Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2012 rok Wrocław 2012
Spis treści 1. Wstęp...4 2. Dane źródłowe.5 3. Sytuacja społeczno gospodarcza miasta Wrocławia i powiatu wrocławskiego.7 4. Struktura ludności zamieszkującej miasto Wrocław i powiat wrocławski w liczbie i strukturze wieku...10 struktury mieszkańców....10 struktura osób pracujących 14 struktura wykształcenia.15 osoby bierne zawodowo. 15 5. Struktura osób zarejestrowanych jako bezrobotne w województwie dolnośląskim, powiecie wrocławskim i mieście Wrocław...17 liczba bezrobotnych według napływu i odpływu...19 struktura bezrobotnych ze względu na wiek....25 struktura bezrobotnych ze względu na wykształcenie...27 struktura bezrobotnych ze względu na staż pracy..29 struktura bezrobotnych ze względu na czas pozostawania bez pracy....33 6. Napływ wolnych miejsc pracy w 2012 roku...36 7. Zawody deficytowe i nadwyżkowe w układzie zawodów i specjalności w mieście Wrocław 2011.....38 zawody nadwyżkowe..39 zawody deficytowe....47 podsumowanie...53 2
8. Zawody deficytowe i nadwyżkowe w układzie zawodów i specjalności w powiecie wrocławskim 2011r.. 57 zawody nadwyżkowe....57 zawody deficytowe... 64 podsumowanie...70 9. Analiza dane własne PUP Wrocław 2011 rok...74 staże..74 jednorazowe środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej.....84 roboty publiczne...88 wyposażeniu lub doposażenie miejsc pracy...91 prace interwencyjne..95 szkolenia.....98 10. Analiza ankiet badawczych bezrobotnych. 102 11. Analiza ankiet badawczych przedsiębiorców....126 12. Wnioski (dane własne PUP, badanie ankietowe bezrobotnych)...131 13. Analiza własna - Sytuacja społeczno-ekonomiczna osób długotrwale bezrobotnych na lokalnym rynku pracy we Wrocławiu oraz powiecie wrocławskim...143 14. Podsumowanie... 154 15. Załączniki Formularz - Ankieta badawcza dla osób bezrobotnych Formularz - Ankieta badawcza dla pracodawców 3 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
Wstęp Zgodnie z wytycznymi m.in. Ministra Pracy i Polityki Społecznej jednostki samorządu terytorialnego, instytucje rynku pracy starające się o pozyskanie środków publicznych na własną podstawową działalność zobowiązane są do załączenia w składanych ofertach, wnioskach aplikacyjnych, wnioskach o dofinansowanie dogłębnych analiz rynku pracy w oparciu o własny materiał badawczy, w tym: ankiety badawcze, własne dane statystyczne i opracowania, dane statystyczne GUS etc. Analiza lokalnego rynku pracy ma na celu zdiagnozowanie problemów osób bezrobotnych, przedsiębiorców w powiecie wrocławskim i mieście Wrocław ze wskazaniem środków zaradczych mających na celu likwidację barier, poprawę sytuacji osób bezrobotnych, zmniejszenie stopy bezrobocia, skierowanie wsparcia do grup najbardziej potrzebujących z uwzględnieniem efektywności otrzymanego wsparcia. Analizę opracowano w oparciu o wytyczne zawarte w podręcznikach: Wprowadzenie do analizy lokalnego rynku pracy. Przewodnik - Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz (rok 2006) Podręcznik Użytkownika Metod, Narzędzi i Procedur Diagnozowania Zapotrzebowania na Kwalifikacje i Umiejętności na Regionalnym i Lokalnym Rynku Pracy Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Departament Rynku Pracy (rok 2010) 4
Dane źródłowe W ramach przygotowań do analizy zebrano, przygotowano i przetworzono dane oraz informacje o rynku pracy w powiecie wrocławskim i m. Wrocław na podstawie danych źródłowych pozyskanych z: danych statystycznych dotyczących powiatowego rynku pracy (dane opracowane przez Statystyka PUP na podstawie systemu Syriusz, rejestrów i innych dokumentów sprawozdawczych) analizy staży w podziale na zawody, długość trwania stażu, podział przedsiębiorców etc., analizy wyposażenia lub doposażenia stanowisk pracy w podziale na zawody doposażonych stanowisk pracy, wielkość przedsiębiorców, płeć etc., analizy prac interwencyjnych - w podziale na zawody, wielkość przedsiębiorstw etc., analizy dotacji na podjęcie działalności gospodarczej efektywność otrzymanego wsparcia (rok po przyznaniu dotacji), sektory gospodarki narodowej etc., analizy indywidualnych podań o szkolenia zawodowe w podziale na uzyskane kwalifikacje ankiet badawczych z bezrobotnymi zarejestrowanymi w PUP Wrocław ankiet badawczych przeprowadzonych z przedsiębiorcami powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław analizy dokumentów DWUP i PUP: Ranking Zawodów Nadwyżkowych i Deficytowych 2011 rok analizy publicznych danych statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego i Urzędu Statystycznego we Wrocławiu (demografia, przedsiębiorczość, zatrudnienie, płeć, wiek, wykształcenie etc., roczniki statystyczne Województwo Dolnośląskie. Podregiony Powiaty Gminy, Statystyczne Vademecum Samorządowca 2010, Bank Danych Regionalnych, Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności - BAEL) analizy własnej Sytuacja społeczno-ekonomiczna osób długotrwale bezrobotnych na lokalnym rynku pracy we Wrocławiu oraz Powiecie Wrocławskim 5 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
Największym problemem przy tworzeniu niniejszego dokumentu, była zbyt mała ilość danych zbieranych na poziomie powiatów, a większość instytucji dysponuje nimi tylko na poziomie województwa. W związku z dużym zróżnicowaniem rynku pracy województwa dolnośląskiego, szczególnie w zakresie mogącym mieć wpływ na kształtowanie się rynku pracy i tym, że miasto Wrocław i powiat wrocławski znacznie odbiegają pod względem rozwoju od reszty województwa, niezasadnym jest przekładanie wniosków wyciągniętych z kondycji całego województwa na obszar objęty działaniem Powiatowego Urzędu Pracy we Wrocławiu. Ponadto, w czasie kiedy tworzona była niniejsza analiza brak było najświeższych danych, ponieważ większość informacji dotyczących rynku pracy i obszarów mających na niego wpływ, dotyczy najdalej roku 2011, natomiast te dotyczące roku 2012 są jeszcze niepełne. Wiele danych nie jest zbieranych w pełnym zakresie szczególnie na poziomie powiatów, a w związku z tym dane są czasami nieaktualne. Wskaźniki osób pracujących dotyczą osób wykonujących pracę, przynoszącą im zarobek lub dochód, jednak w dostępnych statystykach nie ujęto pracujących w jednostkach budżetowych resortów spraw wewnętrznych i obrony narodowej oraz duchowieństwa wszystkich wyznań, fundacji, stowarzyszeń i innych organizacji. Natomiast dane dotyczące przeciętnego zatrudnienia ujmują wyłącznie zatrudnionych na podstawie stosunku pracy. Dane te obejmują tylko podmioty zatrudniające powyżej 9 osób i nie uwzględniają rolników indywidualnych. Informacje dotyczą pracowników pełnozatrudnionych oraz niepełnozatrudnionych w przeliczeniu na pełnozatrudnionych. 6
Sytuacja społeczno gospodarcza miasta Wrocław i powiatu wrocławskiego Powiatowy Urząd Pracy obejmuje swoim zasięgiem miasto Wrocław i powiat wrocławski. Wrocław jest miastem na prawach powiatu, czwartym pod względem ludności i piątym pod względem powierzchni w Polsce. Stanowi ważne centrum nauki oraz kultury. Powiat wrocławski graniczy z Wrocławiem i stanowi integralną część aglomeracji wrocławskiej. Powiat tworzą 3 gminy miejsko-wiejskie i 6 gmin wiejskich. Wskaźnik zamieszkania na terenach wiejskich wynosi 85,1% ogółu mieszkańców powiatu (dla województwa dolnośląskiego 29,7%). Wskazuje to na typowo rolniczy charakter powiatu. W powiecie wrocławskim dynamicznie rozwija się sektor IT oraz wiele firm z kapitałem zagranicznym np. WAGO Elwag, Siemens, LG, Volvo, HP, Google, Opera Software, QAD, Bombardier Transportation (dawniej Pafawag), DeLaval, Whirlpool (dawniej Polar), Bosch, FagorMastercook (były Wrozamet), Toshiba, Tieto i inne. We Wrocławiu i powiecie wrocławskim siedziby mają liczne banki oraz centra finansowo-księgowe: Volvo, Hewlett-Packard, KPIT Cummins, UPS, GE Money Bank, Credit Suisse. W mieście działa największa liczba firm leasingowych oraz windykacyjnych w kraju, swoje siedzibę mają tu również polskie firmy wysokich technologii, np. giełdowa spółka informatyczna PGS Software S.A., duży ośrodek przemysłu farmaceutycznego; US Pharmacia, Hasco-Lek, Galena, 3M, Labor, S-Lab, Herbapol. We Wrocławskim Parku Technologicznym zlokalizowanych jest wiele firm z branży przemysłu wysokich technologii (high-tech): Baluff, CIT Engineering, Caisson Elektronik, ContiTech, Ericsson, Innovative Software Technologies, IT-MED, Mitsubishi Electric, Maas, Sektor IT, Technology Transfer Agency TECHTRA, czy Vratis. Ze względu na bliskość granicy z Niemcami i Czechami udział Wrocławia, jak i całego województwa dolnośląskiego w eksporcie, z tymi krajami jest bardzo duży. Według stanu na koniec 2011 roku rejestr REGON obejmował 101,3 tys. podmiotów gospodarki narodowej zlokalizowanych na terenie Wrocławia (spadek o 0,1% w stosunku do analogicznego okresu roku 2010). Wysoki był także, odsetek osób prowadzących działalność gospodarczą - 15,4 proc. i należy on do najwyższych w całej Polsce. 7 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
Jednostki mające swoją siedzibę we Wrocławiu stanowiły 30,9% wszystkich podmiotów gospodarki narodowej, zarejestrowanych w województwie dolnośląskim. Do sektora prywatnego należało 97,0% ogółu wrocławskich jednostek. Dominowały podmioty prowadzone przez osoby fizyczne 67,9 tys. Wśród osób fizycznych - 0,3% to zagraniczne osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Biorąc pod uwagę podstawowy rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej, najwięcej podmiotów działało w sekcji: o handel naprawa pojazdów samochodowych 24,0 tys. o działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 13,9 tys. o budownictwo 10,5 tys. o obsługa rynku nieruchomości 9,0 tys. 9,0 tys. obsługa rynku nieruchomości 10,5 tys. budownictwo 1 13,9 tys. 24,0 tys. działalność profesjonalna, naukowa i techniczna handel, naprawa pojazdów samochodowych 0 5 10 15 20 25 Wykres podmioty gospodarcze o największym udziale rok 2011 Liczba spółek handlowych w IV kw. 2011 r. wynosiła 13,7 tys., z czego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością stanowiły 84,6% (w 2010 r. 85,4%), spółki jawne 6,8% (w 2010 r. 7,1%), a spółki akcyjne 3,3%. Najwięcej spółek prowadziło działalność na terenie miasta Wrocław 52,0%, a w powiecie wrocławskim 4,5%. 8
Wrocław w 2011r. dysponował jednym z wyższych budżetów w Polsce w wysokości niemal 3,45 mld zł, który był większy do budżetu w roku 2010 i wynosił 3,17 mld zł, a w 2009r. - 3,99 mld zł). Dochód na mieszkańca kształtował się na poziomie ponad 4 600,00 zł (dane dostępne z 2010r.) W 2009 r. PKB na jednego mieszkańca Wrocławia wyniosło 154 proc. średniego PKB na mieszkańca Polski, co jest wynikiem słabszym od rankingowej czołówki. 9 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
Struktura ludności zamieszkującej miasto Wrocław i powiat wrocławski w liczbie i w strukturze wieku Struktury mieszkańców Według stanu w dniu 1 stycznia 2012 r. województwo dolnośląskie stanowiło 6,4% powierzchni kraju (wg Spisu Powszechnego w m. Wrocław w 2011 mieszkało ponad 631 tys. osób). Na jego obszarze według wyników spisu ludności i mieszkań w dniu 31 marca 2011 r. mieszkało 2 878 tys. ludności, (o około 0,8% mniej, niż w końcu 2010 r.) tj. 7,4% ludności Polski gęstość zaludnienia na 1km 2 wynosiła 143 osoby (w Polsce 123). Tabela 1. Mieszkańcy województwa dolnośląskiego 2000 2005 2007 2008 2009 2010 2011 2912200 2888200 2878400 2877300 2878183 2878270 2877840 2011r. - 2 877 840 2010r. - 2 878 270 2009r. - 2 878 183 1 2008r. - 2 877 300 2007r. - 2 878 400 2005r. - 2 888 200 2000r. - 2 912 200 2850000 2860000 2870000 2880000 2890000 2900000 2910000 2920000 Wykres - mieszkańcy województwa dolnośląskiego w poszczególnych latach stan na 2011 rok Pod względem gęstości zaludnienia dolnośląskie plasowało się na 4 miejscu wśród pozostałych województw. W ostatnich latach ilość narodzin było mniejsze niż liczba zgonów, co przełożyło się na utrzymanie ujemnego przyrostu naturalnego. Niekorzystna tendencja 10
w zakresie liczby nowo zawartych małżeństw może mieć również wpływ na spadek liczby urodzeń w kolejnych latach. Ogólne saldo migracji ludności na pobyt stały było dodatnie, natomiast saldo migracji zagranicznych, podobnie jak w latach wcześniejszych, przyjmowało wartości ujemne. W miastach rejestrowano więcej zgonów niż urodzeń żywych ( o 2130), natomiast na wsi więcej urodzeń niż zgonów (o 394). Współczynnik przyrostu naturalnego w miastach kształtował się na poziomie minus 1,06 (wobec minus 0,49 w poprzednim roku), a na wsi plus 0,46 (wobec plus 0,94 w 2010 r.). Z roku na rok Wrocław sukcesywnie notuje ujemny wskaźnik przyrostu naturalnego (w I półroczu 2011 kształtował się na poziomie 311). Natomiast w powiecie wrocławskim odnotowuje się każdego roku lekki wzrost przyrostu naturalnego i tak w roku 2009 wyniósł 3,7, a rok później 4,0 (w przeliczeniu na 1000 mieszkańców). 700000 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0 633 857 osób rok 2000 632 930 osób rok 2007 632 146 osób 632 996 osób rok 2009 rok 2010 1 Wykres struktura ludności m. Wrocław w latach 2000 2010 W strukturze ludności według płci zaobserwowano dynamiczne zmiany. W 2011 r. mężczyźni stanowili 47,4% ogółu ludności, podczas gdy w 2002 r. 48,1%. Tym samym zwiększył się współczynnik feminizacji, aktualnie na 100 mężczyzn przypada 111 kobiet (w kraju 109). 11 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
W roku 2011 ilość mieszkańców powiatu wrocławskiego kształtowała się na poziomie 114 151 osób, a w tym 55 910 mężczyzn i 58 241 kobiet (nastąpił w stosunku do roku 2008 o 5 765 osób), a w mieście Wrocław 632 996 (294 960 mężczyzn i 338 036 kobiet). Ludność miasta Wrocław stanowiła 22% ludności województwa, natomiast ludność w powiecie wrocławskim 3,9% ludności całego województwa. Średnia gęstość zaludnienia w m. Wrocław kształtowała się na poziomie 2159 osób/1km 2 i stawiała miasto wśród najbardziej zaludnionych w kraju. Współczynnik gęstości zaludnienia w powiecie wrocławskim był się na poziomie 99 osób/1km 2. W m. Wrocław ludność w wieku produkcyjnym wynosiła w 2010r. 415 905 osób (w tym 49,24% to kobiety) i w stosunku do roku 2009 nastąpił spadek o 2 355 osób, a do roku 2008r. różnica ta wyniosła 4 583 osób. W m. Wrocław w 2010 roku ilość osób wieku przedprodukcyjnym wynosiła 93 225 osób (w tym 48,96% stanowiły kobiety). Wystąpił tu w stosunku do roku 2009 o 434 osoby. W tym samym okresie ilość osób w wieku poprodukcyjnym wyniosła 123 866 osób (w tym 70,72% kobiet). W powiecie wrocławskim (2010r.) ludność osób w wieku produkcyjnym wynosiła 76 001 (w tym 47,79% kobiet) i nastąpił o 2008 osób w stosunku do roku 2009, a do roku 2008 różnica wyniosła 3 822 osoby. Ponadto ilość osób w wieku przedprodukcyjnym wyniosła 22 857 osób (w tym 48,5% kobiet), a poprodukcyjnym 15 293 osoby (w tym 70,82% kobiet).udział kobiet w wieku poprodukcyjnym w powiecie wrocławskim i m. Wrocław jest na bardzo podobnym poziomie procentowym. Według prognoz w 2015 r. liczba osób w wieku poprodukcyjnym wyniesie 210 000, natomiast w 2030 r. 240 700 osób. Wykres ilość mieszkańców m. Wrocław na przestrzeni lat (Wikipedia) 12
Pod względem liczby ludności w wieku poniżej 25 lat, województwo dolnośląskie ma jedną z bardziej niekorzystnych sytuacji w Polsce. Udział mieszkańców w tym przedziale wiekowym stanowi 27,7% i jest jednym z najniższych wskaźników w Polsce (średnia dla Polski 29,5%), a miasto Wrocław należy do powiatów, w których występuje najniższy odsetek 24,0% i najwyższy spadek wzrostu liczby ludności w tym przedziale wiekowym (-26,7%). Dla 19 dolnośląskich powiatów tempo spadku liczby ludności w tej grupie wiekowej jest wyższe dla kobiet, niż dla mężczyzn. Od lat także, w obu powiatach notuje się ujemny przyrost. Powyższe dane pokazują, że niekorzystne tendencje w spadku osób w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym oraz wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym w latach następnych będą się utrwalać. Według prognozy Dolnośląskiego Wojewódzkiego Urzędu Pracy, spadek liczby ludności ogółem w województwie dolnośląskim w przedziale wieku poniżej 25 lat w latach 2009-2035 wyniesie 26,3%. Większe tempo spadku przewidziane jest dla kobiet (26,8%), niż dla mężczyzn (25,9%). Bardzo niekorzystnie przedstawia się, także prognoza liczby ludności w wieku powyżej 65 lat. Ogólna liczba ludności, w tym wieku w latach 2009-2035 ma wzrosnąć o 61,5%. Większy wzrost odnotowany zostanie w przypadku mężczyzn (81,3%), niż kobiet (50,4%). milicki 32,70% m. Wrocław 24,00% 1 polkowicki 32,90% górowski 33,20% 0,00% 5,00% 10,00% 15,00% 20,00% 25,00% 30,00% 35,00% Wykres udział osób do 25 roku życia w powiatach w 2011r. 13 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
Struktura osób pracujących Według danych BAEL w I kwartale 2011 r. zbiorowość aktywnych zawodowo liczyła w województwie dolnośląskim 1 260 tys. osób i w ciągu roku zmniejszyła się o 6,3%, a zbiorowość biernych zawodowo 1 055 tys. osób, tj. mniej o 0,6%. W grupie aktywnych zawodowo odnotowano w tym okresie spadek liczby pracujących (o 5,6%) i bezrobotnych (o 10,4%). W porównaniu do IV kwartału 2010 r. liczba osób aktywnych zawodowo zmniejszyła się o 4,8%, a populacja biernych zawodowo - o 3,9%. Wśród aktywnych zawodowo odnotowano spadek liczby pracujących o 6,3%, natomiast dość znaczny wzrost liczby bezrobotnych o 9,0%. Na każde 100 osób w wieku 15 lat i więcej przypadały średnio 54 osoby aktywne zawodowo (w kraju 56), czyli takie, które miały pracę lub jej poszukiwały oraz 46 osób biernych zawodowo (w kraju 44), czyli takich, które nie miały pracy i jej nie poszukiwały. Wskaźniki te były mniej korzystne niż przed rokiem (kiedy wynosiły odpowiednio 56 i 44) i niż w poprzednim kwartale (odpowiednio 55 i 45 osób). W I kwartale 2011 r. w porównaniu do I kwartału 2010 r. zwiększyło się obciążenie pracujących nad osobami niepracującymi (w 2011 roku kształtował się on na poziomie 109, a w 2010 roku wyniósł 104). W kraju wskaźnik ten wyniósł w I kwartale br. 100 i był niższy niż rok wcześniej (102), natomiast wyższy niż w kwartale poprzednim (97). W ogólnej liczbie osób w wieku 15 lat i więcej przeważały kobiety (52,7%), natomiast wśród aktywnych zawodowo dominowali mężczyźni (54,0%). Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, zdecydowanie przeważali mieszkańcy miast, stanowiąc 70,1% ogólnej liczby osób w wieku 15 lat i więcej oraz 69,8% aktywnych zawodowo. Na każdych 100 mężczyzn aktywnych zawodowo przypadało 61 biernych zawodowo, a na 100 kobiet aktywnych zawodowo 111 biernych zawodowo (w kraju odpowiednio 57 i 108). Po raz pierwszy od dwóch lat współczynnik aktywności zawodowej był wyższy na wsi niż w miastach - wyniósł odpowiednio 55,1% i 54,2%. Na 100 osób aktywnych zawodowo przypadały na wsi 82 osoby bierne zawodowo, a w miastach 85 osób. W kraju sytuacja przedstawiała się odmiennie współczynnik aktywności zawodowej w miastach był wyższy i wyniósł 55,9% (na wsi - 55,0%). 14
Pod względem wartości współczynnika aktywności zawodowej województwo dolnośląskie zajmowało 9 miejsce wśród pozostałych województw (przed rokiem 4, a w poprzednim kwartale - 11). Struktura wykształcenia Sytuacja Wrocławia w zakresie wykształcenia mieszkańców jest bardzo dobra na tle porównywanych 11 miast. Odsetek ludności z wyższym wykształceniem wynosi 20,3% co jest jednym z najlepszych wyników w kraju (średnia 18,6%), podobnie dobre są wskaźniki wykształcenia średniego. Na uwagę zdecydowanie zasługuje jeden z najwyższych wskaźników czytelnictwa gazet (po Warszawie). Także pod względem liczby studentów w relacji do liczby ludności Wrocław znajduje się w czołówce. Przy średnim poziomie dla 11 miast równym 100, KLS Wrocławia w zakresie wykształcenia wynosi 109,4. Osoby bierne zawodowo W I kwartale 2011 roku zbiorowość biernych zawodowo liczyła 1 055 tys. osób i stanowiła 45,6% ogółu ludności w wieku powyżej 15 lat i więcej (w kraju odsetek ten był mniejszy i wyniósł 44,4%). Liczba osób biernych zawodowo zmniejszyła się w województwie dolnośląskim w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku o 0,6%, a w stosunku do poprzedniego kwartału - o 3,9%. Blisko połowę zbiorowości biernych zawodowo stanowiły osoby przebywające na emeryturze. Wśród osób biernych zawodowo przeważały kobiety 640 tys., stanowiąc 60,7% ogółu biernych zawodowo; mężczyzn było 415 tys., tj. 39,3%. Podobnie, jak w poprzednim kwartale na 100 kobiet w wieku 15 lat i więcej przypadały 52 kobiety bierne zawodowo, natomiast na 100 mężczyzn w wieku 15 lat i więcej 38 biernych zawodowo (czyli o 14 osób mniej niż w przypadku kobiet). W badanym kwartale w stosunku do analogicznego kwartału 2010 r. zbiorowość mężczyzn biernych zawodowo zwiększyła się o 4,8%, a zbiorowość kobiet biernych zawodowo zmniejszyła się o 3,8%. Blisko połowa biernych zawodowo była w wieku produkcyjnym 494 tys., tj. 46,8%. Liczba osób biernych zawodowo w wieku produkcyjnym zmniejszyła się 15 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
w porównaniu do analogicznego okresu 2010 r. o 4,3%, a w porównaniu do poprzedniego kwartału - o 2,6%. W ogólnej liczbie biernych zawodowo największy odsetek stanowiła najstarsza grupa wiekowa (55 lat i więcej) 61,3%, a osoby z najmłodszej grupy wiekowej (15-24 lata) stanowiły 21,7%. W ogólnej liczbie biernych zawodowo 99,4% nie poszukiwało pracy i jako główną przyczynę bierności 511 tys. osób (48,7%) wymieniało emeryturę, a 217 tys. (20,7%) naukę, uzupełnienie kwalifikacji. Choroba, niesprawność była głównym powodem bierności zawodowej dla 152 tys. osób, tj. 14,5% ogółu nieposzukujących pracy. Wśród biernych zawodowo odnotowano 33 tys. osób zniechęconych bezskutecznością poszukiwania pracy, co stanowiło 3,1% ogółu nieposzukujących pracy (18 tys. mężczyzn i 15 tys. kobiet). W stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku liczba osób zniechęconych bezskutecznością poszukiwania pracy zwiększyła się o 3,1%. 16
Struktura osób zarejestrowanych jako bezrobotne w województwie dolnośląskim, powiecie wrocławskim i mieście Wrocław W województwie dolnośląskim liczba osób zarejestrowanych jako osoby bezrobotne wynosiła odpowiednio: o w marcu 2012r. 156 918 osób (nastąpił wzrost w stosunku do końca 2011r. o 13 343 osoby) o na koniec 2011r. 143 575 osób (spadek w stosunku do roku poprzedniego o 6 707 osób) o na koniec 2010r. - 150 282 osób (wzrost w stosunku do 2009r. o 4 022 osoby) o na koniec 2009r. było 146 260 osób (wzrost w stosunku do 2008r. o 32 370 osób) o na koniec 2008r. - 113 890 osób Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowych Urzędach Pracy w województwie dolnośląskim 143575 150282 146260 113890-20 000 40 000 60 000 80 000 100 000 120 000 140 000 160 000 2008 2009 2010 2011 Wykres liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowych Urzędach Pracy w województwie dolnośląskim 17 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
Powiatowy Urząd Pracy we Wrocławiu obejmuje swoim działaniem miasto Wrocław i powiat wrocławski. Na koniec marca 2012 roku w rejestrach PUP Wrocław zarejestrowanych było 20 672 osoby, w tym w powiecie wrocławskim 2 914 osoby, a w m. Wrocław 17 731 osób. W stosunku do grudnia 2011 roku, gdy w rejestrze pozostawało 18 743 osoby bezrobotnych nastąpił wzrost osób zarejestrowanych o 1 929 osób, a w tym wzrosła liczba bezrobotnych w m. Wrocław o 1 563 osób oraz w powiecie wrocławskim o 366 osób. W Powiatowym Urzędzie Pracy we Wrocławiu zarejestrowane kobiety stanowiły 52,53%, analogicznie na koniec 2011r. procent ten wyniósł 53,86 (nastąpił spadek udziału kobiet w ogólnej liczbie osób bezrobotnych zarejestrowanych o 1,33%). Prawo do zasiłku w m. Wrocław i powiecie wrocławskim posiadały 4 582 osoby (22,16% zarejestrowanych wzrost o 0,48% ). Według danych GUS stopa bezrobocia w województwie dolnośląskim wynosiła na koniec marca 2012 roku 13,4% i zmalała o 0,2 punktu procentowego w porównaniu do lutego br. W kraju wskaźnik bezrobocia zmalał w porównaniu do lutego br. również o 0,2% i wynosił 13,3%. W porównaniu do stanu na koniec grudnia 2011 r. stopa bezrobocia w województwie dolnośląskim zwiększyła się o 0,9 punktu procentowego (w analogicznym okresie w 2011 roku zanotowano wzrost o 0,8 punktu procentowego). Stopa bezrobocia na koniec września 2011r. wyniosła: o powiat ziemski 5,2% - spadek o 0,3% w stosunku do 2011r. o powiat grodzki 5,5% - spadek o 0,4% w stosunku do 2010r. Wykres stopa zarejestrowanego bezrobocia w latach 2007 2011r. 18
Najwyższą stopę bezrobocia w województwie dolnośląskim na koniec marca 2012 roku, wynoszącą powyżej 24%, zanotowano w powiatach: górowskim 27,2% (27,7% w marcu 2011 roku) złotoryjskim 26,9% (27,4% w marcu 2011 roku) kłodzkim 25,5% (26,0% w marcu 2011 roku) lwóweckim 25,0% (25,7% w marcu 2011 roku) Najniższy poziom stopy bezrobocia nie przekraczający 10% wystąpił w powiatach: wrocławskim- ziemskim 5,2% (5,5% w marcu 2011 roku) wrocławskim-grodzkim 5,5% (5,9 % w marcu 2011 roku) polkowickim 9,5% (9,5% w marcu 2011 roku) Liczba bezrobotnych według napływu i odpływu Według danych Dolnośląskiego Wojewódzkiego Urzędu Pracy we Wrocławiu w marcu bieżącego roku powiatowe urzędy pracy zarejestrowały 16 722 bezrobotnych, tj. o 1564 osób mniej niż w lutym br. oraz o 1418 osób mniej niż w marcu 2011 roku. Napływ absolwentów był o 146 osób mniejszy w porównaniu z lutym br. oraz o 390 mniejszy w stosunku do marca 2011r. Wykres napływ bezrobotnych w województwie dolnośląskim - marzec 2011 marzec 2012 19 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
W województwie dolnośląskim w marcu 2012r. z rejestrów bezrobotnych wyłączono 18 210 osób, tj. o 4 247 osób więcej niż w miesiącu poprzednim oraz o 2 162 osoby mniejszy niż w marcu 2011 roku. Odpływ bezrobotnych z powodu podjęcia pracy zwiększył się w porównaniu z miesiącem poprzednim. Pracodawcy zatrudnili w marcu 7732 bezrobotnych, tj. o 1781 osób więcej niż w lutym jednak o 1041 osób mniej niż w marcu 2011 roku. Odpływ bezrobotnych w województwie dolnośląskim, w tym z tytułu podjęcia pracy, w okresie marzec 2011 marzec 2012 roku przedstawia poniższy wykres: Wykres odpływ bezrobotnych ogółem województwie dolnośląskim w okresie marzec 2011 marzec 2012 W marcu bieżącego roku skreślono z ewidencji bezrobotnych z powodu nie potwierdzania gotowości do podjęcia pracy 5483 osoby (4776 w lutym, 6931 osób w marcu 2011 r.), dobrowolnie zrezygnowało ze statusu bezrobotnego 1146 osób (995 w lutym i 1256 w marcu 2011 r.), a w wyniku odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy wyłączono z ewidencji bezrobotnych 385 osób (272 w lutym i 749 w marcu 2011 r.). Wzrost liczby bezrobotnych w porównaniu z liczbą bezrobotnych na koniec lutego 2012 r., wystąpił w trzech powiatach: wrocławskim ziemskim o 71 osób w marcu 2011 r. odnotowano wzrost o 21 osób) oraz wrocławskim grodzki, o 152 osoby wzrost o 178 osób w marcu 2011r.). 20
Największą koncentrację spadku liczby zarejestrowanych bezrobotnych zanotowano w podregionie jeleniogórskim o 510 osób. W podregionie wrocławskim liczba bezrobotnych zmalała o 507 osób, w podregionie wałbrzyskim zanotowano spadek o 354 osoby, w podregionie legnicko-głogowskim o 293 osoby, a w podregionie miasta Wrocławia liczba bezrobotnych wzrosła o 152 osoby. Skalę porównawczą zmian liczby zarejestrowanych bezrobotnych w marcu 2011 i 2012 roku w układzie podregionów ilustruje poniższa Tabela 2. Tabela 2. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie dolnośląskim w układzie podregionów Wzrost, spadek [ - ] liczby zarejestrowanych bezrobotnych Podregiony w porównaniu do poprzedniego miesiąca marzec 2011r. marzec 2012r. Województwo - ogółem -2232-1488 Podregion jeleniogórski -845-510 Podregion legnickogłogowski -422-269 Podregion wałbrzyski -509-354 Podregion wrocławski -634-507 Podregion m. Wrocław 178 152 Ogółem w roku 2011 w Powiatowym Urzędzie Pracy we Wrocławiu zarejestrowało się 29 093 osób. W porównaniu z rokiem 2010, kiedy to napływ wyniósł 35 730 bezrobotnych, przez rejestry Urzędu przeszło o 6 637 osób mniej. W 2011r. wyrejestrowano z Urzędu 30 680 osób bezrobotnych. Analiza danych dotyczących napływu i odpływu z rejestru bezrobotnych wskazuje nasilony odpływ w II kwartale oraz utrzymywanie nadwyżki liczby osób wyłączanych z ewidencji nad osobami rejestrowanymi w I kwartale. 21 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
Wykres napływ i odpływ bezrobotnych w latach 2010-2011 Wśród nowo zarejestrowanych bezrobotnych (2011r) 9,9% stanowili absolwenci (w I półroczu 2011r. 9,3% a 2010 r. 21,8%). Napływ bezrobotnych ogółem w tym okresie stanowił 81,6% podobnego napływu w 2010r. Analogiczny odsetek dla napływu bezrobotnych absolwentów wynosił 54,0%. Rok 2011 przyniósł więc odwrócenie wzrostowej tendencji napływu bezrobocia na lokalnym rynku pracy.w strukturze napływu bezrobotnych ogółem w 2011 r. osoby bez zawodu stanowiły 11,5%. Odsetek tych osób zmniejszał się stopniowo w latach poprzednich (z 20,9% w 2008 r.; 18,35 w 2009 r.; 17,3% w 2010 r.). Podobny był spadek udziału bezrobotnych absolwentów bez zawodu w ogólnym napływie absolwentów (z 17,5% w 2008 r.; 13,5% w 2009 r.; 14,1%2w 2010 r. do 11,2% w 2011 r.). Wyraźne pomniejszenie udziałów osób bez zawodu stanowiło efekt niższego tempa wzrostu w latach 2008 2010 a wyższego tempa spadku w 2011 r. bezwzględnych wielkości napływu bezrobotnych bez zawodu niż z zawodem. Tabela 3. Liczba bezrobotnych w podziale na osoby z zawodem i bez zawodu rok 2011 22
W 2011r. dynamika spadku napływu do bezrobocia wynosiła bowiem 53,0% dla ogółu bezrobotnych bez zawodu i 43,0% dla bezrobotnych absolwentów bez zawodu. Natomiast dla nowo zarejestrowanych bezrobotnych posiadających kwalifikacje zawodowe wynosiła odpowiednio: 87,4% i 61,4%. Liczba bezrobotnych absolwentów w końcu 2010r. wynosiła zaś 809 osób, czyli 5,0% ogólnej liczby bezrobotnych w końcu tego roku. Odsetek absolwentów w zasobie bezrobotnych ogółem był zatem prawie dwukrotnie niższy w porównaniu do udziału w napływie bezrobotnych w tym roku i nieznacznie zmniejszył się w porównaniu do roku poprzedniego. Zatrzymała się zatem wzrostowa tendencja tego odsetka z lat poprzednich (w 2008 r. był prawie trzykrotnie a w 2007 r. prawie czterokrotnie niższy). Zmiany odsetka bezrobotnych absolwentów w zasobie bezrobotnych ogółem stanowią wynik zróżnicowania dynamiki obydwu grup badanych. Natomiast w 2009 r. zwiększały się zasoby obydwu grup bezrobotnych (indeksy dynamiki: 152,5% i 234,9%). Odmienny kierunek zmian wystąpił znowu w 2010 r. Bezrobocie ogółem jeszcze wzrastało a bezrobocie absolwentów zaczęło nieznacznie spadać ((indeksy dynamiki: 108,4% i 97,3%). W badanym roku 2011 tendencja spadkowa dotyczyła już obydwu zasobów, zarówno bezrobotnych ogółem jak i absolwentów, a odpowiednie indeksy dynamiki wynosiły: 92,2% i 85,2%. W grupie napływających bezrobotnych ogółem z kwalifikacjami zawodowymi ( w 2011 r.) można wyróżnić cztery główne grupy: grupa 2 specjaliści (23,6%) grupa 7 robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (19,3%) grupa 5 pracownicy usług osobistych i sprzedawcy (18,2%) grupa 3 technicy i inny personel średni (15,2%) Wymienione stanowiły ponad 3/4 strumienia napływu bezrobotnych z kwalifikacjami zawodowymi (76,3%). Wśród pozostałych znaczące udziały mieli: pracownicy przy pracach prostych (9,7%) pracownicy biurowi (7,2%) operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń (5,0%) 23 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
Odpływ bezrobotnych w latach 2011 - marca 2012 kształtował się według danych w wykresach: Wykres wyłączeni z ewidencji bezrobotnych wg przyczyn w 2011r. Wyłączeni z ewidencji osób bezrobotnych stan na dzień 31.03.2012r. inne 667 rezygnacja ze statusu bezrobotnego brak gotowości staż, szkolenie 412 315 2256 podjęcie pracy 3897 Wykres wyłączeni z ewidencji osób bezrobotnych wg stanu na dzień 31.03.2012r. 24
Tabela 4. Wyłączeni z ewidencji marzec 2012r. podjęcie pracy staż, szkolenie brak gotowości rezygnacja ze statusu bezrobotnego inne 3242 82 2936 409 567 W 2012r. nastąpił wzrost o 4,12% ogólnej liczby wyłączonych z ewidencji osób bezrobotnych w stosunku do analogicznego okresu marca 2011r. Jednocześnie z powodu podjęcia pracy wyłączono o 16,8% osób więcej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Struktura bezrobotnych ze względu na wiek Struktura bezrobotnych wg wieku w województwie dolnośląskim nie zmieniła się w sposób znaczący w porównaniu ze stanem na koniec 2011r. Najliczniejszą grupę stanowili bezrobotni w wielu 25 34 lata - 28,0%. Najmniej liczną grupę stanowiły osoby 55-59 lat (11,8%) oraz powyżej 60 lat (3,5%). Strukturę bezrobotnych wg wieku w latach przedstawia poniższy wykres: Wykres struktura bezrobotnych według wieku Podobnie przedstawia się struktura bezrobotnych zarejestrowanych w tutejszym urzędzie ze względu na wiek. Na koniec marca 2012 roku w PUP 25 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
Wrocław zanotowano ogółem 20 672 w tym w przedziałach wiekowych: zarejestrowanych osób bezrobotnych, Tabela 5. Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w PUP podział na wiek marzec 2012 grudzień 2011 18-24 lata 1866 1733 25-34 lata 5758 5128 35-44 lata 3802 3369 45-54 lata 4609 4272 55-59 lata 3432 3226 60-64 lata 1205 1015 Porównując dane z końca 2011r. ze stanem na koniec 2012r. widać, że we wszystkich grupach wiekowych nastąpił wzrost liczby zarejestrowanych bezrobotnych przy czym nie uległa znaczącej zmianie struktura bezrobotnych. Porównanie struktury bezrobocia ze względu na wiek mar 12; 28% mar 12; 18% gru 11; 28% gru 11; 18% mar 12; 9% gru 11; 9% gru 11; 5% gru 11; 23% mar 12; 22% gru 11; 17% mar 12; 6% mar 12; 17% 18-24 lata 25-34 lata 35-44 lata 45-54 lata 55-59 lata 60-64 lata Wykres porównanie struktury bezrobotnych ze względu na wiek 26
Wśród osób bezrobotnych zarejestrowanych w PUP we Wrocławiu najliczniejszą grupę stanowią osoby w wieku 25-34 lat natomiast najmniejszy udział w ogólnej liczbie bezrobotnych mają osoby w wieku 60-64 lata. Struktura bezrobotnych ze względu na wykształcenie W województwie dolnośląskim struktura bezrobotnych wg wykształcenia również nie uległa większym zmianom w porównaniu do stanu na koniec grudnia 2011 roku. Najniższy odsetek bezrobotnych stanowią osoby z wykształceniem ogólnokształcącym (9,6% - 9,6% także na koniec 2011 r.) oraz wyższym (9,8% - 10,2% na koniec 2011 r.). Najwyższy odsetek stanowią osoby z wykształceniem gimnazjalnym i niższym 30,7% (na koniec 2011 r. 30,3%). Strukturę bezrobotnych wg wykształcenia przedstawia poniższy wykres: Wykres struktura bezrobotnych według wykształcenia Analizując strukturę osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy we Wrocławiu ze względu na wykształcenie problem bezrobocia dotyka przede wszystkim osoby z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym a także gimnazjalnym i niższym. Wysoki udział wśród zarejestrowanych notuje się, także wśród osób z wykształceniem wyższym, co również wskazuje na konieczność nabycia przez te grupy, w ramach organizowanych staży, doświadczenia zawodowego, a także nabycia przez udział w szkoleniach, nowych i adekwatnych do potrzeb rynku pracy, kwalifikacji i umiejętności niezbędnych do zwiększenia szans na aktywizację zawodową. Dlatego, aby dobrze przygotować takie osoby do wejścia na rynek pracy, należy położyć nacisk na szkolenia zawodowe 27 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
w obszarach dających konkretne umiejętności, aktualnie oczekiwane przez pracodawców. Poziom bezrobotnych w poszczególnych grupach przedstawiono na wykresie poniżej. Bezrobotni wg poziomu wykształcenia 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 wyższe policealne i średnie średnie ogólnokszta zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniżej 2010 4340 4613 2081 3901 5395 2011 3992 4590 1965 3904 4292 marzec 2012 4265 4921 2203 4424 4859 Wykres bezrobotni według wykształcenia w latach 2010-2011 Osoby z wykształceniem policealnym i średnim, stanowią przeważającą grupą zarejestrowanych w I kwartale 2012 r., stanowili 23,8% ogółu bezrobotnych. Podział bezrobotnych ze względu na wykształcenie 2010 2011 marzec 2012 wyższe 21,35% 21,30% 20,6% policealne i średnie zawodowe 22,69% 24,49% 23,8% średnie ogólnokształcące 10,24% 10,48% 10,7% zasadnicze zawodowe 19,19% 20,83% 21,4% gimnazjalne i poniżej 26,54% 22,90% 23,5% Drugą pod względem liczebności grupę stanowią osoby z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej 23,5% w I kwartale 2012r. i 22,90% w 2011r. Pomimo wzrostu udziału w stosunku do 2011 udział tej grupy w ogólnej liczbie bezrobotnych jest nadal mniejszy niż w roku 2010. Niezmiennie najmniejszą grupę zarejestrowanych bezrobotnych stanowią osoby z wykształceniem średnim ogólnokształcącym przy czym można zaobserwować wzrost udziału tej grupy 28
z okresu na okres w kolejnych badanych przedziałach czasowych. Analogicznie sytuacja przestawia się w przypadku osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Wśród osób bezrobotnych z wykształceniem wyższym można zauważyć tendencję spadkową udziału tej grupy w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych. W marcu 2012 spadek udziału o 0,7% w porównaniu z końcem 2011r. i o 0,75% w porównaniu do roku 2010r. Struktura bezrobotnych ze względu na wykształcenie marzec 2012; 24% marzec 2012; 21% 2011; 23% 2011; 21% wyższe 2010; 21% 2010; 27% policealne i średnie zawodowe 2011; 21% 2010; 23% 2010; 19% 2010; 10% 2011; 25% średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe marzec 2012; 21% 2011; 10% marzec 2012; 23% gimnazjalne i poniżej marzec 2012; 11% Wykres - struktura bezrobotnych ze względu na wykształcenie Struktura bezrobotnych ze względu na staż pracy Z analizy danych województwa dolnośląskiego dotyczących struktury bezrobotnych wg stażu pracy wynika, że najliczniejszą grupę stanowią osoby legitymujące się stażem pracy od roku do 5 lat. Odsetek ten na koniec I kwartału 2012 r. wynosił 23,0% (22,8% na koniec 2011 r.). Najmniejszy odsetek stanowią osoby o stażu pracy powyżej 30 lat - 4,7% (4,5% na koniec 2011 r.). Znaczący jest udział bezrobotnych bez stażu wynoszący 13,3% (14,1% na koniec 2011 r.). Strukturę bezrobotnych wg stażu pracy w latach przedstawia poniższy wykres: 29 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
Wykres struktura bezrobotnych wg czasu pozostawania bez pracy Analizując strukturę bezrobotnych zarejestrowanych w PUP Wrocław pod względem stażu pracy (poniższy wykres) widać, iż największą grupę stanowią osoby ze stażem pracy do roku oraz między 1 a pięć lat. (razem 38,24% ogółu zarejestrowanych). Wskazuje to na konieczność intensyfikacji działań Urzędu w zakresie nabywania praktycznych umiejętności przez w/w grupy bezrobotnych. Strukturę bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy we Wrocławiu Struktura bezrobotnych wg stażu pracy I kwartał 2012 30 lat i więcej 7% bez stażu 8% do roku 21% 20-30 17% 1-5 18% 10-20 15% 5-10 14% Wykres struktura bezrobotnych wg stażu pracy 30
Według danych na dzień 31 marca 2012r. staż pracy osób zarejestrowanych kształtował się na poziomie: do roku 4093 1-5 3812 5-10 2909 10-20 3173 20-30 3474 30 lat i więcej 1510 bez stażu 1701 Bezrobotny ze względu na staż pracy bez stażu 30 lat i więcej 20-30 10-20 I kwartał 2012 2011 2010 5-10 1-5 do roku 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 5000 Wykres bezrobotni ze względu na staż pracy Staż pracy 2010 2011 I kwartał 2012 31 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012 Zmiana w stosunku do 2011
do roku 21,76% 19,25% 19,80% + 0,55% 1-5 lat 17,72% 18,44% 18,44% 0,00% 5-10 lat 12,31% 13,80% 14,07% +0,27% 10-20 lat 14,58% 15,64% 15,35% -0,29% 20-30 lat 16,67% 16,92% 16,81% -0,11% 30 lat i więcej 6,18% 7,13% 7,30% 0,17% bez stażu 10,79% 8,81% 8,23% -0,58% Tabela 6. Porównanie struktury bezrobotnych ze względu na staż pracy W stosunku do ubiegłego roku nastąpił wzrost udziału osób bezrobotnych ze stażem pracy do roku, oraz ze stażem 5-10 lat, udział pozostałych grup bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych zmniejszył się - najmniejszy spadek udziału dotyczył grupy osób bezrobotnych bez stażu pracy. 32
Struktura bezrobotnych ze względu na czas pozostawania bez pracy Wśród bezrobotnych zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy województwa dolnośląskiego najliczniejszą grupę bezrobotnych na koniec I kwartału 2012 r. były osoby pozostające w rejestrach Urzędu od 1 do 3 miesięcy. Ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych to 21,2% (20,8% na koniec 2011 r.). Najmniej liczną grupę stanowiły osoby pozostające bez pracy do 1 miesiąca. Ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych to 9,2% (10,4%, na koniec 2011r.). Strukturę bezrobotnych wg czasu pozostawania bez pracy przedstawia poniższy wykres: Wykres struktura bezrobotnych według czasu pozostawania bez pracy Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy we Wrocławiu w pierwszym kwartale 2012r. ma podobną strukturę tzn. najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowią osoby bezrobotne pozostające bez pracy od 1 3 miesięcy, natomiast najmniej liczna jest grupa bezrobotnych pozostających bez pracy do 1 miesiąca. Analizując dane z końca I kwartału 2012 skrajnych liczebnie grup należy zauważyć, że wśród osób bezrobotnych pozostających bez pracy do miesiąca i od 1 miesiąca do 3 miesięcy najwięcej jest osób w wieku 25-34 lata, z wykształceniem gimnazjalnym i niższym oraz ze stażem pracy do roku. 33 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
Struktura bezrobotnych ze względu na czas pozostawania bez pracy w I kwartale 2012 17,15% 10,42% do miesiąca 1-3 3-6 6-12 12-24 pow. 24 14,80% 23,09% 15,59% 18,96% Wykres struktura bezrobotnych ze względu na czas pozostawania bez pracy Osoby długotrwale zarejestrowane (pow. 12 miesięcy) w Urzędzie Pracy stanowią około 31% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych natomiast w tej grupie przeważają osoby w wieku 45-59 lat (jest ich 50,81%). Jak wynika z doświadczenia pośredników pracy długotrwale bezrobotnymi najczęściej są : 1) osoby z ograniczoną dyspozycyjnością np. samotnie wychowujące dzieci lub sprawujące opiekę nad osoba zależną 2) osoby z przeciwwskazaniami lekarskimi do pracy 3) osoby w wieku przedemerytalnym stawiające sobie za cel przeczekanie do emerytury lub świadczenia przedemerytalnego 4) klienci MOPS pozostający w rejestrach PUP wyłącznie w celu otrzymania zaświadczenia potwierdzającego posiadanie statusu osoby bezrobotnej w celu otrzymania pomocy socjalnej 5) osoby z długą przerwą w zatrudnieniu i w związku z tym będące mniej atrakcyjne dla pracodawców 6) osoby, dla których jedynym powodem rejestracji w pup jest ubezpieczenie zdrowotne i każda podejmowana wobec nich forma aktywizacji jest nieskuteczna, a budzi jedynie ich agresję i niecenzuralne zachowanie wobec pracowników urzędu, pracodawców itp. 34
7) rejestrujące się kobiet w ciąży, które po urodzeniu dziecka sprawują nad nim opiekę i jest to pierwsza informacja jaką przekazują w rozmowie pracodawcy, do którego otrzymały skierowanie Bezrobotni ze względu na czas pozostawania bez pracy pow. 24 12-24 6-12 3-6 1-3 do miesiąca 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 5000 do miesiąca 1-3 3-6 6-12 12-24 pow. 24 I kwartał 2012 2153 4773 3920 3222 3059 3545 2011 2391 3809 2978 3315 2864 3386 2010 2400 4250 3302 4135 3007 3236 Wykres bezrobotni ze względu na czas pozostawania bez pracy Tabela 7. Porównanie struktury bezrobotnych ze względu na czas pozostawania bez pracy 2010 2011 I kwartał 2012 do miesiąca 11,81% 12,76% 10,42% 1-3 20,91% 20,32% 23,09% 3-6 16,24% 15,89% 18,96% 6-12 20,34% 17,69% 15,59% 12-24 14,79% 15,28% 14,80% pow. 24 15,92% 18,07% 17,15% Nieznacznemu polepszeniu uległa sytuacja grupy osób długotrwale zarejestrowanych w Urzędzie Pracy. Udział w ogólnej liczbie bezrobotnych nieznacznie zmalał w I kwartale 2012 roku w stosunku do grudnia 2011r. niemniej jednak nadal jest wyższy niż w grudniu 2010r. 35 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
Napływ wolnych miejsc pracy w 2012 roku Przeprowadzone analizy dotyczące sytuacji na rynku pracy dowodzą, iż spowolnienie gospodarcze zauważalne w poprzednich latach nie determinowało w znaczącym stopniu pogorszenia wskaźników charakteryzujących rynek pracy. W okresie ciągłej restrukturyzacji i dostosowywania przedsiębiorstw do nieustannie zmieniającego się poprzez globalne procesy gospodarcze otoczenia zarówno w skali mikro, jak i makro, zauważalny był wzrost poziomu oferowanych miejsc pracy w stosunku do lat poprzednich. Wspierając pracodawców w procesie w tworzenia nowych miejsc pracy w dalszym ciągu duże znaczenie ma aktywizacja osób bezrobotnych pod kątem zdobywania doświadczenia zawodowego i nowych kwalifikacji zgodnych z potrzebami kadrowymi i standardami zgłaszanymi przez pracodawców. OFERTY WOLNYCH MIEJSC PRACY NAPŁYW W MIESIĄCU 2200 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ROK 2008 1890 1025 1271 1716 1799 2006 1595 1639 1056 1743 1123 861 ROK 2009 940 532 894 1048 1061 839 868 637 855 976 716 730 ROK 2010 590 923 870 837 741 597 1019 717 847 876 1113 530 ROK 2011 1083 1145 1052 1162 1513 1735 962 1656 867 996 1014 615 Wykres - napływ ofert wolnych miejsc pracy od 2008 do 2011 roku Powyższe zestawienie jasno pokazuje, że zwiększyła się liczba ofert pracy zgłaszanych do PUP Wrocław do analogicznego okresu w zeszłym roku (w szczególności w I i II kwartale 2011 r. w stosunku do tożsamego okresu z 2010 r.). Widać również, że niekorzystne zmiany na rynku pracy miasta 36
Wrocławia i powiatu wrocławskiego zapoczątkowane w 2009 roku i utrzymujące się nadal w 2010 r. w kwestii degresji zgłaszanego zapotrzebowania na wolne miejsca pracy przez pracodawców w 2011 r. uległy poprawie. W efekcie na przestrzeni całego 2011r. znacznie zmniejszyła się nadwyżka podaży nad popytem na pracę ok. 1,4 bezrobotnych na 1 zgłoszoną ofertę pracy (w 2010r. wynosiła 3,7 zarejestrowanych na 1 zgłoszoną ofertę pracy, a w 2009r. wynosiła 3,4 zarejestrowanych bezrobotnych na 1 zgłoszoną w ofertę pracy). W stosunku do lat poprzednich tendencja uległa poprawie, gdyż proporcja napływu bezrobotnych do zgłaszanych ofert pracy dąży do osiągnięcia równowagi. W 2011r. do Urzędu pracodawcy zgłosili 13 713 wolnych miejsc pracy (w tym 1 339 dla osób niepełnosprawnych), a w 2010r. przez cały rok 9 660 miejsc pracy. Spośród zgłoszonych wolnych miejsc pracy najwięcej dotyczyło zawodów: 1. pozostali pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej niesklasyfikowani 980 ofert 2. pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle - 659 ofert 3. opiekun osoby starszej - 558 ofert 4. pracownik ochrony fizycznej bez licencji - 542 oferty 5. kierowca samochodu ciężarowego - 516 ofert 6. sprzedawca - 446 ofert 7. pozostałe pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne - 408 ofert 8. sprzątaczka biurowa - 400 ofert 9. pakowacz - 352 oferty 10. pozostali pracownicy obsługi biura gdzie indziej niesklasyfikowani 349 ofert 37 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012
Zawody deficytowe i nadwyżkowe w układzie zawodów i specjalności w m. Wrocław w 2011 W 2011 r. pracodawcy z m. Wrocław zgłosili 10 710 ofert pracy kierowanych do pracobiorców posiadających kwalifikacje zawodowe. W porównaniu do 2010 roku napływ ofert wzrósł o 58,4% (6762 zgłoszone oferty pracy). Struktura napływu ofert pracy wg grup zawodowych przedstawiała się następująco: pracownicy usług osobistych i sprzedawcy (22,3%) robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (20,1%) pracownicy przy pracach prostych (19,6%) technicy i personel średni (12,7%) operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń (8,7%) pracownicy biurowi (7,9%) specjaliści (7,2%) W tym samym okresie do rejestrów PUP napłynęło z Wrocławia 14 443 bezrobotnych posiadających kwalifikacje zawodowe. W ujęciu strumieniowym wystąpiła zatem ogólna nadwyżka podaży nad popytem na pracę. Sytuację tę obrazuje wskaźnik intensywności nadwyżki zasobów pracy wskazujący, że na 1 zgłoszoną ofertę pracy przypadało 1,35 nowo zarejestrowanych bezrobotnych z kwalifikacjami zawodowymi. Zapoczątkowane w 2008 r. pogarszanie się sytuacji na rynku pracy m. Wrocławia kontynuowane było w 2009 r. zarówno w ujęciu strumieniowym jak i zasobowym. Pierwsze symptomy poprawy sytuacji rynkowej w ujęciu zasobowym (wg stanu na koniec roku) wystąpiły w 2010 r., a w ujęciu strumieniowym (w relacji napływu bezrobotnych i ofert pracy) w 2011r. W 2007 r. w ujęciu strumieniowym występowała niewielka nadwyżka popytu nad podażą pracy (deficyt siły roboczej), wyrażająca się wskaźnikiem 1,4 zgłoszonych ofert pracy na 1 nowo zarejestrowaną osobę bezrobotną, posiadającą kwalifikacje zawodowe, oraz wskaźnikiem 1,2 zgłoszonych ofert pracy na 1 bezrobotnego ogółem (z zawodem i bez zawodu). Natomiast w 2008 r. relacje podaży i popytu na pracę osób z zawodem zbliżyły się do równowagi (o czym świadczy wskaźnik 1,1 zgłoszonych ofert pracy a na 1 nowo zarejestrowanego bezrobotnego z kwalifikacjami zawodowymi), a relacje ogólnej podaży i popytu na pracę zmieniły się w kierunku nadwyżki siły roboczej 38
(o czym świadczy wskaźnik 1,2 nowo zarejestrowanej osoby bezrobotnej ogółem na 1 zgłoszoną ofertę pracy). Kierunek zmian w 2008 r. przybliżył więc ogólną sytuację na rynku Wrocławia do charakterystycznej dla 2006 r. W 2009 r. ujawniła się już wyraźnie nadwyżka podaży nad popytem na pracę, o czym świadczy wskaźnik 2,7 nowo zarejestrowanych bezrobotnych z kwalifikacjami zawodowymi na 1 zgłoszoną w tym roku ofertę pracy oraz wskaźnik 3,4 nowo zarejestrowanych bezrobotnych na 1 zgłoszoną ofertę pracy. W kolejnym roku nadwyżka ta powiększyła się do wartości wskaźników odpowiednio 3,8 i 4,5. Poprawa sytuacji rynkowej w ujęciu strumieniowym miała miejsce dopiero w 2011 r., gdy analizowane wskaźniki obniżyły się do poziomu 2,1 i 2,3 nowo zarejestrowanych bezrobotnych na 1 zgłoszoną ofertę pracy. Poziom nadwyżki podaży nad popytem na pracę w tym roku należy uznać za bardzo niski. Podobny kierunek zmian zauważa się także w odniesieniu do zasobów bezrobotnych i ofert pracy (według stanu na koniec roku), ale tylko w latach 2008 2009. W 2008 r. nastąpił niewielki wzrost wskaźnika obrazującego nadwyżkę podaży nad popytem do poziomu 3,0 dla bezrobotnych z kwalifikacjami zawodowymi i poziomu 3,8 dla bezrobotnych ogółem, a kolejnym roku wymienione wskaźniki powiększyły się aż do poziomu 17,4 bezrobotnych posiadających kwalifikacje zawodowe na 1 ofertę pracy i 21,8 bezrobotnych ogółem na 1 ofertę pracy. W latach 2010 2011 zmiany relacji popytu i podaży pracy w ujęciu zasobowym nie podążały za zmianami tych relacji w ujęciu strumieniowym. W 2010 r. wystąpił wyraźny spadek nadwyżki podaży nad popytem w zasobach do poziomu 7,7 i 9,1 nowo zarejestrowanych bezrobotnych na 1 zgłoszona ofertę pracy w porównaniu do roku poprzedniego, a w 2011 r. nadwyżka ta zwiększyła się nieznacznie do poziomu 11,3 i 12,6 względem roku poprzedniego. Uwzględniając niewielką skalę pogorszenia analizowanych wskaźników w 2011 r. w ujęciu zasobowym oraz uznając ujęcie strumieniowe za bardziej przydatne do oceny relacji popytu i podaży pracy można jednak wskazać na pozytywne zmiany sytuacji na rynku pracy m. Wrocławia w tym roku. Zawody nadwyżkowe Największym wskaźnikiem nadwyżki w 2011 r. charakteryzowała się grupa elementarna 2351 wizytatorzy i specjaliści metod nauczania, w której na 1 ofertę pracy przypadało 213 bezrobotnych. O bardzo dużej nadwyżce, 39 Analiza rynku pracy powiatu wrocławskiego i miasta Wrocław 2011/2012