Pozabankowe źródła finansowania przedsiębiorstw Formy wspierania przedsiębiorstw instrumenty finansowe i niefinansowe Wykład M. Gajewski (2016)
Dzisiejszy wykład Koncepcja (warunki) stosowania instrumentów finansowych. Definicje europejskie, związane ze wspieraniem instrumentów finansowych ze środków europejskich (instrumenty finansowe i niefinansowe) klasyfikacja instrumentów wspomaganych. Programy wsparcia architektura programów wspierania instrumentów finansowych (fundusze strukturalne w Polsce ukierunkowanie na instrumenty finansowe) skala, przedmiot interwencji, formy finansowania. Udostępnianie - mechanizm dystrybucyjny wspieranych instrumentów finansowych. Instrumenty bezzwrotne powiązane z finansowymi i standardowe. Nowe kierunki / tendencje finansowanie społecznościowe. 2
Koncepcja stosowania instrumentów finansowych Przesłanki finansowoekonomiczne stosowania IF Przesłanki gotowość rynkowa przedsięwzięcia a rodzaje IF 3
Instrumenty finansowe w myśl przepisów unijnych Instrumenty finansowe Instrumenty niefinansowe Rozporządzenie finansowe 966/2012 (art. 2 lit. p i 140 ust. 2): Instrumenty finansowe oznaczają unijne środki wsparcia finansowego, przekazywane z budżetu na zasadzie komplementarności, w celu osiągnięcia określonego celu lub określonych celów polityki Unii. Instrumenty takie mogą przybierać formę inwestycji kapitałowych lub quasi-kapitałowych, pożyczek lub gwarancji lub innych instrumentów opartych na podziale ryzyka, a w stosownych przypadkach mogą być łączone z dotacjami. stosowanie instrumentów finansowych w sytuacjach niedostatecznego poziomu inwestycji lub luki finansowej. Przepis zwraca uwagę na konieczność zapewnienia dodatkowości finansowania unijnego w stosunku do środków krajowych, niezakłócanie przez nie wolnej konkurencji, a także na konieczność generowania przez nie efektu mnożnikowego. 4
Podsumowanie całościowo Instrumenty finansowe Dłużne: pożyczki / mikropożyczki + kredyty Pośrednie: poręczenia, gwarancje Udziałowe: wejścia kapitałowe (+mieszane) Specyficzne: mieszane (dotacje na odsetki, dotacje na opłaty gwarancyjne, dotacje na wsparcie techniczne) Instrumenty niefinansowe Standardowe: dotacje Specyficzne: pomoc zwrotna Klasyfikacja Standardowe (typowy przedmiot wsparcia publicznego) Dodatkowe, uzupełniające wybrane instrumenty standardowe całkowita domena wsparcia publicznego Specyficzne w sferze instrumentów finansowych (szczególny przedmiot wsparcia publicznego) 5
Architektura programowanie w zakresie wspierania źródeł finansowych EFSI: 2014-2020 Źródła rodzime (krajowe) Programy operacyjne Krajowe programy operacyjne Poziom krajowy PO IR PO WER PO IiŚ PO PW Regionalne programy operacyjne (RPO) 16xRPO (wszystkie województwa) Poziom regionalny 6
Architektura źródeł finansowania mikroprzedsiębiorczości w kontekście luki finansowania Priorytety inwestycyjne w zakresie programowania strukturalnego, w których uwzględnia się stosowanie instrumentów finansowych: 1b promowanie inwestycji przedsiębiorstw w działalność badawczo-rozwojową. 3a+3b+3c promowanie rozwoju przedsiębiorstw, wdrażania nowych modeli biznesowych, tworzenie zaawansowanych zdolności w zakresie rozwoju produkcji i usług. 8iii wspieranie przedsiębiorczości i samozatrudnienia. 9b wspieranie rewitalizacji fizycznej, społecznej i gospodarczej. 4a produkcja energii ze źródeł odnawialnych (OZE). 4b efektywność energetyczna przedsiębiorstw. 4c efektywność energetyczna w budynkach publicznych i sektorze mieszkaniowym. Forma finansowania 7
Programowanie na poziomie regionalnym 16 regionalnych programów operacyjnych (RPO województwa ) 8
Rozkład wspierania IF w regionalnych programach operacyjnych Dolnośląskie 85 13 19 21 11 Kujawsko-pomorskie 21 17 22 104 6 38 26 1 Lubelskie* 12 Lubuskie 59 1 Łódzkie* 103 22 7 Małopolskie 20 40 20 5 30 Mazowieckie 54 7 13 25 Opolskie 15 29 10 4 4 2 Podkarpackie* 45 Podlaskie 3 25 15 22 1 Pomorskie 36 48 13 28 17 Śląskie 91 33 6 48 Świętokrzyskie 50 8 Warmińsko-mazurskie* 11 49 Zachodniopomorskie 73 14 0 50 100 150 200 250 1b 3a 3b 3c 4a 4b 4c 8iii 9b Miliony euro 9
Plany wspierania nowych źródeł kapitału w perspektywie 2014-2020 (poziom krajowy) Wsparcie programu skoncentrowane na instrumentach / źródłach finansowania kapitałowego (głównie wejścia kapitałowe ok. 80%), Alokacja środków publicznych ok. 1 082 mln euro. ❶ ❷ ❸ ❹ Opisy źródeł na podstawie dokumentacji programowej (kolejne slajdy) 10
Opcje wdrożeniowe IF na poziomie regionalnym (najczęściej planowane w Polsce) 11
Schemat źródeł finansowania dopasowania zależnie od fazy cyklu rozwojowego 12
Przykłady instrumenty dotacyjne, powiązane z finansowymi Co do zasady bardzo interesujący kierunek rozwoju instrumentów finansowych, adresujący szczególne cele polityki publicznej: np. głównie w zakresie finansowania innowacyjnych przedsięwzięć gospodarczych, znajdujących się we wczesnych fazach rozwoju, Część dotacyjna poświęcona finansowaniu najwcześniejszych faz rozwojowych (PoP i PoC) służąca głównie umożliwieniu identyfikacji pomysłów i ich dopracowaniu (z uwagi na bardzo rozległą lukę finansowania przedsięwzięć znajdujących się w najwcześniejszych fazach rozwoju). Część dotacyjna służąca także aktywizacji finansowania ze środków prywatnych. W ten sposób dąży się do redukcji poziomu ryzyka inwestycyjnego charakterystycznego i bardzo wysokiego z uwagi na: Fazę rozwojową ( dolina śmierci ) Technologiczny charakter przedsięwzięcia, bardzo często opart na pierwiastku badawczo-rozwojowym co tym bardziej prowadzi do podniesienia ryzyka inwestycyjnego. Przykłady: Działanie 3.1 PO IG (doświadczenia) oraz BRIdge ALFA (Poddziałanie 1.3.1 PO IR realizowane obecnie). 13
Inkubatory inwestycyjne, 3.1 PO IG DOTACJA (operator) WEJŚCIE KAPITAŁOWE (beneficjent ostateczny) 14
BRIdge ALFA DOTACJA (operator) WEJŚCIE KAPITAŁOWE (beneficjent ostateczny) 15
BRIdge ALFA DOTACJA (operator) WEJŚCIE KAPITAŁOWE (beneficjent ostateczny) Wspieranie PoP Dotacja dla spółki Inwestycje prywatne kapitalizacja spółek PoC 16
Standardowe dotacje dla przedsiębiorców instrument niefinansowy (bezzwrotny) Dotacje nie związane z instrumentami finansowania stanowią źródła finansowania o charakterze bezzwrotnym (to istota dotacji ) próba racjonalizacji poprzez instrument pomocy zwrotnej (od 2011 r., w PL w programowaniu unijnym instrument nieobecny). W polityce wsparcia publicznego (polityka spójności UE) bardzo rozpowszechniony, ale stopniowo o malejącym znaczeniu (?) - obecnie - na korzyść instrumentów finansowych lepiej sprofilowany (innowacyjność, B+R, specjalizacje ) stopniowo stający się trudniejszym w pozyskaniu, szczególnie dla mikro i małych firm. Dotacje dla przedsiębiorstw nadal obecne zarówno w programowaniu na szczeblu krajowym, jak i regionalnym. Problematyka pomocy publicznej wyznaczanie intensywności wsparcia poprzez: regułę de minimis, wyznaczoną intensywność tzw. Pomocy regionalnej, a także rozwiązania szczegółowe określane w rozporządzeniu na temat wyłączeń blokowych. Posiadający niewątpliwe zalety, ale również szereg wad (na nich skupia się krytyka) ograniczenie konkurencji, często dyskusyjna efektywność, niekorzystne skutki w postaci przyzwyczajenia do funkcjonowania o wsparcie 17
Platformy startowe mechanizm akceleracji DOTACJA (operator) DOTACJA (beneficjent ostateczny) Platformy startowe dla nowych pomysłów: 1.1.2 Rozwój startupów w Polsce Wschodnie 1.1.1 Platformy startowe dla nowych pomysłów, Polska Wschodnia 18
Rozpowszechniające się kierunki / tendencje Rynek prywatny finansowanie społecznościowe Specyficzna (jednak znana już od dawna) forma mobilizacji środków na realizację różnorodnych przedsięwzięć (na wzór zbiórki publicznej ). Rozwój dzięki możliwości efektywnego (nisko kosztowego) rozpowszechniania informacji oraz możliwości wykorzystania zdalnych narzędzi gromadzenia deklaracji wpłat i fizycznie środków pieniężnych. Rozwija się poprzez tzw. Platformy crowdfunding owe. Rozmaite modele finansowania społecznościowego, klasyfikowane wg formy zobowiązania gromadzącego środki: Crowdfunding dotacyjny, Crowdfunding sprzedażowy, Crowdfunding udziałowy, Crowdfunding dłużny. 19
Dziękuję za uwagę!