nr 4 (5) July / August 2012 (bi-monthly magazine) issn 2083-8867

nr 4 (5) July / August 2012 (bi-monthly magazine) issn 2083-8867

nr 4 (5) lipiec / sierpień 2012 (dwumiesięcznik) issn 2083-8867

Outsourcing & More Temat numeru Światowy kryzys gospodarczy bardzo poważnie dotknął przedsiębiorstwa przewozowe. Jednak w latach 2010 i 2011 transport samochodowy powoli, ale systematycznie odzyskiwał utraconą równowagę. Na pytania jak pod tym względem wyglądały pierwsze miesiące 2012 r. i jak przedstawiają się prognozy dla transportu drogowego towarów w kolejnych kwartałach tego roku, odpowiadają badania przeprowadzone przez Instytut Transportu Samochodowego. Transport samochodowy sytuacja i krótkoterminowe prognozy Wskaźnik koniunktury w ciężarowym transporcie samochodowym, wyrażający istniejące i przewidywane ten dencje w zakresie podstawowej działalności przedsiębiorstw transportowych, odzwierciedla sytuację krajowych firm transportowych. Po głębokiej zapaści jaka miała miejsce w 2008 i 2009 r., w ogólnym trendzie wskaźnika można już powoli próbować dopatrywać się zmian, które nastrajają optymistycznie. Wskaźnik koniunktury w ciężarowym transporcie samochodowym rośnie, gdy zwiększa się udział przedsiębiorstw, które w swoich ankietach, przesyłanych do Instytutu Transportu Samochodowego, deklarują wzrost przewozów w bieżącym i przyszłym kwartale, natomiast maleje wtedy, gdy zwiększa się udział przedsiębiorstw deklarujących spadek przewozów. W I kwartale 2011 r. zanotowano sezonowy spadek wartości wskaźnika koniunktury w ciężarowym transporcie samochodowym (z -15,0 w IV kwartale 2010 r. do -16,2). W II kwartale jego wartość polepszyła się nieznacznie w stosunku do kwartału poprzedniego, jednak nadal była ujemna (-5,6). Wartość wskaźnika koniunktury w transporcie w III kwartale 2011 r., podobne jak w dwóch kwartałach poprzednich, nadal była ujemna (-6,4). W stosunku do poprzedniego kwartału nastąpiło jednak pogorszenie sytuacji, natomiast dla porównania, w analogicznym III kwartale roku poprzedniego, wartość wskaźnika była dodatnia (+3,4). Ostatni kwartał ubiegłego roku przyniósł znaczny spadek wartości wskaźnika, do poziomu (-29,8). Należy zauważyć, że począwszy od pierwszego kwartału 2011 r., a na czwartym kwartale kończąc, systematycznie zwiększał się odsetek firm, które odczuwały spadek wielkości przewozów, a także zmniejszał się procentowy udział firm notujących wzrost wielkości przewozów. W 2011 r. spośród firm uczestniczących w badaniach, średnio 51% odpowiadało, że nie prowadziło żadnych inwestycji, 31%, że prowadziło je na poziomie z poprzedniego kwartału, 10% stwierdzało zmniejszenie inwestycji, a pozostałe 8% ich zwiększenie. W kwestii zakupów ciężarowego taboru samochodowego, w 2011 r. średnio 49% respondentów nie dokony wało ich w ogóle, 32% potwierdzało utrzymanie ich wiel kości na poziomie z poprzedniego kwartału, 12% stwier dzało poprawę, a 7% firm odnotowało zmniejszenie poziomu zakupów taborowych. Trudności w zakupie taboru samochodowego wynikały m.in. z ograniczeń w udzielaniu kredytów przez banki. Podsumowując miniony rok, należy zauważyć, że odpowiedzi respondentów na większość pytań zawartych w ankiecie, nie napawają zbytnim optymizmem. Prognozy na następne kwartały wskazują na utrzymy wanie się tendencji pesymistycznych w oczekiwaniach odnoszących się do sytuacji badanych przedsiębiorstw. Wartość wskaźnika koniunktury w ciężarowym transporcie samochodowym w I kwartale 2012 r. była ujemna (-26,2). W stosunku do poprzedniego kwartału nastąpiło wprawdzie pewne polepszenie sytuacji, jednak porównanie z analogicznym okresem roku poprzedniego, kiedy wartość wskaźnika wynosiła -16,2, przesądza o ogólnym pogorszeniu się koniunktury w transporcie. Jedna prognoza na kolejne kwartały 2012 r. w ocenie respondentów, przedstawia się dość optymistycznie: mniej firm niż dotychczas przewiduje dalsze zmniejszanie się wielkości przewozów, a więcej firm zakłada, że wielkość przewozów ulegnie zwiększeniu. Poza wskaźnikiem koniunktury, ważnymi miernikami ba dania warunków funkcjonowania przedsiębiorstw przewo zowych są także wskaźniki: kondycji ekonomicznej i zdolności przewozowej. Pierwszy z nich jest obliczany na podstawie 106 lipiec / sierpień 2012

Outsourcing & More Temat numeru kwartału. Tylko 5% firm raportowało zwiększenie inwestycji, a pozostałe 6% ich zmniejszenie. Prognozy na II kwartał 2012 r. kształtują się dość optymistycznie. Co do zakupów taboru, to w I kwartale 2012 r. 51 proc. respondentów nie dokonywało takich działań, 33% zgłosiło utrzymanie wielkości zakupów na poziomie z poprzedniego kwartału, 9% stwierdziło poprawę i 7% firm stwierdziło zmniejszenie poziomu zakupów. Prognozy na kwartał następny pozwalają na optymistyczne stwierdzenie, iż sytuacja ta ulegnie korzystnym zmianom. odpowiedzi respondentów na temat ogólnej i finan sowej sytu acji panującej w przedsiębiorstwach. W I kwartale 2012 r. wartość tego wskaźnika na poziomie -32,9 była mniej korzystna niż w kwartale poprzednim, co oznacza, że więcej firm transportowych odczuwało w I kwartale br. pogorszenie zarówno sytuacji ogólnej, jak i finansowej. Wskaźnik zdolności przewozowej, który odzwierciedla zmiany w liczbie samochodów ciężarowych zaangażowanych w przewozy ładunków oraz wielkość zakupów samochodów ciężarowych, kształtował się w I kwartale 2012 r. na poziomie +0,10, nieco korzystniejszym niż w kwartale poprzednim, kiedy wynosił -0,6. Oznacza to, że w I kwartale br. w porównaniu z kwartałem poprzednim, zwiększyła się liczba firm, które odnotowały wzrost w zakresie pojazdów wykorzystywanych do przewozu ładunków oraz wzrost zakupów samochodów ciężarowych. Pytani o zadłużenie, ankietowani wykazali rzeczywisty stan zadłużenia w I kwartale 2012 r. na poziomie mniej korzystnym, niż w kwartale poprzednim. W prognozach w tym zakresie na kolejny, tj. II kwartał 2012 r., respondenci przewidują, że ich zadłużenie będzie się zmniejszać. W przypadku odpowiedzi na pytanie o opóźnienia w regulowaniu przez klientów należności za przewozy, przewoźnicy w swoich odpowiedziach wskazali na zwiększenie tychże opóźnień. Prognozy na kwartał kolejny przewidują poprawę sytuacji w tym zakresie. Aż 53% ankietowanych firm transportowych odpowiedziało, że nie prowadziło w I kwartale 2012 r. żadnych inwestycji, a 36%, że prowadziło je na poziomie z poprzedniego Wysokie koszty prowadzenia działalności przewozowej są od wielu już kwartałów najczęściej wymienianą barierą utrudniającą rozwój i sprawne funkcjonowanie przedsiębiorstw transportowych. W I kwartale 2012 r. sygnalizowało to aż 77% respondentów. Z pozostałych barier, przedsiębiorstwa najczęściej wymieniały niedostateczny popyt na usługi przewozowe (48% ankietowanych), a także trudności w pozyskiwaniu kredytów na zakup taboru i bieżącą działalność (11%) oraz problemy z pozyskiwaniem i zatrudnianiem pracowników do przewozu ładunków, w tym kierowców (11%). Respondenci zwracali również uwagę na nieterminowe regulowanie przez klientów płatności za świadczone na ich rzecz usługi przewozowe oraz nieuczciwą konkurencję, w tym zaniżanie stawek za usługi transportowe. Koniunktura w ciężarowym transporcie samochodowym, to wynik istnienia i oddziaływania wielu czynników, które kształtują sytuację na rynku transportowym. O koniunkturze decyduje między innymi: popyt i podaż, koszty prowa dzenia działalności przewozowej, ceny paliw, sytuacja na rynku pracy, konkurencja ze strony przewoźników krajowych i zagranicznych, sytuacja fiskalna i inne. Podobnie jak trudno o precyzyjne prognozy dla całej gospodarki, tak niełatwo w tej chwili ocenić, jaką koniunkturą dla transportu drogowego towarów zaowocuje splot ww. czynników w ostatnich miesiącach roku 2012 i dalej, w roku 2013. Jedno jest pewne sami przedsiębiorcy są w swych ocenach bardzo ostożni. Autor: Artur Łeszczyński Project Manager Fracht FWO Polska lipiec / sierpień 2012 107

Outsourcing & More Main Topic The global economy crisis significantly affected transport enterprises. However, in 2010 and 2011 the motor transport has been recovering its lost balance slowly but systematically. The surveys carried out by the Motor Transport Institute presented the situation of the first months of 2012 and the forecasts for the road transport of goods in next quarters of 2012. Motor transport current situation and short-term forecasts An economic trend index in the motor truck transport, representing existing and expected trends within the scope of basic activity of transport enterprises, reflect a situation of domestic transport companies. After a deep economic collapse that occurred in 2008 and 2009 the changes which predispose optimistically can be already seen in a general index trend. The economic trend index in the motor truck transport increases when a share of enterprises declaring a growth in transports in a current and next quarter in their questionnaires sent to the Motor Transport Institute rises, however, it decreases when a share of enterprises declaring a drop in transports grows. In the 1st quarter of 2011 a seasonal drop in value of the economic trend index in the motor truck transport was noted (from -15.0 in the 4th quarter of 2010 to -16.2). In the 2nd quarter its value improved slightly in relation to the previous quarter, however, it was still negative (-5.6). The value of economic trend index in the transport in the 3rd quarter of 2011, just as in two previous quarters, was still negative (-6.4). But the situation became worse in relation to the previous quarter, however, for comparison, in the analogous 3rd quarter of the previous year, the index value was positive (+3.4). The last quarter of the past year brought a significant drop in the index value, to the level (-29.8). It should be noted that beginning from the first quarter of 2011 and ending at the fourth quarter a proportion of companies that noticed a drop in the size of transports increased systematically as well as a proportional share of companies noticing a growth in the size of transports decreased. In 2011 from among the companies that participated in the surveys, on average, 51 percent of companies declared that they undertook no investments, 31 percent of companies declared that they carried out the investments at the same level as in the previous quarter, 10 percent of companies stated a decrease of investments and the rest of 8 percent of companies stated an increase of investments. As to the purchases of truck fleet, in 2011, on average, 49 percent of respondents made no purchases at all, 32 percent of respondents confirmed maintenance of purchase size at the same level as in the previous quarter, 12 percent of respondents stated an improvement and 7 percent of companies noted a decrease of the level of truck fleet purchases. The difficulties in the purchases of truck fleet resulted among other things from restrictions in giving credits by the banks. Summarizing the last year, it should be noted that the answers of the respondents to most questions included in the questionnaire do not fill with excessive optimism. The forecasts for the next quarters indicate maintenance of pessimistic trends in expectations relating to the situations of surveyed enterprises. The value of the economic trend index in the motor truck transport in the 1st quarter of 2012 was negative (-26,2). While it is true that the situation improved to a certain extent in relation to the previous quarter but a comparison to an analogous period of the previous year when the index value came to -16.2 prejudges general worsening of the economic trend in the transport. One forecast for successive quarters of 2012 is enough optimistic according to the respondents opinion: fewer companies than so far foresee a further decrease of the size of transports and more companies assume that the size of transports will increase. Apart from the economic trend index, the economic condition index and transport capacity index are also important measures related to the survey of functioning conditions of transport enterprises. The economic condition index is calculated on the basis of the respondents answers on a general and financial situation in the enterprises. In the 1st 108 July / August 2012

Outsourcing & More Main Topic As to the purchases of truck fleet, in the 1st quarter of 2012, 51 percent of made no purchases at all, 33 percent of res pondents confirmed maintenance of purchase size at the same level as in the previous quarter, 9 percent of res pondents stated an improvement and 7 percent of companies noted a decrease of the level of truck fleet purchases The forecasts for the next quarters allow to express an optimistic opinion that this situation will change advantageously. quarter of 2012 the value of this index at the level of -32.9 was less advantageous than in the previous quarter what means that more transport companies noticed worsening of general and financial situation in the 1st quarter of 2012. The transport capacity index that reflects the changes in the number of trucks engaged in the load transports and the size of purchases of trucks reached +0.10 in the 1st quarter of 2012, i.e. it was slightly more advantageous than in the previous quarter when it came to -0.6. It means that in the 1st quarter of 2012 in comparison to the previous quarter a proportion of companies that noticed a growth in the number of trucks utilized for the load transports and a growth of purchases of trucks increased. The respondents asked about debts showed a real state of debt burden in the 1st quarter of 2012 at the level less advan tageous as in the previous quarter. In the debt burden forecasts for the next quarter, i.e. the 2nd quarter of 2012 the respondents foresee that their debt burden will decrease. The carriers asked about delays in the payments made by the clients for the transports showed an increase of these delays. The forecasts for the next quarter foresee an improvement in relation to this issue. As much as 53 percent of surveyed transport companies declared that they undertook no investment in the 1st quarter of 2012 and 36 percent of companies stated that they carried out the investments at the same level as in the previous quarter. Only 5 percent of companies reported an increase of investments and the rest of 6 percent of companies declared a decrease of investments. The forecasts for the 2nd quarter of 2012 are fairly optimistic. For many quarters the high costs of the conduct of transport activity have been the most often mentioned barrier hampering development and efficient function of the transport enterprises. In the 1st quarter of 2012 this issue was signalled by as much as 77 percent of respondents. As to the other barriers, the companies most often mentioned an inadequate demand for transport services (48 percent of respondents) as well as difficulties in getting credits for fleet purchase and current activity (11 percent of respondents) and problems connected with recruiting and employing staff for the load transport, including drivers (11 percent of respondents The respondents paid also attention to untimely payments made by the clients for provided transport services and unfair competition, including lowering the rates for the transport services. The economic trend in the motor truck transport is a result of existence and interaction of many factors that form a situation on the transport market. The economic trend depends among other things on: demand and supply, costs of the conduct of transport activity, prices of fuels, situation on the employment market, competition of domestic and foreign carriers, fiscal situation and others. Just as it is difficult to develop precise forecasts for the entire economy it is not easy to assess at present what economic trend for the road transport of goods will be borne by the coincidence of afore- -mentioned factors in the last months of 2012 and further in 2013. One thing is certain the entrepreneurs themselves are wary in their opinions. Author: Artur Łeszczyński Project Manager Fracht FWO Polska July / August 2012 109