BSE 43 Łukasz Gaworski Informacja BSE nr 416 ANALIZA PROJEKTU BUDŻETU PAŃSTWA NA 1997 ROK W ZAKRESIE INWESTYCJI CENTRALNYCH 1. Ogólna charakterystyka inwestycji centralnych zawartych w projekcie ustawy budżetowej na 1997 rok Przedstawiony w projekcie budżetu na 1997 r. załącznik nr 6 zawiera informacje o 155 inwestycjach państwowych jednostek i zakładów budżetowych, państwowych jednostek organizacyjnych oraz podmiotów gospodarczych. W porównaniu do roku 1996 oznacza to zmniejszenie liczby inwestycji o 6. Ponadto planuje się realizację 23 inwestycji centralnych finansowanych z dotacji celowych na zadania własne gmin (jest to o 1 inwestycję mniej niż w 1996 r.) 2. Wartość kosztorysowa Wartość kosztorysowa inwestycji planowanych do realizacji w 1997 roku zamyka się kwotą 27 465 099 tys. zł i stanowi, nominalnie - 130,7% wartości przyjętej w ustawie budżetowej na rok poprzedni. Realnie wartość ta wzrośnie o 16,9% 1. Wartość kosztorysowa inwestycji gmin zamyka się kwotą 4 409 485 tys. zł co stanowi, nominalnie - 149,3 % wartości roku poprzedniego. Realnie wartość ta wzrasta o 33,5%. Będzie to bardzo wysoki wzrost tak nominalny jak i realny w stosunku do planowanego do osiągnięcia w 1996 r. Jak wynika bowiem z porównania ustawy budżetowej na 1996 r. z ustawą budżetową na 1995 r. wartość kosztorysowa inwestycji planowanych do realizacji w 1996 r. miała nominalnie wzrosnąć o 29,7% i realnie o 11,3% 2. Należy również zwrócić uwagę na znaczny wzrost wartości kosztorysowej inwestycji Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej. Wartość kosztorysowa tych inwestycji zwiększyła się z 4 562 792 tys. zł w 1996 r. do 10 130 057 tys. zł, czyli przeszło dwukrotnie Jest to 86,2% wielkości całkowitego zwiększenia wartości kosztorysowej inwestycji realizowanych w 1997 r. w stosunku do 1996 r. 1 Przyjęto za deflator planowany wskaźnik wzrostu cen inwestycyjnych w 1997-11.8%. 2 Przyjęto za deflator planowany ostatnio przez Ministerstwo Finansów wskaźnik wzrostu cen inwestycyjnych w 1996-16.5%.
' 44 BSE W pięciu przypadkach (zob. Tabela 1) wartość kosztorysowa wzrosła, z 631 849 tys. zł do 2 769 377 tys. zł (czyli przeszło czterokrotnie) co daje 39,4 % całkowitego wzrostu wartości kosztorysowej wszystkich inwestycji MTiGM. Inwestycje te są finansowane głównie z dotacji budżetowych, a więc wzrost ich wartości kosztorysowej oraz nakładów do poniesienia w znacznym stopniu obciąży budżet państwa. Tabela 1. Inwestycja wartość kosztorysowa 3:2 % źródła finansowania (tys. zł) 6:5 % tys. zł dotacja budżetowa 1 2 3 4 5 6 7 1996 1997 1996 1997 Ogółem (wszystkie 21 009 552 27 465 099 130,7 13 422 370 21 160 829 157,6 inwestycje) MTiGM Wsch. DOKP 178 672 739 688 414,0 155 005 712 339 459,6 modernizacja linii kolejowej E 65 Grodzisk-Zawiercie (CMK) 3 MTiGM DDOKP modernizacja 107 571 877 270 831,0 97 186 866 926 892,0 linii kolejowej E 59 Wrocław-Poznań Inwestycja wartość kosztorysowa 3:2 źródła finansowania (tys. zł) 6:5 % tys. zł % dotacja budżetowa 1 2 3 4 5 6 7 1996 1997 1996 1997 MTiGM DGPKP modernizacja linii kolejowej E 65 Trzebinia-Zebrzydowice MTiGM DGPKP modernizacja linii kolejowej 131 Chorzów Batory-Tczew MTiGM DGPKP modernizacja linii kolejowej E 59 Poznań - Szczecin 27 879 81326 291,7 21189 74 636 352,2 232 947 874 783 375,5 216 207 858 043 396,9 84 780 196 310 231,5 77 440 188 970 244,0 Źródło: Wyliczenia własne na podstawie danych zawartych w ustawie budżetowej na 1996 r. i w projekcie ustawy budżetowej na 1997 r. 3 W przypadku tej inwestycji zmianie uległ również zakres rzeczowy, wg ustawy budżetowej na 1996 r. planowano zmodernizować 340 km linii kolejowych, natomiast w projekcie budżetu na 1997 r. mowa jest o wymianie nawierzchni 256 km torów (?).
BSE 45 3. Termin realizacji Wraz ze znaczącą zmianą wartości kosztorysowej dochodzi również w wielu przypadkach do wydłużenia terminów realizacji inwestycji. Sytuacja taka miała miejsce aż w 59 przypadkach (tj. w 38% inwestycji) na ogólna liczbę 155 inwestycji. Termin ten został przesunięty o 1 rok dla 38 inwestycji, o 2 lata dla 13, o 3 lata dla 3, a o 5 lat również dla 3. W jednym przypadku termin ten został przesunięty o 6 lat, natomiast największa zmiana to odsunięcie zakończenia inwestycji o 21 lat. Największe zmiany terminu realizacji dotyczą następujących inwestycji: - MTiGW Dyrekcja Generalna PKP modernizacja linii kolejowej Nr 31 Chorzów Batory - Tczew - odsunięcie zakończenia inwestycji o 5 lat, - Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie - Szpital Psychiatryczny w Szczecinie - odsunięcie zakończenia inwestycji o 5 lat, - Urzędu Wojewódzkiego w Wałbrzychu - Szpital Miejski "Latawiec" w Świdnicy - gdzie przesunięto termin realizacji inwestycji z 2009 na 2015 r. - Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie (Budowa Teatru i Filharmonii w Lublinie) gdzie termin zakończenia inwestycji przesunięto o 21 (!) lat (z 1999 r. na 2020 r.). Inwestycja ta została rozpoczęta w 1974 r. W dwóch przypadkach termin realizacji został skrócony o 2 lata: - Budowa Elektrowni Opole - inwestycja ma zostać zakończona w 1997 r. równocześnie jednak zmienia się zakres rzeczowy inwestycji. Według ustawy budżetowej na 1996 r. miała powstać elektrownia 6x360 MW o mocy 2160 MW natomiast załącznik nr 6 do projektu ustawy na 1997 r. mówi o elektrowni 4x360 MW o produkowanej mocy elektrycznej 1440 MW. - Okręgowa Dyrekcja Gospodarki Wodnej w Poznaniu - śluza Czersko Polskie na rzece Brdzie w Bydgoszczy (przesunięcie terminu zakończenia z 2000 r. na 1998). 4. Źródła finansowania Zmiany źródeł finansowania inwestycji centralnych w 1997 roku przedstawia Tabela 2. Można w niej zaobserwować znaczący wzrost dotacji budżetowej i środków innych jako źródeł finansowania inwestycji. Zmalało znacznie finansowanie za pomocą kredytów bankowych i środków własnych. Zmiany te należy ocenić negatywnie ponieważ zwiększają one wydatki budżetu państwa. Gdyby struktura źródeł finansowania w 1997 r. była taka sama jak w 1996 r. wówczas wydatki budżetu byłyby niższe o 3 610 631 tys. zł. tj. o 17,1 %.
46 BSE Tabela 2 Źródła finansowania inwestycji dotacja budżetowa 3:2 kredyt bankowy 6:5 środki własne 9:8 inne 12:11 1996 1997 % 1996 1997 % 1996 1997 % 1996 1997 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Inwestycjeogółem Inwestycje gmin* 13 422 370 21 160 829 157,6 4 778 165 3 182 173 66,5 1 690 033 1 072 063 63,4 1 118 984 2 050 034 183,2 1 399 842 2 067 167 147,7 0 0 * W 1997 r. inny jest układ metodologiczny dotyczący źródeł finansowania inwestycji gmin. Oprócz dotacji budżetowej w kwocie 2 067 167 tys. zł przewidziano środki z budżetu gminy w wysokości 2 013 424 tys. zł oraz środki współinwestora w wysokości 328 894 tys. zł. Źródło: jak w Tabeli 1. Strukturę źródeł finansowania w 1996 i 1997 r. przedstawiają wykresy. Widać na nich niepokojące zmiany dotyczące źródeł finansowania. Udział dotacji budżetowej wzrósł z 63,9 % w roku 1996 do 77,0 % w 1997 r., kredytów bankowych zmalał dwukrotnie, tj. z przeszło 23,0 % w 1996 r. do 11,6 % w roku następnym, udział środków własnych spadł z 8,2 % do 3,9 %, a środków innych wzrósł z 4,8 % do 7,5 %. Źródło: jak w Tabeli 1.
BSE 47 Wykres 2. Źródło: jak w Tabeli 1. 5. Nakłady do poniesienia w 1997 r. Nakłady do poniesienia w 1997 r. zwiększą się z kwoty 3 308 187 tys. zł do 4 052 167 tys. zł tj. o 22,5 % nominalnie. Biorąc pod uwagę planowany wskaźnik inflacji realnie wzrosły o 11,0 %. Niepokoi jednak wzrost sumy dotacji budżetowej przewidzianej na finansowanie tych nakładów - z 1 926 818 tys. zł w 1996 r. wielkość dotacji wzrasta w roku następnym do 2 713 945 tys. zł, czyli o 40,8 % przy równoczesnym spadku finansowania z kredytów bankowych z 785 592 tys. zł do 704 650 tys. zł tj. o 10,4 %. 6. Nowe inwestycje W 1997 roku zakłada się rozpoczęcie 9 nowych inwestycji centralnych (w tym 1 inwestycji finansowanej z dotacji celowej na zadania własne gmin). Są to następujące inwestycje: 1. Gliwicka Spółka Węglowa SA - budowa zakładu wzbogacania i odsiarczania miałów energetycznych Łaziska Górne - KWK "Bolesław Śmiały" (wartość kosztorysowa (w.k.) 60 940 tys. zł). 2. Nadwiślańska Spółka Węglowa SA KWK "Czeczott" - budowa zakładu wzbogacania i odsiarczania miałów energetycznych wraz z zagospodarowaniem odpadów w KWK "Czeczott" (w.k. 160 000 tys. zł) 3. Nadwiślańska Spółka Węglowa SA KWK "Piast" - budowa zakładu wzbogacania i od-
48 BSE siarczania miałów energetycznych wraz z zagospodarowaniem odpadów w KWK "Piast" (w.k. 160 000 tys. zł). 4. Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych w Krakowie - budowa obwodnicy Skoczowa w ciągu drogi nr 1 Bielsko-Biała - Cieszyn (w.k. 81 512 tys. zł) 5. Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych w Opolu - budowa mostu na rzece Odrze w Opolu (w.k. 25 706 tys. zł). 6. Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych w Poznaniu - budowa drugiej nitki mostu Lecha w Poznaniu wraz z dojazdami (w.k. 24 376 tys. zł). 7. Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych - budowa Trasy mjr. H. Sucharskiego w Gdańsku (w.k. 66 500 tys. zł). 8. Okręgowa Dyrekcja Gospodarki Wodnej we Wrocławiu - stopień wodny Malczyce na Odrze w rejonie wsi Rzeczyca (w.k. 263 222 tys. zł). 9. Zarząd Inwestycji Centralnych MZiOS - budowa Centrum Onkologii na Ursynowie w Warszawie (w.k. 193 789 tys. zł). 10. Urząd Miasta Zakopane - budowa kolektorów sanitarnych z modernizacją oczyszczalni ścieków w Zakopanem, woj. nowosądeckie (w.k. 20 000 tys. zł). W sumie wartość kosztorysowa nowo rozpoczynanych inwestycji zamyka się kwotą 974 533 tys. zł. Jest to 3,0 % całkowitej wartości kosztorysowej inwestycji planowanych do realizacji w 1997 r. W porównaniu dp roku 1996 oznacza to potrojenie wzrostu wartości kosztorysowej nowych inwestycji w stosunku do inwestycji realizowanych (1996 r. - 280 055 tys. zł - 1,0 %). 7. Inwestycje nieujęte w zał. nr 6 na 1996 r. a znajdujące się w zał. nr 6 na 1997 r. Dodatkowo w zał. nr 6 do projektu ustawy na 1997 r. znajduje się 21 inwestycji centralnych prowadzonych już w latach poprzednich a nie ujętych w zał. nr 6 do ustawy budżetowej na 1996 r. Są to następujące inwestycje: 1.Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych - budowa autostrady A-4 Wrocław - Gliwice (w.k. 1 305 432 tys. zł). 2. CDOKP, Północna DOKP - modernizacja linii kolejowej E-65 Warszawa - Gdańsk (Gdynia), etap I (w.k. 2 384 722 tys. zł). 3. Urząd Wojewódzki w Białej Podlaskiej. Zarząd Drogowych Przejść Granicznych w Białej Podlaskiej - Terminal Samochodowy Koroszczyn (w.k. 99 581 tys. zł). 4. Urząd Wojewódzki w Chełmie. Szpital Wojewódzki w Chełmie (w.k. 120 335 tys. zł). 5. Urząd Wojewódzki w Krośnie. Pawilon Rehabilitacyjno Dziecięcy Szpitala Wojewódzkiego w Krośnie (w.k. 20 484 tys. zł). 6. Urząd Wojewódzki w Legnicy. Rozbudowa szpitala w Głogowie, zaplecze
BSE 49 łóżkowo-diagnostyczno-przychodniane (w.k. 25 717 tys. zł) 7. Urząd Wojewódzki w Legnicy. Adaptacja budynków sztabowych po byłych Jednostkach Armii Radzieckiej na siedzibę administracji państwowej w Legnicy (w.k. 57 800 tys. zł). 8. Urząd Wojewódzki w Lublinie. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Lublinie (w.k. 43 075 tys. zł). 9. Urząd Wojewódzki w Przemyślu. ZOZ w Lubaczowie - budowa Szpitala Rejonowego w Lubaczowie (w.k. 76 332 tys. zł). 10. Urząd Wojewódzki w Skierniewicach. Budowa pawilonu szpitalnego w Brzezinach (w.k. 24 107 tys. zł. 11. Urząd Wojewódzki w Suwałkach. Budowa Szpitala Rejonowego w Ełku (w.k. 58 347 tys. zł). 12. Urząd Wojewódzki w Tarnobrzegu. ZOZ w Opatowie - Szpital Rejonowy w Opatowie (w.k. 55 000 tys. zł). 13. Urząd Wojewódzki w Toruniu. Wojewódzki Szpital Dziecięcy w Toruniu - rozbudowa i modernizacja, etap I (w.k. 44 698 tys. zł). Inwestycje centralne finansowane z dotacji celowych na zadania własne gmin. 14. Związek Gmin Dorzecza Górnej Raby i Wisły - ochrona zlewni rzeki Raby i Zb. Dobczyckięgo (w.k. 308 806 tys. zł). 15. Urząd Miasta Olsztyna - ochrona zlewni jezior w zachodnich dzielnicach Olsztyna, etap I (w.k. 33 754 tys. zł). 16. Gmina Miejska Jarosław - budowa Zakładu Uzdatniania Wody w Jarosławiu (w.k. 24 319 tys. zł). 17. Gmina Miasto Rzeszów - modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków z kolektorem prawobrzeżnym i przpompownią ścieków w Rzeszowie (w.k. 39 381 tys. zł). 18. Gmina Miejska Słupsk - modernizacja i rozbudowa miejskiej oczyszczalni ścieków w Słupsku (w.k. 27 655 tys. zł). 19. Zarząd Miasta Tarnobrzega - budowa oczyszczalni ścieków dla miasta Tarnobrzega - Os. Zakrzów (w.k. 28 907 tys. zł). 20. Zarząd Miasta Grudziądza - budowa miejskiej oczyszczalni ścieków wraz z kolektorami w Parskach k/grudziądza (w.k. 81 000 tys. zł). 21. Urząd Miejski w Żaganiu. Spółka Wodno-Ściekowa "Bóbr" w Żaganiu - budowa miejskiej oczyszczalni ścieków z głównym kolektorem dosyłowym w Żaganiu (w.k. 21 300 tys. zł). Ich wartość kosztorysowa to 4 760 417 tys. zł czyli 14,9 % całkowitej wartości kosztorysowej inwestycji planowanych do realizacji w 1997 r. Zwraca uwagę fakt ciągłego pojawiania się i znikania z zał. nr 6 inwestycji w poszczególnych latach.
50 BSE 8. Inwestycje planowane do zakończenia w 1997 r. W 1997 r. planuje się zakończenie 4 inwestycji centralnych wobec 28 w 1996 r. Łączna wartość kosztorysowa w roku przyszłym ma zamknąć się kwotą 3 845 001 tys, zł, co stanowi 12,0 % całej wartości kosztorysowej inwestycji realizowanych w 1997 r. wobec 6,4% w 1996 r. W porównaniu do roku 1996 można zauważyć spadek liczby inwestycji kończonych. Natomiast jeśli chodzi udział ich wartości kosztorysowej w całkowitej wartości kosztorysowej inwestycji prowadzonych w 1997 r. to prawie 100 % wzrost tego wskaźnika tłumaczy planowane zakończenie jednej inwestycji - budowy Elektrowni Opole (w.k. 2 300 757 tys. zł czyli 59,8 % w.k. wszystkich inwestycji planowanych do zakończenia w 1997 r.). Inwestycje planowane do zakończenia w 1997 r.: 1. Modernizacja Pałacu Namiestnikowskiego w Warszawie, ul. Krakowskie Przedmieście (w.k. 53 289 tys. zł). 2. Zakłady Metalowe "Męsko" w Skarżysku-Kamiennej - budowa Wydziału Wyrobów "SP" (w.k. 35 273 tys. zł). 3. Elektrownia Opole - budowa elektrowni 4x360 MW (zmiana z 6x360 MW) (w.k. 2 300 757 tys. zł - zmniejszenie wartości kosztorysowej z 3 677 811 tys. zł). 4. Dyrekcja Okręgowa Dróg Publicznych w Krakowie - budowa obwodnicy Tarnowa w ciągu drogi E-40 (w.k. 78 628 tys. zł).