Departament Instrumentów Ochrony Środowiska INFORMACJA na temat ostatecznego rozdziału uprawnień do emisji CO 2 w ramach Krajowego Planu Rozdziału Uprawnień na lata 2005-2007 Wraz z przyjęciem przez Radę Ministrów na posiedzeniu w dniu 27.12.2005 Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przyjęcia Krajowego Planu Rozdziału Uprawnień do emisji dwutlenku węgla na lata 2005-2007 oraz określenia wykazu instalacji czasowo wykluczonych ze wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji w okresie od 01.01.2005 do 31.12.2007 zakończyliśmy w Polsce prace nad indywidualnymi przydziałami uprawnień dla instalacji ujętych na liście imiennej, podanej w załącznikach 1 i 2. To oznacza, że w przypadku braku pokrycia uprawnieniami emisji rzeczywistych prowadzący będzie mógł je uzyskać jedynie poprzez: szybkie podjęcie działań skutkujących zmniejszeniem obciążenia emisją produktu (zmniejszenie wskaźnika emisyjności), nabycie uprawnień od innych operatorów (umowa dwustronna) lub na giełdzie (rynku), i w skrajnym przypadku zmniejszenie produkcji. Ustawa oczywiście pozwala na inne rozwiązania, które mogą mieć i pozytywne i negatywne szczególnie w przyszłości skutki dla przedsiębiorstw. Zgodnie z zapisami Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2003/87/WE z dnia 13 października 2003 r. ustanawiającej system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych w ramach Wspólnoty i zmieniającej dyrektywę Rady nr 96/61/WE, systemem zostały objęte obligatoryjnie rodzaje aktywności podane w tablicy 1. W prawie krajowym lista ta znajduje się w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 września 2005 r. w sprawie rodzajów instalacji objętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji na lata 2005-2007 (Dz. U. Nr 199, poz. 1646). W Polsce wszystkie prace nad rozdziałem uprawnień toczyły się w ramach branż i podsektorów. Decyzja o takim sposobie rozdziału okazała się zdecydowanie lepsza i skuteczniejsza, gdyż o sposobie funkcjonowania oraz o prognozach rozwoju nie decyduje rodzaj aktywności a właśnie produkt końcowy. Pomocą w tych pracach służyły nam stowarzyszenia branżowe i związki pracodawców, prowadząc wewnętrzne konsultacje, często biorąc na siebie uzyskanie wewnętrznego konsensusu. Prace nad rozdziałem uprawnień prowadzono dla następujących branż i sektorów: 1. elektrownie zawodowe 2. elektrociepłownie zawodowe 3. ciepłownie zawodowe (komunalne) 4. przemysł rafineryjny Materiał przygotowany na seminarium dziennikarzy (19.01.2006) 1/9
5. koksownictwo 6. hutnictwo żelaza i stali 7. przemysł cementowy 8. przemysł wapienniczy 9. przemysł szklarski 10. przemysł ceramiczny 11. przemysł papierniczy 12. cukrownictwo 13. przemysł chemiczny 14. przemysł pozostały (gdy instalacje objęte systemem nie należały do żadnej z branż wydzielonych). Jest bardzo prawdopodobne, że zdobyte doświadczenia wymuszą jeszcze głębszy podział w niektórych branżach, gdy będą negocjowane limity na następny okres rozliczeniowy 2008-2012. W wyniku podjętej przez Komisję Europejską decyzji z dnia 8 marca 2005 roku, w stosunku do wersji pierwotnej planu z września 2004 r., zostaliśmy zmuszeni do dokonania korekty przydziałów dla poszczególnych wydzielonych na potrzeby prac analitycznych sektorów, co musiało skutkować oczywiście także korektą przydziałów indywidualnych. W niektórych sektorach sposób nowego rozdziału został częściowo zmieniony po głębokiej analizie i konsultacjach społecznych z operatorami instalacji zaliczanych do tych sektorów. Należy jednak stwierdzić, ze w każdym z rozpatrywanych przypadków, decydującym wskazaniem były wyniki pierwotnego rozdziału. Podstawą dla tych zmian była przede wszystkim analiza wyników funkcjonowania poszczególnych sektorów w okresie 2002-2004 i rzeczywiste wielkości emisji CO 2. W ramach analiz danych historycznych od 1999 roku, na których oparte były analizy, ustalono ostateczne limity emisji. Ten przydział podano w tablicy 2 podając równocześnie udział danego rodzaju aktywności w całkowitej liczbie przydzielanych uprawnień. Analiza danych wskazuje, jak dominującą w polskim KPRU jest grupa instalacji spalania paliw. Decyduje o tym rodzaj spalanego paliwa, czyli paliwa stałe w postaci węgla brunatnego i węgla kamiennego, najbardziej emisyjne w zakresie CO 2. Innym zagadnieniem jest wielkość emisji CO 2 wprowadzana do środowiska przez poszczególne instalacje objęte systemem. Konieczność obligatoryjnego udziału instalacji o określonej wydajności produkcji lub mocy spowodowała, że na liście krajowej znalazło się aż 876 instalacji zakwalifikowanych do aktywnego udziału w systemie i 212 instalacji wykluczonych z aktywnego udziału. Najlepiej pokazuje to rysunek 1, gdzie procentowo (narastająco) podano ilość przydzielonych uprawnień. Zmiany w liczbie przydzielonych uprawnień na lata 2005-2007, w stosunku do emisji historycznych z lat 1999-2004, są zróżnicowane dla poszczególnych rodzajów aktywności. Na rysunkach 2 10 pokazano zmiany emisji od roku 1999 do 2004 oraz przydział uprawnień na lata 2005-2007 przyjmując, że przydział uprawnień w KPRU wynosi 10. Ten wzrost dotyczy emisji sumarycznej ale nie musi dotyczyć poszczególnych instalacji. Takie przypadki wynikają przede wszystkim z radykalnej zmiany w alokacji produkcji w ostatnich 2-3 latach w stosunku do bazy z lat 1999-2002, na jakiej oparty był przydział w pierwotnej liczbie uprawnień (w dokumencie z września 2004 roku). Materiał przygotowany na seminarium dziennikarzy (19.01.2006) 2/9
Tablica 1. Rodzaje aktywności obligatoryjnie objętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji CO2 w latach 2005-2007. sektor kod rodzaj instalacji wartości progowe instalacje do spalania paliw z wyjątkiem instalacji spalania nominalna moc cieplna E1 przemysł odpadów niebezpiecznych ponad 20 MW energetyczny i komunalnych E2 rafinerie ropy naftowej - hutnictwo i przemysł metalurgiczny przemysł mineralny inne E3 piece koksownicze - F1 instalacje prażenia i spiekania rud metali, w tym rudy siarczkowej - F2 M1.1 M1.2 M2 M3 O1 O2 instalacje do pierwotnego lub wtórnego wytopu surówki żelaza lub stali surowej, w tym do ciągłego odlewania stali instalacje do produkcji klinkieru cementowego w piecach obrotowych instalacje do produkcji wapna w piecach obrotowych instalacje do produkcji szkła, w tym włókna szklanego instalacje do produkcji wyrobów ceramicznych za pomocą wypalania instalacje do produkcji masy włóknistej z drewna lub innych materiałów włóknistych instalacje do produkcji papieru lub tektury ponad 2,5 tony wytopu na godzinę ponad 500 ton na dobę Piec o zdolności produkcyjnej 2 ponad 50 ton na dobę ponad 20 ton wytopu na dobę ponad 75 ton na dobę lub pojemność pieca przekraczająca 4 m 3 i gęstość ponad 300 kg wyrobu na m 3 pieca ponad 20 ton na dobę 1 Ilość energii wprowadzonej do instalacji w paliwie w jednostce czasu przy jej nominalnym obciążeniu. 2 Maksymalna ilość określonego wyrobu lub wyrobów, która może być wytworzona w jednostce czasu w normalnych warunkach pracy instalacji - Materiał przygotowany na seminarium dziennikarzy (19.01.2006) 3/9
Tablica 2. Ostateczny rozdział uprawnień na poszczególne aktywności (1 uprawnienie to 1 tona CO 2 ) Lp Kod 1 E1 Rodzaj instalacji Instalacje do spalania paliw z wyjątkiem instalacji spalania odpadów niebezpiecznych i komunalnych Przydział uprawnień na 3 lata roczny 597 324 300 199 108 100 83,56% 2 E2 Rafinerie ropy naftowej 10 113 300 3 371 100 1,41% 3 E3 Piece koksownicze 11 950 800 3 983 600 1,67% 4 F1 Instalacje prażenia i spiekania rud metali, w tym rudy siarczkowej 0 0 0,0 Instalacje do pierwotnego lub wtórnego wytopu surówki żelaza lub stali 5 F2 surowej, w tym do ciągłego odlewania stali 40 642 200 13 547 400 5,69% 6 M1.1. Instalacje do produkcji klinkieru cementowego w piecach obrotowych 33 979 200 11 326 400 4,75% 7 M1.2. Instalacje do produkcji wapna w piecach obrotowych 8 606 400 2 868 800 1, 8 M2 Instalacje do produkcji szkła, w tym włókna szklanego 5 804 100 1 934 700 0,81% 9 M3 Instalacje do produkcji wyrobów ceramicznych za pomocą wypalania 4 468 800 1 489 600 0,63% Instalacje do produkcji masy włóknistej z drewna lub innych materiałów 10 O1 włóknistych 0 0 0,0 11 O2 Instalacje do produkcji papieru lub tektury 867 300 289 100 0,12% razem limit rozdzielony imiennie na instalacje uczestniczące w handlu uprawnieniami 713 756 400 237 918 800 99,85% maksymalna emisja z instalacji wykluczonych w latach 2005-2007 1 071 195 357 065 0,15% razem limit rozdzielony imiennie na instalacje 714 827 595 238 275 865 100,0 REZERWA na instalacje nowe w systemia 2 472 405 do 10 do 20 do 30 do 40 do 50 do 60 do 70 do 80 do 90 do 100 do 150 do 200 do 250 do 300 do 400 do 500 do 600 do 700 do 800 od 801 44,7% 58,8% 67,4% 72,8% 76,9% 80, 82,4% 84,4% 85,9% 87,1% 90,6% 92,7% 94,1% 95,2% 96,9% 98,1% 98,9% 99,6% 99,9% 100, Rysunek 1. Narastająco dla liczby instalacji procentowy przydział uprawnień do emisji CO 2 w limicie 239,1 mln uprawnień rocznie w okresie 2005-2007 Materiał przygotowany na seminarium dziennikarzy (19.01.2006) 4/9
1 E1-SPALANIE 10 8 6 4 Rysunek 2. KPRU na lata 2005-2007 (dla tego okresu limit wynosi 10) SPALANIE PALIW 1 E2-RAFINERIE 10 8 6 4 Rysunek 3. KPRU na lata 2005-2007 (dla tego okresu limit wynosi 10) PRZEMYSŁ RAFINERYJNY Materiał przygotowany na seminarium dziennikarzy (19.01.2006) 5/9
1 E3-KOKSOWNICTWO 10 8 6 4 Rysunek 4. KPRU na lata 2005-2007 (dla tego okresu limit wynosi 10) KOKSOWNICTWO 1 M1.1. - KLINKIER 10 8 6 4 Rysunek 5. KPRU na lata 2005-2007 (dla tego okresu limit wynosi 10) PRZEMYSŁ CEMENTOWY Materiał przygotowany na seminarium dziennikarzy (19.01.2006) 6/9
1 M1.2. - WAPNO 10 8 6 4 Rysunek 6. KPRU na lata 2005-2007 (dla tego okresu limit wynosi 10) PRZEMYSŁ WAPIENNICZY 1 M2 - SZKŁO 10 8 6 4 Rysunek 7. KPRU na lata 2005-2007 (dla tego okresu limit wynosi 10) PRZEMYSŁ SZKLARSKI Materiał przygotowany na seminarium dziennikarzy (19.01.2006) 7/9
1 M3 - CERAMIKA 10 8 6 4 Rysunek 8. KPRU na lata 2005-2007 (dla tego okresu limit wynosi 10) PRZEMYSŁ CERAMICZNY 1 F2 - HUTNICTWO ŻELAZA 10 8 6 4 Rysunek 9. KPRU na lata 2005-2007 (dla tego okresu limit wynosi 10) HUTNICTWO ŻELAZA I STALI Materiał przygotowany na seminarium dziennikarzy (19.01.2006) 8/9
1 O2 - PAPIER 10 8 6 4 Rysunek 10. KPRU na lata 2005-2007 (dla tego okresu limit wynosi 10) PRZEMYSŁ PAPIERNICZY Materiał przygotowany na seminarium dziennikarzy (19.01.2006) 9/9