7. GOSPODARKA ODPADAMI 7.1. Ogólna charakterystyka i ocena stanu aktualnego 7.1.1. Odpady komunalne Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r., Nr 39, poz. 251 z późn. zm.) odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych (art. 3, ust. 3, p. 4). Głównym źródłem powstawania odpadów komunalnych związanych z działalnością bytową człowieka są przede wszystkim gospodarstwa domowe oraz obiekty użyteczności publicznej (infrastruktura). Określenia stanu aktualnego gospodarki odpadami komunalnymi (stan na dzień 31 grudnia 2008 r.) dokonano przez analizę informacji uzyskanych przede wszystkim w Urzędzie Miasta Trzebini oraz na podstawie informacji zawartych w Sprawozdaniu z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Trzebinia za okres lat 2007 2008 (Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk, Kraków, kwiecień 2009 r.). Aktualny sposób prowadzenia gospodarki odpadami komunalnymi Gospodarka odpadami komunalnymi w gminie Trzebinia jest prowadzona zgodnie z: Planem Gospodarki Odpadami dla Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża i Trzebini Gospodarka Komunalna, który został przyjęty uchwałą nr 14/2005 Zgromadzenia Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża, Trzebini Gospodarka Komunalna z dnia 12 października 2005 r. Regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie Miasta i Gminy Trzebinia (uchwała Nr XLVI/674/IV/2006 Rady Miasta w Trzebini z dnia 8 grudnia 2006 r.). Zorganizowanym zbieraniem odpadów na terenie gminy Trzebinia w 2008 r. zostało objętych 100% mieszkańców na zasadzie umów indywidualnych z właścicielami posesji. Zbieraniem odpadów komunalnych z terenu gminy Trzebinia zajmują się 3 firmy: Usługi Komunalne Trzebinia Sp. z o.o., MPO Sp. z o.o. Jaworzno, Powszechna Spółdzielnia Mieszkaniowa Chrzanów. Zebrane niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne wraz z odpadami wielkogabarytowymi, składowane są na składowisku odpadów komunalnych w Trzebini (ul. Piłsudskiego). Selektywne zbieranie odpadów odbywa się poprzez udostępnienie zestawów pojemników znajdujących się w miejscach o największym nasileniu ruchu oraz zestawów worków w przypadku właścicieli domów jednorodzinnych. Selektywnym zbieraniem odpadów jest objęte 100% mieszkańców gminy Trzebinia. 107
Ww. firmy z terenu miasta i gminy Trzebinia zebrały: w 2007 r. 5 990,25 Mg, w 2008 r. 6 820,75 Mg odpadów komunalnych zmieszanych, segregowanych i wielogabarytowych (łącznie). Nastąpił 12%-owy wzrost ilości zebranych odpadów 2008 r. w porównaniu do ilości odpadów zebranych w 2007 r. W tabelach 7-1 i 7-2 przedstawiono ilości zebranych odpadów w latach 2007 2008. Co roku gmina organizuje zbiórkę odpadów wielkogabarytowych. Na terenie sołectw i osiedli wyznaczono miejsca tymczasowego składowania odpadów wielkogabarytowych dla mieszkańców. Na terenach będących własnością gminy powstają dzikie wysypiska głównie gruzu budowlanego, odpadów komunalnych i tekstyliów. Corocznie gmina zabezpiecza odpowiednie środki na bieżącą ich likwidację. 108
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska Tabela 7-1 Ilość zebranych odpadów komunalnych (grupa 20) z terenu miasta i gminy Trzebinia w latach 2007 2008 (na podstawie danych zawartych w Sprawozdaniu z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Trzebinia za okres lat 2007 2008 ) Ilość odpadów zebranych przez firmę [Mg] Odpady razem Usługi Komunalne Powszechna Spółdzielnia Lp. Rodzaj odpadów MPO Sp. z o.o. Jaworzno [Mg] Trzebinia Sp. z o.o. Mieszkaniowa Chrzanów 2007 2008 2007 2008 2007 2008 2007 2008 1. Odpady stałe niesegregowane 20 03 01 4 411,38 5 013,90 662,71 721,18 538,9 624,26 5 612,99 6 359,34 Odpady stałe szkło 117,28 189,09 - - - - 117,28 189,09 segregowane makulatura 47,705 42,70 - - - - 47,705 42,7 2. tworzywa 16,97 60,41 - - - - sztuczne 16,97 60,41 razem 181,96 292,2 - - - - 181,96 292,2 3. Odpady wielkogabarytowe 20 03 07 108,20 82,48 - - 87,1 86,73 195,3 169,21 4. Razem odpady gr. 20 4 701,54 5 388,58 662,71 721,18 626,00 710,99 5 990,25 6 820,75 109
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska Tabela 7-2 Ilość zebranych pozostałych odpadów z terenu miasta i gminy Trzebinia w latach 2007 2008 (na podstawie danych zawartych w Sprawozdaniu z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Trzebinia za okres lat 2007 2008 ) Lp. 1. Rodzaj odpadów Zmieszane odpady z budowy 17 09 04 Usługi Komunalne Trzebinia Sp. z o.o. Ilość odpadów zebranych przez firmę [Mg] MPO Sp. z o.o. Jaworzno Powszechna Spółdzielnia Mieszkaniowa Chrzanów Odpady razem [Mg] 2007 2008 2007 2008 2007 2008 2007 2008 21,10 21,10 2. Gruz ceglany 17 01 02 13,32 3,26 13,32 3,26 3. Gleba, ziemia 17 05 04 2,20 2,20 4. Odpady z betonu 17 01 01 3,72 3,72 5. Przeterminowane leki (Nowista) 0,24 0,30 6. Padłe zwierzęta (Plama Jan Michalski, 0,96 Racławice 91) 7. Odpady zawierające azbest 1 17* 17 06 05 450,30 5,00 5,0 450,30** 8. Ogółem 450,3 41,62 6,98 41,86 458,54 *Jednostka Ratownictwa Chemicznego Tarnów miejsce unieszkodliwienia odpadów: składowisko w Tarnowie ** Usługi Komunalne Trzebinia miejsce unieszkodliwienia odpadów: składowisko w Rzędowie (gm. Tuczępy) 110
Instalacje, w tym składowiska odpadów Na terenie gminy Trzebinia nie ma instalacji do odzysku i segregacji odpadów komunalnych. Niesegregowane odpady komunalne (20 03 01), odpady wielkogabarytowe (20 03 07) oraz pozostałe odpady o kodach 20 03 03, 20 03 06, są przekazywane do unieszkodliwiania na składowisko odpadów komunalnych w Trzebini, ul. Piłsudskiego. Właścicielem tego składowiska jest firma Usługi Komunalne, Trzebinia Sp. z o.o. (Rynek 18, 32-540 Trzebinia). Unieszkodliwianie odpadów Procesom unieszkodliwiania, poprzez składowanie (D5) na składowisku odpadów komunalnych w Trzebini w 2007 r. poddano 15 588,29 Mg, a w 2008 r. - 18 936,23 Mg odpadów komunalnych. W 2007 r. poddano składowaniu 4 411,38 Mg odpadów komunalnych pochodzących z terenu gminy Trzebinia, a w 2008 r. - 5 013,90 Mg odpadów. W tabeli 7-3 przedstawiono zestawienie ilości i rodzajów odpadów komunalnych poddanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania na terenie gminy Trzebinia w latach 2007-2008 (wg Wojewódzkiego Systemu Odpadowego (WSO)). Tabela 7-3 Ilości i rodzaje odpadów komunalnych poddanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania na terenie gminy Trzebinia w latach 2007-2008 (na podstawie danych zawartych w Sprawozdaniu z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Trzebinia za okres lat 2007 2008 ) Lp. kod odpadu Masa [Mg] 2007 r. 2008 r. Oznaczenie procesu Masa [Mg] unieszkodliwiania Oznaczenie procesu unieszkodliwiania 1. 20 03 01 14 316,20 D5 15 058,57 D5 2. 20 03 03 154,00 D5 213,17 D5 3. 20 03 06 536,20 D5 679,84 D5 4. 20 03 07 272,20 D5 187,19 D5 razem 15 278,6-16 138,77 - Zebrane, przez firmę Nowista, przeterminowane leki przekazywane są do Pogotowia Sanitarno-Epidemiologicznego NOWISTA w Bielsku- Białej. Zebrane w 2007 r., w ramach programu usuwania azbestu z terenu gminy Trzebinia, odpady zawierające azbest wywieziono, do unieszkodliwienia, na składowisko odpadów niebezpiecznych Jednostki Ratownictwa Chemicznego w Tarnowie. Natomiast zebrane w 2008 r. odpady zawierające azbest unieszkodliwiono na składowisku odpadów niebezpiecznych w Rzędowie (gmina Tuczępy, powiat buski, województwo świętokrzyskie). 111
7.1.2. Odpady z sektora gospodarczego W 2008 r. na terenie gminy Trzebinia wytworzono 850 tys. Mg odpadów z sektora gospodarczego. Największa ilość wytworzonych odpadów stanowiły odpady pochodzące z sektora wydobywczego (gr. 01) w ilości 838,5 tys. Mg. W tabeli 7-4 przedstawiono ilości i rodzaje odpadów z sektora gospodarczego wytworzonych na terenie gminy Trzebinia w 2008 r. Tabela 7-4 Ilości i rodzaje odpadów z sektora gospodarczego wytworzonych na terenie gminy Trzebinia w 2008 r. (na podstawie danych zawartych w Sprawozdaniu z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Trzebinia za okres lat 2007 2008 ) Lp. podgrupa wg Katalogu odpadów Ilość [Mg] 1. 01 03 838 469,3 2. 05 01 733,7 3. 06 02 0,3 4. 07 02 37,2 5. 08 03 0,1 6. 10 03 0,7 7. 10 07 0,3 8. 10 10 51,5 9. 10 13 8 912,0 10. 13 01 0,3 11. 13 02 19,7 12. 13 07 0,1 13. 15 01 25,6 14. 15 02 40,5 15. 16 01 144,2 16. 16 02 4,2 17. 16 05 1,2 18. 16 06 8,9 19. 16 08 0,1 20. 16 11 0,1 21. 17 04 772,1 22. 17 06 7,6 23. 19 08 182,6 24. 19 13 1 050,0 razem: 850 462,3 W tabelach 7-5 i 7-6 przedstawiono ilości i rodzaje odpadów z wyłączeniem odpadów komunalnych) poddanych odpowiednio poszczególnym procesom unieszkodliwiania i poszczególnym procesom odzysku na terenie gminy Trzebinia w 2008 r. Procesom unieszkodliwiania poddano w 2008 r. łącznie 12 tys. Mg odpadów, a procesom odzysku łącznie 16 tys. Mg odpadów. 112
Tabela 7-5 Ilości i rodzaje odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych) poddanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania na terenie gminy Trzebinia w 2008 r. (na podstawie danych zawartych w Sprawozdaniu z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Trzebinia za okres lat 2007 2008 ) Lp. Kod odpadu Ilość [Mg] Oznaczenie procesu unieszkodliwiania 1. 13 05 07* 9 379,6 D9 2. 19 08 01 185,2 D5 3. 19 08 02 462,3 D5 4. 19 12 12 2 149,9 D5 razem: 12 177,0 - * odpady niebezpieczne Tabela 7-6 Ilości i rodzaje odpadów (z wyłączeniem odpadów komunalnych) poddanych poszczególnym procesom odzysku na terenie gminy Trzebinia w 2008 r. (na podstawie danych zawartych w Sprawozdaniu z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Trzebinia za okres lat 2007 2008 ) Lp. Kod odpadu Ilość [Mg] Oznaczenie procesu odzysku 1. 10 13 06 8 912,0 R14 2. 12 01 99 9,8 R14 3. 15 01 04 454,6 R14 4. 16 01 03 142,0 R14 5. 16 01 04* 103,4 R14 6. 17 01 01 935,4 R14 7. 17 01 02 1 499,9 R14 8. 17 04 02 895,5 R14 9. 17 05 04 1 070,1 R14 10. 17 06 04 559,3 R14 11. 17 09 04 998,4 R14 12. 19 08 05 368,8 R14 13. 19 08 10* 123,4 R14 razem 16 072,6 - * odpady niebezpieczne 7.1.3. Edukacja ekologiczna Gmina aktywnie prowadzi edukację w zakresie gospodarki odpadami. Organizowane są konkursy gminne, sporządzane ulotki i inne materiały, szkolenia, pogadanki. W ramach programu realizowanego przez gminę Trzebinia oraz Centrum Informacji Ekologicznej powiatu chrzanowskiego, co roku organizowany jest Dzień Ziemi, obchodzony 22 kwietnia. W ramach tego dnia ogłoszono dla szkół konkursy tematyczne, m.in. Quiz przyrodniczy, Sposoby zapobiegania zmianom klimatycznym, Skutki globalnych zmian klimatycznych. W trakcie każdej z imprez prezentowane są wszystkie prace uczniów biorących udział w konkursach. Każdy wyróżniony uczeń dostaje nagrodę książkową, a cała szkoła ozdobne drzewko do posadzenia w pobliżu szkoły. 113
W ramach programu wydawany jest również bezpłatny miesięcznik EKOWIEŚCI. Na stronach tego miesięcznika propagowana jest selektywna zbiórka odpadów. W latach 2007-2008 kontynuowano akcję Sprzątanie świata, w której to szkoły, przedszkola i inne organizacje uczestniczyły w akcji oczyszczania terenu gminy Trzebinia. Oprócz programów dotyczących gospodarki odpadami gmina prowadzi również programy ekologiczne dotyczące ochrony środowiska tj.: Program Zielona Przyszłość, Program Zielone Wrota, Program Z szacunkiem czynimy sobie Ziemię poddaną Zielone Perły Trzebini, Geologiczna ścieżka dydaktyczna, Ścieżka rowerowa w Lgocie. 7.2. Identyfikacja problemów brak zorganizowanego systemu zbierania odpadów biodegradowalnych, brak zorganizowanego systemu zbierania odpadów niebezpiecznych oraz brak Gminnego Punktu Zbierania Odpadów Niebezpiecznych, ciągłe odradzanie się tzw. dzikich wysypisk odpadów na terenie gminy. 7.3. Cele i kierunki działań Cel nadrzędny w zakresie gospodarowania odpadami powstającymi w sektorze komunalnym to: Minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów komunalnych oraz doskonalenie zgodnie z aktualnymi normami europejskimi systemu ich odzysku i unieszkodliwiania Cele szczegółowe i kierunki działań w zakresie gospodarowania odpadami wyznaczone zostaną w aktualizacji planu gospodarki odpadami dla gminy Trzebinia, który stanowić będzie część niniejszego programu ochrony środowiska. 7.4 Zadania własne i koordynowane. Planowane koszty i źródła finansowania zadań W tabeli 7-7 przedstawiono zadania w zakresie gospodarowania odpadami dla gminy Trzebinia wraz z planowanymi kosztami i źródłami finansowania. 114
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska Tabela 7-7 Zadania w zakresie gospodarki odpadami do realizacji w latach 2010-2013 na terenie gminy Trzebinia wraz planowanymi kosztami i źródłami ich finansowania Lp. 1. Nazwa zadania Realizacja zadań zaplanowanych w aktualizacji Planu gospodarki odpadami dla gminy Trzebinia Planowany termin rozpoczęcia zakończenia 2010 2013 Jednostka odpowiedzialna Burmistrz Miasta Trzebini Efekt ekologiczny Uporządkowanie gospodarki odpadami obniżenie wpływy na środowisko procesów związanych z gospodarką odpadami poprzez zastosowanie właściwych metod ich odzysku i unieszkodliwiania. Planowane nakłady [tys. PLN] wg aktualizacji PGO Źródło finansowania budżet gminy, PFOŚiGW WFOŚiGW NFOŚiGW środki unijne 115