Kwartalnik Ogłoszeniowy nr 2/(8)/2013 Śmierć dziecka nienarodzonego - str. 5 Jest kara za nielegalny pochówek - str. 7 Cmentarz dla kibiców - str. 8 Cmentarze na świecie - str. 9 By pamięć o zmarłym pozostała na wieki - str. 10 w w w. e c h a n e k r o p o l i i. p l
Drodzy Czytelnicy Oddaję w Wasze ręce kolejny numer kwartalnika. Letnią edycję. Znajdziecie w nim jak zawsze kilka praktycznych artykułów, łącznie z ciekawym tekstem historycznym, oraz nowym cyklem - Cmentarze Świata. Zapraszam do lektury. Dziękuję sponsorom, bo to dzięki Nim kwartalnik się ukazuje. Życzę miłej lektury. Czekam na Państwa opinie. Zbyszek Markulak Kwiaciarnia AZALIA ul. Wieniawskiego 7, Żary wiązanki okolicznościowe, pogrzebowe, wieńce Przyjmujemy zamówienia telefoniczne ORCHIDEA Kwiaciarnia ul. Męczenników Oświęcimskich Czynna: pn.-pt. 9-12, 14-18 sob. 9-14 Czynna: pn.-pt. 9-12, 14-18 sob. 9-14 - Wiązanki okolicznościowe, pogrzebowe, wieńce, stroiki - Przyjmujemy zamówienia telefoniczne - Międzynarodowy Serwis Kwiatowy - Karta Stałego Klienta - Uznajemy Kartę Grosik tel. 68 375 97 34 tel. 68 374 99 24 kom. 697 520 990 Wydawca - Koordynator projektu: Zbyszek Markulak, tel. 663 735 813, mail: zbyszek@markulak.com www.markulak.com Współwydawca: Fundacja Natura Polska, Lubomyśl 23b, www.naturapolska.com Skład i druk: Drukarnia DEM DRUK, tel. 68 372 28 28, e-mail: demdruk@demdruk.com.pl www.demdruk.com.pl Okładka: Kaplica cmentarna w Żaganiu 2 W następnym numerze: Jak dbać o nagrobki? Trzeci pogrzeb gratis! Cmentarze na świecie cd.
ZAKŁAD USŁUG POGRZEBOWYCH Urszula Połtyn Żary, ul. Szpitalna 13 (Cmentarz Komunalny - KAPLICA) tel. 68 374 39 60 Czynne Pn.-Pt. 8.00-16.00 Sob. 9.00-12.00 www.ava-zary.pl CAŁODOBOWE POGOTOWIE POGRZEBOWE tel. kom. 608 629 448, 668 450 191 3
4 Śmierć dziecka nienarodzonego Jeśli śmierć dziecka nastąpiła przed 22. tygodniem ciąży, lekarze kwalifikują to jako poronienie i rodzice zwykle nie otrzymują ciała dziecka ani też nie muszą dokonać jego rejestracji. Jeśli chcą jednak pochować dziecko (co jest możliwe i co gwarantuje prawo), obowiązują ich takie same procedury jak przy śmierci dzieci urodzonych po 22. tygodniu ciąży. Jeśli dziecko zmarło po 22. tygodniu ciąży, rodzice powinni pobrać ze szpitala tzw. pisemne zgłoszenie o narodzinach dziecka oraz kartę zgonu. Dokumenty te przysługują każdemu dziecku, bez względu na czas zakończenia ciąży. Jeśli są problemy z ustaleniem płci dziecka, rodzice sami mają prawo wskazać tę płeć. Jest to tzw. uprawdopodobnienie płci opierające się np. na odczuciach matki.
Na podstawie zaświadczenia ze szpitala, Urząd Stanu Cywilnego wystawi akt urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe lub jeśli żyło przynajmniej kilka minut - zwykły akt urodzenia. Dziecku nadaje się imię, w akcie wpisywane są pełne dane rodziców. Jeśli maluch zmarł w szpitalu, jego ciało jest odbierane przez zakład pogrzebowy. Jeśli w domu - rodzice sami mogą go do zakładu zawieźć. Mimo że pogrzeb takiego dziecka nie jest zgodny z prawem kościelnym, dopuszczalna jest forma tzw. pokropka, czyli obrządku polegającego na skropieniu trumny w zakrystii, bez odprawiania mszy. Podczas uroczystości istnieje możliwość zorganizowania mszy za rodziców i bliskich dziecka. Niezależnie od tego, czy dziecko zmarło przed czy po porodzie, rodzice mogą starać się o pochowanie go w obrządku ostatniego pożegnania dziecka nie ochrzczonego. Zgodę na taki pochówek wydaje ksiądz. Warunkiem jej otrzymania jest udowodnienie, że rodzice zamierzali dziecko ochrzcić. Decyzję negatywną można zaskarżyć do biskupa. W przypadku śmierci dziecka nienarodzonego, rodzice mogą otrzymać z ZUS jednorazową pomoc na pokrycie kosztów pogrzebu. Wymagane dokumenty to: wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego, skrócony odpis aktu zgonu (czyli w przypadku dziecka, które urodziło się martwe - skrócony akt urodzenia z adnotacją o martwych narodzinach), oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu oraz dokumenty potwierdzające pokrewieństwo (skrócone odpisy aktów stanu cywilnego). Aneta Walentek 5
OLIMP ZAKŁAD USŁUG POGRZEBOWYCH k o m p l e k s o w e u s ł u g i p o g r z e b o w e tel. całodobowy: 693 719 454 USŁUGI PODSTAWOWE organizacja pochówków dyżur całodobowy sprzedaż trumien, urn i relikwiarz przewóz zmarłych na terenie kraju przewóz zmarłych na terenie Europy/Świata kremacje (spopielanie) chłodnia prosektorium ekshumacja zwłok usługi pogrzebowe USŁUGI DODATKOWE oprawa muzyczna fotografowanie ceremonii pogrzebowej filmowanie ceremonii pogrzebowej kredytowanie zapłaty odbiór zasiłku pogrzebowego (ZUS) formalności urzędowe nekrologi i klepsydry grobowce odzież żałobna wiązanki/wieńce autokary/mikrobusy opieka nad grobami Zakład Usług Pogrzebowych OLIMP, 68-100 Żagań ul. Kożuchowska 1, tel. 68 367 02 80 (24h) ul. Kożuchowska 3a, tel. 68 367 02 90 6
JEST KARA ZA NIELEGALNY POCHÓWEK Karą 5 tysięcy złotych grzywny ukarano księdza, który wydał zgodę na nielegalny pochówek w Świebodzicach. Prokuratura i sąd nie mieli wątpliwości, że Jan Gargasewicz, dziekan dekanatu Świebodzice, złamał ustawę o cmentarzach. Ukarany ksiądz nie zamierza się od wyroku odwoływać. Zapłaci zarówno grzywnę jak i koszty procesu. To kończy sprawę nielegalnego pochówku księdza Zenona Kowalskiego. Duchowny zmarł w styczniu tego roku i na prośbę rady parafialnej został pochowany nie na cmentarzu, ale obok kościoła, na parkingu, w sąsiedztwie bloków mieszkalnych. Od samego początku sprawa budziła kontrowersje, bo Sanepid zawiadomił kurię, że pochówek będzie nielegalny, jeszcze przed pogrzebem, ale duchowni nie wzięli tej decyzji pod uwagę. W efekcie sprawą zajęła się prokuratura, która rozważała nawet ekshumację grobu. Na szczęście na karze grzywny się skończyło, bo badania wykazały, że nie ma zagrożenia epidemiologicznego. Ksiądz Łukasz Ziemski, rzecznik kurii biskupiej, zapewnia, że do podobnego zdarzenia na terenie diecezji z pewnością już nie dojdzie. A warto przypomnieć, że przy okazji prowadzonego postępowania ustalono, że przypadki pochowania zmarłych księży poza cmentarzem i przy braku zgody organów sanitarnych zdarzyły się wcześniej, bo w 2003 r. w Polanicy Zdroju i w 2010 r. w Kłodzku. - Biskup rozmawiał na ten temat ze wszystkimi proboszczami i uczulił ich na obowiązujące prawo zapewnia ks. Ziemski. To efekt pisma prokuratora okręgowego do biskupa Ignacego Deca, w którym śledczy przypominał, że prawo kościelne nie może być ponad prawem polskim. Z.K. 7
Cmentarz dla kibiców Kibice Schalke 04 Gelsenkirchen będą mogli być blisko swojego klubu nawet po śmierci. Właśnie powstał cmentarz, na którym spoczną najwierniejsi fani tej drużyny. Cmentarz robi wrażenie, na środku zamiast krzyża znajduje się boisko piłkarskie. Po co? A no po to, żeby zmarali kibice mogli grać nocami w piłkę, tak przynajmniej uważają ci, którzy wierzą w duchy. My jednak do tego grona się nie zaliczamy. Mimo to, pomysł ma prawo zdać egzamin, ponieważ już teraz kilku kibiców zadeklarowało chęć pochówku w miejscu położonym zaledwie 500 metrów od stadionu Veltins Arena. W chwili obecnej jest na nim miejsce na niemal 2,000 nagrobków zmarłych wiecznie żywych kibiców. Trzeba jednak wspomnieć, że klub z Gelsenkirchen nie jest pierwszym, który wyszedł z taką inicjatywą. Prekursorem był Hamburger SV, który własny cmentarz otworzył w 2008 roku. Jak widać plan zdał egzamin. To co, teraz może kolej na cmentarz dla kibiców jakiegoś polskiego klubu? 8
Cmentarze na świecie Niemcy. Dolna Saksonia - Cmentarz w Bassum. Białoruś. Grodno - cmentarz farny. 9
BY PAMIĘĆ O ZMARŁYM POZOSTAŁA NA WIEKI Gdy umiera bliska sercu osoba, pragniemy by pamięć o niej przetrwała jak najdłużej. Jednym ze sposobów by tak się stało jest ustawienie nagrobka, na którym znajdzie się krótka informacja o zmarłym (imię, nazwisko, daty życia) oraz ewentualnie jego zdjęcie, cytat z Biblii. Przyglądając się nagrobkom pochodzącym z różnych wieków, wyraźnie widać, że ich forma ulegała zmianom, była dostosowywana do panujących aktualnie trendów. Oprócz upamiętnienia zmarłego w miejscu jego pochówku, modne było również szczególnie w renesansie i baroku, fundowanie zamożniejszym osobom epitafiów i tablic nagrobnych zawieszanych lub wmurowywanych w ściany, filary kościołów. Były wykonane z kamienia, drewna lub metalu, zawierały poświęcony zmarłemu napis (inskrypcję), czasem portret, sceny figuralne, herby, ornamenty, symbole i atrybuty związane np. ze śmiercią, przemijalnością życia, osiągnięciami zmarłego. Kilka takich przykładów znajdziemy na zewnętrznych murach kościoła farnego w Żarach, pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa. Dwa z nich wykute w piaskowcu i zamontowane na ścianie frontowej świątyni (po prawej stronie od wejścia głównego) w ciągu ostatnich dwóch lat zostały poddane gruntownej konserwacji, by mogły przez kolejne 300-400 lat opowiadać historię osób, ku czci których zostały wykonane. Płaskorzeźbiona tablica nagrobna poświęcona pamięci Salome Temeritz jest dziełem kamieniarza sprzed 430 lat. Jest zupełnie pozbawiona ozdób, z wyjątkiem sporych rozmiarów herbu rodowego w dolnej partii. Z treści inskrypcji w języku niemieckim wyrytej na obramieniu płyty i w jej górnej części dowiadujemy się, że Salome zmarła w 1582 r. po Bożym Narodzeniu (data jest widoczna w górnym prawym rogu), pochodziła ze starego łużyckiego rodu szlacheckiego von der Dahme (Damen), a jej mężem był szlachetny i czcigodny Melchior Temeritz. Fundatorem tej tablicy nagrobnej Tablica nagrobna Salome Temeritz (1582 r.)
Epitafium Marii Schultze (1666 r.) prawdopodobnie była rodzina von der Dahme, gdyż znalazł się na niej ich herb głowa ryby, a nie herb męża Salome Temeritz. Religijny charakter płyty podkreśla cytat z Biblii umieszczony centralnie nad herbem i pouczający potomnych zgodnie z wiarą protestancką, że Krew Jezusa Chrystusa oczyszcza nas od wszelkiego grzechu (List św. Jana). Bardziej reprezentacyjne kształty ma wczesnobarokowe epitafium ku czci Marii Schultze z domu Körbe. [fot 2] Z treści słabo czytelnego napisu wynika, że Maria Schultze urodziła się 10 kwietnia 1645 r. w Krośnie Odrzańskim, była żoną sekretarza rady i kancelarii hrabiów von Promnitz (właścicieli Żar) - Johanna Schultze, a zmarła w 1665 r. po porodzie wraz z nowo narodzoną córką. Data zakończenia prac nad płytą epitafijną Marii Schultze podana jest bardzo dokładnie: 12 sierpnia 1666 r., jak informuje zapis na bordiurze wokół głównego przedstawienia (prawa dolna strona). W porównaniu do wyżej omawianej tablicy nagrobnej Salome Temeritz, starszej o przeszło 80 lat, widać jak wiele czasu i pracy wymagało wykonanie tak bogatego epitafium. Są tu oprócz inskrypcji i tarczy herbowej rodu Schultze dekoracje o motywach roślinnych, ornamenty barokowe, uskrzydlone główki puttów oraz postacie kobiet w długich szatach wsparte na czaszkach, symbolizujące krótkość życia i przemijanie (Maria żyła tylko 20 lat). Interesujące przedstawienie znajduje się w zwieńczeniu epitafium. Widzimy tam złamany kwiat, nad nim chmury, z których wydobywają się błyskawice i pada grad. Scenę tą objaśnia częściowo nieczytelny już napis po łacinie przypominający również o ulotności ludzkiego życia: Wszelkie ciało jest trawą, a cały jego wdzięk jak kwiat polny. Trawa usycha, kwiat więdnie, gdy wiatr Pana powieje nań (Ks. Izajasza 40, 6-7). Zaprezentowane powyżej zabytkowe płyty przypominają nam o istnieniu osób żyjących w Żarach setki lat temu. Może warto czasem powrócić do dawnych tradycji i naszych bliskich również upamiętnić nagrobkiem mówiącym o zmarłym więcej niż zwykle jest to dziś przyjęte. Anna Kubiak 11
Lider w produkcji nagrobków w Polsce * cena z transportem, montażem i literami NAGROBEK IMPALA AFRYKA-RPA Nagrobki od 599 zł PROMOCJA ZIMOWA 2800,- * Żary, ul. Przemysłowa 1 (obwodnica obok lotniska) tel. 68 375 74 66 kom. 608 238 599 od 599 zł! PUNKTY SPRZEDAŻY: Kwiaciarnia Syngonia Żary ul. Szpitalna (przy cmentarzu) tel. 692 316 118 Żagań, ul. Szprotawska 5/6 tel. 68 477 63 53 Lubsko, ul. Pokoju 2 tel. 68 372 14 48 Krosno Odrz. ul.obrońców Stalingradu 24 (róg 40-lecia PRL) tel. 604 108 551 Żary, ul. Przemysłowa 1 (Park Przemysłowy - Lotnisko), tel. 68 375 74 66, 608 238 599 Bezpłatna Infolinia: 800 200 333 Punkty sprzedaży: * Żagań, ul. Żarska (Stacja Paliw Jersak), tel. 68 477 63 53, 693 975 597 * Lubsko ul. Pokoju 2, tel. 68 372 14 48 * Żary, ul. Szpitalna (Kwiaciarnia Syngonia), tel. 692 316 118 bezpłatna infolinia: 800 200 333 www.tempuspolska.com www.tempuspolska.pl * Krosno Odrz., ul. Obrońców Stalingradu 24 (róg 40-lecia PRL), tel. 604 108 551