Młodzi w Europie Środkowej 2020 Projekt badawczy NDI

Młodzi w Europie Środkowej 2020 Projekt badawczy NDI Wyniki badania w Polsce lipiec 2020 Opracowanie: Filip Pazderski (ISP)

METODOLOGIA BADANIA KSZTAŁT PRÓBY Próba jest statystycznie reprezentatywna dla polskiej populacji w wieku 16-29 lat, z uwzględnieniem ich płci, poziomu wykształcenia i miejsca zamieszkania. TERMIN PRAC BADAWCZYCH 2-7lipca2020 r. LICZEBNOŚĆ PRÓBY 750respondentów Wiek:16-29lat Błąd statystyczny: ±3,58% METODA BADAWCZA Wywiad internetowy wspomagany komputerowo (ang. Computer- Assisted Web Interview, CAWI)

CECHY SPOŁECZNO-DEMOGRAFICZNE RESPONDENTÓW PŁEĆ WIELKOŚĆ MIEJSCA ZAMIESZKANIA REGION MAZOWIECKIE 13% 1% WIEŚ I TERENY WIEJSKIE 46% ŚLĄSKIE MAŁOPOLSKIE 9% 11% 49% 50% MAŁE MIASTO(DO20 TYS. MIESZKAŃCÓW) MIASTOOD20 TYS. DO100 TYS. MIESZKAŃCÓW 13% 18% WIELKOPOLSKIE DOLNOŚLĄSKIE POMORSKIE ŁÓDZKIE PODKARPACKIE LUBELSKIE 7% 6% 6% 6% 6% 9% MIASTOOD100 TYS. DO500 TYS. MIESZKAŃCÓW 14% KUJAWSKO-POMORSKIE ZACHODNIOPOMORSKIE 6% 4% Mężczyzna Kobieta Wolę nie podawać MIASTOPOWYŻEJ500 TYS. MIESZKAŃCÓW 9% WARMIŃSKO-MAZURSKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE PODLASKIE 4% 3% 3% LUBUSKIE 3% WYKSZTAŁCENIE OPOLSKIE 2% podstawowe zawodowe lub średnie bez matury WIEK średnie (zakończone maturą), nie kontynuję edukacji w szkole wyższej średnie (zakończone maturą), kontynuuję edukację w szkole wyższej wyższe (w tym licencjat, magister, doktorat i wyższe stopnie naukowe) 14% 21% 19% 22% 23% 16-19 lat 20-24 lat 25-29 lat 25% 34% 41%

SPIS TREŚCI 1. STOSUNEK DO POLITYKI I UCZESTNICTWA W ŻYCIU POLITYCZNYM 2. WARTOŚCI SPOŁECZNO-POLITYCZNE 3. PANDEMIA COVID-19 - OCENA PODJĘTYCH DZIAŁAŃ ORAZ SYTUACJI POLITYCZNEJ W KRAJU 4. TOŻSAMOŚĆ 5. ŹRÓDŁA INFORMACJI I PRIORYTETY POLITYCZNE 6. PODSUMOWANIE / WNIOSKI 7. POST SCRIPTUM - PORÓWNANIE WYBRANYCH WYNIKÓW V4

1. STOSUNEK DO POLITYKI I UCZESTNICTWA W ŻYCIU POLITYCZNYM

1. STOSUNEK DO POLITYKI I UCZESTNICTWA W ŻYCIU POLITYCZNYM Czy jesteś osobiście zadowolony/a lub niezadowolony/a z obecnej sytuacji politycznej w Polsce? 100% 90% PORÓWNANIE WYNIKÓW Z 2018 I 2020 R. 4% 6% 8% Niezadowolenie z życia politycznego w kraju znacznie wzrosło od 2018 r. 80% 70% 60% 50% 40% 35% 36% 33% Nie wiem Zdecydowanie niezadowolony a Raczej niezadowolony a Raczej zadowolony a Bardzo zadowolony a Dwie trzecie respondentów wyraża swoje niezadowolenie z sytuacji politycznej w Polsce Nieco ponad jedna czwarta populacji wykazuje pewne zadowolenie 22% 0% 7% 2018 2020

1. STOSUNEK DO POLITYKI I UCZESTNICTWA W ŻYCIU POLITYCZNYM WOLONTARIAT GŁOSOWANIE INTERNET DZIAŁALNOŚĆ POLITYCZNA Proszę spojrzeć na następujące sposoby angażowania się obywateli w życie publiczne. Dla każdego z nich, proszę wskazać jak bardzo był Pan/była Pani w nie zaangażowany/a w ostatnich dwóch latach lub chce Pan/Pan zaangażować się w przyszłości? Tak, byłem byłam zaangażowany/a Nie, nie byłem byłam zaangażowany/a i NIE planuję CZŁONKOSTWO W PARTII POLITYCZNEJ UDZIAŁ W DEMONSTRACJI SKONTAKTOWANIE SIĘ Z POLITYKIEM LUB LOKALNYM PRZEDSTAWICIELEM W SPRAWIE KONKRETNEJ KWESTII PODPISANIE PETYCJI NA ULICY LUB W INNYM MIEJSCU POPARCIE PETYCJI INTERNETOWEJ LUB UDZIAŁ W PROTEŚCIE W SIECI P UBLICZNE UDOST Ę PNIANIE LUB WYRAŻE NIE WŁASNYCH POGLĄDÓW NA TEMAT POLITYKI LUB WAŻNYCH WSPARCIE INTERNETOWEJ ZBIÓRKI PIENIĘDZY WYBORY OG ÓLNOKRAJOWE WYBORY LOKALNE POZA INICJATYWAMI DOTYCZĄCYMI PANDEMII COVID-19 W RAMACH INICJATYW DOTYCZĄCYCH PANDEMII COVID- 19 Nie, nie byłem byłam zaangażowany/a, ale planuję Nie wiem 6% 11% 9% 19% 27% 28% 27% 21% 22% 39% 40% 22% 57% 54% 16% 27% 21% 25% 67% 56% 57% 57% 46% 19% 21% 37% 41% 32% 26% 16% 16% 8% 11% 9% 9% 9% 11% 12% Najczęstszym sposobem aktywności politycznej jest głosowanie, po czym praktykowane są mniej wymagające formy działalności w Internecie Uczestnictwo w wyborach jest najczęstszą formą udziału w życiu politycznym wśród młodzieży 39% już podpisało jakąś petycję online, a kolejne planuje to zrobić Więcej niż 1/4 podpisała petycję lub wniosek w jakieś sprawie na ulicy, a taka sama grupa jest gotowa zrobić to w przyszłości Większa grupa (40%) wzięła już udział w finansowaniu społecznościowym (crowd-funding u) Ale inne formy aktywności o charakterze politycznym są mniej popularne (w tym demonstracje) Wolontariat jest bardziej popularny poza inicjatywami dotyczącymi pandemii COVID-19

1. STOSUNEK DO POLITYKI I UCZESTNICTWA W ŻYCIU POLITYCZNYM Proszę spojrzeć na następujące sposoby angażowania się obywateli w życie publiczne. Dla każdego z nich, proszę wskazać jak bardzo był Pan/była Pani w nie zaangażowany/a w ostatnich dwóch latach lub chce Pan/Pan zaangażować się w przyszłości? PORÓWNANIE AKTYWNOŚCI PUBLICZNEJ W 2018 I 2020 R. Członkostwo w partiach politycznych nieznacznie wzrosło, ale tendencja jest odwrotna we wszystkich innych formach zaangażowania, co może wskazywać na spadek wiary młodych w sens aktywności Tak, byłem/am zaangażowany/a Nie, nie byłem/am zaangażowany/a, ale planuję Nie, nie byłem/am zaangażowany/a i NIE planuję Nie wiem 1% 8% 82% 67% 1% 57% 11% 56% 1% 47% 57% 1% 15% 2% 9% 2% 9% 21% 16% 25% 16% 37% 19% 21% 27% 31% 76% 73% 26% 64% 57% 54% 21% 22% 19% 13% 27% 17% 4% 6% 11% 2018 2020 2018 2020 2018 2020 2018 2020 2018 2020 2018 2020 CZŁONKOSTWO W PARTII POLITYCZNEJ UDZIAŁ W DEMONSTRACJI SKONTAKTOWANIE SIĘ Z POLITYKIEM/POLITYCZKĄ LUB LOKALNYM PRZEDSTAWICIELEM/LOKALNĄ PRZEDSTAWICIELKĄ W SPRAWIE KONKRETNEJ KWESTII PUBLICZNEJ LUB Z OFICJALNĄ PROŚBĄ PODPISANIE PETYCJI NA ULICY LUB W INNYM MIEJSCU, ALE POZA INTERNETEM GŁOSOWANIE W WYBORACH OGÓLNOKRAJOWYCH GŁOSOWANIE W WYBORACH LOKALNYCH

2. WARTOŚCI SPOŁECZNO-POLITYCZNE

2. WARTOŚCI SPOŁECZNO-POLITYCZNE Poniżej przedstawiono opisy dwóch typów systemów politycznych. Czy byłyby one bardzo dobrym, raczej dobrym, raczej złym czy bardzo złym sposobem rządzenia w Pana/Pani kraju? Proszę odnieść się do każdego z nich. Przywiązanie do demokratycznego systemu politycznego pozostaje wyraźne, ale od 2018 r. spadło o 18% Bardzo dobry Raczej dobry Raczej zły Bardzo zły Nie wiem DEMOKRATYCZNY SYSTEM POLITYCZNY, W KTÓRYM DECYZJĘ PODEJMOWANE SĄ W DRODZE UZGODNIEŃ I KONSULTACJI PUBLICZN YCH USTRÓJ OPARTY NA SILNYM PRZYWÓDCY, KTÓRY NIE MUSI LICZYĆ SIĘ ZE ZDANIEM PARLAMENTU ANI SPOŁECZEŃSTWA OBYWATE LSKIEGO 8% 36% 18% 24% 35% 13% 4% 13% 34% 15% Zdecydowana większość Polaków (71%) postrzega demokratyczny system polityczny jako dobry lub bardzo dobry (ale w 2018 r. było to 89%) Jednak 26% uważa, że dobre dla Polski byłyby rządy silnego lidera ( w 2018) Można więc podsumować, że poparcie dla demokracji zmalało, a uznanie systemu opartego na silnym przywódcy wzrosło w ciągu ostatnich 2 lat Znacznie większa grupa Polaków nie ma zdania, czy system oparty na silnym liderze jest dobry czy zły dla ich kraju (15% w porównaniu z 1% w 2018 roku!)

2. WARTOŚCI SPOŁECZNO-POLITYCZNE Poniżej przedstawiono opisy dwóch typów systemów politycznych. Czy byłyby one bardzo dobrym, raczej dobrym, raczej złym czy bardzo złym sposobem rządzenia w Pana/Pani kraju? Proszę odnieść się do każdego z nich. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 0% 16% 14% 17% 5% 2% 15% 12% 37% 32% 33% 39% 32% 24% 22% 36% 25% 13% 8% 8% MĘŻCZYŹNI KOBIETY MĘŻCZYZNI KOBIETY 21% Nie wiem Młodzi mężczyźni częściej niż młode kobiety krytykują demokrację i są gotowi poprzeć ustrój oparty na rządach silnego lidera Bardzo zły Raczej zły Raczej dobry Bardzo dobry DEMOKRATYCZNY SYSTEM POLITYCZNY, W KTÓRYM DECYZJĘ PODEJMOWANE SĄ W DRODZE UZGODNIEŃ I KONSULTACJI PUBLICZNYCH USTRÓJOPARTYNASILNYMPRZYWÓDCY, KTÓRYNIEMUSILICZYĆSIĘZEZDANIEM PARLAMENTU ANI SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO

2. WARTOŚCI SPOŁECZNO-POLITYCZNE Poniżej przedstawiono kilka ogólnych stwierdzeń dotyczących demokracji i ustroju politycznego. Proszę zastanowić się, w jakim stopniu Pan/Pani zgadza się z nimi? Dwie trzecie badanych postrzega demokrację jako najlepszy możliwy system polityczny Zgadzam się całkowicie Raczej się zgadzam Raczej się nie zgadzam Całkowicie się nie zgadzam Nie wiem DEMOKRACJA JEST NAJLEPSZYM MOŻLIWYM SYSTEMEM POLIT YCZNYM NIE MA ZNACZENIA, CZY RZĄD JEST DEMOKRATYCZNY CZY NIEDEMOKRATYCZNY CZASAMI PRAWA CZŁOWIEKA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE POWINNY BYĆ OGRANICZANE W CELU LEPSZEJ OCHRONY LUDZI PRZEZ TERRORYZMEM I INNYMI ZAGROŻENIAMI BYŁBYM GOTOWY/BYŁABYM GOTOWA POŚWIĘCIĆ NIEKTÓRE WOLNOŚCI OBYWATELSKIE W CELU ZAPEWNIENIA WYŻSZEGO POZIOMU ŻYCIA BYŁBYM GOTOWY/BYŁABYM GOTOWA POŚWIĘCIĆ NIEKTÓRE WOLNOŚCI NA RZECZ OCHRONY ZDROWIA I ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS PANDEMII DEMOKRACJA JEST NAJLEPSZYM MOŻLIWYM SYSTEMEM POLITYCZNYM TYLKO O ILE ZAPEWNIA LUDZIOM BEZPIECZEŃSTWO EKONOMICZNE 24% 4% 11% 15% 21% 42% 15% 8% 12% 27% 45% 12% 32% 28% 16% 14% 27% 25% 18% 19% 37% 12% 16% 38% 15% 8% 18% Młodzi respondenci wykazują duże przywiązanie do demokracji Dla przytłaczającej większości (72%) ma znaczenie, czy rząd jest demokratyczny czy nie ALE: Istnieje duża grupa osób otwartych na ograniczanie praw człowieka i swobód obywatelskich pod pewnymi warunkami -od 2/5, które zgodziłyby się na takie ograniczenie w zamian za wyższy standard życia i bezpieczeństwo przed zagrożeniami, do ponad 50%, którzy zgodziliby się na to samo w zamian za bezpieczeństwo zdrowotne podczas pandemii Według 60% demokracja jest dobra tylko dopóki zapewnia wzrost gospodarczy.

2. WARTOŚCI SPOŁECZNO-POLITYCZNE 100% 80% 60% 40% 0% Poniżej przedstawiono kilka ogólnych stwierdzeń dotyczących demokracji i ustroju politycznego. Proszę zastanowić się, w jakim stopniu Pan/Pani zgadza się z nimi? 7% 17% 11% 3% 18% 11% 44% 21% 41% 27% 8% 44% 47% 25% 15% 8% 4% 5% 15% 16% 17% 24% 31% 22% 27% 24% 12% 8% 13% 23% 9% 5% 19% MĘŻCZYŹNI KOBIETY MĘŻCZYŹNI KOBIETY MĘŻCZYŹNI KOBIETY MĘŻCZYŹNI KOBIETY DEMOKRACJA JEST NAJLEPSZYM MOŻLIWYM SYSTEMEM POLITYCZNYM NIE MA ZNACZENIA, CZY RZĄD JEST DEMOKRATYCZNY CZY NIEDEMOKRATYCZNY BYŁBYM/BYŁABYM GOTOWY/A POŚWIĘCIĆ NIEKTÓRE WOLNOŚCI OBYWATELSKIE W CELU ZAPEWNIENIA WYŻSZEGO POZIOMU ŻYCIA 40% 18% 36% 25% DEMOKRACJA JEST NAJLEPSZYM MOŻLIWYM SYSTEMEM POLITYCZNYM TYLKO O ILE ZAPEWNIA LUDZIOM BEZPIECZEŃSTWO EKONOMICZNE Zgadzam się całkowicie Raczej się zgadzam Raczej się nie zgadzam Całkowicie się nie zgadzam Nie wiem Młodzi mężczyźni wykazują mniejsze przywiązanie do wartości demokratycznych niż młode kobiety Młodzi mężczyźni rzadziej niż kobiety uważają ustrój demokratyczny za najlepszy, częściej nie dostrzegają różnicy między demokracją a jej brakiem, a ich większa grupa jest gotowa poświęcić wolności obywatelskie by poprawić standard życia Natomiast to więcej kobiet wiąże pozytywną ocenę demokracji z zapewnieniem mieszkańcom danego kraju bezpieczeństwa ekonomicznego i mniejsza ich grupa odrzuca taką opinię W przypadku poświęcenia praw człowieka na rzecz ochrony przed terroryzmem i zagrożeniami oraz ochrony zdrowia podczas pandemii opinie kobiet i mężczyzn są bardziej zrównoważone.

2. WARTOŚCI SPOŁECZNO-POLITYCZNE 100% 80% 60% 40% 0% Poniżej przedstawiono kilka ogólnych stwierdzeń dotyczących demokracji i ustroju politycznego. Proszę zastanowić się, w jakim stopniu Pan/Pani zgadza się z nimi? 1% 6% 13% 49% 31% 12% 8% 15% 42% 24% 2% 51% 12% 45% 32% 27% 11% 5% 4% 3% 18% 25% 25% 25% 14% 16% 5% 28% 34% 19% 18% 25% 32% 32% 27% 8% 2018 2020 2018 2020 2018 2020 2018 2020 MOŻLIWYM SYSTEMEM POLITYCZNYM PORÓWNANIE WYNIKÓW Z2018 I2020 R. DEMOKRACJA JEST NAJLEPSZYM NIE MA ZNACZENIA, CZY RZĄD CZASAMI PRAWA CZŁOWIEKA I BYŁBYM/BYŁABYM GOTOWY/A JEST DEMOKRATYCZNY CZY NIEDEMOKRATYCZNY WOLNOŚCI OBYWATELSKIE POWINNY BYĆ OGRANICZANE W CELU LEPSZEJ OCHRONY LUDZI PRZEZ TERRORYZMEM I INNYMI ZAGROŻENIAMI POŚWIĘCIĆ NIEKTÓRE WOLNOŚCI OBYWATELSKIE W CELU ZAPEWNIENIA WYŻSZEGO POZIOMU ŻYCIA Zgadzam się całkowicie Raczej się zgadzam Raczej się nie zgadzam Całkowicie się nie zgadzam Nie wiem Przywiązanie do demokracji spadło w ciągu ostatnich dwóch lat, ale to samo stało się z gotowością do poświęcenia praw człowieka 14 pkt. proc. mniej Polaków uznaje demokrację za najlepszy możliwy ustrój polityczny, a 11% mniej sprzeciwia się stwierdzeniu, że nie ma znaczenia, czy rząd jest demokratyczny czy nie W tym samym czasie nieco mniej ludzi jest gotowych do poświęcenia praw człowieka i swobód obywatelskich na rzecz bezpieczeństwa lub wyższego poziomu życia -ale wzrosła grupa ludzi niezdecydowanych.

3. PANDEMIA COVID-19 - OCENA PODJĘTYCH DZIAŁAŃ ORAZ SYTUACJI POLITYCZNEJ W KRAJU

3. PANDEMIA COVID-19 - OCENA PODJĘTYCH DZIAŁAŃ ORAZ SYTUACJI POLITYCZNEJ W KRAJU W jakim stopniu jest Pan/Pani zadowolony/a z pracy następujących podmiotów podczas kryzysu związanego z pandemią COVID-19? Bardzo zadowolony a Raczej zadowolony a Raczej niezadowolony a Zdecydowanie nieadowolony a Nie wiem Jeśli chodzi o zwalczanie pandemii COVID-19 najpozytywniej oceniane są działania władz lokalnych, organizacji społeczeństwa obywatelskiego i UE RZĄD 7% 25% 29% 9% PARLAMENT SENAT PREZYDENT WÓJT BURMISTRZ PREZYDENT MIASTA ORGANIZACJE SPOŁECZNE OBYWATELSKIE (TZW. NGO) UNIA EUROPEJSKA 3% 22% 4% 24% 12% 21% 11% 43% 9% 41% 9% 37% 35% 34% 22% 23% 38% 19% 12% 17% 21% 16% 17% 18% 8% 16% 24% 17% Około połowa ludności pozytywnie ocenia działania podjęte w celu przeciwdziałania pandemii Covid-19 przez władze lokalne i organizacje społeczeństwa obywatelskiego, tylko nieco mniej jest zadowolona z UE Z drugiej strony, grupy większościowe negatywnie oceniają pracę wszystkich władz centralnych, z których największą grupę stanowią osoby niezadowolone z działań prezydenta (60%) i rządu (59%) Zadowolenie z pracy parlamentu (z wyjątkiem jego izbywyższej), rządu i prezydenta jest większe na obszarach wiejskich

3. PANDEMIA COVID-19 - OCENA PODJĘTYCH DZIAŁAŃ ORAZ SYTUACJI POLITYCZNEJ W KRAJU Proszę wskazać jedno dobre rozwiązanie wprowadzone przez rząd lub samorząd w odp. na pandemię [pytanie otwarte] DYSTANS SPOŁ., MASKI I DODATK. ŚRODKI HIGIENY, LOCKDOWN, BRAK ZDANIA BRAK DOBRYCH ROZWIĄZAŃ TARCZA ANTYKRYZYSOWA I WSPARCIE DLA PRZEDSIĘBIORSTW ZAMKNIĘCIE PLACÓWEK OŚWIATOWYCH I EDUKACJA ZDALNA ZAMKNIĘCIE GRANIC/ ZAWIESZENIE RUCHU LOTNICZEGO SZYBKOŚĆ REAKCJI ZNOSZENIE OBOSTRZEŃ I BAGATELIZOWANIE ZAGROŻENIA ROZWIĄZANIA LOKALNE, WPROWADZONE PRZEZ WŁADZE SAMORZĄDOWE OGRANICZENIA I SPECJALNE ROZWIĄZANIA W HANDLU WSPARCIE DLA PRACOWNIKÓW WSPARCIE DLA RODZICÓW I OPIEKUNÓW POSTULATY ZWIĘKSZENIA RESTRYKCJI INNE KRYTYKA RZĄDU- ZA UKRYWANIE PRAWDY, NADUŻYCIA FINANSOWE PRACA ZDALNA SPOSOBY INFORMOWANIA O PANDEMII ROZWIĄZANIA W MEDYCYNIE KONKRETNE AKCJE SPOŁECZNE 2,8% 2,5% 2,4% 1,9% 1,3% 1,1% 0,9% 0,7% 0,5% 0,4% 6,0% 4,1% 4,0% 3,3% 8,3% 8,0% 7,1% 11,1% 42,4% 0% 40% 50% Najczęściej wymieniane działania dotyczyły dystansu społecznego, zakrywania twarzy, dezynfekcji rąk, blokady gospodarki oraz kwarantanny (społecznej i indywidualnej) 2/5 odpowiedzi odnosi się do najbardziej podstawowych z podjętych środków 8% opinii wspomina o wsparciu dla gospodarki, 7% o zamknięciu placówek edukacyjnych, a 6% o zamknięciu granic Ok. 2,5% wymienia różne rodzaje wsparcia dla pracowników (w tym bezrobotnych) i rodziców Nieco ponad 3% wskazuje na różne rozwiązania przyjęte przez władze lokalne (głównie dot. dystrybucji materiałów ochronnych) 4% nie wierzy, że Covid-19 stanowi poważne zagrożenie lub nawet dostrzega spisek Odp. "Inne" obejmuje, m.in. wybory, cyfryzację usług przez administrację publiczną (3 x), zakaz wjazdu uchodźców, stosowanie kwarantanny lub prośba o większe wsparcie finansowe (2 x)

3. PANDEMIA COVID-19 - OCENA PODJĘTYCH DZIAŁAŃ ORAZ SYTUACJI POLITYCZNEJ W KRAJU W jakim stopniu zgodziłby się Pan/zgodziłaby się Pani z następującymi stwierdzeniami? Całkowicie się zgadzam Raczej się zgadzam Raczej się nie zgadzam Całkowicie się nie zgadzam Nie wiem POLSKI RZĄD SKUTECZNIE ZAREAGOWAŁ NA PANDEMIĘ 16% 41% 25% 14% 5% Większość jest zadowolona ze sposobu w jaki polski rząd poradził sobie z kryzysem, ale większa grupa oskarża go o oszustwa i obawia się o swoją przyszłą sytuację gospodarczą W SWOJEJ REAKCJI NA PANDEMIĘ COVID-19 RZĄD FAWORYZOWAŁ ST ARSZE POKOLE NIE KOSZT E M MŁODYCH SPOSÓB, W JAKI POLSKI RZĄD RADZIŁ SOBIĘ Z KRYZYSE M ZWIĄZANYM Z PANDE MIĄ, ORAZ ŚRODKI OG RANICZAJĄCE INDYWIDUALNE PRAWA OBYWAT E LI BYŁY ROZSĄDNE I ADEKWATNE DO SYTUACJI Z APROPONOWANE PRZE Z POLSKI RZĄD ŚRODKI MAJĄCE POWST RZYMAĆ ROZWÓJ PANDE MII BYŁY ZBYT ROZLEGŁE I NADMIERNIE ZAGRAŻAJĄCE FUNKCJONOWANIU G OSPODARKI R ZĄD WYKORZYST AŁ KRYZYS PANDE MICZNY ORAZ WPROWADZONE ŚRODKI NADZWYCZAJNE DO SPRZENIEWIERZENIA PUBLICZNYCH PIENIĘDZY Z POWODU KRYZYSU PANDEMICZNEGO BARDZIEJ NIŻ WCZEŚNIEJ MARTWIĘ SIĘ O MOJĄ PRZYSZŁĄ SYTUACJĘ ZAWODOWĄ I E KONOMICZNĄ 14% 9% 17% 26% 34% 32% 31% 34% 31% 11% 14% 31% 16% 28% 11% 11% 16% 17% 19% 8% Większość młodych (57%) ocenia sposób, w jaki rząd zareagował na pandemię jako skuteczny Ale większa grupa uważa, że sposób, w jaki polski rząd poradził sobie z kryzysem i środki ograniczające indywidualne prawa obywateli nie były uzasadnione w stosunku 47% do 43% Połowa młodych ludzi obawia się też, że działania zaproponowane przez rząd są obciążeniem dla gospodarki i większość (57%) uważa, że ich celem było raczej sprzeniewierzenie środków publicznych Największa grupa (64%) jest zaniepokojona własną sytuacją zawodową i gospodarczą w przyszłości

3. PANDEMIA COVID-19 - OCENA PODJĘTYCH DZIAŁAŃ ORAZ SYTUACJI POLITYCZNEJ W KRAJU 100% 80% 60% 40% 0% W jaki sposób pandemia COVID-19 wpłynęła na relacje między koalicją rządzącą i opozycją w Polsce? ODPOWIEDZI W CAŁEJ POPULACJI I WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA 22% 25% 19% 31% 9% 31% 15% 26% 8% 6% 3% 3% 6% 2% RAZEM PODSTAWOWE ZAWODOWE LUB ŚREDNIE BEZ 23% 21% 19% 21% 14% 21% 22% MATURY 27% 29% 13% 24% 16% 39% 8% 5% 6% 1% 2% 2% ŚREDNIE ŚREDNIE (ZAKOŃCZONE MATURĄ), NIE KONTYNUJĘ EDUKACJI W SZKOLE WYŻSZEJ (ZAKOŃCZONE MATURĄ), KONTYNUUJĘ EDUKACJĘ W SZKOLE WYŻSZEJ Znacznie je poprawiła Nieco je poprawiła Nie zmieniła ich Nieco je pogorszyła Znacznie je pogorszyła Nie wiem WYŻSZE(W TYM LICENCJAT, MAGISTER, DOKTORAT I WYŻSZE STOPNIE NAUKOWE) Największa grupa ludności jest zdania, że pandemia pogorszyła stosunki partii rządzącej i opozycji Dwie piąte (39%) respondentów twierdzi, że Covid-19 pogorszył stosunki między rządem a opozycją, a tylko 9% jest przeciwnego zdania Dostrzeganie znacznego pogorszenia się sytuacji wzrasta wraz z poziomem wykształcenia takiego zdania jest 1/4 osób z wyższym wykształceniem Osoby z wykształceniem podstawowym są mniej zdecydowane w swych opiniach -ich największa grupa (31%) dostrzega niewielkie pogorszenie tych relacji

4. TOŻSAMOŚĆ

4. TOŻSAMOŚĆ W jakim stopniu utożsamia się Pan/Pani lub nie utożsamia z następującymi kategoriami? Najsilniej deklarowana jest identyfikacja z Polską i Europą Bardzo się utożsamiam Raczej się utożsamiam Raczej się nie utożsamiam Wcale się nie utożsamiam Nie wiem MÓJ NARÓD 29% 41% 15% 6% 9% EUROPA WYZNAWANA PRZEZE MNIE RELIGIA MOJA WSPÓLNOTA LOKALNA PARTIA POLITYCZNA, NA KTÓRĄ GŁOSUJĘ LUB ZAMIERZAM GŁOSOWAĆ 16% 24% 16% 15% 44% 31% 35% 32% 18% 26% 22% 21% 8% 11% 15% 12% 11% 13% 15% 15% 70% identyfikuje się z Polską, a nie robi tego jedna piąta Poziom identyfikacji z Europą jest o 10 pkt. proc. niższy niż z Polską Kolejność preferencji w identyfikacji jest taka sama jak w 2018 r., ale częstość każdej deklaracji pozytywnej zmniejszyła się (o 20 pkt. proc. przy czterech najbardziej popularnych cechach) Więcej mężczyzn mocno identyfikuje się z narodem niż kobiet (34 do 23%), gdy więcej mieszkańców największych miast (24%) mocno identyfikuje się z Europą porównaniu z osobami ze wszystkich innych obszarów (13-17%).

4. TOŻSAMOŚĆ W jakim stopniu zgadza się Pan/Pani lub nie zgadza z następującym stwierdzeniem: Pandemia COVID-19 wpłynęła na wzrost zaufania i współpracy między państwami członkowskimi Unii Europejskiej? ODPOWIEDZI WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA W opinii większości osób wybuch epidemii Covid-19 nie wzmocnił współpracy w ramach UE Całkowicie się zgadzam Raczej się zgadzam Raczej się nie zgadzam Całkowicie się nie zgadzam Nie wiem 18% 13% 18% 15% 22% 23% 17% 13% 22% 16% 9% 32% 27% 41% 21% 31% 31% 29% 7% 5% 7% 5% RAZEM WYŻSZE (W TYM LICENCJAT, MAGISTER, DOKTORAT I WYŻSZE STOPN IE NAUKOWE) ŚREDNIE ( ZAKOŃ CZONE MATURĄ), KONTYNUUJĘ EDUKACJĘ W 28% 22% 37% ŚREDNIE ( ZAKOŃ CZONE MATURĄ), NIE KONTYNUJĘ EDUKACJI W SZKOLE WYŻSZE J SZKOLE WYŻSZE J 28% 11% ZAWODOWE LUB ŚREDNIE BEZ MATURY 25% 5% PODSTAWOWE Połowa respondentów nie zgadza się z opinią, że pandemia Covid-19 zwiększyła zaufanie i współpracę w UE, podczas gdy 3 na 10 osób mają przeciwne zdanie Brak zgoda z tym stwierdzeniem wzrasta wśród osób z wyższym wykształceniem i jest najmniejsza w grupie z wykształceniem zawodowym lub średnim.

5. ŹRÓDŁA INFORMACJI I PRIORYTETY POLITYCZNE

5. ŹRÓDŁA INFORMACJI I PRIORYTETY POLITYCZNE Jak określiłby/aby Pan/Pani swój stopień zainteresowania polityką i sprawami publicznymi? 100% 90% 80% 70% PORÓWNANIE WYNIKÓW Z2018 I2020 R. 6% 14% 3% 7% 22% Nie wiem Większość badanych deklaruje pewne zainteresowanie polityką, ale od 2018 roku ta grupa zmniejszyła się 60% 50% 55% W ogóle nie zainteresowany a Raczej nie zainteresowany a 40% 0% 50% 25% 18% 2018 2020 Raczej zainteresowany a Bardzo zainteresowany a Jedna trzecia respondentów nie interesuje się polityką i sprawami publicznymi (lub nie ma na ten temat zdania) Deklarowane zainteresowanie rośnie wraz z osiągniętym poziomem wykształcenia

5. ŹRÓDŁA INFORMACJI I PRIORYTETY POLITYCZNE Czy kryzys związany z Covid-19 spowodował wzrost Pana/Pani zainteresowania polityką i sprawami publicznymi? ODPOWIEDZI W CAŁEJ POPULACJI I WEDŁUG PŁCI Ponad połowa bardziej zainteresowała się polityką w czasie pandemii COVID-19 Z pewnością tak Raczej tak Raczej nie Z pewnością nie Nie wiem 100% 90% 4% 5% 4% 11% 11% 9% 80% 70% 60% 33% 38% 28% 50% 40% 34% 29% 40% 52% respondentów przyznaje, że ich zainteresowanie polityką wzrosło w związku z kryzysem COVID-19 Zainteresowanie polityką wzrosło w przypadku znacznie większej grupy kobiet niż mężczyzn (60% do 46%). 0% 18% 17% CAŁA POPULACJA MĘŻCZYZNI KOBIETY

5. ŹRÓDŁA INFORMACJI I PRIORYTETY POLITYCZNE W jakim stopniu jest Pan/Pani zadowolony/a ze sposobu prowadzonej przez rząd komunikacji oraz z przekazywanych informacji w związku z pandemią COVID-19? ODPOWIEDZI W CAŁEJ POPULACJI I WEDŁUG MIEJSCA ZAMIESZKANIA Tylko mniejszość jest zadowolona ze sposobu, w jaki rząd informował o pandemii Bardzo zadowolony a Raczej zadowolony a Raczej niezadowolony a Zdecydowanie nieadowolony a Nie wiem 9% 5% 8% 17% 25% 23% 32% 31% 34% 33% 29% 29% 8% 8% 8% 8% 9% RAZEM WIEŚ I TERENY WIEJSKIE MAŁE MIASTO (DO 20 TYS. MIESZKAŃCÓW) MIASTO OD 20 TYS. DO 100 TYS. MIESZKAŃCÓW MIASTO OD 100 TYS. DO 500 TYS. MIESZKAŃCÓW 44% 23% 5% MIASTO POWYŻEJ 500 TYS. MIESZKAŃCÓW 39% respondentów pozytywnie ocenia rządową politykę informacyjną związaną z kryzysem COVID-19, natomiast 52% ma o niej opinię negatywną Liczba pozytywnych opinii na temat komunikacji rządu jest wyższa na obszarach wiejskich i maleje wraz ze wzrostem wielkości miasta zamieszkania respondentów

5. ŹRÓDŁA INFORMACJI I PRIORYTETY POLITYCZNE Jak często korzysta Pan/Pani z następujących źródeł informacji o społeczeństwie i polityce? Bardzo regularnie Raczej regularnie Rzadko Wcale Nie wiem FACEBOOK 50% 28% 12% 8% 2% Facebook i internetowe portale informacyjne są najbardziej popularnymi źródłami wiadomości PORTALE WYSTĘPUJĄCE TYLKO W INTERNECIE (NP.INTERIA.PL, ONET.PL, WP.PL, WPOLITYCE.PL) PRYWATNE RADIO (NP. RMF, RADIO ESKA, RADIO ZET, TOK FM) TELEWIZJA PRYWATNA (NP. TVN, TVN 24, POLSAT) WIDEOBLOGI NA YOUTUBE TELEWIZJA PUBLICZNA (NP. TVP 1, TVP 2, TVP INFO) PRYWATNE BLOGI TWITTER MEDIA DRUKOWANE LUB ICH WERSJE ONLINE (NP. FAKT, GAZETA WYBORCZA, RZECZPOSPOLITA) PUBLICZNE RADIO (NP. PR1 I PR2 POLSKIEGO RADIA, TRÓJKA, POLSKIE RADIO 24) MEDIA ALTERNATYWNE (NP. KRESY.PL, XPORTAL.PL, PRAWY.PL, STRAJK.EU) 22% 33% 22% 22% 29% 24% 24% 14% 13% 18% 31% 15% 26% 19% 7% 11% 33% 6% 12% 34% 6% 25% 29% 12% 3% 31% 14% 3% 16% 2% 25% 22% 5% 35% 2% 44% 5% 52% 6% 44% 4% 44% 3% 53% 6% 78% respondentów regularnie korzysta z FB jako źródła informacji o społeczeństwie i polityce Na drugim miejscu są internetowe, publicznie dostępne serwisy informacyjne (55% korzysta z nich regularnie), za nimi plasuje się prywatne radio (52%) i prywatna telewizja (51%) Wideo blogi na YouTube stanowią regularne źródło informacji dla 48% osób (w 2018 r. było to ) Również regularne korzystanie z Twittera i prywatnych blogów wzrosło od 2018 r. o 13%, prywatnej telewizji o 11%, telewizji publicznej o 6%, a FB o 5% Zasięg tzw. mediów alternatywnych pozostajeraczejmarginalny, ale również wzrósł o ok. 15%

5. ŹRÓDŁA INFORMACJI I PRIORYTETY POLITYCZNE Jak często korzysta Pan/Pani z następujących źródeł informacji?[odp. Bardzo regularnie + Raczej regularnie ]vs. Na którego z kandydatów oddał/a Pan/Pani głos w I turze wyborów prezydenckich 28.06. br.? FACEBOOK PORTALE WYSTĘPUJĄCE TYLKO W INTERNECIE(NP.INTERIA.PL, ONET.PL, WP.PL, WPOLITYCE.PL) PRYWATNERADIO(NP. RMF, RADIOESKA, RADIOZET, TOKFM) TELEWIZJAPRYWATNA(NP. TVN, TVN 24, POLSAT) WIDEOBLOGI NA YOUTUBE TELEWIZJAPUBLICZNA(NP. TVP 1, TVP 2, TVP INFO) MEDIA DRUKOWANE LUB ICH WERSJE ONLINE(NP. FAKT, GAZETAWYBORCZA, RZECZPOSPOLITA) PUBLICZNERADIO(NP. PR1 IPR2 POLSKIEGO RADIA, TRÓJKA, POLSKIE RADIO 24) MEDIA ALTERNATYWNE (NP. KRESY.PL, XPORTAL.PL, PRAWY.PL, STRAJK.EU) 6,7% 4,8% 5,0% 15,0% 29,5% 26,6% 35,5% 32,9% 29,8% 38,7% 38,2% 58,2% 68,6% 68,4% 62,7% 67,0% 75,5% 88,8% 0% 40% 50% 60% 70% 80% 90%100% Robert Biedroń Krzysztof Bosak Andrzej Duda Szymon Hołownia Rafał Trzaskowski Nie głosowałem/am, bo żaden z kandydatów nie wzbudził mojego zainteresowania Sposób głosowania w pierwszej turze wyborów na prezydenta RP różnicuje rodzaj wykorzystywanych źródeł informacji Osoby, które 28 czerwca zagłosowały na Andrzeja Dudę, zdecydowanie częściej od wyborców/czyń pozostałych kandydatów korzystają z publicznego radia i telewizji Osoby głosujące na Rafała Trzaskowskiego zdecydowanie częściej niż inne korzystają z TV prywatnej Facebook oraz portale online są źródłem informacji dla większej grupy wyborców i wyborczyń Rafała Trzaskowskiego i Szymona Hołowni niż głosujących na innych kandydatów Osoby głosujące na Krzysztofa Bosaka częściej niż inne korzystają z wideoblogów na YouTube oraz mediów alternatywnych.

5. ŹRÓDŁA INFORMACJI I PRIORYTETY POLITYCZNE W jakim stopniu ufa lub nie ufa Pan/Pani następującym źródłom informacji, gdy chodzi o wiadomości dotyczące pandemii COVID-19? Całkowicie ufam Raczej ufam Raczej nie ufam Wcale nie ufam Nie wiem PRYWATNE RADIO (NP. RMF, RADIO ESKA, RADIO ZET, TOK FM) 6% 48% 12% 13% Jeśli chodzi o informowanie o pandemii COVID-19, to na zaufaniuzyskują bardziej tradycyjne media -zwłaszcza prywatne radio i telewizja TELEWIZJA PRYWATNA (NP. TVN, TVN 24, POLSAT) 8% 42% 24% 18% 8% PORTALE WYSTĘPUJĄCE TYLKO W INTERNECIE (NP.INTERIA.PL, ONET.PL, WP.PL, WPOLITYCE.PL) 6% 39% 26% 15% 13% FACEBOOK WIDEOBLOGI NA YOUTUBE PRYWATNE BLOGI TELEWIZJA PUBLICZNA (NP. TVP 1, TVP 2, TVP INFO) MEDIA DRUKOWANE LUB ICH WERSJE ONLINE (NP. FAKT, GAZETA WYBORCZA, RZECZPOSPOLITA) PUBLICZNE RADIO (NP. PR1 I PR2 POLSKIEGO RADIA, TRÓJKA, POLSKIE RADIO 24) TWITTER MEDIA ALTERNATYWNE (NP. KRESY.PL, XPORTAL.PL, PRAWY.PL, STRAJK.EU) 7% 35% 9% 33% 5% 25% 6% 22% 4% 23% 4% 22% 5% 19% 3% 18% 23% 26% 24% 23% 22% 31% 21% 14% 18% 45% 23% 32% 24% 14% 13% 23% 29% 8% 24% 18% 32% 32% Jeśli chodzi o informowanie o epidemii, tylko prywatne media tradycyjne mają zaufanie co najmniej 50% respondentów Internetowe, ogólniedostępne serwisy informacyjne spadają na 3. miejsce, a Facebook zajmuje 4. pozycjęz 42% osób, które ufają tej platformie, gdy 45% ma przeciwne zdanie Największy brak zaufania dotyczy informacji przekazywanych przez media publiczne, w które nie wierzy 65% Polaków (nieufność wobec nich jest nawet większa niż do mediów "alternatywnych", ale te są słabiej znane).

5. ŹRÓDŁA INFORMACJI I PRIORYTETY POLITYCZNE W jakim stopniu każda z poniższych kwestii Pana/Pani zdaniem stanowi w Polsce poważny problem? Bardzo poważny problem Mało ważny problem Nie wiem WZROST CEN, KOSZTY UTRZYMANIA OPIEKA ZDROWOTNA STAN ŚRODOWISKA NATURALNEGO BEZROBOCIE ZMIANY KLIMATU OŻYWIENIE GOSPODARKI SYSTEM EMERYTALNY EDUKACJA PANDEMIA COVID -19 KRYZYS DEMOKRACJI I ROSNĄCY AUTORYTARYZM KORUPCJA PRZESTĘPCZOŚĆ ROSYJSKIE ZBROJENIA I AGRESJA ROSJI WOBEC IMIGRACJA TERRORYZM ZAGROŻENIA DLA KULTURY NARODOWEJ ZMIANA RÓL PŁCIOWYCH 26% 26% 19% 28% 28% 23% 35% 36% 37% 35% 44% 43% 44% 38% 40% 59% 55% 31% Dość poważny problem To wcale nie jest poważny problem 33% 27% 40% 36% 39% 37% 35% 37% 33% 31% 22% 34% 35% 28% 28% 32% 23% 27% 12% 17% 12% 15% 16% 15% 16% 23% 25% 11% 4% 6% 13% 14% 6% 7% 9% 12% 3% 5% 5% 1% 6% 6% 5% 4% 8% 3% 11% 3% 7% 5% 6% 5% 7% 7% 6% 11% 4% 7% 11% 9% 8% 11% Wzrost cen i koszty utrzymania, służba zdrowia, stan środowiska naturalnego i bezrobocie są postrzegane jako najpoważniejsze problemy Postrzegana waga różnych problemów wyraźnie się zmieniła od 2018 r.; na te opinie wydają się wpływać bieżące wydarzenia i treść debaty publicznej Uwzględniając oceny problemów jako "bardzo i dość poważne" wzrost cen i kosztów utrzymania ma najwyższy wynik wskazuje go prawie 9 na 10 osób (w 2018 78%), opieka zdrowotna jest tuż potem (81% w 2018, więc zmiana jest mała), a ranga stanu środowiska naturalnego, bezrobocia i zmiany klimatu podskoczyła znacznie i są teraz na 3. pozycji (w 2018: 52%, 49% i 43%) Wzrosło też dostrzegane znaczenie: kryzysu demokracji (z 59 do 71%), edukacji (z 58 do 72%), przestępczości (z 55 do 65%), terroryzmu (z 45 do 55%) i korupcji (o 6%) Z kwestii b. ważnych w 2018 r. trochę na uznaniu stracił system emerytalny (spadek 78% do 73% wskazań).

5. ŹRÓDŁA INFORMACJI I PRIORYTETY POLITYCZNE Waga wybranych problemów [odp. Bardzo poważny problem + Dość poważny problem ]Vs. Na którego z kandydatów oddał/a Pan/i głos w I turze wyborów prezydenckich 28.06. br.? PRZESTĘPCZOŚĆ WZROST CEN, KOSZTY UTRZYMANIA EDUKACJA BEZROBOCIE KORUPCJA OPIEKA ZDROWOTNA IMIGRACJA SYSTEM EMERYTALNY PANDEMIA COVID -19 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 0% TERRORYZM OŻYWIENIE GOSPODARKI ROSYJSKIE ZBROJENIA I AGRESJA ROSJI WOBEC SĄSIADUJĄCYCH Z NIĄ STAN ŚRODOWISKA NATURALNEGO ZAGROŻENIA DLA KULTURY NARODOWEJ KRYZYS DEMOKRACJI I ROSNĄCY AUTORYTARYZM ZMIANA RÓL PŁCIOWYCH ZMIANY KLIMATU Rafał Trzaskowski Szymon Hołownia Andrzej Duda Krzysztof Bosak Robert Biedroń Nie głosowałem/am, bo żaden z kandydatów nie wzbudził mojego zainteresowania Postrzeganie wagi poszczególnych problemów zależy od sposobu głosowania w 1. turze wyborów na prezydenta RP Osoby głosujące na Krzysztofa Bosaka częściej niż inne dostrzegają wagę imigracji, zagrożenia kultury narodowej oraz potrzebę ożywienia gospodarki (tu: podobnie jak wyborcy Sz. Hołowni); rzadziej obawiają się terroryzmu oraz pandemii COVID-19 Osoby głosujące na Andrzeja Dudę najmniej dostrzegają problem bezrobocia, wzrostu cen, edukacji, korupcji, opieki zdrowotnej, systemu emerytalnego i ożywienia gospodarki, a najczęściej obawiają się zmiany ról płciowych Głosujący na Rafała Trzaskowskiego częściej niż inni obawiają się bezrobocia i rosyjskiej agresji, a podobnie jak wspierający Roberta Biedronia i Szymona Hołownię częściej dostrzegają zmianę klimatu i kryzys demokr. Wspierający Roberta Biedronia częściej dostrzegają sytuację edukacji oraz stan środowiska naturalnego.

5. ŹRÓDŁA INFORMACJI I PRIORYTETY POLITYCZNE W jakim stopniu zgadza się lub nie zgadza się Pan/Pani z następującymi stwierdzeniami? Polacy wydają się względnieodpornina dezinformację dotyczącą pochodzeniawirusa COVID-19 Całkowicie się zgadzam Raczej się zgadzam Raczej się nie zgadzam Całkowicie się nie zgadzam Nie wiem WIRUS COVID -19 POWSTAŁ NA TARGU ŻYWNOŚCI W WUHAN I ROZPOWSZECHNIŁ SIĘ NA CAŁY ŚWIAT, PONIEWAŻ CHIŃSKI RZĄD NIE PRZYZNAŁ W PORĘ, ŻE WIRUS TEN MOŻE SIĘ PRZENOSIĆ Z CZŁOWIEKA NA CZŁOWIEKA WIRUS COVID -19 ZOSTAŁ WYPUSZCZONY W ŚWIAT PRZEZ NAUKOWCÓW Z CHIN WIRUS COVID -19 ZOSTAŁ WYPUSZCZONY W ŚWIAT PRZEZ NAUKOWCÓW Z USA 23% 19% 7% 14% 27% 27% 35% 15% 8% 22% 13% 31% 19% 19% 21% Większość (58%) ma dość realistyczną opinię na temat przyczyn wybuchu epidemii COVID-19 Jednak do dużej grupy (46%) trafiła jedna z teorii spiskowych negatywnych wobec chińskiego rządu Jedna piąta Polaków podziela opinię rozpowszechnianą raczej przez chińską lub rosyjską propagandę (obwiniającą za powstanie wirusa USA) Znacząca liczba respondentów (jedna piąta) nie ma zdania na temat przyczyn wybuchu pandemii COVID-19.

6. PODSUMOWANIE / WNIOSKI

6. PODSUMOWANIE / WNIOSKI Przez ostatnie 2 lata dodatkowo wzrosło niezadowolenie młodych ludzi z rządu i sytuacji politycznej w kraju. Zainteresowanie polityką jest nadal duże, ale jego poziom również uległ zmniejszeniu; Większość badanych popiera sposób, w jaki polski rząd radził sobie z kryzysem COVID-19, ale większe grupy zarzucają mu nadużycia finansowe i wyrażają niepokój co do swojej przyszłej sytuacji gospodarczej i zawodowej; Przywiązanie do demokratycznego systemu politycznego jest ciągle silne, ale od 2018 r. spadło o 18%; pozostaje również kruche -najważniejszym powodem, dla którego młodzi ludzie mogliby zrezygnować ze swobód obywatelskich (podczas kryzysu pandemii), jest zapewnienie zdrowia publicznego; Od 2018 roku spadł poziom aktywności praktycznie we wszystkie formach zaangażowania politycznego. Najczęstszą formą uczestnictwa jest głosowanie, a po nim są mniej wymagające formy aktywności w Internecie (zwłaszcza podpisywanie petycji online i darowizny finansowe); Członkostwo w partiach politycznych nieznacznie wzrosło, ale tendencja jest odwrotna w przypadku wszystkich innych form zaangażowania politycznego, co może świadczyć o narastającym poczuciu rozczarowania młodych ludzi sensownością aktywności obywatelskiej ALBO o zmieniającym się charakterze tego zaangażowania, które może przybierać formy bardziej indywidualne, szczególnie podejmowane za pośrednictwem Internetu; Tożsamość europejska jest silna wymieniana na drugim miejscu zaraz po narodowej; Facebook i internetowe serwisy informacyjne są najpopularniejszymi źródłami informacji, a do tego wzrosła rola wideoblogów na YouTube. Ale to tradycyjnym mediom (szczególnie prywatnemu radiu i telewizji) ludzie ufają bardziej jeśli chodzi o zdobywanie informacji o pandemii COVID-19, a spada rola Internetu; Najpoważniejsze problemy w kraju wg. młodych to wzrost cen i koszty utrzymania, opieka zdrowotna, stan środowiska i bezrobocie - działania odpowiadające na te wyzwania mogą zaangażować młodych w Polsce.

POST SCRIPTUM - PORÓWNANIE WYBRANYCH WYNIKÓW V4 Czy jesteś osobiście zadowolony/a lub niezadowolony/a z obecnej sytuacji politycznej w Polsce? 100% POZIOM ZADOWOLENIA Z SYTUACJI POLITYCZNEJ W KRAJU W regionie największe zadowolenie z sytuacji politycznej deklarują młodzi mieszkańcy Słowacji 90% 80% 70% 60% 50% 40% Raczej zadowolony a Bardzo zadowolony a 0% 49% 22% 24% 28% 2% 7% 7% CZECHY WĘGRY POLSKA SŁOWACJA

POST SCRIPTUM - PORÓWNANIE WYBRANYCH WYNIKÓW V4 W jakim stopniu jest Pan/Pani zadowolony/a ze sposobu prowadzonej przez rząd komunikacji oraz z przekazywanych informacji w związku z pandemią COVID-19? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% OCENARZĄDOWEJKOMUNIKACJIIINFORMACJIPRZEKAZYWANYCHNT. PANDEMII COVID-19 6% 5% 45% 43% 49% 52% 9% 52% 39% 1% 27% 72% Nie wiem Niezadowolenie Zadowolenie Słowacy najlepiej oceniają działania komunikacyjne swojego rządu dot. pandemii; na przeciwnym biegunie jest Polska, gdzie dominują odpowiedzi negatywne 0% CZECHY WĘGRY POLSKA SŁOWACJA

POST SCRIPTUM - PORÓWNANIE WYBRANYCH WYNIKÓW V4 W jakim stopniu jest Pan/Pani zadowolony/a z pracy następujących podmiotów podczas kryzysu związanego z pandemią COVID-19? Największe różnice ocen między krajami dot. władzy ustawodawczej i wykonawczej poziomu centralnego; wszędzie pozytywnie oceniane są działania władz lokalnych, NGO i UE (tu: poza Czechami) ZADOWOLENIE Z PRACY WYBRANYCH PODMIOTÓW PODCZAS KRYZYSU ZW. Z PANDEMIĄ COVID-19 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 0% 75% 62% 57% 59% 59% 54% 49% 50% 43% 32% 37% 34% 32% 33% 25% 18% RZĄD PARLAMENT PREZYDENT WÓJT/ BURMISTRZ/ PREZYDENT MIASTA Czechy Węgry Polska Słowacja 59% 53% 50% 50% 50% 50% 46% ORGANIZACJE SPOŁECZNE (NGO) 36% UNIA EUROPEJSKA

POST SCRIPTUM - PORÓWNANIE WYBRANYCH WYNIKÓW V4 W jakim stopniu zgodziłby się Pan / zgodziłaby się Pani z Najbardziej negatywne opinie nt. działań następującymi stwierdzeniami? rządu są w Polsce, a pozytywne w Słowacji. Tylko w Czechach większość młodych NIE martwi się o swoją przyszłą sytuację materialną i zawodową OCENY POZYTYWNE NT. STWIERDZEŃ DOTYCZĄCYCH RÓŻNYCH ASPEKTÓW DZIAŁANIA RZĄDU W ZW. Z PANDEMIĄ 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 0% 41% 64% 58% 59% Z POWODU KRYZYSU PANDEMICZNEGO BARDZIEJ NIŻ WCZEŚNIEJ MARTWIĘ SIĘ O MOJĄ PRZYSZŁĄ SYTUACJĘ ZAWODOWĄ I EKONOMICZNĄ 57% 52% 49% 44% 44% 45% 35% 38% RZĄD WYKORZYSTAŁ KRYZYS PANDEMICZNY ORAZ WPROWADZONE ŚRODKI NADZWYCZAJNE DO SPRZENIEWIERZENIA PUBLICZNYCH PIENIĘDZY ZAPROPONOWANE PRZEZ RZĄD ŚRODKI MAJĄCE POWSTRZYMAĆ ROZWÓJ PANDEMII BYŁY ZBYT ROZLEGŁE I NADMIERNIE ZAGRAŻAJĄCE FUNKCJONOWANIU GOSPODARKI 70% 65% 72% 57% 43% 42% 44% SPOSÓB, W JAKI RZĄD RADZIŁ SOBIĘ Z KRYZYSEM ZWIĄZANYMZPANDEMIĄ, ORAZ ŚRODKI OGRANICZAJĄCE INDYWIDUALNE PRAWA OBYWATELI BYŁY ROZSĄDNE I ADEKWATNE DO SYTUACJI 57% W SWOJEJ REAKCJI NA PANDEMIĘ COVID-19 RZĄD FAWORYZOWAŁ STARSZE POKOLENIE KOSZTEM MŁODYCH 75% 60% 57% 84% RZĄD SKUTECZNIE ZAREAGOWAŁ NA PANDEMIĘ Czechy Węgry Polska Słowacja

POST SCRIPTUM - PORÓWNANIE WYBRANYCH WYNIKÓW V4 Poniżej przedstawiono kilka ogólnych stwierdzeń dotyczących demokracji i ustroju politycznego. Proszę zastanowić się, w jakim stopniu Pan/Pani zgadza się z nimi? Największe przywiązanie do ustroju demokratycznego wykazują Czesi, a największe grupy młodych są gotowe zamienić wolności obywatelskie na różne inne korzyści w Słowacji 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 0% 74% 66% 66% 60% DEMOKRACJA JEST NAJLEPSZYM MOŻLIWYM SYSTEMEM POLITYCZNYM OPINIE POZYTYWNE DOT. WYBRANYCH STWIERDZEŃ NT. DEMOKRACJI 19% 15% 16% 15% NIE MA ZNACZENIA, CZY RZĄD JEST DEMOKRATYCZNY CZY NIEDEMOKRATYCZNY 58% 56% 42% CZASAMI PRAWA 67% CZŁOWIEKA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE POWINNY BYĆ OGRANICZANE W CELU LEPSZEJ OCHRONY LUDZI PRZEZ TERRORYZMEM I INNYMI ZAGROŻENIAMI 39% 37% 31% 48% BYŁBYM/BYŁABYM GOTOWY/A POŚWIĘCIĆ NIEKTÓRE WOLNOŚCI OBYWATELSKIE W CELU ZAPEWNIENIA WYŻSZEGO POZIOMU ŻYCIA Czechy Węgry Polska Słowacja 72% 66% 66% 68% 66% 59% 55% 52% BYŁBYM/BYŁABYM GOTOWY/A POŚWIĘCIĆ NIEKTÓRE WOLNOŚCI NA RZECZ OCHRONY ZDROWIA I ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS PANDEMII DEMOKRACJA JEST NAJLEPSZYM MOŻLIWYM SYSTEMEM POLITYCZNYM TYLKO O ILE ZAPEWNIA LUDZIOM BEZPIECZEŃSTWO EKONOMICZNE

POST SCRIPTUM - PORÓWNANIE WYBRANYCH WYNIKÓW V4 W jakim stopniu ufa lub nie ufa Pan/Pani następującym źródłom informacji, gdy chodzi o wiadomości dotyczące pandemii COVID-19? (tylko odpowiedzi pozytywne) PORTALE WYSTĘPUJĄCE TYLKO W INTERNECIE TWITTER PRYWATNE BLOGI WIDEOBLOGI NA YOUTUBE FACEBOOK MEDIA ALTERNATYWNE MEDIA DRUKOWANE LUB ICH WERSJE ONLINE RADIO PRYWATNE RADIO PUBLICZNE TELEWIZJA PRYWATNA TELEWIZJA PUBLICZNA 21% 24% 15% 16% 25% 24% 38% 38% 42% 33% 25% 39% 42% 35% 12% 21% 21% 25% 44% 45% 27% 56% 54% 57% 45% 55% 47% 50% 54% 64% 58% 40% 26% 65% 15% 50% 50% 64% 70% 41% 28% 70% 0% 40% 60% 80% 100% Największe różnice w regionie dotyczą zaufania do mediów publicznych, szczególnie TV (ciekawie wypada porównanie wyników między grupami -Węgry i Polska Vs. Czechy i Słowacja) oraz do tradycyjnych mediów drukowanych Czechy Węgry Polska Słowacja