Kwalifikacyjne kursy zawodowe 1
Kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych Kluczowe zagadnienia dotyczące kształcenia w formach pozaszkolnych, w tym na kwalifikacyjnych kursach zawodowych opisane są w następujących aktach prawnych: ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty wraz ze zmianami (za szczególnym uwzględnieniem zmian wprowadzonych ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw); rozporządzenie MEN w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego; rozporządzenie MEN w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach; rozporządzenie MEN w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych; rozporządzenie MEN w sprawie praktycznej nauki zawodu. 2
Podstawy prawne: kształcenie ustawiczne należy przez to rozumieć kształcenie w szkołach dla dorosłych, a także uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny; formy pozaszkolne należy przez to rozumieć formy uzyskiwania i uzupełniania wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w placówkach i ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 3a, a także kwalifikacyjne kursy zawodowe. 3
Formy pozaszkolne: 1) Kwalifikacyjny kurs zawodowy (KKZ) 2) Kurs umiejętności zawodowych (KUZ) 3) Kurs kompetencji ogólnych (KKO) 4) Turnus dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników; 5) Kurs inny niż wymienione w pkt 1-3, umożliwiający uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych 4
Kwalifikacyjny kurs zawodowy - definicja (art. 3 pkt 20 ustawy o systemie oświaty znowelizowanej w dniu 19 sierpnia 2011 r.) należy przez to rozumieć kurs, którego program nauczania uwzględnia podstawę programową kształcenia w zawodach, w zakresie jednej kwalifikacji, którego ukończenie umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w zakresie tej kwalifikacji. 5
Czym jest kwalifikacyjny kurs zawodowy? (art. 64 ust. 1 ustawy o systemie oświaty znowelizowanej w dniu 19 sierpnia 2011 r.) Podstawowymi formami działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły są: 1) obowiązkowe zajęcia edukacyjne; 2) zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia, zajęcia dydaktycznowyrównawcze i specjalistyczne organizowane dla uczniów wymagających szczególnego wsparcia w rozwoju lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej; 3) w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe praktyczna nauka zawodu; 4) zajęcia rewalidacyjne dla uczniów niepełnosprawnych; 5) zajęcia prowadzone w ramach kwalifikacyjnych kursów zawodowych. 6
Organizatorzy kwalifikacyjnych kursów zawodowych (1): (art. 68a ust. 2 ustawy o systemie oświaty znowelizowanej w dniu 19 sierpnia 2011 r.) 1. publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; 2. niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; 3. publiczne i niepubliczne placówki i ośrodki, o których mowa w ust. 1 pkt 2; 7
Organizatorzy kwalifikacyjnych kursów zawodowych (2): (art. 68a ust. 2 ustawy o systemie oświaty znowelizowanej w dniu 19 sierpnia 2011 r.) 4. instytucje rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową; 5. osoby prawne i fizyczne prowadzące działalność oświatową, o której mowa w art. 83a ust. 2. 8
Finansowanie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (1) Ustawa o systemie oświaty art. 5a 2b. Zadaniem oświatowym powiatu jest także zapewnienie warunków prowadzenia kwalifikacyjnych kursów zawodowych w szkołach i placówkach prowadzonych przez powiat. 9
Finansowanie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (2) W części oświatowej subwencji ogólnej, uwzględnione zostaną środki na: prowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych przez publiczne szkoły i placówki prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego; dotowanie szkół prowadzących kwalifikacyjne kursy zawodowe: - publicznych prowadzonych przez podmioty niebędące jednostkami samorządu terytorialnego; - niepublicznych posiadających uprawnienia szkół publicznych. 10
Finansowanie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (3) Prowadzone przez jst publiczne szkoły ponadgimnazjalne prowadzące kształcenie zawodowe oraz publiczne placówki (cku, ckp i odidz) mogą także organizować i prowadzić kwalifikacyjne kursy zawodowe na zamówienie: pracodawców; powiatowych urzędów pracy zgodnie z art. 40 ust. 2b ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy starosta może powierzyć przeprowadzenie szkolenia zakładanej i prowadzonej przez siebie instytucji szkoleniowej. 11
Finansowanie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (4) Prowadzące kwalifikacyjne kursy zawodowe szkoły publiczne prowadzone przez osobę prawną niebędącą jednostką samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną, a także szkoły niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych, otrzymują dotację z budżetu powiatu na każdego słuchacza kursu, który zdał egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, jeżeli osoba prowadząca szkołę: 12
Finansowanie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (5) 1) poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę słuchaczy kursu nie później niż do dnia 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji 2) udokumentuje zdanie egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji przez słuchaczy kursu, w terminie 30 dni od daty ogłoszenia wyników tego egzaminu przez OKE 13
Finansowanie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (6) Wysokość dotacji nie może być niższa niż kwota przewidziana na jednego słuchacza kwalifikacyjnego kursu zawodowego w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. Dotacje będą wypłacane jednorazowo w terminie 30 dni od złożenia przez osobę prowadzącą szkołę zaświadczenia odpowiednio o wydaniu dyplomów potwierdzających kwalifikacje zawodowe lub o zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji przez słuchaczy, którzy ukończyli kwalifikacyjny kurs zawodowy w tej szkole, wydanych przez OKE na wniosek osoby prowadzącej szkołę. 14
Finansowanie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (7) Źródłem finansowania kwalifikacyjnych kursów zawodowych prowadzonych przez podmioty inne, aniżeli publiczne szkoły i placówki prowadzone przez jst, mogą być także: opłaty wnoszone przez słuchaczy kursu, opłaty wnoszone przez pracodawców w przypadku kursów organizowanych na ich zamówienie środki pochodzące z Funduszu Pracy, EFS lub programów UE w przypadku kursów organizowanych na zamówienie PUP. 15
Słuchacze kwalifikacyjnych kursów zawodowych osoby dorosłe, zainteresowane uzyskiwaniem i uzupełnianiem wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych; w wyjątkowych przypadkach osoby, które nie ukończyły 18 lat przypadki, w jakich osoba, która ukończyła gimnazjum, może spełniać obowiązek nauki przez uczęszczanie na kwalifikacyjny kurs zawodowy zostały uregulowane w rozporządzeniu MEN w sprawie przypadków, w jakich do publicznej lub niepublicznej szkoły dla dorosłych można przyjąć osobę, która ukończyła 16 albo 15 lat, oraz przypadków, w jakich osoba, która ukończyła gimnazjum, może spełniać obowiązek nauki przez uczęszczanie na kwalifikacyjny kurs zawodowy. 16
Działania wstępne organizatora KKZ W rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego wskazano zawody, dla których istnieje możliwość prowadzenia kształcenia na kwalifikacyjnych kursach zawodowych w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie. 17
Prowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (1) ( 4 rozporządzenia MEN w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych) 1. Kwalifikacyjny kurs zawodowy jest prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach, w zakresie jednej kwalifikacji. Ukończenie kwalifikacyjnego kursu zawodowego umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikację w zawodzie przeprowadzanego na warunkach i w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 4 ustawy. 18
Prowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (2) ( 4 rozporządzenia MEN w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych) 2. Minimalna liczba godzin kształcenia na kwalifikacyjnym kursie zawodowym jest równa minimalnej liczbie godzin kształcenia zawodowego określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji, z zastrzeżeniem par. 20 ust.6. 3. Liczba słuchaczy uczestniczących w kwalifikacyjnym kursie zawodowym prowadzonym przez publiczne szkoły, placówki lub ośrodki, wynosi co najmniej 20. Za zgodą organu prowadzącego liczba słuchaczy może być mniejsza niż 20. 4. Warunki i tryb organizowania praktycznej nauki zawodu na kwalifikacyjnym kursie zawodowym określają przepisy wydane na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy o systemie oświaty. 19
Prowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (3) ( 20 rozporządzenia MEN w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych) 6. w przypadku kwalifikacyjnego kursu zawodowego prowadzonego w formie zaocznej minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego nie może być mniejsza niż 65% minimalnej liczby godzin kształcenia zawodowego określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. 20
Prowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (4) ( 20 rozporządzenia MEN w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych) 7. Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą być także organizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. W takim przypadku organizator zobowiązany jest zapewnić: dostęp do oprogramowania, które umożliwia synchroniczną i asynchroniczną interakcję między słuchaczami lub uczestnikami a osobami prowadzącymi zajęcia; materiały dydaktyczne przygotowane w formie dostosowanej do kształcenia prowadzonego z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość; 21
Prowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (5) ( 20 rozporządzenia MEN w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych) bieżącą kontrolę postępów w nauce słuchaczy lub uczestników, weryfikację ich wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, w formie i terminach ustalonych przez podmiot prowadzący kształcenie; bieżącą kontrolę aktywności osób prowadzących zajęcia. Dodatkowe uwarunkowania związane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość związane są z obowiązkiem zorganizowania szkolenia dla słuchaczy kwalifikacyjnych kursów zawodowych przed rozpoczęciem zajęć prowadzonych tymi metodami i technikami. Metody te i techniki nie mogą być stosowane w przypadku zaliczenia kursu. 22
Prowadzenie kwalifikacyjnych kursów Organizator kursu: zawodowych (6) ustala datę rozpoczęcia i zakończenia kwalifikacyjnego kursu zawodowego; nie musi zachować kolejności realizowanych kwalifikacji określonej w rozporządzeniu MEN w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 23
Prowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (7) ( 6 rozporządzenia MEN w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych) Podmiot prowadzący kwalifikacyjny kurs zawodowy jest obowiązany poinformować OKE o rozpoczęciu kształcenia na kwalifikacyjnym kursie zawodowym w terminie 14 dni od daty rozpoczęcia tego kształcenia. 24
Prowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych (8) Informacja powinna zawierać: oznaczenie podmiotu prowadzącego kwalifikacyjny kurs zawodowy: nazwę i symbol cyfrowy zawodu, zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego oraz nazwę i oznaczenie kwalifikacji, zgodnie z podstawą programową kształcenia w zawodach, w zakresie której jest prowadzone kształcenie; termin rozpoczęcia i zakończenia kwalifikacyjnego kursu zawodowego; wykaz słuchaczy kwalifikacyjnego kursu zawodowego, zawierający imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia oraz numer PESEL słuchacza, a w przypadku słuchacza, który nie posiada numeru PESEL numer dokumentu potwierdzającego jego tożsamość. 25
Warunki organizacyjne (1) ( 19 rozporządzenia MEN w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych) Podmioty prowadzące kształcenie ustawiczne w formach pozaszkolnych zapewniają: 1. kadrę dydaktyczną posiadającą kwalifikacje określone odpowiednio w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) lub na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy; 26
Warunki organizacyjne (2) ( 19 rozporządzenia MEN w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych) 2. odpowiednie pomieszczenia wyposażone w sprzęt i pomoce dydaktyczne umożliwiające prawidłową realizację kształcenia; 3. bezpieczne i higieniczne warunki pracy i nauki; 4. warunki organizacyjne i techniczne umożliwiające udział w kształceniu osobom niepełnosprawnym; 5. nadzór służący podnoszeniu jakości prowadzonego kształcenia. 27
Ukończenie kwalifikacyjnego kursu zawodowego ( 9 rozporządzenia MEN w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych) Kwalifikacyjny kurs zawodowy kończy się zaliczeniem w formie ustalonej przez podmiot prowadzący kurs; Osoba, która uzyskała zaliczenie, otrzymuje zaświadczenie o ukończeniu kwalifikacyjnego kursu zawodowego (określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia); Zaświadczenie uprawnia do przystąpienia do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w zakresie kwalifikacji wymienionej w zaświadczeniu. 28
Dokumentacja ( 21 rozporządzenia MEN w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych) program nauczania; dziennik zajęć; protokół z przeprowadzonego zaliczenia; ewidencja wydanych zaświadczeń. 29
Program nauczania KKZ (1) Program kwalifikacyjnego kursu zawodowego opisany jest w dwóch rozporządzeniach: w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach, w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych. 30
Indywidualne ścieżki kształcenia ( 7 rozporządzenia MEN w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych) Osoba podejmująca kształcenie na kwalifikacyjnym kursie zawodowym posiadająca określone w rozporządzeniu dyplomy, świadectwa oraz zaświadczenia jest zwalniana, na swój wniosek z zajęć dotyczących odpowiednio treści kształcenia lub efektów kształcenia zrealizowanych w dotychczasowym procesie kształcenia, o ile sposób organizacji kształcenia na KKZ umożliwia takie zwolnienie. 31
Możliwość dofinansowania Kwalifikacyjnych Kursów Zawodowych ze środków EFS
Główne wyzwania dotyczące kształcenia osób dorosłych Niski poziom uczestnictwa osób dorosłych w kształceniu, w tym niedopasowanie tej formy edukacji do potrzeb i możliwości osób dorosłych Wskaźnik uczestnictwa osób w wieku 25-64 lat w Polsce - 5,3 %, średnia UE to 9,1%
Kształcenie osób dorosłych w ramach PO KL Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Działanie 9.6 Upowszechnienie uczenia się dorosłych Poddziałanie 9.6.1 Upowszechnienie kształcenia osób dorosłych w formach szkolnych Poddziałanie 9.6.2 Podwyższenie kompetencji osób dorosłych w zakresie ICT i znajomości języków obcych Poddziałanie 9.6.3 Doradztwo dla osób dorosłych w zakresie diagnozy potrzeb oraz wyboru kierunków i formy podnoszenia swoich kompetencji i podwyższania kwalifikacji
Kształcenie osób dorosłych w ramach PO KL Typy operacji (projektów) możliwe do realizacji w ramach Poddziałania 9.6.1: 1) Kształcenie w formach szkolnych osób dorosłych, z własnej inicjatywy zainteresowanych zdobyciem, uzupełnieniem lub podwyższeniem wykształcenia ogólnego lub kwalifikacji zawodowych; 2) Programy formalnej oceny i potwierdzania odpowiednich efektów uczenia się uzyskanych w sposób pozaformalny i nieformalny, prowadzące do podniesienia poziomu wykształcenia ogólnego lub nabycia kwalifikacji zawodowych; 3) Wsparcie dla szkół dla dorosłych, placówek kształcenia ustawicznego, placówek kształcenia praktycznego, ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego, ukierunkowane na: Rozszerzenie lub dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb regionalnego i lokalnego rynku pracy, Podwyższenie jakości oferty edukacyjnej, w tym również uzyskanie akredytacji kuratora oświaty, Rozwój innowacyjnych form kształcenia ustawicznego, w tym również w formie e- learningu.
Kształcenie osób dorosłych w ramach PO KL Od 1 września br. istnieje możliwość realizacji kwalifikacyjnych kursów zawodowych w ramach Poddziałania 9.6.1 interpretacja IZ PO KL z dn. 11 września 2012 r. (znak: DZF-I-82203-60-BW/12) Od 1 stycznia 2013 nowa wersja Szczegółowego Opisu Priorytetów PO KL zmiana typu operacji w ramach Poddziałania 9.6.1 Typ operacji: kształcenie w formach szkolnych oraz w ramach kwalifikacyjnych kursów zawodowych osób dorosłych z własnej inicjatywy zainteresowanych zdobyciem, uzupełnieniem lub podwyższeniem wykształcenia ogólnego lub kwalifikacji zawodowych
Kwalifikacyjne Kursy Zawodowe możliwość finansowania ze środków PO KL Zasada dodatkowości wsparcia funduszy strukturalnych (art. 15 ust. 1 rozporządzenia 1083/2006/WE) - wkłady funduszy strukturalnych nie zastępują publicznych lub równoważnych wydatków strukturalnych ponoszonych przez państwo członkowskie korzystające z pomocy polityki spójności UE Możliwości finansowania Kwalifikacyjnych Kursów Zawodowych: Podmioty, które otrzymują dotację lub subwencję na realizację KKZ finansowanie dodatkowych elementów, rozszerzających zakres KKZ, których realizacja wykracza poza środki dotacji czy subwencji (np. zwiększenie wymiaru godzin) Podmioty nieuprawnione do otrzymana dotacji czy subwencji możliwość sfinansowania wydatków związanych z realizacją KKZ
Możliwość sfinansowania KKZ w ramach innych Działań/ Poddziałań PO KL Poddziałanie 6.1.1 Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy (szkolenia lub kursy prowadzące do podniesienia, uzupełnienia lub zmiany kwalifikacji zawodowych osób bezrobotnych) Poddziałanie 7.2.1 Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym Poddziałanie 8.1.1 Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw (ogólne i specjalistyczne szkolenia i/lub doradztwo związane ze szkoleniami dla kadr zarządzających i pracowników mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw MMSP, w zakresie zgodnym ze zdiagnozowanymi potrzebami przedsiębiorstw i formie odpowiadającej możliwościom organizacyjno-technicznym przedsiębiorstw) Poddziałanie 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie (szkolenia przekwalifkowujące i doradcze w zakresie wyboru kolejnego zawodu i zdobycia nowych umiejętności zawodowych)
Nowa perspektywa finansowa jakie możliwości? Projekt rozporządzenia dotyczącego EFS na lata 2014-220 wskazuje następujące priorytety inwestycyjne związane z kształceniem osób dorosłych: poprawa dostępności uczenia się przez całe życie, podniesienie umiejętności i kwalifikacji siły roboczej i zwiększenie dopasowania systemów kształcenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy (LLL) Główne kierunki interwencji: upowszechnienie uczestnictwa osób w uczeniu się przez całe życie: rozwijanie modelu uczenia się dorosłych, którego podstawą jest uczenie praktyczne; rozwijanie oferty, promocji i zachęt do uczestnictwa w edukacji osób nieaktywnych zawodowo, wspieranie szkoleń zawodowych
SZKOŁA ZAWODOWA SZKOŁĄ POZYTYWNEGO WYBORU Program Operacyjny Kapitał Ludzki Działanie 3.4. Otwartość systemu edukacji w kontekście uczenia się przez całe życie. Poddziałanie 3.4.2. Upowszechnianie uczenia się przez całe życie Okres realizacji: 01.2010-06.2013 Dziękuję za uwagę