Nazwa projektu Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy Ministerstwo wiodące i ministerstwa współpracujące Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Zdrowia Osoba odpowiedzialna za projekt w randze Ministra, Sekretarza Stanu lub Podsekretarza Stanu Stanisław Szwed, Sekretarz Stanu w MRPiPS Kontakt do opiekuna merytorycznego projektu Andrzej Muszel, główny specjalista w Departamencie Prawa Pracy w MRPiPS, tel.: 22 661 17 15, e-mail: andrzej.muszel@mrpips.gov.pl Data sporządzenia 30 maja 2016 r. OCENA SKUTKÓW REGULACJI Źródło: dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/35/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. Nr w wykazie prac legislacyjnych MRPiPS poz. 7 1. Jaki problem jest rozwiązywany? Obecne limity ekspozycji na pola i promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu częstotliwości 0 Hz 300 GHz (dalej pola-em ) opracowano w Polsce w 1999 r. w oparciu o wytyczne Międzynarodowej Komisji Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym (ICNIRP) opublikowane w 1998 r. Wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) uregulowane są w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. poz. 817). Terminologię oraz metody pomiarów i oceny ekspozycji określa Polska Norma PN-T-06580:2002. Konieczna jest harmonizacja polskich wartości normatywnych NDN z wartościami Interwencyjnych Poziomów Narażenia (IPN) określonymi w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/35/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi (polami elektromagnetycznymi) (dwudziesta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) i uchylającej dyrektywę 2004/40/WE (Dz. Urz. UE L 179 z 29.06.2013, str. 1). 2. Rekomendowane rozwiązanie, w tym planowane narzędzia interwencji, i oczekiwany efekt Nie jest możliwe rozwiązanie problemu poprzez działania pozalegislacyjne. Z uwagi na fakt, że przedmiotowa materia jest uregulowana w akcie prawnym, rekomendowanym rozwiązaniem jest nowelizacja rozporządzenia. W projekcie rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy dokonywana jest zmiana załącznika nr 2 Wykaz wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń fizycznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy część E Pola i promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu częstotliwości 0 Hz 300 GHz. Proponowana zmiana doprowadzi do harmonizacji wartości NDN z wprowadzanymi dyrektywą 2013/35/UE wartościami IPN. 3. Jak problem został rozwiązany w innych krajach, w szczególności krajach członkowskich OECD/UE? Termin transpozycji dyrektywy 2013/35/UE przez państwa członkowskie UE został wyznaczony do dnia 1 lipca 2016 r. 4. Podmioty, na które oddziałuje projekt Grupa Wielkość Źródło danych Oddziaływanie Pracodawcy Szacunkowo ponad 10 tys. przedsiębiorstw w różnych sektorach gospodarki Szacunki na podstawie danych z nadzoru higienicznego Państwowej Inspekcji Sanitarnej na podstawie liczby pomiarów wykonywanych w przedsiębiorstwach. Brak danych statystycznych, ponieważ źródła pól nie podlegają obowiązkowi rejestracji (poza wybranymi przypadkami dotyczącymi emisji pola-em do środowiska). Projektowana zmiana przepisów nie wpłynie na zakres wymagań prawa pracy w stosunku do pracodawców. Pracownicy Szacunkowo ponad 100 tys. narażonych na Szacunki na podstawie danych z nadzoru higienicznego Przepisy projektowanego rozporządzenia zmieniającego
pola-em Państwowej Inspekcji Sanitarnej na podstawie liczby stanowisk pracy objętych pomiarami w przedsiębiorstwach. Sprawozdania GUS o warunkach pracy Z-10 nie są reprezentatywne, ponieważ nie dotyczą najmniejszych przedsiębiorstw (obowiązują przy zatrudnianiu powyżej 10 pracowników) oraz nie obejmują pracujących wykonujących prace na innej podstawie niż stosunek pracy. 5. Informacje na temat zakresu, czasu trwania i podsumowanie wyników konsultacji pozostaną bez wpływu na poziom ochrony pracowników przed polami-em. Projektowana zmiana utrzymuje poziom bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia, wymagany zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami prawa pracy, poprzez zachowanie systemu stref ochronnych i wykorzystanie go do realizacji wymagań wdrażanej dyrektywy. Projektowane rozporządzenie było przedmiotem konsultacji w trybie przepisów ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1881) oraz ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców (Dz. U. z 2015 r. poz. 2029) z następującymi partnerami społecznymi: NSZZ Solidarność, Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych, Forum Związków Zawodowych, Związkiem Pracodawców Business Centre Club, Pracodawcami Rzeczypospolitej Polskiej, Konfederacją Lewiatan, Związkiem Rzemiosła Polskiego. Partnerzy społeczni nie przedstawili opinii do ww. projektu rozporządzenia. Ponadto projekt został przesłany do Rady Dialogu Społecznego na podstawie art. 5 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U. z 2015 r. poz. 1240), która nie przedstawiła opinii. Projekt był także przedmiotem konsultacji publicznych z następującymi organizacjami: Krajową Izbą Gospodarczą, Federacją Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia Porozumienie Zielonogórskie, Fundacją Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Stowarzyszeniem Ochrony Pracy, Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Pracowników Służby BHP. Organizacje te nie przekazały opinii w odniesieniu do przedmiotowego projektu. Ze względu na przedmiot regulacji, projekt był konsultowany również z: Głównym Inspektorem Pracy, Głównym Inspektorem Sanitarnym, Głównym Inspektorem Sanitarnym Wojska Polskiego, Głównym Inspektorem Sanitarnym MSW, Prezesem Wyższego Urzędu Górniczego, Centralnym Instytutem Ochrony Pracy-PIB, Instytutem Medycyny Pracy oraz Wojskowym Instytutem Higieny i Epidemiologii. Do projektu rozporządzenia uwagi nadesłali: Centralny Instytut Ochrony Pracy PIB oraz Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii. Ponadto uwagi do projektu rozporządzenia zgłosili: Laboratorium Wzorców i Metrologii Pola Elektromagnetycznego Politechniki Wrocławskiej oraz pan Krzysztof Wardak. Uwagi zgłoszone przez ww. podmioty zostały przedstawione w tabeli stanowiącej załącznik do raportu z konsultacji publicznych. W trybie art. 7 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) żaden podmiot nie zgłosił zainteresowania pracami nad projektem rozporządzenia. 6. Wpływ na sektor finansów publicznych (ceny stałe z r.) Dochody ogółem Wydatki ogółem Skutki w okresie 10 lat od wejścia w życie zmian [mln zł] 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Łącznie (0-10)
Saldo ogółem Źródła finansowania Dodatkowe informacje, w tym wskazanie źródeł danych i przyjętych do obliczeń założeń Wejście w życie projektowanego rozporządzenia nie spowoduje skutków finansowych dla jednostek sektora finansów publicznych, w tym budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego, w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów. 7. Wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie przedsiębiorców oraz na rodzinę, obywateli i gospodarstwa domowe Skutki Czas w latach od wejścia w życie zmian 0 1 2 3 5 10 Łącznie (0-10) W ujęciu pieniężnym duże przedsiębiorstwa sektor mikro-, małych i (w mln zł, średnich ceny stałe z przedsiębiorstw r.) rodzina, obywatele oraz gospodarstwa domowe W ujęciu niepieniężnym Niemierzalne Dodatkowe informacje, w tym wskazanie źródeł danych i przyjętych do obliczeń założeń duże przedsiębiorstwa sektor mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw rodzina, obywatele oraz gospodarstwa domowe Aktualnie obowiązujące zasady przebywania w polu-em stref ochronnych odpowiadają generalnie celom profilaktyki zagrożeń elektromagnetycznych, stawianym przez dyrektywę 2013/35/UE i w rozporządzeniu zmieniającym zostają utrzymane. Jednakże, w związku ze stopniowym rozwojem wiedzy naukowej na temat zagrożeń, ich skutków dla bezpieczeństwa i zdrowia pracujących oraz metod oceny, wskazana jest pewna korekta wartości liczbowych natężeń pola-e i pola-m, określających wartości graniczne poszczególnych stref. Limity wartości granicznych pola-em stref ochronnych, podane jako wartości IPN operacyjne i uzupełniające (IPNo, IPNu), skorygowano w stosunku do aktualnych limitów NDN pola-em w zakresie: wartości natężeń pól-e i pól-m dla dolnej granicy strefy niebezpiecznej, ponieważ określono je przy zachowaniu stałej proporcji do odpowiednich wartości IPN operacyjnych bazowych (IPNob). Proponowane wartości są zbliżone do aktualnych limitów rozgraniczających strefę zagrożenia od niebezpiecznej, wartości natężeń pól-e i pól-m dla dolnej granicy strefy pośredniej, ponieważ proponowane wartości zapewniają pełną harmonizację z limitami ochrony ludności, co umożliwi korzystanie użytkownikom źródeł pola-em z dokumentacji opracowanej na potrzeby wykazania zgodności z wymaganiami prawa ochrony środowiska również w zakresie wymagań prawa pracy. Proponowane wartości są zbliżone do aktualnych limitów rozgraniczających strefę pośrednią od bezpiecznej, limitów pola magnetostatycznego - zharmonizowano wartości graniczne strefy pośredniej z wartościami IPN dotyczącymi zagrożeń balistycznych i ochrony użytkowników implantów kardiologicznych, a wartości graniczne strefy zagrożenia z limitami dotyczącymi poruszania się w polach magnetostatycznych. Proponowane wartości graniczne strefy pośredniej są zbliżone do
aktualnych, natomiast wartości graniczne strefy zagrożenia odpowiadają najnowszym zaleceniom ICNIRP 2014 uwzględniającym zagrożenia związane z oddziaływaniem pola magnetostatycznego na poruszającego się pracującego, limitów dotyczących pola-m wielkiej częstotliwości proponowane wartości zostały obniżone w stosunku do aktualnych, ponieważ znacznie niższe limity z dyrektywy 2013/35/UE oparto na nowszych danych naukowych, niż wykorzystane przy opracowywaniu zmienianego rozporządzenia w sprawie NDSiN. Jednoznaczna ocena ww. zmian nie jest możliwa z uwagi na brak miarodajnych danych statystycznych oraz różnokierunkowe oddziaływanie (np. harmonizacja limitów środowiskowych i prawa pracy). Zmiany wartości limitów w większości przypadków są na tyle małe, że nie wykraczają poza zakres niepewności pomiarów, wykonywanych ze względu na kontrolę poziomu narażenia, i nie będą miały istotnego wpływu na wyniki oceny zagrożeń w miejscu pracy i na częstotliwość wykonywania pomiarów oraz zakres działań profilaktycznych, a więc i na koszty pracodawców. Jedyne znaczące obniżenie limitów, dotyczące pola-m wielkiej częstotliwości, ma znikome znaczenie praktyczne, gdyż w tym zakresie częstotliwości nie są w kraju eksploatowane urządzenia wysokoprądowe, emitujące w sposób ciągły w czasie silne pola-m. Projektowane rozporządzenie nie będzie miało wpływu na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość. 8. Zmiana obciążeń regulacyjnych (w tym obowiązków informacyjnych) wynikających z projektu Częściowo wprowadzane są obciążenia poza bezwzględnie wymaganymi przez UE (szczegóły w odwróconej tabeli zgodności). zmniejszenie liczby dokumentów zmniejszenie liczby procedur skrócenie czasu na załatwienie sprawy tak nie zwiększenie liczby dokumentów zwiększenie liczby procedur wydłużenie czasu na załatwienie sprawy Wprowadzane obciążenia są przystosowane do ich elektronizacji. tak nie Komentarz: Projekt co do zasady nie wprowadza obciążeń regulacyjnych. 9. Wpływ na rynek pracy Projektowane rozporządzenie nie będzie miało wpływu na rynek pracy. 10. Wpływ na pozostałe obszary środowisko naturalne sytuacja i rozwój regionalny Omówienie wpływu demografia mienie państwowe informatyzacja zdrowie Projektowane przepisy zachowują poziom bezpieczeństwa pracy i ochronę zdrowia pracujących, wynikający z aktualnie obowiązujących przepisów prawa pracy, w tym ochronę kobiet w ciąży oraz młodocianych. 11. Planowane wykonanie przepisów aktu prawnego Planuje się wejście w życie projektowanej nowelizacji z dniem 1 lipca 2016 r. 12. W jaki sposób i kiedy nastąpi ewaluacja efektów projektu oraz jakie mierniki zostaną zastosowane? Nie przewiduje się ewaluacji efektów projektu ze względu na prawno-legislacyjny i techniczny charakter projektowanych
zmian. 13. Załączniki (istotne dokumenty źródłowe, badania, analizy itp.) Nie dotyczy