Rozkład treści nauczania z historii dla klasy drugiej Lp. Temat i treść Daty, pojęcia, postaci Uwagi 1 Lekcja organizacyjna, tematy spotkań przedmiotowych 2 Wyprawy krzyżowe 1. Przyczyny, przebieg i skutki wypraw krzyżowych 2. Powstanie zakonów rycerskich 3. Udział książąt piastowskich w krucjatach 3 Polska w okresie rozbicia dzielnicowego 1. Odstąpienie od zasady senioratu 2. Rozdrobnienie dzielnicowe i rywalizacja między książętami piastowskimi 3. Skutki rozbicia dzielnicowego 4. Przemiany gospodarcze na ziemiach polskich w XIII w. 4 Mongołowie i ich podboje (zagrożenie mongolskie dl Europy) 1. Czyngis han i jego podboje 2. Budowa imperium mongolskiego 3. Mongołowie w Europie najazd na Polskę 4. Kres imperium przyczyny 5 Sprowadzenie Krzyżaków do Polski 1. Północno wschodni sąsiedzi Polski w XIII w. 2. Krzyżacy w Prusach, budowa potęgi zakonu SEMESTR PIERWSZY 1095, Urban II, Krucjaty, Krzyżowcy, Lewant, Synod, Zakony rycerskie 1180, 1227, Statut senior princips, Władysław Wygnaniec, Kazimierz Sprawiedliwy, Bolesław Kędzierzawy, Prusowie, Jaćwingowie 1241, Temudżyn, Czyngis Chan, Henryk Pobożny, Marco Polo, jarłyk, haracz, chan, Tatarzy 1226, Krzyżacy, Wielki Mistrz, Prusowie, Konrad Mazowiecki, Komturie, kolonizacja Materiał wykraczający poza podstawowy program Temat może być realizowany na dwóch lekcjach Polska dzielnicowa i zjednoczona A. Gieysztor Lektury uzupełniające 1. Przerwany hejnał T. Jasiński 2. Imperium mongolskie S. Kałużyński
3. Malbork stolica państwa krzyżackiego 6 Zjednoczenie państwa polskiego 1. Pierwsze próby jednoczenia ziem polskich 2. Zjednoczenie ziem polskich przez Władysława Łokietka 3. Koronacja Łokietka 4. Konflikt Łokietka z Krzyżakami 7 Państwo Kazimierza Wielkiego polityka wewnętrzna króla 1. Odbudowa królestwa polskiego przez Kazimierza Wielkiego 2. Reformy gospodarcze króla (prawna, monetarna, skarbowa) 3. Założenie Akademii Krakowskiej 8 Państwo Kazimierza Wielkiego polityka zagraniczna władcy 1. Dyplomatyczne rozwiązanie konfliktów z Krzyżakami i Czechami 2. Podbój Rusi Halickiej 3. Śmierć Kazimierza Wielkiego koniec dynastii Piastów 9 Jak wyglądał piastowski orzeł? 1. Legendy związane z pochodzeniem godła polskiego 2. Wizerunki orła na monetach książąt piastowskich 3. Rozpowszechnianie znaku orła w czasach Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego 10 Powtórzenie wiadomości Polska i świat w XII XIV w. 1295, 1300, 1320, 1331, Henryk Probus, Przemysł II, Wacław II, Władysław Łokietek, grosz praski, starosta, szczerbiec 1333, 1364, przywilej składu, prawo przymusu drogowego, myto, poradlne, Akademia, statut, Mikołaj Wierzynek, orle gniazda, Jan z Czarnkowa Lektura uzupełniająca Łokietkowe czasy H. Samsonowicz Kazimierz Wielki J. Wyrozumski 1335, 1343, 1348, 1370, dyplomacja Heraldyka, 1295, denar Temat wykraczający poza podstawę programową
11 Sprawdzian wiadomości Polska i świat w XII XIV w. 12 Seniorowie i ich wasale narodziny systemu feudalnego 1. Społeczeństwo feudalne drabina feudalna 2. Podział społeczeństwa na stany 3. Kultura rycerska 4. Narodziny monarchii stanowej w Europie i w Polsce 13 Życie w średniowiecznej wsi 1. Wsie służebne, zakładanie nowych wsi, istota kolonizacji na prawie niemieckim 2. Pochodzenie nazw miejscowości 3. Życie codzienne mieszkańców średniowiecznej wsi. 14 Życie w średniowiecznym mieście 1. Grody, podgrodzia, miasta lokowane na prawie magdeburskim Lubeckim 2. Mieszczanie i ich codzienne zajęcia 3. Cechy organizacje rzemieślników 15 Jak wyglądało średniowieczne miasto? 1. Źródła historyczne wykorzystane w badaniach nad średniowiecznymi miastami 2. Rola wykopalisk archeologicznych 3. Znaczenie tzw. Warstwy kulturowej 4. Pochodzenie średniowiecznych nazw ulic 16 Kościół w średniowieczu 1. Zróżnicowanie stanu duchownego 1320, senior, wasal, suweren, lenno, hołd lenny, drabina feudalna, feudalizm, stany, kmiecie, herb, renta feudalna, rycerz, giermek, monarchia patrymonialna, monarchia stanowa Wieś służebna, kolonizacja, lokacja, zasadźca, sołtys, wolnizna, lokaj na prawie niemieckim, dwupolówka, trójpolówka, typy wsi: okolnice, owalnice, łańcuchówki Lokaj na prawie magdeburskim, patrycjat, pospólstwo, plebs, cechy, burmistrz, mistrz, czeladnik Rycerze i rycerstwo w średniowieczu J.Flori Od Polski drewnianej do murowanej M. Cetwiński, B. Kasza Życie miasta średniowiecznego H. Samsonowicz Archeologia, warstwa kulturowa Temat wykraczający poza podstawę programową Opactwo, cysterci, benedyktyni, skryba, heretyk, albigensi, waldensi, niewola awiniońska, sobór,
2. Wpływ kościoła na średniowieczną kulturę 3. Średniowieczne zakony, klasztory 4. Kryzys moralny kościoła narodziny ruchów heretyckich 5. Papiestwo od potęgi do kryzysu 17 Kultura i nauka w średniowieczu 1. Uniwersalny charakter kultury średnich wieków jedność w różnorodności 2. Średniowieczne wzorce osobowe: asceta, rycerz, władca 3. Średniowieczne damy i święte 4. Edukacja i uniwersytety w średniowieczu 5. Rola łaciny 18 W cieniu średniowiecznych kościołów i zamków styl romański 1. Cechy architektury romańskiej 2. Ważniejsze zabytki romańskie w Polsce i Europie 3. Średniowieczne zamki 4. Budowle romańskie w naszej okolicy 19 W cieniu średniowiecznych kościołów i zamków styl gotycki 1. Cechy architektury gotyckiej 2. Ważniejsze zabytki gotyckie w Polsce i Europie 3. Średniowieczne zdobnictwo 4. Symbolika średniowiecznych katedr 20 Powtórzenie wiadomości społeczeństwo średniowiecza. 21 Sprawdzian wiadomości społeczeństwo ekskomunika, zakony żebracze, św. Franciszek z Asyżu, św. Dominik Guzman, św. Benedykt z Nursji, benedyktyńska praca, 1414-1418 Kultura, asceta, edukacja uniwersalna, kultura średniowiecza, pustelnik, turniej rycerski, uniwersytet, żak, scholastyka, sztuki wyzwolone, rektor, Eleonora Akwitańska, Jadwiga śląska, Roland, Karol Wielki Styl romański, portal, prezbiterium, absydy, twierdza, fortyfikacje, fasada Rycerze i rycerskość R. Barber Temat z posdtawy programowej W średniowiecznym zamku R. Perneud Styl gotycki, inicjał, fundator, witraże, katedra, miniatury
średniowiecza 22 Obok orła znak Pogoni unia Polski z Litwą 1. Rządy Andegawenów w Polsce 2. Przyczyny zawarcia unii polsko litewskiej oraz jej postanowienia 3. Trudna współpraca unie w Wilnie i Horodle 23 Walka zbrojna z Zakonem Krzyżackim 1. Przyczyny konfliktu 2. Bitwa pod Grunwaldem i jej znaczenie na arenie międzynarodowej 3. Pokój toruński z 1411r i skutki wielkiej wojny z Krzyżakami 4. Polacy na soborze w Konstancji 24 Jan Matejko i jego Bitwa pod Grunwaldem 1. Przygotowanie miasta do wykonania swego dzieła malarskiego. 2. Symbole widoczne na płótnie 3. Wojenne losy obrazu 25 Europa zachodnia w XIV i XV w. 1. Epidemie dżumy w XIV wiecznej Europie 2. Wojna stuletnia i jej skutki 3. Ruchy heretyckie i ich przedstawiciele 26 Nowe potęgi w Europie Wschodniej 1. Turcy osmańscy i ich podboje Europy ( upadek Konstantynopola) 2. Rozwój terytorialny Polski i Litwy 3. Wzrost znaczenia Moskwy 1339, 1374, 1385 1401, 1413, Ludwik Andegaweński, Jadwiga, Jagiełło, Witold, przywilej, unia personalna, bojarzy, Jagiellonowie, Pogoń, Mendog, 15 VII 1410, 1411, 1414-1418, Urlich von Jungingen, Zawisza Czarny, Mikołaj Trąba, Paweł Włodkowic, Książę Witold, chorągiew, sobór, sojusznik, okup, przyłbica, kopia, zbroja, puginał Lektury uzupełniające: 1. Król Jagiełło S.M. Kuczyński 2. Wielka wojna z Zakonem Krzyżackim S.M. Kuczyński Dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach M.Biskup, G. Łabucha Władysław Woyda, symbol Materiał wykraczający poza podstawę programową 1337-1453, dżuma, ospa, epidemia, heretycy, husytyzm, tabor, konklawe, żakeria, Joanna D arc, Jan Mus, John Ball, Walt Tyler, John Wiklef, Jan Żiżka 1444, 1453, Włodzimierz Warneńczyk, Osman I, Jan Hunyad, Dymitr Doński, Iwan Groźny, sułtan, janczarzy, Turcy osmańscy, Stambuł, car, spahisowie Materiał wyk raczący poza podstawę programową
27 Powrót Polski nad Bałtyk (Wojna trzynastoletnia z Zakonem Krzyżackim) 1. Przyczyny i przebieg wojny 2. Postanowienia drugiego pokoju toruńskiego 3. Skutki wojny trzynastoletniej dla Polaków 28 Jak wyglądały działania średniowiecznych szpiegów? 1. Średniowieczni szpiedzy 2. Sposób zdobywania wiadomości 3. Polscy agenci 29 Kultura późnego średniowiecza w Polsce 1. Rozkwit polskiej kultury złota jesień polskiego średniowiecza 2. Twórczość rzeźbiarska Wita Stwosza 3. Wybitni polscy uczeni średniowiecza i ich dokonania 4. Kultura stanowa w Polsce 30 Powtórzenie wiadomości U schyłku średniowiecza 31 Sprawdzian wiadomości U schyłku średniowiecza 32 Ameryka przed Kolumbem 1. Cywilizacje Ameryki prekolumbijskiej 2. Ważniejsze osiągnięcia naukowo techniczne ludów prekolumbijskich 33 Ku nowym światom Czasy wielkich odkryć geograficznych 1. Spory o kształt Ziemi 2. Przyczyny wielkich odkryć 1440, 1454, 1466, Jan Bazyński, Piotr Dunin, Kazimierz Jagiellończyk, sta szlachecki, armia zaciężna, związek pruski, Prusy Królewskie, Prusy Zakonne Wojna trzynastoletnia z zakonem krzyżackim M.Biskup Szpieg, wywiad, agent, Mikołaj z Pilewic, szyfry Materiał wykraczający poza podstawę programową Wit Stwosz, Marcin Król, Wojciech z Brudzewa, Mikołaj Kopernik, Paweł Włodkowic, Jan Ostroróg, Jan Długosz, pieta, barbakan, kultura stanowa, ratusz, dwory Artusa SEMESTR DRUGI Cywilizacja, Aztekowie, Majowie, Inkowie, ludy prekolumbijskie, Machu Picchu, Inka, kipu 1498, 1492, 1519-1522, Henryk Żeglarz, Bartłomiej Diaz, Vasco da Gama, Krzysztof Kolumb, Ferdynand Magellan, Amerigo Vespucci, karawela, kompas, busola, astrolabium Turniej rycerski w królestwie polskim B.Brzustowicz Aztekowie i tajemnica kalendarza J. Walczak Historia odkryć geograficznych W. Kramer
3. Wielcy odkrywcy i ich podróże 34 Skutki wielkich odkryć geograficznych 1. Konkwistadorzy w Ameryce 2. Podbój i niszczenie osiągnięć ludów prekolumbijskich 3. Skutki odkryć geograficznych 35 Gospodarka w epoce kolonialnej 1. Powstanie kolonii niewolnictwo i jego rola w gospodarce kolonialnej 2. Kampanie handlowe i ich walka w XVII/XVIII w. 3. Powstanie nowych form produkcji i nowych środków płatniczych 4. Zmiany an wsi 36 W stronę piękna i spraw człowieka kultura renesansowej Europy 1. Zmiany w nauce i technice 2. Rola Włoch w powstaniu i rozwoju renesansu 3. Humanizm i jego wizja świata 4. Wielcy twórcy renesansu europejskiego i ich dzieła 5. Architektura renesansu 37 Reformacja powstanie nowych wyznań w Europie 1. Przejawy kryzysu w Europie 2. Martin Luter i jego wystąpienie 3. Odłamy reformacji w państwach europejskich 4. Skutki reformacji 38 Katolicy kontra protestanci kontrreformacja 1. Sobór w Trydencie zmiany w Ferdynand Cortez, Francisco Pizarro, Montezuma, konkwistador, kolonia, złoty trójkąt, faktoria, Indianie Kampania handlowa, korsarz, monopol, manufaktura, kapitalizm, weksel, banknot, praca nakładcza Mikołaj Kopernik, Leonardo da Vinci, Galileusz, Giordano Bruno, Michał Anioł, Erazm z Rotterdamu, Jan Gutenberg, renesans, odrodzenie, humanizm, mecenas 1517, 1555, 1534, Reformacja, Marcin Luter, Tomasz Munzer, Jan Kalwin, Henryk VIII, luteranizm, symonia, nepotyzm, odpust, protestanci, zbór, kalwinizm, predestynacja, arianie, hugenoci Inkwizycja, Jezuici, 1545, 1648, Ignacy Loyola, Grzegorz XIII, kongregacje, sobór, kontrreformacja Kultura odrodzenia we Włoszech J. Burckhardt Inkwizycja hiszpańska
kościele katolickim 2. Cele i sposób działania Jezuitów 3. Wojna trzydziestoletnia 39 Powtórzenie wiadomości narodziny nowożytnego świata 40 Sprawdzian wiadomości narodziny nowożytnego świata 41 Początki demokracji szlacheckiej 1. Przywileje szlacheckie 2. Pozycja polskiej szlachty 42 Jak obradowano na sejmikach i sejmach? 1. Instytucje demokracji szlacheckiej sejmiki i sejm walny 2. Sukcesy demokracji szlacheckiej ruch egzekucyjny 43 Rozwój gospodarczy Polski w XVI w. 1. Rola Wisły i Gdańska w rozwoju gospodarczym Królestwa Polskiego 2. Folwark pańszczyźniany podstawą gospodarki rolnej 3. Życie codzienne mieszkańców polskiej wsi 44 Czasy Zygmunta Starego 1. Państwa Jagiellonów polityka dynastyczna 2. Panowanie Zygmunta Starego 3. Przyczyny i znaczenie hołdu pruskiego 4. Konflikt z Moskwą 45 Powstanie Rzeczpospolitej Obojga Narodów 1. Zygmunt August i czas ego H. Rowkings Szlachta, magnaci, przywilej, demokracja szlachecka, 1374, 1493, sejmik, sejm, rada królewska, posłowie, sejm wolny, parlamentaryzm, veto, kanclerz, podskarbi, Jan Olbracht, hetman, królewszczyzny, ruch egzekucyjny, wojsko kwarciane Patrz lekcja poprzednia! Szlachta polska XVI w. A. Wyczański Złoty Wiek, folwark pańszczyźniany, pańszczyzna, Jan z Ludziska Zygmunt Stary, Maksymilian I Habsburg, Albrecht Hohenzollern, 1515, 1525, 1514, Jagiellonowie, Prusy książęce, hołd pruski Inflanty, unia, Korona vivente rege, Kurlandia, unia realna, Gotard Kottler, Zygmunt II August, 1569 Lektury uzupełniające: Żyć w dawnym Gdańsku M. Bogucka Hołd Pruski M. Bogucka
panowania 2. Wojna o Inflanty 3. Przyczyny i skutki zawarcia uni realnej polko litewskiej w Lublinie 46 Kultura polskiego Odrodzenia 1. Wpływ sytuacji gospodarczej na rozwój polskiej kultury i sztuki w XVI w. 2. Oddziaływanie włoskiego renesansu na rozwój odrodzenia na terenach Rzeczypospolitej 3. Rozwój nauki, oświaty i literatury 4. Wawel centrum polskiej kultury 5. Renesansowe budownictwo na ziemiach Rzeczypospolitej 47 Rzeczpospolita krajem wielu wyznań 1. Rozwój protestantyzmu w Rzeczpospolitej Obojga Narodów. 2. Konfederacja Warszawska i jej znaczenie. 3. Wpływ reformacji na kulturę. 4. Realizacja uchwał soboru trydenckiego w Rzeczypospolitej kontrreformacja. 48 Rzeczpospolita w okresie pierwszych królów elekcyjnych. 1. Pierwsze bezkrólewie przebieg i skutki. 2. Elekcja i ucieczka Henryka Walezego. 3. Rządy Stefana Batorego. 4. Wojna o Inflanty. 49 Rzeczpospolita w XVI w powtórzenie Złoty Wiek, kodeks, akademia, układ geocentryczny, układ heliocentryczny, arrasy, Baltazar Behem, Bona, Zygmunt Stary, Mikołaj Kopernik, Marcin Kromer, Maciej z Miechowa, Attyki, Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Andrzej Frycz-Modrzewski, 1573, 1569, unitarianie, konfederacja, grekokatolicy, unia Brzeska, Jan Łaski, Stanisław Hozjusz, Piotr Skarga 1572, 1573, 1575, 1577, 1582, Jakub Uchański, Henryk Walezy, Anna Jagiellonka, Stefan Batory, Jan Zamoyski, konfederacja interreks, sejm konwokacyjny, sejm elekcyjny, artykuły henrykowskie, pacta conwenta, piechota wybraniecka Polska w Europie XVI stulecia A. Wyczański Bona Sforza M. Bogucka S. Wrzesiński Inkwizycja na ziemiach Polskich D. Kupisz Psków 1581-1582
wiadomości 50 Rzeczpospolita w XVI w sprawdzian wiadomości 51 Anglia monarchią parlamentarną. 1. Przyczyny i przebieg konfliktu między angielskim królem a parlamentem. 2. Rola Olivera Cromwella w polityce republiki angielskiej. 3. Powrót Stuart ów na tron. 52 Monarcha absolutna we Francji 1. Rola kardynała Richelleu w kształtowaniu monarchii absolutnej. 2. Rządy absolutne Ludwika XIV. 3. Merkantylizm i jego znaczenie dla gospodarki Francji. 4. Wpływ władzy absolutnej na rozwój nauki, kultury i architektury. 53 Wazowie na tronie Rzeczypospolitej początki rządów. 1. Podwójna elekcja, panowanie Zygmunta III Wazy. a) Polityka wewnętrzna b) Polityka zagraniczna 2. Wojny polsko-szwedzkie w I połowie XVII w. 3. Rola husarii w wojnach w XVII w. 54 Konflikty Rzeczypospolitej z Rosją I Turcją w I połwie XVII w. 1. Walki o tron w Rosji. 2. Wojna z Rosją. 3. Sytuacja na Zaporożu i Kozaczyźnie. 4. Wojny z Turcją. 1649, 1660, 1679, monarcha parlamentarna, gentry, purytanie, rojaliści, restauracja monarchii, egzekucja, Habeas Corpus Act, Henryk VIII, Elżbieta I, Karol I, Oliver Cromwell, Karol II Stuart, Wilhelm Orański Ludwik XIV, Armand Richelleu, Jean Baptiste Colbert, Molier, Pierre Corneille, Jean Baptiste Racine, monarchia absolutna, merkantylizm 1605, 1627, 1629, Zygmunt III Waza, Mikołaj Zebrzydowski, Jan Karol Chodkiewicz, Stanisław Koniecpolski, Rokosz, husaria 1610, 1612, 1634, 1620, Borys Godunow, Wasyl Szujski, Stanisław Żółkiewski, Jan Karol Chodkiewicz, dymitriady, Dzikie Pola, porohy, Zaporoże, Kozacy, Kozaczyzna, ataman, sicz, czajki S. Grzybowski Elżbieta Wielka P. Miguel W czasach muszkieterów H. Wisner Zygmunt III Waza W. A. Serczyk Na dalekiej Ukrainie. Dzieje Kozaczyzny do 1846 Materiał może być realizowany na
55 Powstanie Kozackie. 1. Pozycja Kozaków w Rzeczypospolitej 2. Powstanie Chmielnickiego. 3. Interwencja rosyjska na Ukrainie. 4. Skutki wojny domowej na Ukrainie. 56 Szwedzi w Rzeczypospolitej Potop szwedzki. 1. Przyczyny i przebieg wojny ze Szwecją. 2. Śluby Lwowskie Jana Kazimierza. 3. Uniezależnienie Prus. 4. Skutki wojny pokój w Oliwie. 57 Kryzys Rzeczypospolitej w II połowie XVII w. 1. Wojna domowa. 2. Oznaki kryzysu ustroju państwa. 3. Wygnanie Arian. 58 Panowanie Jana III Sobieskiego. 1. Konflikt polsko-turecki w II połowie XVII w. 2. Polityka Jana III Sobieskiego. 3. Odsiecz Wiedeńska. 4. Lipa Marysieńka w Dobczycach legenda, czy prawda historyczna? 59 Kto zwyciężył pod Wiedniem spór austriacko-polski. 1. Na ratunek cesarstwu. 2. Zwycięski dowódca spod Wiednia. 3. Echa zwycięstwa w Polsce i Europie. 4. Nieznany zwycięzca spod Wiednia. 60 Kultura baroku i sarmatyzmu. 1. Barok, idee kultury barokowej. 1648, 1651, 1654, 1658, 1667, 1686, Władysław IV, Jan Kazimierz, Bohdan Chmielnicki, Tuchaj-bej, Jeremi Wiśniowiecki, rejestr, buława, osełedec 1655, 1656, 1657, 1660, Karol Gustaw, Hieronim Radziejowski, Janusz Radziwiłł, Augustyn Kordecki, Stefan Czarniecki, Jerzy Rakoczy 1658, 1652, 1660, Jerzy Lubomirski, Michał Korybut Wiśniowiecki, Władysław Siciński, abdykacja, Liberum Veto, elekcja, vivente rege 1673, 1683, 1699, Jan III Sobieski, Maria Kazimiera, Kara Mustafa, odsiecz wiedeńska, Święta Liga, wezyr 2 lekcjach W. A. Serczyk Na płonącej Ukrainie. Dzieje Kozaczyzny 1648-51 Film Ogniem i Mieczem L. Podhorodecki Hetman Stefan Czarniecki Film Potop M. Rożek Zwycięstwo Jana III Sobieskiego pod Wiedniem Kalembarg, Mikołaj Dyakowski, Jerzy Franciszek Kulczycki Materiał wykraczający poza podstawę programową Barok, makaronizmy, portret trumienny, sarmatyzm, żupan, kontusz, kołpak, Jan Sebastian Bach, Jerzy Temat może być realizowany na 2
2. Barok w Polsce. a) Sztuka b) literatura 3. Elementy kultury sarmackiej 61 Siedemnaste stulecie wiekiem wojen sąsiadów z Rzeczpospolitą powtórzenie wiadomości. 62 Siedemnaste stulecie wiekiem wojen sąsiadów z Rzeczpospolitą sprawdzian wiadomości. Fryderyk Haendl, Antonio Vivaldi, Mikołaj Sęp-Szarzyński, Jan Andrzej Morsztyn, Jan Chryzostom Pasek, Wespazjan Kochowski, Wacław Potocki jednostkach lekcyjnych