POWIATOWY PROGRAM ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ W POWIECIE ZGIERSKIM NA LATA 2015-2017 OPRACOWANY PRZEZ POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE W ZGIERZU Zgierz 2015 r.
SPIS TREŚCI: Wstęp 5 I. Charakterystyka i analiza rodzinnej pieczy zastępczej w Powiecie Zgierskim 6 II. Charakterystyka instytucjonalnej pieczy zastępczej. 8 III. Organizacja pieczy zastępczej w Powiecie Zgierskim.. 10 IV. Cele Powiatowego Programu rozwoju pieczy zastępczej na lata 2015-2017.. 11 V. Zadania programu 13 VI. Limit rodzin zastępczych zawodowych na terenie Powiatu Zgierskiego na lata 2015-2017. 14 VII. Zakładane rezultaty realizacji programu 14 VIII. Źródła finansowania Programu. 15 IX. Adresaci Programu.. 15 X. Realizatorzy Programu... 15 XI. Monitorowanie Programu i ewaluacja.... 16 2
WSTĘP Podstawą opracowania Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej jest art. 180 pkt. 1 ustawy z dnia 9 czerwca o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( Dz.U. z 2011 r. Nr 149, poz. 887). W związku z upływem obowiązywania Programu, należało opracować nowy dokument, który na bazie wieloletnich doświadczeń uwzględnia m.in. organizowanie opieki i wychowania w rodzinnych i instytucjonalnych formach pieczy zastępczej, przyznawanie świadczeń obligatoryjnych i fakultatywnych wynikających z ww. ustawy. Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zadania związane z zapewnieniem dzieciom pieczy zastępczej należą do zadań własnych powiatu. Do głównych zadań w tym zakresie zgodnie z art. 180 ustawy należą: 1. zapewnienie dzieciom opieki i wychowania w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych; 2. organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze i regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne, przez wspieranie procesu usamodzielnienia; 3. przyznawanie rodzinom zastępczym świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania dzieci w pieczy; 4. przyznawanie wynagrodzeń rodzinom zastępczym zawodowym oraz prowadzącym rodzinny dom dziecka; 5. przyznawanie rodzinom zastępczym zawodowym oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka świadczeń na utrzymanie lokalu mieszkalnego, na pokrycie kosztów związanych z remontem, udzielanie tym rodzinom dni wolnych od sprawowania opieki nad dzieckiem w związku z wypoczynkiem; 6. organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych, kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzących rodzinne domy dziecka, prowadzących placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego; 7. zabezpieczenie świadczeń pieniężnych dotyczących dzieci z terenu Powiatu Zgierskiego, umieszczonych w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka, placówkach opiekuńczo-wychowawczych, na terenie Powiatu Zgierskiego lub na terenie innego powiatu. Ponadto, w ramach świadczeń fakultatywnych rodzinom zastępczym oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka można przyznać świadczenia na: dofinansowanie wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka w wieku od 6 do 16 lat, pokrycie niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka oraz wystąpieniem zdarzeń losowych. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wyraźnie podzieliła kompetencje między samorząd gminny i powiatowy w zakresie pracy z rodziną 3
biologiczną, co należy do zadań własnych gmin a organizacją przez powiat pieczy zastępczej. Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej ustanawia kierunki działań w perspektywie trzyletniej, których głównym celem jest zapewnienie odpowiedniej liczby miejsc w rodzinnych i instytucjonalnych formach opieki zastępczej dla dzieci jej pozbawionych oraz odpowiednich warunków, adekwatnych do zapotrzebowania dzieci oraz możliwości finansowych samorządu. Niniejszy, Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2015 2017 jest strategicznym dokumentem powiatu zbudowanym w celu sprawnego i prawidłowego realizowania przez wspólnotę samorządową konstytucyjnej zasady udzielania szczególnej pomocy dziecku i rodzinie. Stanowi kontynuację dokumentu nadrzędnego tj. Powiatowej Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Zgierskiego na lata 2013 2020. I. CHARAKTERYSTYKA I ANALIZA RODZINNEJ PIECZY ZASTĘPCZEJ W POWIECIE ZGIERSKIM. Rodzina zastępcza to forma pieczy zastępczej oparta na modelu wychowania rodzinnego dla dzieci i młodzieży pozbawionych trwale lub czasowo opieki rodziców biologicznych, która w wypełnianiu swoich funkcji kieruje się dobrem przyjętego dziecka i poszanowaniem jego praw. Rodzina zastępcza zapewnia dziecku warunki do rozwoju i wychowania odpowiednie do jego stanu zdrowia i poziomu rozwoju, w tym: odpowiednie warunki bytowe, możliwości rozwoju fizycznego i społecznego, możliwości zaspokajania indywidualnych potrzeb dziecka, możliwości właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań, odpowiednie warunki do wypoczynku i organizacji czasu wolnego. Ma na celu przygotowanie dziecka do samodzielnego i odpowiedzialnego życia, pokonywania trudności życiowych, nawiązywania i podtrzymywania bliskich i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, zdobywanie umiejętności społecznych. Dziecko może pozostać w rodzinie zastępczej do pełnoletności ( jeśli podejmie kształcenie dłużej) albo też w wyniku zmiany sytuacji prawnej ( przywrócenie lub pozbawienie praw rodzicielskich), powrócić do rodziny biologicznej lub zostać przysposobione. Forma rodzinna pieczy zastępczej 1) rodzina zastępcza a) spokrewniona tworzona przez małżonków lub osobę, będących wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, b) niezawodowa mogą ją tworzyć małżonkowie lub osoba, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, 4
Poniższe tabele przedstawiają analizę zmian zachodzących w ilości rodzin zastępczych i umieszczanych w nich dzieci na przełomie lat 2012-2014. Tabela 1. Liczba rodzin zastępczych funkcjonujących na terenie Powiatu Zgierskiego w latach 2012-2014. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Rodzaje rodzin zastępczych / rodzinne domy dziecka LATA 2012 2013 2014 Spokrewnione 128 122 113 Niezawodowe 70 68 72 Zawodowe, w tym specjalistyczna 4+1 6+1 6+1 Zawodowe pełniące funkcję pogotowia rodzinnego 3 3 4 Rodzinne domy dziecka - 2 2 Zawodowe niespokrewnione z dziećmi wielodzietne rodziny zastępcze 3 - - Razem: 209 202 198 Tabela 2. Liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych na terenie Powiatu zgierskiego i poza powiatem w latach 2012-2014. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Ilość dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych / rodzinnych domach dziecka LATA 2012 2013 2014 Spokrewnionych 166 159 152 Niezawodowych 91 86 89 Zawodowych, w tym w specjalistycznych 10+2 15+3 16+3 Zawodowych pełniących funkcję pogotowia rodzinnego 9 9 11 Rodzinnych domach dziecka 0 12 12 Zawodowych niespokrewnionych z dziećmi wielodzietnych rodzinach zastępczych 13 0 0 Razem: 291 284 283 II. CHARAKTERYSTYKA INSTYTUCJONALNEJ PIECZY ZASTĘPCZEJ Instytucjonalną pieczę zastępczą, zgodnie z art. 93 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej tworzą: placówki opiekuńczo-wychowawcze, regionalne placówki opiekuńczo-wychowawcze, 6
interwencyjne ośrodki preadopcyjne. Do zadań własnych powiatu należy prowadzenie placówek opiekuńczowychowawczych o charakterze rodzinnym, socjalizacyjnym, interwencyjnym, lub specjalistyczno- terapeutycznym, które zgodnie z ustawą zapewniają dzieciom opiekę i wychowanie. Ustawa wprowadziła przepisy określające minimalny wiek dzieci kierowanych do instytucjonalnej pieczy zastępczej od 01 stycznia 2012 roku, mogą być umieszczane dzieci powyżej 7 roku życia ( przebywać w tych placówkach będą mogły w okresie od dnia 01 stycznia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku). Po upływie tego okresu w placówkach będą mogły przebywać jedynie dzieci powyżej 10 roku życia. Umieszczenie małoletnich poniżej tego wieku będzie możliwe tylko w wyjątkowych sytuacjach, szczególnie, gdy przemawiać za tym będzie stan ich zdrowia lub dotyczyć to będzie rodzeństwa. W związku z powyższym zasadny jest dalszy rozwój rodzinnej pieczy zastępczej, która będzie mogła być sprawowana wobec młodszych dzieci w przypadku niemożności zapewnienia im opieki i wychowania przez rodziców. Placówki opiekuńczo-wychowawcze pozostaną więc jako jedno z możliwych miejsc umieszczenia dzieci starszych, mniej podatnych na zaburzenia rozwojowe, jakie wynikać mogą z umieszczenia poza środowiskiem rodzinnym. Rodzaj placówki może być dostosowany do sytuacji i specyficznych potrzeb dziecka, a praca na rzecz jego wszechstronnego rozwoju może być zintensyfikowana dzięki obecności na miejscu specjalistycznej, odpowiednio wyszkolonej kadry. Na terenie Powiatu Zgierskiego funkcjonują 4 placówki opiekuńczo-wychowawcze: 1. Dom Dziecka w Dąbrówce przy ul. Cegielnianej 1 typu socjalizacyjnego dla 30 dzieci, 2. Dom Dziecka w Grotnikach przy ul. Granicznej 1 typu socjalizacyjnego dla 30 dzieci, 3. Rodzinny Dom Dziecka nr 6 w Zgierzu przy ul. Musierowicza 16, prowadzony na podstawie art. 190 ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, przez Fundację Happy Kids ( zadanie zlecone ) typ rodzinny dla 8 dzieci. 4. Rodzinny Dom Dziecka nr 7 w Ozorkowie przy ul. Kwiatowej 5, prowadzony na podstawie art. 190 ustawy, przez Fundację Happy Kids ( zadanie zlecone ) typ rodzinny dla 8 dzieci. Dziecko do placówki opiekuńczo-wychowawczej kieruje powiat właściwy do ponoszenia wydatków na opiekę i wychowanie dziecka, czyli powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej. W sytuacji gdy powiat nie może skierować dziecka do placówki opiekuńczowychowawczej z powodu braku odpowiedniej palcówki lub z powodu braku miejsca w placówce funkcjonującej na jego terenie, zwraca się do innego powiatu z wnioskiem o skierowanie dziecka do odpowiedniej placówki opiekuńczo-wychowawczej. Umieszczenie 7
dziecka następuje na podstawie orzeczenia sądu z zastrzeżeniem sytuacji, gdy dziecko znajduje się w sytuacji kryzysowej i wymaga natychmiastowego zapewnienia mu opieki. Od roku 2012 ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wprowadziła obowiązek współfinansowania przez gminę wydatków związanych z pobytem dzieci w pieczy zastępczej. W przedmiotowej sprawie zawierane są umowy dotyczące umieszczenia dziecka zamieszkałego na terenie danej gminy w placówce opiekuńczo-wychowawczej i ponoszenia wydatków na jego utrzymanie. Tabela 3. Liczba dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych umieszczanych w latach 2012-2014. Instytucjonalna piecza zastępcza LATA 2012 2013 2014 Dzieci umieszczone w placówkach opiekuńczowychowawczych na terenie Powiatu Zgierskiego Dzieci umieszczone w placówkach opiekuńczowychowawczych z terenu innych powiatów 67 80 76 10 8 10 Razem: 77 88 86 Dzieci z powiatu zgierskiego umieszczone na terenie innych powiatów 22 23 20 Razem: 22 23 20 III. ORGANIZACJA PIECZY ZASTĘPCZEJ W POWIECIE ZGIERSKIM Zgodnie z ustawą, w zakresie wypełniania funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej obowiązek ten spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej. Przy czym pieczę zastępczą organizuje powiat ( art. 32 ust. 2 ustawy ). Organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej jest wyznaczona przez starostę jednostka organizacyjna powiatu lub podmiot, któremu powiat zlecił realizację tego zadania na podstawie art. 190 ustawy. Funkcję organizatora pieczy zastępczej w Powiecie Zgierskim pełni Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zgierzu. Do realizacji działań w PCPR został powołany zespół pracowników do spraw pieczy zastępczej. Zagadnieniami dotyczącymi wsparcia rodzin biologicznych i współpracą z rodziną zastępczą zajmują się także pracownicy ośrodków pomocy społecznej. 8
Pomoc w zakresie wspierania rodzin w realizacji procesu wychowawczego świadczą poradnie psychologiczno-pedagogiczne oraz organizacje pozarządowe, w tym zajmujące się prowadzeniem szkoleń dla kandydatów na rodziny zastępcze. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zgierzu realizuje ponadto wszystkie zadania wynikające z przepisów ustawy o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej. Organizator rodzinnej pieczy zastępczej zapewnia umieszczonym w pieczy zastępczej dzieciom optymalne warunki rozwoju i wychowania. Organizator obejmuje również wsparciem osoby opuszczające, po osiągnięciu pełnoletniości rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczoterapeutyczną, umieszczone w pieczy zastępczej na podstawie orzeczenia sądu. Organizator pieczy zastępczej udziela pomocy i wsparcia rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinne domy dziecka, współpracuje z sądami, instytucjami, organizacjami pozarządowymi, kościołami, osobami fizycznymi i prawnymi oraz z innymi powiatami i gminami, z których pochodzą wychowankowie pieczy zastępczej. Piecza zastępcza zapewnia: 1) realizację planu pracy z rodziną lub gdy jest to niemożliwe dążenie do przysposobienia dziecka; 2) przygotowanie dziecka do: a) godnego, samodzielnego i odpowiedzialnego życia, b) pokonywania trudności życiowych zgodnie z zasadami etyki, c) nawiązywania i podtrzymywania bliskich, osobistych i społecznie akceptowanych kontaktów z rodziną i rówieśnikami, w celu łagodzenia skutków doświadczania straty i separacji oraz zdobywania umiejętności społecznych; 3) zaspokojenie potrzeb emocjonalnych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb bytowych, zdrowotnych, edukacyjnych i kulturalno-rekreacyjnych. Wysokość pomocy pieniężnej na pokrycie kosztów utrzymania każdego dziecka w rodzinach zastępczych wynosi: 660,00 zł miesięcznie na każde dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej spokrewnionej, 1000,00 zł miesięcznie na każde dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej niezawodowej oraz zawodowej, 200,00 zł dodatku dla każdego dziecka posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności lub umieszczone w rodzinie zastępczej na podst. ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Ustawa daje również możliwość przyznania rodzinom zastępczym środków finansowych na zabezpieczenie funkcjonowania umieszczonych w nich dzieci, m.in. świadczeń na pokrycie niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka, wydatków związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych, dofinansowania do wypoczynku dzieci poza miejscem zamieszkania i innych zgodnie z przepisami. Rodzinie zastępczej zawodowej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka przysługuje wynagrodzenie nie niższe niż 2.000 zł, a rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej 9
funkcję pogotowia rodzinnego przysługuje wynagrodzenie w kwocie nie niższej niż 2.600 zł miesięcznie. Poza podstawowym podziałem można wyróżnić rodziny pomocowe, które w sytuacjach, kiedy rodziny zastępcze nie będą w stanie czasowo sprawować opieki nad umieszczonymi dziećmi przejmą nad nimi opiekę. Rodziną pomocową może być rodzina zastępcza niezawodowa, rodzina zastępcza zawodowa lub prowadzący rodzinny dom dziecka, oraz małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, którzy zostali przeszkoleni do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub rodziny przysposabiającej. Rodzinie pomocowej przysługuje wynagrodzenie w wysokości 20% wynagrodzenia ustalonego dla zawodowej rodziny zastępczej, przeliczone proporcjonalnie do ilości dni sprawowanej nad dzieckiem opieki. IV. CELE POWIATOWEGO PROGRAMU ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ NA LATA 2015-2017 Głównym celem realizacji Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy zastępczej w latach 2015 2017, jest wspieranie rozwoju pieczy zastępczej w Powiecie Zgierskim. Dziecku, któremu rodzina naturalna nie może zapewnić bezpośredniej opieki i wychowania należy zorganizować opiekę zastępczą. Szansą wzrastania dziecka w warunkach zbliżonych do naturalnych są rodziny zastępcze. Pozyskanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz wspieranie tych rodzin zastępczych, które już funkcjonują przyczyni się do wzmocnienia obecnego systemu opieki w Powiecie Zgierskim. Cele szczegółowe: 1. Prowadzenie działalności edukacyjnej i promocyjnej w celu rozwoju rodzinnej pieczy zastępczej na terenie Powiatu Zgierskiego. Działanie: Pozyskiwanie kandydatów na rodziny zastępcze poprzez akcje promujące ideę rodzicielstwa zastępczego; Prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej i niezawodowej kwalifikowanie poprzez wydawanie opinii o spełnianiu warunków i sporządzanie oceny predyspozycji do sprawowania pieczy zastępczej; Organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. 2. Wspieranie osób sprawujących różne formy rodzinnej pieczy zastępczej w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Organizowanie specjalistycznych szkoleń mających na celu podniesienie kompetencji opiekuńczo-wychowawczych; 10
Udzielanie wsparcia osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą poprzez pomoc psychologiczną, pedagogiczną oraz prawną w szczególności w zakresie prawa rodzinnego; Poradnictwo mające na celu zachowanie i wzmocnienie kompetencji oraz przeciwdziałanie zjawisku wypalenia zawodowego; Wypłacanie świadczeń rodzinom zastępczym; Objęcie rodzin opieką koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej; 3. Utrzymanie poziomu świadczonych usług w zakresie instytucjonalnej pieczy zastępczej. Działania mające na celu utrzymanie standardów usług i dostosowanie funkcjonowania placówki do obowiązujących przepisów; Współpraca placówek z asystentami rodziny w celu opracowania planu pomocy dziecku i powrotu dziecka do rodziny biologicznej; Wsparcie wychowanków poprzez współpracę z organizacjami pozarządowymi; Systematyczne przygotowywanie wychowanków placówek opiekuńczowychowawczych do procesu usamodzielnienia; Szkolenie pracowników w zakresie wprowadzania nowoczesnych, specjalistycznych i dostosowanych do zachodzących zmian form pracy z dzieckiem i rodziną; 4. Wsparcie procesu usamodzielniania pełnoletnich wychowanków rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej. Wsparcie finansowe i rzeczowe; Wsparcie wychowanków w doskonaleniu umiejętności prospołecznych oraz aktywnym poruszaniu się na rynku pracy; Pomoc w pozyskiwaniu różnych form mieszkań dla usamodzielnianych wychowanków ( mieszkania chronione, mieszkanie socjalne); Organizowanie wsparcia osobom puszczającym pieczę zastępczą poprzez udzielanie specjalistycznego poradnictwa: psychologicznego, pedagogicznego, prawnego, celem zapobiegania wykluczeniu społecznemu; Wdrażanie i realizacja programów i projektów na rzecz osób usamodzielnianych i zagrożonych wykluczeniem społecznym. V. ZADANIA PROGRAMU 1. Wspieranie rodzin zastępczych w prawidłowym wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych. 2. Zapewnienie dzieciom pozbawionym opieki ze strony rodziców biologicznych opieki w rodzinnych lub instytucjonalnych formach pieczy zastępczej. 11
3. Przyznawanie świadczeń pieniężnych na miesięczne utrzymanie dziecka w rodzinie zastępczej, zgodnie z ustawą. 4. Zapewnienie wynagrodzeń dla rodzin zastępczych zawodowych. 5. Zapewnienie środków finansowych na funkcjonowanie rodzin i wypłatę świadczeń zgodnie z ustawą. 6. Zatrudnienie wymaganej, zgodnie z ustawą, liczby koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej. 7. Prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. 8. Kwalifikowanie osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. 9. Organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. 10. Zapewnienie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji. 11. Zapewnienie pomocy i wsparcia osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w szczególności w ramach grup wsparcia oraz rodzin pomocowych. 12. Zapewnienie poradnictwa (także prawnego) i terapii dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej. 13. Współpraca z ośrodkami pomocy społecznej w zakresie udzielania pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej. 14. Współpraca z sądami, ich organami pomocniczymi oraz innymi instytucjami w zakresie oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej. 15. Współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz rodzin biologicznych i zastępczych. 16. Zapewnienie środków na funkcjonowanie instytucjonalnej pieczy zastępczej. 17. Zapewnienie środków na przyznanie pomocy pieniężnej na kontynuację nauki, usamodzielnienie i zagospodarowanie dla osób usamodzielnianych. 18. Zapewnienie wsparcia dla osób usamodzielnianych. 19. Zapewnienie dla osób usamodzielnianych pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych oraz zatrudnienia. 20. Dochodzenie należności od rodziców biologicznych za pobyt ich dzieci w pieczy zastępczej. 21. Pozyskiwanie środków zewnętrznych na realizację Programu, w tym środków rządowych, na podstawie art. 187 ust.1 pkt 2 ustawy. 12
VI. LIMIT RODZIN ZASTĘPCZYCH ZAWODOWYCH Zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej od 1 stycznia 2012 roku z rodziną zastępczą niezawodową spełniającą warunki do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, posiadającą opinię koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej oraz co najmniej 3-letnie doświadczenie, jako rodzina zastępcza lub prowadzący rodzinny dom dziecka, starosta zawiera, na wniosek tej rodziny, umowę o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej. Na podstawie art. 54 ust. 2 ww. ustawy z rodziną zastępczą niezawodową spełniającą warunki do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, posiadającą pozytywną opinię koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, starosta może zawrzeć, na wniosek tej rodziny, umowę o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej. Umowy, o których mowa wyżej, zawiera się w ramach limitu rodzin zastępczych zawodowych na dany rok kalendarzowy, określonego w 3-letnim powiatowym programie dotyczącym rozwoju pieczy zastępczej. Z uwagi na powyższe na podstawie analizy danych dotyczących funkcjonowania pieczy zastępczej, informacji na temat zagrożeń w środowiskach rodzin biologicznych, uwzględniając realne możliwości Powiatu, zakłada się utworzenie w latach 2015-2017, trzech rodzin zastępczych zawodowych (nowopowstałych lub przekształconych z rodzin niezawodowych): Tabela 4. Limit rodzin zawodowych w powiecie zgierskim na lata 2015 2017 Rok Zakładany limit rodzin zawodowych 2015 1 2016 1 2017 1 Najpilniejszą potrzebą powiatu w zakresie powstania rodzin zastępczych zawodowych byłoby utworzenie rodziny zastępczej specjalistycznej i kolejnej rodziny zastępczej o charakterze pogotowia opiekuńczego, specjalizujących się w opiece nad małymi dziećmi. Rodziny zastępcze funkcjonujące na terenie powiatu zgierskiego tak, jak dotychczas będą obejmowane wielozakresowym wsparciem organizatora pieczy zastępczej i koordynatora pieczy zastępczej oraz innych specjalistów, dostosowanym do indywidualnych potrzeb z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa. 13
VII. ZAKŁADANE REZULTATY REALIZACJI PROGRAMU 1. Zwiększenie świadomości społeczności lokalnej odnośnie wartości rodziny poprzez podejmowanie działań promujących rodzicielstwo zastępcze. 2. Zwiększenie liczby niezawodowych i zawodowych rodzin zastępczych. 3. Podniesienie kompetencji opiekuńczo-wychowawczych istniejących rodzin zastępczych poprzez organizowanie specjalistycznych szkoleń, prowadzenie grup wsparcia, zapewnianie dostępu do specjalistycznej pomocy, doposażenie ich mieszkań i przyznawanie dodatkowych świadczeń dla rodzin zastępczych zawodowych, zatrudnianie osób do pomocy przy sprawowaniu opieki nad dziećmi i przy pracach gospodarskich oraz organizowanie pomocy wolontariuszy. 4. Zatrudnienie koordynatorów celem udzielania pomocy rodzinom sprawującym pieczę zastępczą w realizacji ich zadań oraz współpracy z asystentami rodziny zatrudnionymi w gminach na terenie Powiatu Zgierskiego. 5. Zapewnienie kompleksowej pomocy osobom usamodzielnianym oraz większe wsparcie w realizacji indywidualnych programów usamodzielnienia, w tym poprzez wsparcie rzeczowe i finansowe. 6. Wzmocnienie procesu aktywizowania osób usamodzielnianych do uczestnictwa w życiu społecznym, kontynuowania nauki, uzyskiwania kwalifikacji zawodowych oraz podejmowania pracy. VIII. ŹRÓDŁA FINASOWANIA PROGRAMU Źródłem finansowania zadań Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Zgierskim na lata 2015 2017 są środki finansowe: z budżetu Powiatu Zgierskiego; z budżetu Państwa; z budżetów samorządów gminnych, zgodnie z art. 191 ust. 8 i ust. 9 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, z budżetów powiatowych, zgodnie z art. 191 ust.4 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z odpłatności rodziców biologicznych, pozyskane w ramach RPO ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. IX. ADRESACI PROGRAMU 1. Dzieci i młodzież wychowująca się w ramach rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej; 2. Dzieci i młodzież opuszczająca instytucjonalne i rodzinne formy opieki zastępczej; 14
3. Rodzice zastępczy i kadra placówek opiekuńczo-wychowawczych; 4. Rodzice naturalni dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej; 5. Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka; 6. Rodziny pomocowe sprawujące czasową opiekę nad dzieckiem pozbawionym opieki rodziców; X. REALIZATORZY PROGRAMU Koordynatorem Programu jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Zgierzu przy współpracy z: rodzinami zastępczymi oraz prowadzącymi rodzinne domu dziecka; placówkami opiekuńczo-wychowawczymi; rodzinami pomocowymi; rodzinami biologicznymi; poradniami psychologiczno-pedagogicznymi; miejskimi i gminnymi ośrodkami pomocy społecznej; Regionalnym Ośrodkiem Adopcyjnym, placówkami oświatowymi, policją; sądami rejonowymi; kuratorami; organizacjami pozarządowymi działających na rzecz dziecka i rodziny, kościołami; placówkami służby zdrowia. XI. MONITOROWANIE PROGRAMU I EWALUACJA Monitorowanie Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2015 2017 w Powiecie Zgierskim odbywać się będzie na podstawie sporządzanej corocznej sprawozdawczości z wykonania i analizy realizacji założeń ujętych w Programie. Analizę danych statystycznych PCPR będzie prowadził w odstępach rocznych w I kwartale każdego roku obowiązywania Programu i będzie ona obejmować następujące dane: liczba rodzin zastępczych spokrewnionych, niezawodowych i zawodowych w porównaniu do liczby rodzin w latach poprzednich; 15
liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych w porównaniu do liczby dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych w latach poprzednich; liczba dzieci przebywających w placówkach opiekuńczo-wychowawczych w porównaniu do liczby dzieci z terenu powiatu przebywających w placówce w roku poprzednim; liczba dzieci z terenu powiatu opuszczających pieczę zastępczą rodzinną lub instytucjonalną przed usamodzielnieniem się powracających z do rodzin naturalnych lub przysposobionych. liczba wychowanków rozpoczynających proces usamodzielnienia w danym roku w stosunku do liczby usamodzielniających się wychowanków; liczba osób uczestniczących w szkoleniach dla kandydatów i rodzin zastępczych w porównaniu do powstających i istniejących rodzin zastępczych w każdym roku; kwota wydatkowana na świadczenia i wynagrodzenia dla rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka; kwota wydatkowana na opłaty za pobyt dzieci w placówkach opiekuńczo wychowawczych; liczba osób uczestniczących w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe i kompetencje zatrudnionej kadry placówek opiekuńczo-wychowawczych. Informacje te przedkładane będą Zarządowi Powiatu i Radzie Powiatu w corocznym sprawozdaniu z działalności Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Zgierzu. Program ma charakter otwarty i będzie ewoluował w zależności od pojawiających się potrzeb. 16