kino wolnosc PRZEGLAD FILMOW, KTORE PROWADZILY do Wolnosci OFERTA WSPÓLPRACy
SPIS TRESCI O PROJEKCIE... 3 DZIAŁANIA... 4 KAMPANIA SPOŁECZNA 25 LAT WOLNYCH WYBORÓW W POLSCE KINO WOLNOŚĆ... 5 PRZEGLĄDY FILMOWE I DEBATY OTWIERAJĄCE... 6 ARCHIWUM 4 CZERWCA 1989... 7 LEKCJA HISTORII... 8 WSPÓŁPRACA... 9 O FILMACH... 12-20 O NAS............ 21 KONTAKT... 22 OPRAWA GRAFICZNA... 23
O PROJEKCIE Tytuł projektu KINO WOLNOŚĆ nawiązuje do filmu Wojciecha Marczewskiego Ucieczka z kina Wolność (1990). Chcemy ukazać wpływ sztuki na rzeczywistość postrzeganą poprzez wyraźny kontekst historyczny Polski lat 80, w której dotychczasowy system społeczno-polityczny chyli się ku upadkowi. Film staje się pretekstem do zadania pytań o wolność, zarówno w odniesieniu do wypowiedzi artystycznej, jak i jej wymiaru społecznego. Obok pobudzania do dialogu na temat sztuki społecznie zaangażowanej, kluczowym celem projektu jest promowanie polskich tradycji demokratycznych i wzorców obywatelskich oraz pobudzenie do refleksji i dialogu na temat wpływu sztuki na historię. Klamrą spajającą wszystkie działania (przeglądy filmowe, debaty i spotkania z liderami społecznymi, multimedialne archiwum 4 czerwca 1989, audiowizualne Lekcje historii, kampanię społeczną 25 lat wolnych wyborów w Polsce Kino Wolność ) jest zamiar upamiętnienia rocznicy pierwszych wolnych wyborów parlamentarnych w Polsce, a w szerszym kontekście przemian demokratycznych, które miały miejsce w Polsce 25 lat temu. 3
DZIALANia KINO WOLNOŚĆ jest projektem o zasięgu ogólnopolskim, w ramach którego zorganizowane zostaną wydarzenia o charakterze edukacyjno-artystycznym, łączące przeglądy filmowe, dyskusje, prelekcje, spotkania z artystami i lokalnymi liderami przemian demokratycznych w 1989 roku. Dzięki współpracy z organizacjami i instytucjami kultury za granicą projekt może mieć również zasięg międzynarodowy. Wydarzeniom realizowanym zarówno w dużych miastach, jak i w małych miejscowościach, towarzyszy ogólnopolska kampania społeczna pt. 25 lat wolnych wyborów w Polsce Kino Wolność, a w jej ramach m.in. cykl wywiadów telewizyjnych i film dokumentalny ukazujący wspołczesne wypowiedzi artystów i liderów społecznych. KAMPANIA SPOŁECZNA 25 LAT WOLNYCH WYBORÓW W POLSCE KINO WOLNOŚĆ PRZEGLĄDY FILMOWE I DEBATY OTWIERAJĄCE ARCHIWUM 4 CZERWCA 1989 LEKCJA HISTORII 4
KAMPANIA SPOŁECZNA 25 LAT WOLNYCH WYBORÓW W POLSCE KINO WOLNOŚĆ Zależy nam na przypomnieniu wydarzeń historycznych i ukazaniu Polski na arenie międzynarodowej jako kraju, w którym rozpoczęły się przemiany społeczno-polityczne w Europie. Chcemy, aby 4 czerwca 2014 roku był dniem wspólnego świętowania naszego sukcesu, a także punktem wyjścia do refleksji i dialogu o fundamentalnych pojęciach wolności, demokracji, wspólnoty, aktywności obywatelskiej oraz roli sztuki zaangażowanej. Kampania ma charakter informacyjny i edukacyjny a jednocześnie konsolidujący i integrujący społeczność wokół wspólnego doświadczenia postrzeganego zarówno w kontekście historycznym (4 czerwca 1989 r. pierwsze wolne wybory w Polsce), jak i uniwersalnym (doświadczenie wolności). Narzędzia kampanii zostały przygotowane w taki sposób, aby była możliwość wykorzystania ich w tradycyjnych środkach masowego przekazu (prasa, radio, telewizja). Jednocześnie chcemy wykorzystać mechanizmy budowania i poszerzania społecznej komunikacji z wykorzystaniem sprawdzonych modeli internetowych, które umożliwią zaangażowanie adresatów kampanii do współtworzenia przekazu. Kampania będzie obecna także w przestrzeni publicznej w formie promocji outdoor. 5
PRZEGLĄDY FILMOWE I DEBATY OTWIERAJĄCE Filmy prezentowane w ramach projektu Kino Wolność są emocjonalnym, artystycznym wyrazem walki twórców o wolność, interpretacją rozumienia wolności, a zarazem próbą moderowania rzeczywistości sprzed 25 lat. Wybór filmów fabularnych będzie uzupełniony filmami dokumentalnymi i autentycznymi amatorskimi nagraniami oraz fragmentami wybranych tematycznie Polskich Kronik Filmowych. Filmy dostępne w ramach pakietu mogą być dowolnie zestawiane przez organizatora. Możemy również przygotować propozycję kolejności i zestawienia filmów oraz formę ich prezentacji. Nieodłącznym elementem przeglądu powinna być debata otwierająca cykl. Jej istotą jest ukazanie lokalnych aktorów życia społecznego: artystów, aktywistów polityków, którzy wzięli aktywny udział w wydarzeniach prowadzących do przemian demokratycznych w czerwcu 89. 6
ARCHIWUM 4 CZERWCA 1989 ewaluacja projektu W ramach projektu KINO WOLNOŚĆ stworzone zostanie multimedialne Archiwum 4 czerwca 89 wirtualna przestrzeń dokumentacji wspomnień osób pamiętających przemiany demokratyczne w Polsce 25 lat temu. Będzie można zgłaszać się ze zdjęciami, wycinkami gazet, osobistymi pamiątkami oraz śladami zbiorowej pamięci z tamtego okresu. Zgromadzone przedmioty, teksty oraz opowieści i wspomnienia zostaną zdigitalizowane i udostępnione w wirtualnym archiwum w ramach jednej z otwartych licencji Creative Commons. 7
LEKCJA HISTORII Ważnym celem projektu KINO WOLNOŚĆ jest stworzenie nieszablonowych i ciekawych form edukacyjnych, które w niekonwencjonalny sposób zobrazują najnowszą historię Polski. Czwartą częścią kampanii jest zaplanowana na wrzesień LEKCJA HISTORII - pakiet edukacyjny dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych zawierający materiały audiowizualne. Pakiety będą obejmowały m.in. godzinny materiał filmowy pt. Lekcja historii. Traktując polskie kino jako punkt wyjścia do rozmów o wolności i demokracji, chcemy zaproponować pakiety, które będą stanowić innowacyjną formę upowszechniania wiedzy o polskiej kinematografii oraz wyjątkową formę edukacji historycznej. Opiekę merytoryczną nad Lekcją historii sprawuje prof.dr hab.wojciech Burszta, kierownik Katedry Antropologii Kultury w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej, do 2003 r. profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Visiting scholar m.in. na Oxford University, Yale University, University of Illinois, stypendysta Programu Fulbrighta i Fundacji Kościuszkowskiej. Profesor Burszta to autor ponad 200 publikacji naukowych, przewodniczący Rady Naukowej Przeglądu Kulturoznawczego oraz przewodniczący Komitetu Nauk o Kulturze PAN; redaguje półrocznik Sprawy narodowościowe. Seria Nowa. 8
wspólpraca Projekt edukacyjny KINO WOLNOŚĆ oraz kampania społeczna 25 lat wolnych wyborów w Polsce Kino Wolność opierać się będą na współpracy z przedstawicielami instytucji kultury, szkół, bibliotek, kin, organizacji pozarządowych działających w obszarze edukacji kulturalnej i obywatelskiej. Oferujemy pakiet filmów fabularnych i dokumentalnych oraz materiałów edukacyjnych, który może posłużyć do organizacji przeglądu filmowego, projektu edukacyjnego, dyskusji, spotkania lub stać się elementem większego wydarzenia. 9
Projekt KINO WOLNOŚĆ dedykujemy lokalnym kinom, instytucjom kultury i oświaty, instytutom kultury za granicą, organizacjom pozarządowym, które poszukują nieszablonowych form edukacyjno-artystycznych i które chciałyby nawiązać do kwestii współcześnie aktualnych poprzez narrację historyczną wspartą filmami z dorobku polskiej kinematografii. Projekt KINO WOLNOŚĆ może zostać zorganizowany w formie przeglądu filmowego lub stanowić element większego festiwalu filmowego, teatralnego, muzycznego, sztuk wizualnych, skupiającego środowiska poszukujące inspiracji i ceniące sztukę filmową o wysokich walorach artystycznych. KINO WOLNOŚĆ to kino cyfrowe w najlepszej jakości obrazu i dźwięku. To fabuły i dokumenty, które przeszły do historii polskiego filmu i dzięki projekcji cyfrowej mogące trafić do dowolnej sali kinowej wyposażonej w projektor cyfrowy w całej Polsce i za granicą. 10
KINO WOLNOŚĆ może stać się również doskonałym punktem wyjścia do spotkania, wykładu, debaty i innej formy angażującej publiczność wokół zagadnień wolności, demokracji, wspólnoty do takiego wykorzystania projektu KINO WOLNOŚĆ chcielibyśmy zachęcić instytucje i organizacje, których misją jest aktywizowanie społeczności, budowanie społeczeństwa obywatelskiego poprzez sięganie do fundamentów zbiorowej tożsamości. Razem ze stworzoną we współpracy z ekspertami Lekcją historii, projekt staje się fascynującą wycieczką do przeszłości o niepodważalnych walorach edukacyjnych. Z tego względu KINO WOLNOŚĆ jest adresowane również do instytucji oświaty, w tym w szczególności do szkół średnich (gimnazjów, liceów, techników). 11
O FILMACH KINO WOLNOŚĆ to następujące filmy fabularne i dokumentalne z audiodeskrypcją. Filmy fabularne: * Człowiek z żelaza, reż. Andrzej Wajda, rok prod. 1981 * Matka Królów, reż. Janusz Zaorski, rok prod. 1982 * Ucieczka z kina Wolność, reż. Wojciech Marczewski, rok prod. 1990 * Mniejsze niebo, reż Janusz Morgenstern, rok prod. 1980 * Dreszcze, reż. Wojciech Marczewski, rok prod. 1981 * Przypadek, reż. Krzysztof Kieślowski, rok prod. 1981 * Przesłuchanie, reż. Ryszard Bugajski, rok prod. 1982 Filmy dokumentalne: * Szczurołap, reż. Andrzej Czarnecki, rok prod. 1986 * Fan, reż. Wojciech Maciejewski, rok prod. 1987 * Dokąd, reż. Paweł Kędzierski, rok prod. 1990 * Usłyszcie mój krzyk, reż. Maciej Drygas, rok prod. 1991 * Z punktu widzenia nocnego portiera, reż. Krzysztof Kieślowski, rok prod. 1977 * Moje zapiski z podziemia, reż. Jacek Petrycki, rok prod. 2011 12
Filmy fabularne zostaną uzupełnione filmami dokumentalnymi sprzed 25 lat, unikatowymi amatorskimi nagraniami oraz współczesnymi komentarzami artystów i znaczących postaci życia społecznego, a także dobranymi tematycznie Polskimi Kronikami Filmowymi: * Jak głosować? * Głosuje Lech Wałęsa z żoną i synem * Dzień wyborów parlamentarnych * Obchody porozumień sierpniowych * Zakończenie strajku (podpisanie porozumienia) * Przed sądem * Wyrok w sprawie rejestracji Solidarności * Rodzina Wałęsów * Inauguracja. Pierwszy dzień obrad Okrągłego Stołu * Porozumienie 5 IV 1989 * Zakończenie obrad Okrągłego Stołu * 1 maja inaczej * Przed wyborami * Wybory 89 Sylwetki kandydatów * Sejm wybiera T. Mazowieckiego * Gdańsk 80-90 * Tamten sierpień 1980-1989 * Początki III RP * Był sierpień 13
Człowiek z żelaza (reż. A.Wajda, rok prod. 1981, SF Zebra) Obraz będący kontynuacją losów bohatera filmu Człowiek z marmuru, przedstawiający doniosłe wydarzenie historyczne i rodzącą się wolność społeczeństwa w ocenzurowanym świecie PRL-u. Film jest świadectwem i lekcją najnowszej historii Polski - od tragicznych wydarzeń grudnia 70, poprzez klęskę w 1976 roku, do stworzenia Solidarności. Obraz został zrealizowany także przy użyciu autentycznych materiałów dokumentalnych, udostępnionych przez stoczniowców oraz dokumentów Polskiej Kroniki Filmowej i telewizji RFN. Szczurołap (reż. A. Czarnecki, rok prod. 1986, WFO) Film dokumentalny o człowieku zajmującym się tępieniem szczurów. W kolejnych scenach bohater ujawnia tajniki starannych przygotowań do walki z inteligentnym przeciwnikiem. Film jest obrazem wieloznacznym, w symboliczny sposób nawiązującym do relacji obywatel-władza. 14
Matka Królów (reż. J.Zaorski, rok prod.1982, WFDiF) Film ukazujący losy Łucji Król, ubogiej wdowy z warszawskiej sutereny, i jej czterech synów. Wydarzenia zostały wplecione w obraz przemian politycznych Polski od wczesnych lat 30. po październik 56. Rodzina na zasadzie pars pro toto staje się metaforą społeczeństwa i jego postaw - powojenne losy synów Łucji ukazują cztery warianty biografii pokolenia podyktowanych konformizmem, frustracją, skrajną ideowością i totalnym cynizmem. Obsypany nagrodami legendarny półkownik, jeden z najwybitniejszych polskich filmów. Znakomite czarno-białe zdjęcia Edwarda Kłosińskiego i Witolda Adamka, sugestywna muzyka Przemysława Gintrowskiego i wielkie aktorstwo, na czele z Magdą Teresą Wójcik, która stereotypowi Matki Polki dała prawdziwie ludzką twarz. Usłyszcie mój krzyk (reż. M. Drygas, rok prod. 1991, WFO) Krótki film dokumentalny przybliżający postać Ryszarda Siwca, który w 1968 roku dokonał aktu samospalenia, czego świadkami byli przedstawiciele dyplomacji i szefowie partii oraz wielotysięczna publiczność. Film ukazuje ostateczny gest sprzeciwu wobec interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji i w szerszym kontekście wobec autorytarnej władzy. W filmie zostały wykorzystane fragmenty oryginalnego nagrania zarejestrowanego przez bohatera na dwa dni przed wydarzeniem na stadionie. 15
Ucieczka z kina Wolność (reż. W. Marczewski, rok prod. 1990, SF TOR) Jeden z najbardziej oryginalnych filmów okresu przełomu. Podszyta absurdem, nawiązująca do Mistrza i Małgorzaty Bułhakowa i Purpurowej róży z Kairu Allena metaforyczna opowieść o końcu opresyjnego ustroju. Pozbawione czarno-białych schematów, symboliczne poprzez postać cenzora pożegnanie systemu, ale też uniwersalna opowieść o człowieku, który, choć upadł, próbuje odzyskać godność i wolność. Mniejsze niebo (reż. J. Morgenstern, rok prod. 1980, SF Zebra) Autorska adaptacja powieści Johna Waina. Kameralna opowieść o dojrzałym buncie, podkreślająca prawo jednostki do wolności i własnych wyborów, nawet jeśli inni ich nie rozumieją. Jeden z najciekawszych, choć niedocenionych filmów początku lat 80., ze znakomitą kreacją Romana Wilhelmiego. 16
Dreszcze (reż. W. Marczewski, rok prod. 1981, SF TOR) Autobiograficzna opowieść o fałszywej inicjacji i uwodzicielskiej sile ideologii. Nagrodzony m.in. Srebrnym Niedźwiedziem w Berlinie jeden z najważniejszych i najciekawszych filmów o epoce stalinowskiej, półkownik stanu wojennego. Fan (reż. W. Maciejewski, rok prod. 1987, WFO) Osią filmu jest obserwacja publiczności zgromadzonej wokół fanklubu pt. Kora - zrzeszeni fani zespołu Maanam spotykają się na koncertach, badają twórczość solistki oraz identyfikują się z jej życiorysem i poglądami. Wiesław Ciasnowski, przewodniczący koła ZSMP i założyciel fanklubu jako groteskowy guru, pod pozorem zabawy, prowadzi polityczną indoktrynację. 17
Przypadek (reż. K. Kieślowski, rok prod. 1981, SF TOR) Film niesie ze sobą uniwersalne przekonanie o wewnętrznej autonomii człowieka, a jednocześnie stanowi głos w dyskusji politycznej i sprzeciw wobec uproszczonych, czarno-białych podziałów. Jeden z półkowników lat 80. ze znakomitą rolą Bogusława Lindy. Dokąd (reż. P. Kędzierski, rok prod. 1990, WFDiF) Kompilacja kronik filmowych, będących skróconą lekcją historii przemyślany kalejdoskop wydarzeń, haseł, postaci historycznych. Film jest majstersztykiem montażu i realizacji dźwiękowej, w której przenikają się muzyka, okrzyki, pieśni i oklaski oraz fragmenty wypowiedzi sekretarzy władzy. 18
Przesłuchanie (reż. R. Bugajski, rok prod. 1982, SF Zebra) Przesłuchanie to, jak stwierdził reżyser Ryszard Bugajski, wstrząsający manifest człowieka, który chce być wolny bez względu na cenę, jaką musi zapłacić. Film zrealizowany w przeddzień stanu wojennego, został objęty zakazem rozpowszechniania i premiery doczekał się dopiero w roku 1989. Obraz zainspirowany tzw. procesami odpryskowymi lat 50. stał się ostrym rozrachunkiem ze stalinizmem i demaskacją aparatu terroru. Z punktu widzenia nocnego portiera ( reż. K. Kieślowski, rok prod. 1977, WFDiF) Jedyny film dokumentalny Kieślowskiego, w którym bohater jest postacią negatywną. Film opowiadający o codziennym życiu i pracy nocnego portiera, którego głównym pragnieniem jest zaprowadzenie na świecie całkowitego porządku. Kieślowski nagrał monolog wartownika na taśmie magnetofonowej, by poszukać w jego wypowiedziach inspiracji do zaaranżowania konkretnych scen. Podczas realizacji posługiwał się obserwacją, inscenizacją i prowokacją. 19
Moje zapiski z podziemia (reż. J. Petrycki, rok prod. 2011, WFDiF) Pozbawiony przesadnego patosu film krótkometrażowy, w którym reżyser powraca do nieoficjalnych materiałów z lat 80, ukazując działania ukrywających się działaczy Solidarności w czasie stanu wojennego. Reżyser połączył wywiady z bohaterami, opowiadającymi o życiu w ukryciu i oczekującymi na lepsze czasy w obawie o własną wolność, z udokumentowanymi działaniami sabotażowymi akcją ulotkową na ulicach stolicy oraz próbami do nielegalnych spektakli teatralnych. Na ekranie pojawiają się czołowi działacze opozycyjni Jacek Kuroń, Zbigniew Bujak i Jan Lityński. 20
o nas Organizatorami projektu KINO WOLNOŚĆ są Fundacja Kino Polska i Cyfrowe Repozytorium Filmowe. Misją Fundacji Kino Polska jest kształtowanie aktywnych postaw uczestnictwa w kulturze, świadomości demokratycznej i obywatelskiej poprzez wspieranie i promowanie rozwoju kultury i sztuki filmowej. Poprzez realizację projektów o charakterze społecznym, edukacyjnym i artystycznym, chcemy przyczynić się do ukształtowania kapitału społecznego w dużych miastach Polski i małych miejscowościach, a także poza granicami kraju. Cyfrowe Repozytorium Filmowe powstało w odpowiedzi na zapotrzebowanie polskiego rynku na profesjonalną organizację zajmującą się procesami związanymi z rekonstrukcją cyfrową filmów oraz zarządzaniem kopiami cyfrowymi filmów, począwszy od ich archiwizacji i przechowywania, przez tworzenie wzorców, aż po dystrybucję. Współorganizatorami projektu Kino Wolność są także: Studio Filmowe TOR, Studio Filmowe Zebra, Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, Wytwórnia Filmów Oświatowych, Kroniki Filmowe oraz Telewizja Kino Polska. 21
KONTAKT Rzecznik prasowy Lidia Drechny-Czartoryska tel. 507 135 439 e-mail: ldrechny@kinorp.pl Fundacja Kino Polska ul. Puławska 61 02-595 Warszawa tel. (+48) 22 356 74 31 fundacja@fundacjakinopolska.pl www.fundacjakinopolska.pl Dystrybucja Agnieszka Bezubik tel. 694 416 963 e-mail: abezubik@kinorp.pl Cyfrowe Repozytorium Filmowe Sp.z.o.o. ul. Puławska 61 02-595 Warszawa tel. (+48) 512-911-900 kinowolnosc@kinorp.pl www.repozytoriumfilmowe.pl 22
oprawa graficzna 23