7 5. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 15 Opole, ul. Małopolska 20 6. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 16 Opole, ul. Nałkowskiej 16 7. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 18 Opole, ul. 1 Maja 145 8. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 20 Opole, ul. Grudzicka 48 9. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 24 Opole, ul. Gorzołki 8 10. Publiczna Szkoła Podstawowa nr 27 Opole, ul. Olimpijska 2 Świetlica środowiskowo-szkolna Świetlica profilaktyczna 11. Publiczne Gimnazjum nr 2 Opole, ul. Reymonta 43 Dziupla 12. Szkolna Pracownia Socjoterapeutyczna 13. Publiczne Gimnazjum nr 3 Opole, ul. Lelewela 9 14. Publiczne Gimnazjum nr 4 Opole, ul. 1 Maja 145 15. Publiczne Gimnazjum nr 6 Opole, ul. Powstańców Śląskich 19 16. Publiczne Gimnazjum nr 8 Opole, ul. Koszyka 21 17. Szkoła Podstawowa Społeczna TAK Opole, ul. Barlickiego 5 Pracownia profilaktyczna Świetlica środowiskowa 3. Podejmowanie działań na rzecz doŝywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych. REALIZATOR: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Wydział Oświaty Urzędu Miasta Opola, szkoły podstawowe i gimnazja realizujące program 4. Współudział w realizacji programów profilaktycznych w placówkach kulturalno-oświatowych i opiekuńczo-wychowawczych. Lp. Jednostka Program/zadanie 1. Środowiskowy Dom Samopomocy dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi Opole, ul. Stoińskiego 8 Program pn. Porozumienie bez nałogów i przemocy 10
2. Dom Dziecka Opole, ul. Powstańców Śląskich 14 3. Galeria Sztuki Współczesnej Opole, Plac Teatralny 12 narkomanii zajęcia warsztatowe z terapeutą i organizacja zajęć sportowych Twórczość plastyczna jako forma zajęć alternatywnych w profilaktyce i terapii 4. Miejska Poradnia Psychologiczno- Weekendowy program profilaktyczny realizowany Pedagogiczna w ramach grupy wsparcia dla młodzieŝy Opole, ul. Niedziałkowskiego 9a niepełnosprawnej i jej rówieśników bez problemów zdrowotnych 5. Psychoedukacyjny program wspierający ucznia w jego problemach emocjonalnych Moje emocje pomagają mi 6. Pogotowie Opiekuńcze Opole, ul. Dambonia 3 7. MłodzieŜowy Dom Kultury Bezpieczne Wychowanie Opole, ul. Strzelców Bytomskich 1 8. Nie biorę narkomanii prowadzenie działań socjoterapeutycznoprofilaktycznych 5. Organizacja i finansowanie kolonii i obozów letnich posiadających w programie zajęcia profilaktyczno-terapeutyczne w zakresie rozwiązywania problemów uzaleŝnień REALIZATOR: Wydział Oświaty Urzędu Miasta Opola, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Międzyszkolny Ośrodek Sportowy 6. Współudział w organizowaniu kampanii informacyjno-edukacyjnych oraz imprez dla dzieci i młodzieŝy promujących atrakcyjność trzeźwego i zdrowego stylu Ŝycia. REALIZATOR: wszyscy uczestnicy programu 7. Organizacja i dofinansowanie udziału w szkoleniach i kursach specjalistycznych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów uzaleŝnień, pomocy psychospołecznej, ochrony przed przemocą w rodzinie. REALIZATOR: Miejski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli i inne ośrodki szkolące 8. Tworzenie alternatywnych miejsc spędzania czasu wolnego dzieci i młodzieŝy REALIZATOR: Wydział Lokalowy Urzędu Miasta Opola 9. Wydawanie i zakup materiałów informacyjnych, edukacyjnych i promocyjnych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów uzaleŝnień. 10. Przeprowadzenie kompleksowych badań społecznych w zakresie problemów alkoholowych i narkotykowych występujących na terenie miasta Opola. 11. Tworzenie dzieciom i młodzieŝy warunków do stylu Ŝycia bez uzaleŝnień REALIZATOR: Miejski Zarząd Obiektów Rekreacyjnych 11
Zadanie 4. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, słuŝącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych zadania zlecone jednostkom podległym Urzędowi Miasta Opola 1. Realizacja programu Jestem człowiekiem i chcę pozostać człowiekiem. REALIZATOR: Miejski Ośrodek Pomocy Osobom Bezdomnym i UzaleŜnionym Opole, ul. ks. J. Popiełuszki 18 2. Dofinansowanie systemu monitorowania miejsc na terenie miasta Opola szczególnie zagroŝonych pod względem bezpieczeństwa z uwagi na alkoholizm i wandalizm. REALIZATOR: Wydział Zarządzania Kryzysowego, Ochrony Ludności i Spraw Obronnych Urzędu Miasta Opola, StraŜ Miejska zadania zlecone organizacjom pozarządowym 3. Zlecanie organizacjom pozarządowym realizację zadań publicznych: 1) w zakresie udzielania rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie a) wspieranie profesjonalnych programów pomocy dla dorosłych ofiar przemocy w rodzinie, b) wspieranie interdyscyplinarnych programów pomocy dla dzieci ofiar przemocy oraz ich rodziców niekrzywdzących, c) wspieranie programów terapeutycznych dla sprawców przemocy domowej; 2) w zakresie prowadzenia profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieŝy, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a takŝe działań na rzecz doŝywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczowychowawczych i socjoterapeutycznych a) realizacja kompleksowych programów profilaktycznych i psychoedukacyjnych dla grup dzieci i młodzieŝy w placówkach oświatowych i poza nimi, b) prowadzenie świetlic socjoterapeutycznych, środowiskowych i placówek wsparcia dziennego zapewniających niezbędną pomoc i opiekę dzieciom i młodzieŝy ze środowisk zagroŝonych problemem uzaleŝnień, c) podejmowanie działań na rzecz włączenia rodziców w programy profilaktyczne - Szkoła dla rodziców ; 4) w zakresie rozwijania idei wolontariatu. REALIZATOR: podmioty wyłonione w drodze otwartego konkursu ofert. Zadanie 5 Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 i 15 ustawy oraz występowaniem przed sądem w charakterze oskarŝyciela publicznego. 1. Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem zakazu reklamy i promocji napojów alkoholowych oraz sprzedaŝy alkoholu nieletnim, nietrzeźwym i pod zastaw. 2. Występowanie przed sądem w charakterze oskarŝyciela publicznego. 12
Zadanie 6 Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej 1. Realizacja programów reintegracji zawodowej skierowanych do osób uzaleŝnionych od alkoholu po zakończeniu programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego. REALIZATOR: podmiot wyłoniony w drodze otwartego konkursu ofert. 2. Utworzenie i finansowanie Centrum Integracji Społecznej. REALIZATOR: podmiot wyłoniony w drodze otwartego konkursu ofert. 3. Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie klubów integracji społecznej. REALIZATOR: podmiot wyłoniony w drodze otwartego konkursu ofert. 13