Sprawdź siebie 3 1. Odszukaj w odpowiednich źródłach, a następnie zapisz, w których dziedzinach przyznaje się Nagrodę Nobla. 2. Przeczytaj wywiad Marii Kruczkowskiej z Chen Yanem przewodniczącym Stowarzyszenia Intelektualistów Chińskich w Europie. LIU XIAOBO NIE CZUJE NIENAWIŚCI Zachód widzi w Chinach kwitnącą gospodarkę. Nobel dla Liu uzmysłowił światu, że to wciąż państwo totalitarne. Rozmowa z Chen Yanem, przewodniczącym Stowarzyszenia Intelektualistów Chińskich w Europie MARIA KRUCZKOWSKA: Jak pan zareagował na wiadomość o nagrodzie dla Liu Xiaobo? CHEN YAN: Byłem uszczęśliwiony. Pokojowy Nobel dla chińskiego dysydenta jest korzystny i dla Chin, i dla rodzącego się tam społeczeństwa obywatelskiego, o którym mało się wie za Wielkim Murem. Na świecie wiele osób uważa, że Chińczycy są zadowoleni z tego, co mają braku wolności połączonego ze wzrostem gospodarczym. Że demokracja to pomysł zachodni, niedoskonały, a oni się bez niego obywają. Nobel dla Liu pokazuje, że niektórzy Chińczycy nie lubią dyktatury. Ale ilu ich jest? Liu Xiaobo należy do garstki dysydentów, którzy i tak są izolowani albo siedzą w więzieniu. Czy nie daje pani do myślenia, dlaczego rząd tak się ich boi? Po co ta cenzura? To wsadzanie ich na długie lata? Może idee, których Liu nie może głosić, są jednak nośne w Chinach? Gdy Sacharow czy Wałęsa dostali pokojowego Nobla, ówczesne reżimowe media ich zohydzały. Ale w samych Chinach o Liu w ogóle się nie pisze, nawet po to, by go atakować jako zdrajcę. Bo wtedy internauci, a Chiny mają ich najwięcej, zaczęliby pytać, gdzie są dowody przeciwko niemu. Dlaczego to Liu Xiaobo stał się symbolem walki o demokratyzację Chin? Bo został w Chinach po masakrze na placu Tiananmen w Pekinie w 1989 r., kiedy wielu wyjechało. Nie przestał pisać, wyrażał aspiracje rodzącego się społeczeństwa obywatelskiego. Ponieważ w kraju nie pozwalano mu publikować, wydawał książki po chińsku na emigracji. Czytałem go od dawna, czasem się z nim zgadzam, a czasem nie. Ale podobało mi się, że pozostał optymistą, choć to w Chinach trudne. Potrafił też zachować wewnętrzną harmonię, choć odsiedział już trzy wyroki. W sądzie oświadczył, że nie czuje do nikogo nienawiści do strażników, prokuratury, sędziów bo nienawiść koroduje każde społeczeństwo. Dziś Chińczycy robią pieniądze. Może prawa człowieka nie są im potrzebne? Tak powtarza się często na Zachodzie, któremu podszeptuje to chiński rząd. Tymczasem w Chinach, również w kręgach partii komunistycznej, jest zgoda co do tego, że nie ma dla nich przyszłości bez demokracji. Sam premier Wen Jiabao powiedział ostatnio w wywiadzie, że bez reformy politycznej sukces gospodarczy się nie utrzyma. To o czymś świadczy. To samo słyszy się od ludzi władzy, gdy jadą za granicę. Ale żaden nie powie tego głośno. Problem polega nie na tym, w jakim kierunku zmienić Chiny, ale kiedy i jak to zrobić. Będę adwokatem diabła. Czy obecne władze nie mają powodu bać się o stabilność tak ogromnego kraju w trakcie epokowych przemian? Ale to polityka stabilizacji za wszelką cenę jest powodem niestabilności Chin. Tłumi się wolność słowa, nie daje głosu protestom, nie pozwala ofiarom dochodzić sprawiedliwości i to wszystko dzieje się pod zaczerpniętym od Konfucjusza hasłem harmonii. Największym problemem kraju jest korupcja. Przecież nie korzystają na niej chłopi, ale ludzie władzy. Na decyzję Komitetu Noblowskiego Chiny odpowiedziały kampanią bojkotu. To było do przewidzenia. Totalitaryzm nie uznaje swoich błędów. Chińskie władze boją się, że jeśli pokażą, iż są omylne, będą się musiały tłumaczyć dalej,atosiędlanichfatalnieskończy.
Zachód jest zaszokowany. Bo zapomniał, jaka jest natura władzy w Chinach. Widzi tylko kwitnącą gospodarkę, większe obycie chińskiej dyplomacji na arenie międzynarodowej. Ale system jest w gruncie rzeczy ten sam, a Nobel dla Liu tylko to światu uzmysłowił. Rozmawiała Maria Kruczkowska. Gazeta Wyborcza, 10 grudnia 2010. 3. Zredaguj słowniczek do tekstu wywiadu. Staraj się pracować samodzielnie. W razie potrzeby skorzystaj z odpowiednich słowników lub encyklopedii. totalitaryzm... dysydent... demokracja... dyktatura... cenzura... Sacharow... Wałęsa... reżim... adwokat diabła...
Konfucjusz... korupcja... bojkot... 4. Na podstawie rozmowy z Chen Yanem odpowiedz własnymi słowami na pytania. Jaka jest opinia Zachodu o sytuacji panującej w Chinach? Jakie są skutki powszechności internetu dla polityki reżimowej? Co według Chen Yana spowodowało, że Liu Xiaobo stał się symbolem walki o demokrację w Chinach? Na czym polega polityka stabilizacji za wszelką cenę, prowadzona przez władze chińskie? Dlaczego zmiana systemu politycznego jest tak istotna dla Chin? Jakie znaczenie dla świata i samych Chin ma przyznanie Pokojowej Nagrody Nobla Liu Xiaobo?
5. Zacytuj fragmenty tekstu, w których mowa o tym, że: sposób myślenia Zachodu o Chinach jest w dużej mierze uzależniony od władz chińskich. rząd Chin usprawiedliwia swoje postępowanie poprzez odwołanie się do znaczenia czyjegoś autorytetu. 6. Przeczytaj poniższy tekst, a następnie ustal, czy podane stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe. Wyrok zapadł tuż przed Bożym Narodzeniem 2009 r. Biuro Polityczne Komunistycznej Partii Chin, które go zatwierdziło, nieprzypadkowo wybrało ten termin. Podobno oceniło, że Zachód pochłonięty zakupami przełknie represje wobec znanego dysydenta. Liu Xiaobo jest profesorem literatury chińskiej. Przewodniczył chińskiemu nielegalnemu Pen Clubowi. To, co mu się zarzuca, sprowadza się do pisania tekstów w obronie demokracji i praw człowieka w Chinach. Przez ostatnie 20 lat skazywano go za to cztery razy. Najnowszy wyrok dotyczy współautorstwa Karty 2008, wzorowanej na Karcie 77 czechosłowackich dysydentów. W internetowym apelu Liu napisał, że Chińczykom należą się prawa człowieka i możliwość demokratycznego wyboru władz. Liu odrzucił niedawno ofertę uwolnienia za cenę przyznania się do winy. Jest w formie umysłowej i fizycznej. Co dzień biega, czyta i pisze listy mówiła jego żona Liu Xia, zanim uwięziono ją w areszcie domowym. Tuż po ogłoszeniu decyzji Komitetu Noblowskiego władza nie pozwoliła jej pojechać do męża do więzienia w prowincji Liaoning. Chciała mu powiedzieć o Noblu. Ale on już wiedział od strażnika. Rozpłakał się. Ale nie nad sobą, lecz nad studentami zabitymi na placu Tiananmen w 1989 r. Uważa, że pokojowy Nobel należy się właśnie im. Oni też domagali się demokratyzacji kraju. Liu był jednym z przywódców protestu sprzed 21 lat. Na wieść o demonstracjach na Tiananmen wrócił ze stypendium w USA. Z trójką innych intelektualistów, jako czwórka dżentelmenów, zainicjował strajk głodowy. Gdy nocą na plac wjechały czołgi, Liu był wśród tych, którzy przekonali protestujących, by nie stawiali oporu. Zawsze odrzucał przemoc. Nobla dostał właśnie za wieloletnią walkę o prawa człowieka bez użycia przemocy. Za Tiananmen odsiedział rok. Za żądanie zrewidowania oficjalnej oceny studenckiego protestu i krytykę władz zesłano go w 1996 r. na trzy lata do obozu reedukacji. W Chinach, za sprawą ścisłej cenzury, także internetu, Liu i reszta dysydentów są niemal nieznani. Po przyznaniu mu Nobla rząd jeszcze wzmocnił kontrolę nad przepływem informacji. Prowadzi też kampanię oczerniania Liu Xiaobo, przedstawiając go jako wroga państwa, zachodniego agenta i kryminalistę skazanego przez niezawisły sąd. Maria Kruczkowska. Gazeta Wyborcza, 10 grudnia 2010. Pen Club międzynarodowa organizacja pisarzy, istniejąca od 1922 roku Karta 77 ugrupowanie opozycyjne w komunistycznej Czechosłowacji PRAWDA FAŁSZ Data wyroku wydanego na Liu Xiaobo była zupełnie przypadkowa. W czasie, kiedy w Gazecie Wyborczej ukazał się artykuł na temat Liu Xiaobo, jego bohater przebywał w więzieniu. Liu Xiaobo przez ostatnie 20 lat był czterokrotnie skazany za zbrojną walkę w obronie praw człowieka. Liu Xiaobo jest osobistością dobrze znaną w Chinach. Przyznanie Nagrody Nobla wzruszyło laureata przede wszystkim ze względu na pamięć protestujących z nim studentów. Zróżnicowanie czcionki tekstu prawdopodobnie ma na celu przykucie uwagi czytelnika.
7. W analizowanych artykułach pojawia się niekonsekwencja dotycząca postępowania rządu chińskiego wobec Liu Xiaobo. Napisz, na czym ona polega. Wskaż odpowiednie fragmenty. 8. Na podstawie rozmowy Marii Kruczkowskiej z Chen Yanem i artykułu o Liu Xiaobo zredaguj notatkę encyklopedyczną o nobliście. Liu Xiaobo... 9. Wyobraź sobie, że możesz przeprowadzić wywiad z Liu Xiaobo. Sformułuj i zapisz co najmniej pięć pytań, które chciałbyś mu zadać. 10. Przeczytaj biogram Józefa Rotblata, pochodzącego z Polski laureata Pokojowej Nagrody Nobla, i zaznacz poprawne odpowiedzi. Józef Rotblat (Joseph Rotblat) urodził się 4 listopada 1908 roku w Warszawie, zmarł 31 sierpnia 2005 roku w Londynie. Był fizykiem brytyjskim, ale urodzonym i wykształconym w Polsce. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim, na którym w 1938 roku uzyskał tytuł doktora. Do 1939 roku pracował między innymi w Instytucie Radowym UW. Wojna zastała go podczas odbywania stypendium naukowego w Anglii. Do kraju już nie wrócił, a obywatelstwo brytyjskie otrzymał w 1946 roku. W Wielkiej Brytanii został uczniem, a następnie współpracownikiem angielskiego fizyka jądrowego Jamesa Chadwicka, laureata Nagrody Nobla w 1935 roku. Rotblat był profesoremuniwersytetu w Londynie i St. Bartholomew s Hospital Medical College, a także członkiem PAN-u. Jego prace dotyczyły między innymi zastosowania fizyki w medycynie i biologii. Ponadto był współzałożycielem, a od 1988 roku prezesem, Pugwash międzynarodowego ruchu uczonych na rzecz obrony pokoju, rozbrojenia atomowego, umacniania systemu bezpieczeństwa państw i złagodzenia napięcia międzynarodowego. Józef Rotblat postulował, by naukowcy z całego świata, często reprezentujący wrogo do siebie nastawione kraje, nie prowadzili badań naukowych, które mogły się przyczynić do powstawania nowych rodzajów broni. W 1995 roku otrzymał wraz z kierowaną przez siebie organizacją Pokojową Nagrodę Nobla.
1. Józef Rotblat był absolwentem: A. uniwersytetu w Londynie. B. Uniwersytetu Warszawskiego. C. St. Bartholomew s Hospital Medical College. D. wszystkich wymienionych uczelni. 2. Po wybuchu II wojny światowej Józef Rotblat: A. wyjechał na stypendium do Anglii. B. pracował w Instytucie Radowym Uniwersytetu Warszawskiego. C. pozostał w Wielkiej Brytanii. D. ukończył doktorat. 3. Prawdą jest, że Józef Rotblat: A. nie interesował się zastosowaniem fizyki w biologii. B. został współpracownikiem chemika jądrowego. C. został uczniem laureata Nagrody Nobla. D. był jedynym założycielem Pugwash. 4. Nieprawdą jest, że Józef Rotblat: A. chciał likwidacji broni masowej. B. dążył do jak największego rozwoju badań naukowych nad nowymi rodzajami broni. C. był jednym z prezesów Pugwash. D. otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. 5. Pugwash to międzynarodowy ruch, którego celem jest: A. wzmacnianie systemów bezpieczeństwa państw. B. łagodzenie konfliktów między państwami. C. dążenie do usuwania broni masowego rażenia. D. wszystkie odpowiedzi są poprawne. 11. Zredaguj trzy hasła, które mogłyby się pojawić w folderze organizacji Pugwash. 12. Zredaguj wywiad, na przykład z rówieśnikiem, rodzicem, nauczycielem, osobą publiczną, którego tematyka będzie dotyczyła przyznania Pokojowej Nagrody Nobla wybranej przez ciebie osobie.