Konferencja Energetyka odnawialna i efektywność energetyczna stymulatory rozwoju gospodarczego województwa lubelskiego Uwarunkowania przestrzenne rozwoju energetyki odnawialnej Sylwester Becz Biuro Planowania Przestrzennego w Lublinie 30 czerwca 2015 r.
SCHEMAT PREZENTACJI 1. STAN ROZWOJU ENERGETYKI ODNAWIALNEJ W WOJEWÓDZTWIE 2. UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNE LOKALIZACJI INSTALACJI OZE - zasoby odnawialnych źródeł energii - uwarunkowania środowiskowe - dostęp do sieci infrastruktury technicznej zapewniającej możliwość odbioru energii - uwarunkowania wynikające z dokumentów planistycznych 3. POLITYKA PRZESTRZENNA WOJEWÓDZTWA 4. DOKUMENTY OPRACOWANE W BPP W LUBLINIE DOTYCZĄCE OZE
BILANS ENERGETYCZNY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO w 2013 roku Moc całkowita zainstalowana w elektrowniach Województwo lubelskie Polska Miejsce województwa lubelskiego na tle pozostałych województw 443 MW 38 654 MW 14 Zużycie energii elektrycznej 5 579 GWh 149 789 GWh 10 Produkcja energii elektrycznej 1258 GWh 164 557 GWh 14 Stosunek produkcji do zużycia energii elektrycznej Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nośników energii Udział energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej ogółem 0,23 1,09 15 47,7 GWh 17 066,6 GWh 16 3,8 % 10,4 % 15 Źródło: GUS
STAN ROZWOJU ENERGETYKI ODNAWIALNEJ W WOJEWÓDZTWIE Elektrownie wiatrowe: 6,20 MW Góra Radzięcka (gm. Frampol) 0,15 MW Dęby (gm. Lubycza Królewska) 0,60 MW Niwa Babicka (gm. Ryki) 0,15 MW Sielec (gm. Leśniowice) 1, 50 MW Dąbie (gm. Żółkiewka) 3,30 MW Bełżyce 0,5 MW Elektrownie wodne:1,49 MW 21 instalacji Biogaz z oczyszczalni ścieków: 1,36 MW 4 instalacje (Puławy, Lublin, Biała Podlaska, Zamość) Biogaz ze składowiska odpadów: 0,75 MW 2 instalacje (Biała Podlaska, Rokitno) Biogazownie rolnicze: 4,60 MW 4 instalacje (Uhnin, Koczergi, Zaścianki, Piaski) Instalacje fotowoltaiczne: 3,42 MW 15 instalacji Dane na podstawie URE z dnia 31.03.2015 r.
2010 rok 2015 rok INSTALACJE OZE POSIADAJĄCE KONCESJĘ NA WYTWARZANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZBIORCZA MOC INSTALACJI (kw)
PRODUKCJA ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM 2010-2013 R. Produkcja energii elektrycznej z OZE 50 40 30 GWh 20 10 0 2010 2011 2012 2013 Źródło: GUS GJ elektrociepłownie, ciepłownie Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nośników energii w 2013 r.: - w Polsce: 17066,6 GWh - : 47,7 GWh w tym : energia wodna 5,4 GWh energia wiatrowa 2,51 GWh energia z biomasy 39,81 GWh Udział energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej ogółem w 2013 r.: - w Polsce: 10,4 % - : 3,8 % (0,8% w 2010 r.) 3000 2500 2000 1500 1000 500 Produkcja ciepła z OZE Źródło: URE, ARE 0 2010 2011 2012 2013
POTENCJAŁ ENERGII WODNEJ teoretyczne zasoby energetyczne rzek Lubelszczyzny 707 GWh (3% zasobów kraju) 50 urządzeń piętrzących (jazów) możliwych do wykorzystania energetycznego 21 planowanych urządzeń piętrzących (jazów)
stan 31.03.2015 r. Moc elektrowni wodnych Suma mocy elektrowni wodnych w Polsce Suma mocy elektrowni wodnych w województwie lubelskim = 977,676 MW = 1,49 MW MW 220 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 kujawsko - pomorskie podkarpackie małopolskie Źródło: URE Mapa Odnawialnych Źródeł Energii lubuskie dolnośląskie śląskie pomorskie opolskie mazowieckie zachodniopomorskie warmińsko - mazurskie elektrownia wodna wielkopolskie łódzkie świetokrzyskie lubelskie podlaskie
Prędkości wiatru na wysokości 100 m n.p.t POTENCJAŁ ENERGII WIATROWEJ Średnia roczna prędkość wiatru na wysokości: - 100 m nad poziomem terenu w przeważającej części województwa w granicach ok. 6-7 m/s, - 15 m nad poziom terenu w granicach ok. 3-3,5 m/s.
POTENCJAŁ ENERGII WIATROWEJ ok. 100 lokalizacji bezkolizyjnych dla elektrowni o mocy do 20 MW ok. 50 lokalizacji bezkolizyjnych dla elektrowni o mocy ok. 30 MW
Moc elektrowni wiatrowych stan 31.03.2015 r. Suma mocy elektrowni wiatrowych w Polsce Suma mocy elektrowni wiatrowych = 3951,26 MW = 6,200 MW MW 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 zachodniopomorskie wielkopolskie pomorskie łódzkie kujawsko - pomorskie warmińsko - mazurskie mazowieckie podlaskie dolnośląskie opolskie podkarpackie lubuskie śląskie świetokrzyskie lubelskie małopolskie Źródło: URE Mapa Odnawialnych Źródeł Energii elektrownie wiatrowe
POTENCJAŁ ENERGII SŁONECZNEJ Potencjał energii słonecznej w województwie lubelskim określany roczną gęstością mocy promieniowania słonecznego wynosi od ok. 1050 do 1150 kwh/m2, podczas gdy na pozostałym obszarze Polski wynosi 950-1150 kwh/m2 Największe wartości usłonecznienia występuje we wschodniej części województwa powyżej 1600 godzin w roku
Moc elektrowni słonecznych stan 31.03.2015 r. Suma mocy elektrowni słonecznych w Polsce Suma mocy elektrowni słonecznych = 26,878 MW = 3,416 MW 7 6 5 MW 4 3 2 1 0 podlaskie małopolskie lubelskie podkarpackie dolnośląskie pomorskie śląskie warmińsko - mazurskie lubuskie opolskie łódzkie mazowieckie zachodniopomorskie wielkopolskie kujawsko - pomorskie świetokrzyskie Źródło: URE Mapa Odnawialnych Źródeł Energii
Uwarunkowania przestrzenne rozwoju energetyki odnawialnej POTENCJAŁ BIOMASY Potencjał biomasy dla produkcji biogazu
POTENCJAŁ BIOMASY SZACOWANY POTENCJAŁ PRODUKCJI BIOGAZU ROLNICZEGO Potencjał rynkowy biogazu rolniczego do roku 2020 wg IEO 55 MWel zainstalowanej mocy Potencjał ekonomiczny produkcji biogazu rolniczego wg Kompleksowa ocena uwarunkowań w zakresie produkcji biogazu A. Oniszk-Popławska, M. Matyka 41,9 MWel zainstalowanej mocy Cele dla regionu zawarte w projekcie Programu Rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii w wariancie optymistycznym: 90 MWel, w wariancie minimalnym: 60 MWel Niezbędne nakłady finansowe w województwie dla osiągnięcia 60-90 MWel: 0,7 1,1 mld zł W skali kraju w perspektywie 2020 r. będzie to stanowiło 7,5-11,2 % wszystkich zainstalowanych mocy w kraju - zgodnie z prognozą zapotrzebowania na paliwa i energię (załącznik nr 2 do Polityki energetycznej Polski do 2030 r.)
Moc elektrowni biogazowych wytwarzających energię z biogazu stan 31.03.2015 r. 24 21 18 Suma mocy elektrowni biogazowych w Polsce Suma mocy elektrowni biogazowych = 190,541 MW = 6,711 MW MW 15 12 9 6 3 0 mazowieckie śląskie wielkopolskie Źródło: URE Mapa Odnawialnych Źródeł Energii pomorskie dolnośląskie kujawsko - pomorskie zachodniopomorskie warmińsko - mazurskie łódzkie małopolskie podlaskie lubelskie podkarpackie lubuskie opolskie świetokrzyskie z biogazu z oczyszczalni ścieków z biogazu rolniczego z biogazu składowiskowego z biogazu mieszanego
POTENCJAŁ BIOMASY Potencjał biomasy do spalania
UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKOWE 1. Przepisy prawa chroniące środowisko, wśród których najważniejsze dotyczą: ochrony środowiska, ochrony przyrody i krajobrazu, ochrony zabytków, gospodarki wodnej, lecznictwa uzdrowiskowego, ochrony gruntów rolnych i leśnych. 2. Akceptacja społeczna mieszkańców sąsiadujących z potencjalną instalacją, w szczególności w odniesieniu do: elektrowni wiatrowych, instalacji produkcji biogazu.
Obszary objęte ochroną na podstawie ustawy o ochronie przyrody stanowią 22% obszaru województwa: - 2 parki narodowe, - 17 parków krajobrazowych, - 85 rezerwatów przyrody, - 18 obszarów chronionego krajobrazu, - 69 obszarów ochrony Sieci Natura 2000 System obszarów chronionych i planowanych do objęcia ochroną
UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKOWE Obszary wyłączone z realizacji inwestycji OZE: parki narodowe, rezerwaty przyrody (z wyjątkiem obiektów i urządzeń służących celom parku narodowego albo rezerwatu przyrody), parki krajobrazowe - w przypadku inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko (z wyłączeniem inwestycji, dla których sporządzenie raportu na środowisko nie jest obowiązkowe i przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrodę parku krajobrazowego), obszary chronionego krajobrazu - w przypadku inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których przeprowadzona ocena oddziaływania na środowisko wykazała znaczący negatywny wpływ na ochronę przyrody OCK, obszary Natura 2000 - w przypadku realizacji inwestycji mogących znacząco pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków fauny i flory, a także w znaczący sposób mogących wpłynąć na gatunki, dla których ochrony został utworzony obszar Natura 2000 lub pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 (z wyjątkiem inwestycji, za którymi przemawiają konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego i wobec braku rozwiązań alternatywnych, a w stosunku do siedlisk i gatunków priorytetowych z wyjątkiem inwestycji realizujących nadrzędny interes publiczny w celu między innymi ochrony zdrowia i życia ludzi i zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego), obszary szczególnego zagrożenia powodzią - w przypadku lokalizowania nowych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz wykonywania robót utrudniających ochronę przed powodzią lub zwiększających zagrożenie powodziowe (istnieje możliwość odstępstw za zgodą dyrektora RZGW).
DOSTĘP DO SIECI INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ZAPEWNIAJĄCEJ MOŻLIWOŚĆ ODBIORU ENERGII BIOGAZOWNIE ROLNICZE I INNE INSTALACJE POZYSKUJĄCE BIOGAZ SIECI ELEKTROENERGETYCZNE 0,4 KV, 15 KV ROZDZIELCZE SIECI GAZU ZIEMNEGO ROZDZIELCZE SIECI CIEPŁOWNICZE ELEKTROWNIE WIATROWE SIECI ELEKTROENERGETYCZNE 0,4 KV, 15 KV, 110 kv ELEKTROWNIE WODNE SIECI ELEKTROENERGETYCZNE 0,4 KV ELEKTROWNIE SŁONECZNE SIECI ELEKTROENERGETYCZNE 0,4 KV, 15 kv CIEPŁOWNIE I ELEKTROCIEPŁOWNIE NA BIOMASĘ SIECI ELEKTROENERGETYCZNE 0,4 KV, 15 kv, 110 kv ROZDZIELCZE SIECI CIEPŁOWNICZE
UWARUNKOWANIA PLANISTYCZNE Ustawa z dnia 27 marca 2013 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. z 2015 r. poz. 199, z późn. zm.) dokument poziomu regionalnego: - plan zagospodarowania przestrzennego województwa lubelskiego dokumenty poziomu lokalnego: - studia i miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego gmin - decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu W studiach i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wyznacza się obszary (granice terenów) lokalizacji urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kw, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie, zagospodarowaniu i użytkowaniu terenów, także z występowaniem znaczącego oddziaływania tych urządzeń na środowisko. Na terenach, na których nie ma obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lokalizacja odbywa się na podstawie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, wydawanej: - indywidualnie dla inwestycji w konkretnej lokalizacji, - po spełnieniu 5 warunków określonych przepisami ustawy.
UWARUNKOWANIA PLANISTYCZNE Ustawa z dnia 27 marca 2013 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. z 2015 r. poz. 199) Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego, przyjęty w 2002 roku, zmieniany w 2009, 2011 i 2012 r. KPZK 2030 r. przyjęta w 2012 r. narzuciła planom zagospodarowania przestrzennego województw obowiązek: - wyznaczenia stref dla rozwoju energetyki wiatrowej i innych źródeł odnawialnych, - wskazania warunków wykorzystania istniejących i planowanych budowli hydrotechnicznych do produkcji energii wodnej, - określenia obszarów wykorzystania energii geotermalnej oraz lokalizacji wieloletnich plantacji roślin energetycznych, - wyznaczenia stref zakazu wykorzystania lub ograniczonego rozwoju (wraz z określeniem rodzaju i zakresu tego ograniczenia) różnych form energetyki odnawialnej. Obecnie sporządzany jest projekt zmiany Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego uwzględniający ustalenia KPZK zmiana kompleksowa
Projekt zmiany Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego Określa kierunki zakładające zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii (biomasa, wody geotermalne, energia: słońca, wiatru, wody) w produkcji energii ogółem, w tym energii cieplnej. Ze względu na zróżnicowany potencjał zasobowy oraz uwarunkowania przestrzenne jako preferowane wskazuje wykorzystanie biomasy oraz energii słońca.
Projekt zmiany Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego
ZAPISY PROJEKTU PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWODZTWA Uwzględniając potencjał energetyczny zasobów odnawialnych oraz oddziaływanie urządzeń energetycznych na warunki życia człowieka i środowisko przyrodnicze, wyznaczono i określono obszary preferowane, ograniczeń i wykluczeń dla rozwoju energetyki opartej na OZE. W ramach wykorzystania biomasy do produkcji energii w projekcie Planu wskazano warunki dla lokalizacji: 1) plantacji wieloletnich roślin energetycznych (preferowane słabsze gleby, poza obszarami chronionymi prawnie, cennymi przyrodniczo i pełniącymi funkcje korytarzy ekologicznych), 2) instalacji do produkcji biogazu (wykluczenie na terenach zabudowy mieszkaniowej oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie - celem eliminacji kolizji zabudowy mieszkaniowej ze strefą możliwego uciążliwego oddziaływania instalacji). W odniesieniu do lokalizacji energetyki wykorzystującej zasoby geotermalne wskazano: 1) obszary preferowane: obszary miast (cele ciepłownicze) obszary uzdrowiskowe i rekreacyjne (cele rekreacji i balneologii), 2) obszary ograniczeń: strefy ochronne ujęć wód podziemnych.
ZAPISY PROJEKTU PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWODZTWA W odniesieniu do elektrowni fotowoltaicznych, w szczególności zajmujących powierzchnie powyżej 1 ha wskazano za preferowane lokalizacje tereny zrekultywowanych wyrobisk poeksploatacyjnych i składowisk odpadów komunalnych. W odniesieniu do inwestycji z zakresu energetyki wodnej wskazano za preferowane do lokalizacji istniejące i planowane obiekty piętrzące, planowany jaz na zbiorniku Oleśniki i możliwe piętrzenie na kanale zrzutowym oczyszczalni ścieków w Hajdowie, a za obszary ograniczeń uznano korytarze rzeczne dla migracji ryb wędrownych. W odniesieniu do lokalizacji farm wiatrowych wskazano: 1) obszary proponowane do rozwoju, 2) obszary możliwe do rozwoju z ograniczeniami w zakresie skali inwestycji (np. strefy ekspozycji krajobrazowej, panoramy i przedpola punktów widokowych, projektowane formy ochrony przyrody, tereny korytarzy ekologicznych), 3) obszary z istotnymi ograniczeniami mogącymi uniemożliwić realizację inwestycji (np. obszary występowania siedlisk przyrodniczych, obszary lęgowe i najważniejsze miejsca koncentracji ptaków wędrownych, strefy ochronne od istniejących terenów zwartej zabudowy mieszkaniowej 500 m), 4) obszary wykluczeń (np. lasy ochronne, strefy ograniczeń wysokości wokół lotnisk, doliny rzeczne ze strefami lęgowymi ptaków chronionych, strefy ochronne od obiektów wojskowych, strefy A i B ochrony uzdrowiskowej).
Najważniejsze i najaktualniejsze dokumenty dotyczące OZE opracowane w BPP w Lublinie: - Stan i Perspektywy Rozwoju Hydroenergetyki w Województwie Lubelskim, 2012 r. - Przestrzenne Aspekty Lokalizacji Energetyki Wiatrowej w Województwie Lubelskim, 2011 r. - Program Rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego, 2013 r. Strona internetowa Biura: www.bpp.lublin.pl
Aktualizacja wojewódzkiego programu wspierającego rozwój OZE Program Rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego przyjęty Uchwałą Nr XLI/623/2014 z dnia 3 lutego 2014 r., zastąpił dotychczasowy obowiązujący od 2006 r. Wojewódzki Program Rozwoju Alternatywnych Źródeł Energii dla Województwa Lubelskiego. Nowy Program: przekłada krajowe cele polityki energetycznej na cele rozwoju województwa zarówno w sferze energetyki, jak i rozwoju społeczno-gospodarczego, pogłębia wiedzę o zasobach, potencjałach i uwarunkowaniach lokalizacji inwestycji w OZE, wskazuje przestrzenne możliwości realizacji instalacji OZE w województwie, identyfikuje główne źródła pozyskiwania środków finansowych na inwestycje OZE.
Dziękuję za uwagę www.bpp.lublin.pl