KONOPIE W FARMACJI - FARMACJA W KONOPIACH HISTORIA KONOPI W FARMACJI FARMAKOGNOZJA ZASTOSOWANIE W LECZNICTWIE MOLEKULARNE MECHANIZMY DZIAŁANIA INTERAKCJE Z SUROWCAMI NATURALNYMI LEKI SYNTETYCZNE
HISTORIA STOSOWANIA KONOPI PIERWSZE INFORMACJE O STOSOWANIU KONOPI POCHODZĄ SPRZED 12000 LAT ( OD KOŃCA EPOKI LODOWCOWEJ ). POTWIERDZONE NAUKOWO DANE ARCHEOLOGICZNE O UŻYTKOWANIU SUROWCA POCHODZĄ Z JAPONII I KOREI SPRZED 10000 LAT TEMU. NAJWCZEŚNIEJSZE ZAPISY DOTYCZĄCE UŻYTKOWANIA LECZNICZEGO POCHODZA ZE STROŻYTNYCH CHIN 4700 LAT TEMU. OD 1500 DO 200 ROKU P.N.E SUROWIEC BYŁ STOSOWANY JAKO LEK W BASENIE MORZA ŚRÓDZIEMNEGO, EGIPCIE, GRECJI, INDIACH, PRESJI. PIERWSZE WZMIANKI O DZIAŁANIU LECZNICZYM SUROWCA W EUROPIE POCHODZĄ Z XVII WIEKU. W 1838 ROKU CANNABIS INDICA DZIĘKI DZIAŁANIOM IRLANDZKIEGO LEKARZA WILLIAMA O SHAUGHNNESSY ZOSTAŁA WPROWADZONA DO ZACHODNIEJ MEDYCYNY W 1890 ROKU LEKARZ KRÓLOWEJ WIKTORII J.R. REYNOLDS NAPISAŁ O DZIAŁANIU LECZNICZYM KONOPI W MAGAZYNIE MEDYCZNYM LANCET.
W 1925 ROKU LIGA NARODÓW ZATWIERDZIŁA I RATYFIKOWAŁA KONWENCJĘ O ZAKAZIE STOSOWANIA MARIHUANY I JEJ POCHODNYCH W CELACH INNYCH NIŻ MEDYCZNE I NAUKOWE. W 1928 ROKU MARIHUANA MEDYCZNA ZOSTAŁA ZAKAZANA W WIELKIEJ BRYTANII, W USA USTAWA Z 1937 ROKU ZAKAZAŁA FORMALNIE STOSOWANIA SUROWCA, A W POŁOWIE LAT 50- TYCH XX WIEKU NIE MOŻNA JEJ BYŁO STOSOWAĆ W ŻADNYM ZE STANÓW USA, POMIMO TEGO,ŻE ZNAJDOWAŁA SIĘ W USP. OD II WOJNY ŚWIATOWEJ SUROWIEC BYŁ TRAKTOWANY WYŁĄCZNIE JAKO NARKOTYK,A NAUKOWCY BYLI ZNIECHĘCANI DO JAKICHKOLWIEK PRAC NAD JEJ DZIAŁANIEM LECZNICZYM.
SUROWCE ROŚLINNE KONOPIE ZALICZANE SA DO RODZINY KONOPIOWATYCH (CANNABACEAE) RODZINA KONOPIOWATYCH TO DWA GATUNKI KONOPI CANNABIS SATIVA, CANNABIS INDICA ORAZ DWA GATUNKI CHMIELU. ODMIANA C. SATIVA TO ODMIANA PRZEMYSŁOWA WYKORZYSTYWANY DO PRODUKCJI WŁÓKIEN, ZAWIERA MNIEJ NIŻ 1% THCA. ODMINA C.INDICA JEST ODMIANĄ BOGATĄ W THCA NAWET DO 25% SUCHEJ MASY SUROWCA. SUROWCEM DO WYROBU PREPARATÓW MARIHUANY MEDYCZNEJ SĄ KWIATY I MŁODE PĘDY CANNABIS INDICA. NASIONA JAK I BŁONNIK KONOPNY SPOŻYWCZY OTRZYMANY Z KONOPI SIEWNYCH SĄ PRODUKTAMI SPOŻYWCZYMI DOPUSZCZONYMI DO OBROTU.
SUBSTANCJE CZYNNE KANNABINOIDY (CANNABACEAE, LINACEAE -LEN, ASTERACEAE KOCANKA, JEŻÓWKA) THCA (KWAS DELTA -9-TETRAHYDROKANNABINOLO-2- KARBOKSYLOWY) WYKAZUJE BRAK DZIAŁANIA PSYCHOAKTYWNEGO W WYNIKU OGRZEWANIA ULEGA DEKARBOKSYLACJI DO THC O SILNYM DZIAŁANIU PRZECIWZAPALNYM, PRZECIWBÓLOWYM, NEUROPROTEKCYJNYM. OBNIŻA CIŚNIENIE WEWNĄTRZGAŁKOWE, REDUKUJE SPASTYCZNOŚĆ I NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE. CBDA (KWAS KANNABIDIOLOWY) PODOBNIE JAK THCA ULEGA POD WPŁYWEM TEMPERATURY DO DEKARBOKSYLACJI DO CBD. NIE WYKAZUJE DZIAŁANIA PSYCHAKTYWNEGO PODOBNIE JAK JEGO PRODUKT DEKARBOKSYLACJI CBD. DZIĘKI PODAWANIU PACJENTOWI CBDA MOŻNA UZYSKAĆ WYSOKIE STĘŻENIE CBD W OSOCZU KRWI. NIESTETY EFEKT TEN NIE ZOSTAŁ JESZCZE W PEŁNI WYJAŚNIONY NAUKOWO.
CBG KANNABIGEROL TO NIEPSYCHOAKTYWNY ZWIĄZEK O DZIAŁANIU PRZECIWBÓLOWYM, PRZECIWBAKTERYJNYM, PRZECIWNOWOTWOROWYM ORAZ PRZECIWZAPALNYM. JEST PREKURSOREM FORM KWASOWYCH CBD I THC WYKORZYSTYWANYM PRZEZ ROŚLINĘ DO ICH PRODUKCJI. CBC- KWAS KANNABICHROMENOWY PRODUKOWANY Z KILKU ODMIAN KONOPI, POZYSKIWANY Z NIEDOJRZAŁYCH KWIATÓW. WYKAZUJE DZIAŁANIE PRZECIWGRZYBICZE, PRZECIWZAPALNE ORAZ PRZECIWBÓLOWE A CO CIEKAWE RÓWNIEŻ PRZECIDEPRESYJNE. CBN- PRODUKT UTLENIANIA THC O DZIAŁANIU USPOKAJAJĄCYM W SYNERGII Z THC. WYKAZUJE DZIAŁANIE PRZECIWBAKTERYJNE NA SZCZEPY METYCYLINOOPORNE GRONKOWCA ZŁOCISTEGO MRSA. POSIADA POTWIERDZONE KLINICZNIE WŁAŚCIWOŚCI W LECZENIU OPARZEŃ. INNE TYPY KANNABINOIDÓW TO : THCVA ORAZ CBDVA.
TERPENOIDY PINENY (ALFA I BETA PINEN) D-LIMONEN BETA- MIRCEN BETA-KARIOFILEN LINALOL WYKAZUJA DZIAŁANIE HAMUJĄCE AKTYWNOŚĆ ENZYMATYCZNA W OUN CO WSPOMAGA PAMIĘĆ KRÓTKA. POSIADAJA DZIAŁANIE PRZECIWDEPRESYJNE, USPOKAJAJĄCE, ROZLUŹNIAJĄCE, PRZECIWBÓLOWE ORAZ PRZECIWZAPALNE. ZNANE SĄ RÓWNIEŻ WŁAŚCIWOŚCI PRZECIWNOWOTWOROWE METABOLITU D LIMONENU TJ. ALKOHOLU PERYLOWEGO W NOWOTWORACH OUN.
ZASTOSOWANIE W LECZNICTWIE
MOLEKULARNE MECHANIZMY DZIAŁANIA KANNABINOIDÓW DZIAŁANIE SYNERGISTYCZNE PONAD 400 SKŁADNIKÓW KONOPI WARUNKUJE SIŁĘ I EFEKTYWNOŚC ORAZ BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA SUROWCA. EFEKT SYNERGII DZIAŁANIA POMIĘDZY POSZCZEGÓLNYCH SKŁADNIKAMI SUROWCA WYKAZUJE ILOCZYN SIŁY DZIAŁANIA W STOSUNKU DO SUMY SIŁY DZIAŁANIA POSZCZEGÓLNYCH SKŁADNIKÓW SUROWCA. PRZYKŁADEM JEST SYNERGIA DZIALANIA AKTYWACYJNEGO NP. BETA- KARIOFILEN I THC W STOSUNKU DO RECEPTORA KANNABIONOIDOWEGO CB2. BETA-KARIOFILEN NIEJAKO CZYŚCI I PRZYGOTOWUJE MIEJSCE RECEPTOROWE DO AKTYWACJI PRZEZ THC. KANNABINOIDY PODAWANE DOUSTNIE I NA BŁONĘ ŚLUZOWĄ NP. THC SĄ MATABOLIZOWANE PRZEZ CYTOCHROM P450 CYP3A4, W PRZYPADKU GDY D-LIMONEN JAKO SKŁADNIK KONOPI BLOKUJE TEN ENZYM, THC NIE JEST METABOLIZOWANE. KONSEKWENCJĄ JEST SILNIJSZE I DŁUŻSZE DZIAŁANIE THC. PALENIE KONOPI INDUKUJE AKTYWNOŚĆ ENZYMU CYP1A2, APIGENINA OSŁABIA AKTYWNOŚĆ TEGO ENZYMU I TYM SAMYM WYWOŁUJE PODOBNE EFEKTY JAK PODANIE D-LIMONENU. JEŻELI STOSUJEMY KANNABINIODY POWINNIŚMY WYKORZYSTAĆ
RECEPTORY CB1, CB2 GENY CHROMOSOM 6 q14 -q15
DIETĘ ZE SPECYFICZNYMI NATURALNYMI PRODUKTAMI W CELU MINIMALIZACJI SKUTKÓW UBOCZNYCH I MAKSYMALIZACJI AKTYWNOŚCI LECZNICZEJ. SUBSTANCJE NATURALNE O WŁAŚCIWOŚCIACH FITOKANNABINOIDOWYCH WPŁYWAJACE NA RECEPTORY KANNABINOIDOWE ( SYNERGIA Z KANNABINOIDAMI KONOPI) : - DIM (KAPUSTNE-BROKUŁ, KABACZKI, KALAFIOR, JARMUŻ,KALAREPA) - BETA KARIOFILEN ( KONOPIE, OREGANO, GOŹDZIK, PIEPRZ CZARNY) - EGCG GALUSAN EPIGALLOKATECHINY (ZIELONA HERBATA, DZIURAWIEC) - GALLOKATECHOL- (MIŁORZĘB JAPOŃSKI, ZIELONA HERBATA, BANANY, PERSIMON, GRANAT) - YANGONIN,KAVAIN -(KAVA KAVA)KAVALACTONES, CB1 - MAGNOLOL TETRAHYDROMAGNOLOL, HONOKIOL (MAGNOLIA KWIATY) - AMYRINY (KAWA MNISZKOWA) ROŚLINNE INAKTYWATORY NATURALNYCH ENDOKANNABINOIDÓW : - BIOCHANIN A, GENISTEIN (KONICZYNA CZERWONA, SJA, ORZESZKI ZIEMNE, ALFALFA, GROSZEK) - KEMFEROL (HERBATA, KWIAT TARNINY)
SUBSTANCJE MODULUJĄCE TRANSPORT KANNABINOIDÓW : -PARACETAMOL (OPÓŹNIENIE METABOLIZMU I PRZEDŁUŻENIE DZIAŁANIA KANNABINOIDÓW) -L-ARGININA (OBNIŻENIE STĘŻENIA AMINOKWASU PRZY STOSOWANIU THC) SUBSTANCJE ZMNIEJSZAJĄCE AKTYWNOŚĆ FAAH (AMINOHYDROLAZA ANANDAMIDU) ENZYMU ROZKŁADAJĄCEGO ENDOKANNABINOIDY : BIOCHANIN A -GENISTEIN -KEMFEROL -PARACETAMOL INHIBITORY AKTYWNOŚCI HYDROKSYLAZY SERYNOWEJ ABHD12 ( ROZKŁADU ENDOGENNYCH KANNABINODÓW ): - KWAS BETULINOWY (BRZOZA, GUZ BRZOZOWY, WIERZBA BIAŁA) - MAŚLINOWY KWAS (PRODUKT UBOCZNY TŁOCZENIA OLEJ Z OLIWEK) - In vitro, badania pokazują, że kwas maślinowy hamuje aktywność proteaz serynowych, kluczowych enzymów niezbędnych do rozprzestrzeniania się HIV w ciele danej osoby. Ma także in vitro antyproliferacyjne działanie na komórki raka jelita grubego. - OLEALONOWY KWAS I KWAS URSOLOWY (JABŁKA, BAZYLIA, SZAŁWIA, ŻURAWINA, MIĘTA, LAWENDA, OREGANO, TYMIANEK, GŁÓG, ŚLIWKI)
SYNTETYCZNE KANNABINOIDY RIMONABANT (ACOMPLIA) PIERWSZYM LEKIEM ZAREJESTROWANYM I WPROWADZONYM DO LECZNICTWA W UE OD 2006 ROKU WYKAZUJĄCYM CECHY SELEKTYWNEGO ODWRÓCONEGO AGONISTY RECEPTORA KANNABINOIDOWEGO CB1. WSKAZANIEM DO STOSOWANIA LEKU BYŁY: LECZENIE OTYŁOŚCI, CUKRZYCY I DYSLIPIDEMII, UZALEŻNIENIA OD NIKOTYNY. W BADANIACH KLINICZNYCH POTWIERDZONO BEZPIECZEŃSTWO I AKTYWNOŚĆ FARMAKOLOGICZNĄ LEKU: RIO-EUROPE, RIO-NORTH, RIO-DIABETES, STRATUS. RIMONABANT AND TOBACCO USE. POWODUJE ZMIANĘ KONSTYTUTYWNEJ AKTYWNOŚCI RECEPTORA W PRZYPADKU NIEOBECNOŚCI AGONISTY, JEDNOCZEŚNIE BLOKUJĄC EFEKTY WYWOŁANE PRZEZ SUBSTANCJE O DZIAŁANIU AGONISTYCZNYM NP. (ENDOKANNABINOIDY). PRZY CZYM WYKAZUJE ZNACZNIE WIĘKSZE POWINOWACTWO DO RECEPTORA ZNAJDUJĄCEGO SIĘ W STANIE NIEAKTYWNYM. OD 2008 STOSOWANY NA CAŁYM ŚWIECIE W 56 KRAJACH. ZE WZGLĘDU NA POWAŻNE SKUTKI UBOCZNE (PRÓBY SAMOBÓJCZE, DEPRESJA, LĘKI ). LEK ZOSTAŁ WYCOFANY Z UŻYTKU NA ŚWIECIE W 2008 ROKU.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Janusz Nawolski