Spis treści 1. Wstęp, architektura... 2 2. Platforma testowa; metodologia testów... 7 3. Podkręcanie oraz pobór mocy... 10 4. Testy syntetyczne (benchmarki)... 13 5. Testy rzeczywiste (programy)... 16 6. Testy rzeczywiste (gry)... 21 7. Podsumowanie, ocena... 24 - Koniec spisu treści -
1. Wstęp, architektura Wprowadzona pod koniec 2008 roku nowa mikroarchitektura Nehalem, okazała się niewątpliwym sukcesem firmy Intel. Pierwsze procesory, kierowane do entuzjastów wydajności i to na dodatek z dość zasobnymi portfelami, osiągami przewyższyły wszystkie dostępne wówczas na rynku produkty. Firma poszła za ciosem wydając kolejno wersje budżetowe procesorów z serii i7 oraz i5, aż do początku tego roku, gdy światło dzienne ujrzał pierwszy procesor zbudowany w wymiarze technologicznym 32nm, na dodatek z IGP zintegrowanym z procesorem w jednej obudowie. Pozostało zatem czekać na następny krok firmy, który w zasadzie nie był niespodzianką, gdyż pogłoski o nim pojawiły się już w zeszłym roku. Kolejny produkt miał być powrotem do wysokowydajnych potworów dla entuzjastów podkręcania, gier i wymagających aplikacji potrafiących wykorzystać wszystkie własności jednostki obliczeniowej. Przecieki w sieci wskazywały, że sześciordzeniowy 32-nanometrowy procesor o nazwie kodowej Gulftown, pokona kolejne granice w testach. Dziś mamy przyjemność zaprezentować go w najnowszym artykule. Wiele osób przyzwyczajonych, że ilość rdzeni w procesorze jest potęgą dwójki, może być lekko zaskoczonych sześcioma rdzeniami. Jednak takie rozwiązanie nie jest całkowitą nowością, wszak w ofercie Intela znajdowaliśmy już procesory sześciordzeniowe, tyle, że przeznaczone do platform serwerowych. Tym razem producent postanowił przeznaczyć je na platformę desktopową. Nowy procesor został oznaczony symbolem 980X i należy do rodziny układów Westmere. Oznaczenie X wskazuje, że układ będzie należał do serii "Extreme", czyli zgodnie z wcześniejszymi prognozami, przeznaczonej głównie dla zapalonych graczy oraz fanów podkręcania. 2
Kliknij by powiększyć Na kawałku krzemu o powierzchni 248 mm2 zmieszczono aż 1,17 miliarda tranzystorów. Tak olbrzymie upakowanie umożliwia technologia High-k Metal Gate. Kliknij by powiększyć Intel Core i7 980X to sześciordzeniowy, 12-wątkowy procesor taktowany zegarem o częstotliwości 3,33 GHz, z pamięcią podręczną L3 o rozmiarze 12MB, współdzieloną przez wszystkie sześć rdzeni oraz trójkanałowym zintegrowanym kontrolerem pamięci DDR3 1066 MHz. Magistrala QPI posiada przepustowość 6,4 GT/s (do 25,6 GB/s danych). Oczywiście znajdziemy tu technologie znane z wcześniejszych produktów: Turbo Boost, Hyper-Threading, zestawy instrukcji SSE4,1 i SSE4.2, do których dołożono 12 nowych instrukcji wspierających algorytm szyfrowania AES. 3
Kliknij by powiększyć Intel i7 980X przeznaczony jest na podstawkę LGA1366 i współpracuje z chipsetem Intel X58, zatem właściciele pierwszych Nehalemów, którzy chcieliby przesiąść się na sześciordzeniowca, nie muszą zmieniać płyty głównej, wystarczy aktualizacja BIOSu. Pomimo dodatkowych dwóch rdzeni, TDP nowego procesora pozostaje takie, jak w pierwszych czterordzeniowych Nehalemach i wynosi 130W. Podobnie, jak poprzednich seriach procesorów opartych na architekturze Intel Nehalem, mamy do czynienia z funkcją Turbo Boost pozwalającą na zwiększenie taktowania używanych rdzeni. Przypomnijmy jeszcze raz - jeśli w danej chwili jest wykorzystywany tylko jeden rdzeń procesora, to pozostałe są przełączane w tryb oszczędzania energii, natomiast używany rdzeń jest taktowany nieco szybciej, co powoduje zwiększenie wydajności. Wzrost taktowania jest ograniczony przez założony maksymalny pobór mocy, czyli TDP. Kliknij by powiększyć 4
Skoro jesteśmy przy wydzielaniu ciepła, warto wspomnieć o nowym chłodzeniu Intela, dołączanym do procesora w wersji pudełkowej. Użytkownicy przyzwyczajeni do tradycyjnego wentylatora umieszczonego na radiatorze będą pozytywnie zaskoczeni. Tym razem otrzymają solidną konstrukcję typu tower, z czterema ciepłowodami, gęsto umieszczonymi aluminiowymi finami i wentylatorem rozpraszającym ciepło, osłoniętym dodatkową metalową kratką. Według danych producenta, wentylator pracując na niskich obrotach (800 obr/min) generuje hałas poniżej 20 dba, natomiast przy 1800 obr/min - do 35 dba. Kliknij by powiększyć Zanim przejdziemy do testów, przyjrzyjmy się jak plasuje się Intel Core i7 980X na tle innych produktów z rodziny i7. Kliknij by powiększyć 5
Na pierwszy rzut oka, oprócz większej ilości rdzeni/wątków oraz większej pamięci podręcznej, nie wyróżnia się niczym szczególnym. Producent zapewnia jednak, że w dniu dzisiejszym wiele aplikacji i gier (m.in. Cinebench R11.5, napoleon Total War, czy R.U.S.E.) zostało zoptymalizowanych pod kątem 980X. Czas zatem przekonać się, czy faktycznie jest tak ekstremalny, jak obiecuje producent. 6
2. Platforma testowa; metodologia testów Platforma testowa: Karta graficzna Palit 285 GTX Płyta główna Foxconn FlamingBlade GTI Procesor Intel i7-920 oraz i7-980x Pamięci GoodRam PRO DDR3 3x2GB 1333MHz Zasilacz Revolution85+ 1050W Chłodzenie procesora Noctua NH-D14 7
Pasta termoprzewodząca Noctua NT-H1 Dysk twardy WD Raptor 74GB System operacyjny Windows 7 64bit Pro Miernik poboru mocy By sprawdzić dokładnie jaką wydajność oferują procesory poddaliśmy je tym samym testom. Procesory były testowane na ustawieniach fabrycznych oraz po podkręceniu. Programy, których użyliśmy do testowania: Unigine Heaven Benchmark - testowanie procesora oraz karty graficznej; 3D Mark 06 (Basic) - testowanie procesora oraz karty graficznej; Super PI próbka 1M test polega na obliczaniu liczby PI, wynik podawany jest jako czas (im krócej tym lepiej); wprime próbka 32M - test polega na obliczaniu pierwiastków kwadratowych pierwszych 32 milionów liczb całkowitych, wykorzystuje wszystkie rdzenie procesora, wynik podawany jest jako czas (im krócej tym lepiej); 7-Zip x64 test wydajności podczas pakowania oraz rozpakowywania plików, wykonywany był na próbce 12MB oraz z użyciem maksymalnej ilości wątków procesora; Paint.NET - testuje szybkość wykonywania operacji graficznych; Fritz Chess Benchmark - program obliczający o ile dany procesor jest szybszy od Pentium III 1GHz; Cinebench 10 x64 dwa testy, jeden dla jednego rdzenia, drugi 8
wykorzystujący wszystkie rdzenie procesorów; Cinebench 11 x64 test wykorzystujący wszystkie rdzenie procesorów podczas tego testu zapisywaliśmy moc pobieraną z gniazdka przez zestaw komputerowy (bez monitora); Crysis, Call of Duty 4 gry, czyli to co interesuje Was najczęściej. Przetestowaliśmy także, jak procesory dają sobie radę w najbardziej wymagających grach w rozdzielczości 1600x1200 oraz z wyłączonym AntyAliasing; Stalker ClearSky Benchmark - benchmark oparty o popularną grę o tym samym tytule; Stalker Call of Prypiat Benchmark - benchmark oparty o popularną grę o tym samym tytule; Resident Evil 5 Benchmark - benchmark oparty o popularną grę o tym samym tytule; Moc pobierana przez zestaw komputerowy mierzyliśmy i notowaliśmy moc pobieraną z gniazdka. Pierwszy pomiar (spoczynek) po załadowaniu systemu operacyjnego, drugi podczas drugiego testu benchmarka Cinebench 11 x64, co pokazywało zużycie prądu podczas maksymalnego obciążenia procesora. 9
3. Podkręcanie oraz pobór mocy Ustawienia fabryczne procesora to BaseClock równy 133 MHz i mnożnik x25, co daje nam częstotliwość taktowania procesora 3,33 GHz. Pamięci pracują z częstotliwością 1333 MHz. Intel 980X podkręcony Nowy procesor Intela podkręcaliśmy na wydajnym chłodzeniu powietrznym 10
Noctua NH-D14. Udało nam się podnieść taktowanie procesora do niemal 4,4 GHz (175 MHz x25). Procesor z pewnością udałoby się podkręcić jeszcze bardziej, gdyż ma odblokowany mnożnik i można było go zwiększać aż do 60 (wg wskazań BIOSu), uzyskując wyższą częstotliwość taktowania procesora, jednak pomimo zwiększania go w BIOSie, program CPU-Z pokazywał maksymalnie wartość 25. Pomiary poboru mocy wyraźnie wskazują na korzyści wynikające z niższego wymiaru technologicznego. Testowany i7 980X wykonany jest w wymiarze 32 nm, natomiast porównywany z nim i7 920 to procesor z pierwszej generacji Nehalemów, produkowany jeszcze jako układ 45 nm. W stanie spoczynku cała platforma pobiera niespełna 100W. Praca na aplikacjach nie obciążających procesora, ani nie angażujących zbytnio karty graficznej (komunikator, przeglądarka) powodowała wzrost poboru mocy do średnio 120-130W. W czasie testu Cinebech 11.5, w trakcie którego wszystkie rdzenie obciążone są w 100%, pobór mocy wynosił 220W. W tym samym teście i7 920 pobiera nieco mniej 11
energii, jednak pamiętajmy, że posiada dwa rdzenie mniej, co i tak daje przewagę 980X. Oczywiście odnotowywaliśmy wyższy apetyt platformy na energię, działo się to jednak podczas uruchamiania benchmarków gier (S.T.A.L.K.E.R., ResidentEvil), kiedy obciążona była karta grafiki i to ona głównie powodowała wzmożony pobór mocy. Sytuacja zmienia się po podkręceniu procesorów. W obu przypadkach w BIOSie zostało wyłączone zarządzanie energią. Tu jednak więcej mocy konsumuje 980X. Podobnie podczas obciążenia wszystkich rdzeni - w nowy procesor pracując na najwyższych obrotach powoduje, że platforma pobiera 313W. W zastosowaniach domowo-biurowych, na standardowym taktowaniu, procesor nie spustoszy kieszeni, jednak jeśli będzie on podkręcany, lepiej zaopatrzyć się w mocny zasilacz. 12
4. Testy syntetyczne (benchmarki) Brak różnic w powyższym teście tłumaczy fakt, że pracę wykonuje tu głównie karta grafiki, procesor ma tu bardzo niewielki udział. 13
Test 3DMark wykorzystuje możliwości zarówno karty grafiki, jak i procesora, dlatego różnice są już wyraźnie widoczne. Najsłabiej wypada starszy z procesorów, nowy 980X na standardowych ustawieniach wyprzedza go o ponad 2000 punktów. Podkręcony 920 osiąga całkiem dobry wynik, jednak do lidera 980X po OC sporo mu brakuje. Liczba rdzeni w tym teście stawia procesor na najwyższym miejscu na podium. SuperPi oblicza zadaną ilość liczb po przecinku dla liczny pi (w naszym teście 1 milion). Program wykorzystuje tylko jeden rdzeń, zatem w tym teście nie wykorzystamy podstawowej własności 980X, jaką jest zwiększona ilość rdzeni. Kolejność była łatwa do przewidzenia i taka też wyszła w trakcie testu - najniżej niekręcony 920, najwyżej podkręcony 980X. 14
wprime oblicza pierwiastki kwadratowe zadanej ilości liczb całkowitych ( w naszym teście 32 miliony). Wykorzystuje wszystkie rdzenie i tu przewaga 980X jest oczywista. Na standardowych ustawieniach wyprzedza nawet podkręcony 920. 15
5. Testy rzeczywiste (programy) 7zip to darmowy program do kompresji i dekompresji plików, wykorzystujący do 16 wątków. Skorzystaliśmy z wbudowanego testu szybkości, wykonującego kompresję i dekompresję metodą LZMA na próbce o wskazanej wielkości ( u nas 12MB). Wbudowany test wykonuje operacje niezależnie od dysku, zatem w ten sposób mogliśmy obiektywnie ocenić właściwości procesora. W programie można ustawić ilość wątków biorących udział w operacji, my oczywiście ustawiliśmy je na maksimum. Wynik jest podawany w MIPS (milionach instrukcji na sekundę). Z rywalizacji zwycięsko wyszedł 980X, który nawet na standardowych ustawieniach niewiele ustępuje podkręconemu 920. 16
17
Wspominaliśmy, że i7 980X zawiera instrukcje wspierające szyfrowanie algorytmem AES. TrueCrypt to darmowy program do szyfrowania/deszyfrowania danych wykorzystujący między innymi algorytm AES - pojedynczo lub w połączeniu z innymi algorytmami. Niestety nie udało nam się znaleźć informacji, czy program wykorzystuje AES-NI. Wyniki wskazują jednak jednoznacznie na przewagę 980X. 18
Cinebench to popularny benchmark sprawdzający wydajność procesora i karty graficznej podczas renderowania grafiki 2D. Testy przeprowadzono dla jednego i wszystkich rdzeni. W trakcie testu sprawdzaliśmy obciążenie rdzeni wszystkie były obciążone w 100% Oba testy najwyraźniej wskazują korzyści wynikające z zastosowania sześciu rdzeni, nawet podkręcony 920 pozostawał daleko w tyle za 980X na standardowych ustawieniach. Jedyne, czego pozostaje nam sobie życzyć, to więcej aplikacji potrafiących wykorzystać wszystkie rdzenie. Fritz Chess to symulator szachów, algorytmy przetwarzane podczas symulacji pozwalają ocenić wydajność procesora w odniesieniu do Pentium III 1 GHz. Program wykorzystuje maksymalnie osiem wątków, zatem wszystkie możliwości 980X nie zostały wykorzystane. Mimo to nowy procesor Intela uzyskuje sporą przewagę, rzędu 25% nad starszym 920. 19
Paint.NET to darmowa alternatywa dla płatnych programów graficznych, wykorzystująca wiele rdzeni, zatem świetnie sprawdzająca się jako benchmark. Wynik wykonywania operacji graficznych jest podawany w milisekundach. Po raz kolejny sześć rdzeni w 908X pokazuje pazurki, nawet w wersji standardowej nie pozwalając wyprzedzić się podkręconemu 920. Po teście graficznym czas na test wideo. Videora to program firmy Apple, konwertujący popularne formaty na odtwarzane przez urządzenia Apple. Program wykorzystuje wszystkie rdzenie i jak się przekonaliśmy obserwując wykresy wydajności - mają one co robić w czasie konwersji. W naszym teście sprawdziliśmy ile czasu zajmuje konwersja niespełna czterominutowego filmu w formacie AVI do formatu H.264. I znów 980X podkręcona, czy nie pozostawia rywala daleko w tyle. 20
6. Testy rzeczywiste (gry) Intel i7 980X to procesor kierowany do entuzjastów gier, zatem testy gier z pewnością są najbardziej oczekiwaną częścią recenzji. Na pierwszy ogień poszedł benchmark popularnej gry Resident Evil. Gra nie wykorzystuje wielowątkowości, ale wykorzystuje wiele rdzeni, zatem spodziewaliśmy się, że 980X wykorzysta swą przewagę nad 920. Otrzymane wyniki były dla nas sporym zaskoczeniem, szczególnie w teście na standardowych ustawieniach. Niespełna 80 klatek/s w porównaniu z 105 uzyskaną przez i7 920 wydaje się oczywistą pomyłką. Jak się okazało, przyczyną tego "fenomenu" było ustawienie zarządzania energią w BIOSie (Processor Power Management), który spowalniał procesor w celu oszczędzenia energii. Po wyłączeniu opcji PPM, otrzymaliśmy wynik zgodny z oczekiwaniami 113,6 klatki/s. Wyniki prezentujemy jednak w ich pierwotnej formie. 21
22
Niestety, na pełne wykorzystanie możliwości procesora 980X w grach przyjdzie nam jeszcze poczekać. Niewiele tytułów wykorzystuje cztery rdzenie, a co dopiero sześć. W grach wykorzystujących jeden rdzeń (Call of Duty, Wiedźmin), moc sześciu rdzeni na niewiele się zda. Oczywiście gra działa płynniej, jednak uzysk jest niewielki w stosunku do ceny, jaką nam przyjdzie za to zapłacić. 23
7. Podsumowanie, ocena Nowy procesor Intela z pewnością wzbudza zainteresowanie, w końcu to pierwszy sześciordzeniowy układ przeznaczony do komputerów domowych. Moc wszystkich rdzeni przyda się w aplikacjach do renderowania grafiki lub konwersji wideo, w tych zastosowaniach zapewne znajdzie uznanie w oczach użytkowników. Entuzjaści podkręcania również nie powinni poczuć się zawiedzeni, procesor ma spore możliwości, a podkręcony osiąga naprawdę zdumiewająca wydajność. Przyjemnie zaskakuje również temperatura, która nawet po podkręceniu jest stosunkowo niewysoka. Miłośnicy gier powinni jednak podchodzić do tej nowości z dystansem. Procesor oferuje wiele, jednak niewiele gier jest w stanie wykorzystać jego możliwości. W efekcie różnice między sześciordzeniowym 980X, a czterordzeniowym 920 są pomijalnie małe, a koszt ich uzyskania - niewpółmiernie wysoki. Skoro już jesteśmy przy kosztach - nowy układ Intela nie należy do najtańszych, jego cena to około 1000$ (~3000zł). I to właściwie jest chyba jedyny minus produktu, gdyż wzrost wydajności przy jednoczesnym stosunkowo niskim poborze energii stawia nowy procesor Intela nie tylko wśród ciekawostek technologicznych, ale przede wszystkim jako zapowiedź zmian na rynku komputerów domowych. Teraz pozostaje czekać na kolejne 32 nm układy Intela. Czy nas czymś zaskoczą? Czas pokaże. Procesor Plusy Minusy sześć rdzeni; wymiar technologiczny 32 nm; niski pobór mocy; TurboBoost, HyperThreading, AES-NI; wydajność; Duże możliwości OC; Intel i7 980X stosunkowo niskie temperatury pracy cena; Za dostarczenie sprzętu do testów dziękujemy firmie Intel 24
Nowy procesor Intela z pewnością wzbudza zainteresowanie, w końcu to pierwszy sześciordzeniowy układ przeznaczony do komputerów domowych. Moc wszystkich rdzeni przyda się w aplikacjach do renderowania grafiki lub konwersji wideo, w tych zastosowaniach zapewne znajdzie uznanie w oczach użytkowników. Entuzjaści podkręcania również nie powinni poczuć się zawiedzeni, procesor ma spore możliwości, a podkręcony osiąga naprawdę zdumiewająca wydajność. Przyjemnie zaskakuje również temperatura, która nawet po podkręceniu jest stosunkowo niewysoka. Miłośnicy gier powinni jednak podchodzić do tej nowości z dystansem. Procesor oferuje wiele, jednak niewiele gier jest w stanie wykorzystać jego możliwości. W efekcie różnice między sześciordzeniowym 980X, a czterordzeniowym 920 są pomijalnie małe, a koszt ich uzyskania - niewpółmiernie wysoki. Skoro już jesteśmy przy kosztach - nowy układ Intela nie należy do najtańszych, jego cena to około 1000$ (~3000zł). I to właściwie jest chyba jedyny minus produktu, gdyż wzrost wydajności przy jednoczesnym stosunkowo niskim poborze energii stawia nowy procesor Intela nie tylko wśród ciekawostek technologicznych, ale przede wszystkim jako zapowiedź zmian na rynku komputerów domowych. Teraz pozostaje czekać na kolejne 32 nm układy Intela. Czy nas czymś zaskoczą? Czas pokaże. Procesor Plusy Minusy sześć rdzeni; wymiar technologiczny 32 nm; niski pobór mocy; TurboBoost, HyperThreading, AES-NI; wydajność; Duże możliwości OC; Intel i7 980X stosunkowo niskie temperatury pracy cena; Za dostarczenie sprzętu do testów dziękujemy firmie Intel 25