Teresa Łuczak Zakład Chemii Fizycznej, Wydział Chemii UAM

Adsorcja anionu fosfododekamolibdenowego na elektrodzie grafitowej oraz określenie elektrokatalitycznego wływu zaadsorbowanych hetroolianionów na elektroredukcję erhydrolu. (Chemia fizyczna II) Teresa Łuczak Zakład Chemii Fizycznej, Wydział Chemii UAM Poznań, 2010 1

ZAGADNIENIA: Budowa i właściwości heteroolianionów (olioksometalanów). Woltamerometria cykliczna odstawy teoretyczne i zastosowanie tej metod do badania rocesów elektrodowych. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zmodyfikowanie elektrody grafitowej anionami fosfododekamolibdenowymi. Określenie stężenia owierzchniowego i owierzchni zaadsorbowanego anionu. Zbadanie wływu modyfikacji elektrody na rzebieg rocesu elektroredukcji H 2 O 2. TEORIA Heteroolianiony (olioksometalany) stosuje się w szeroko ojętej analizie zarówno chemicznnej jak i biochemicznej. Związki te łatwo i nieodwracalnie adsorbują się między innymi na elektrodach złotych i węglowych, zachowując rzy tym swoje właściwości elektrochemiczne, dzięki czemu znajdują coraz częściej raktyczne zastosowanie w elektrokatalizie. Heteroolianiony są układami o bardzo dobrze zdefiniowanej strukturze i o dużej stabilności. Obejmują gruę izo- i heteroolikwasów nieorganicznych oraz ich soli, o anionach określonych ogólnym wzorem [X x M y O z ] n, w którym O to atom tlenu, M oznacza atom molibdenu, wolframu, rzadziej wanadu, niobu czy tantalu, w ich najwyższym stoniu utlenienia, natomiast X to atom boru, krzemu, fosforu, arsenu, antymonu lub siarki. Przykładem heteroolianionu jest anion fosfododekamolibdenowy PMo 12 O 3-40, którego strukturę rzedstawiono na Rys.1. Anion ten można traktować jako rodukt zastąienia atomów tlenu w tetraedrycznym anionie PO 3-3- 4 anionami kwasu trójmolibdenowego Mo 3 O 10 Centralny atom fosforu (heteroatom) wykazuje działanie stabilizujące wobec całego anionu. Rys. 1. Struktura anionu PMo 12 O 40 3-. 2

W środowisku wodnym obojętnym i zasadowym aniony PMo 12 O 3-40 są nietrwałe - ulegają hydrolizie. Stabilizację heteroolianionu uzyskuje się między innymi orzez zakwaszenie 3- roztworu (najczęściej kwasem H 2 SO 4 ). Anion PMo 12 O 40 może być redukowany elektrochemicznie, rzy czym fosfor jako centralny atom olianionu jest nieaktywny elektrochemicznie. Elektroredukcja anionu rzebiega orzez trzy dwuelektronowe etay, które można rzedstawić nastęującymi równaniami reakcji: PMo 12 O 3-5- 40 + 2e PMo 2 (V)Mo 10 (VI)O 40 (1) PMo 2 (V)Mo 10 (VI)O 5-7- 40 +2e PMo 4 (V)Mo 8 (VI)O 40 (2) PMo 4 (V)Mo 8 (VI)O 7-9- 40 +2e PMo 6 (V)Mo 6 (VI)O 40 (3) Aniony kwasu fosfododekamolibdenowego wykazują właściwości katalityczne między innymi odczas redukcji nadtlenku wodoru. Katalityczna redukcja H 2 O 2 rzebiega w kilku etaach, a jej sumaryczną reakcję można zaisać nastęująco: PMo 2 (V)Mo 10 (VI)O 5-7- 40 +2e PMo 4 (V)Mo 8 (VI)O 40 PMo 4 (V)Mo 8 (VI)O 7-40 + H 2 O 2 + 2H + PMo 2 (V)Mo 10 (VI)O 5-40 + 2H 2 O (4) Wyznaczenie stężenia owierzchniowego adsorbatu na owierzchni elektrody metodą cyklicznej woltamerometrii. Wysoka czułość, dokładność oraz recyzja oszczególnych serii omiarowych srawia, że w analizach chemicznych szerokie zastosowanie znajdują metody elektrochemiczne. Wśród technik elektrochemicznych owszechnie stosowanych należy wymienić techniki woltamerometryczne. Woltamerometria to elektroanalityczna metoda oarta na omiarze natężenia rądu łynącego rzez elektrodę ( I ) związanego z rzebiegiem reakcji elektrodowej w funkcji rzyłożonego do elektrody naięcia (otencjału elektrody). Pomiar woltamerometryczny owinien być rowadzony tak, aby odzwierciedlał badany roces elektrodowy, a nie rocesy towarzyszące (rzeszkadzające). Taki rzebieg rocesu wymaga właściwego doboru warunków omiaru. Pomiary woltamerometryczne najczęściej wykonuje się w układzie trójelektrodowym z elektrodą racującą (badaną), odniesienia i omocniczą. Elektroda racująca owinna charakteryzować się stosunkowo małą owierzchnią ( A) małe, natomiast gęstości rądów. Niewielka owierzchnia zaewnia, iż mierzone wartości rądów są ( I / A) duże, co srawia, że ilości substancji elektroaktywnej biorącego udział w reakcji elektrodowej, mimo wielokrotnego owtarzania omiaru, nie ulegają znacznemu zmniejszeniu. Elektroda odniesienia, to odwracalna elektroda o stałym ( E) 3

otencjale. Po zamknięciu obwodu elektrycznego rąd rzeływa omiędzy elektrodą racującą i omocniczą. Aby omiar woltamerometryczny mógł być rzerowadzony naczynie elektrolityczne, w którym umieszczone są elektrody musi być naełnione roztworem o wystarczającym rzewodnictwie. W związku z tym, orócz badanej substancji elektroaktywnej konieczny jest dodatek tak zwanego elektrolitu odstawowego, którego rola owinna ograniczać się do rzeniesienia ładunku rzez roztwór, nie owinien on uczestniczyć w reakcjach elektrodowych jak również nie owinien zanieczyszczać substancji elektroaktywnej ani tworzyć z nią nierozuszczalnych soli, owinien natomiast zaewnić stałą siłę jonową roztworu oraz umożliwić oznaczenie substancji elektroaktywnej w szerokim zakresie otencjałów. W woltamerometrii sygnałem mierzonym jest natężenia rądu związanego z redukcją lub utlenianiem oznaczanej substancji elektroaktywnej na elektrodzie racującej. Proces ten traktowany jako całość odlega rawom elektrolizy. Natomiast chwilowa wielkość rzeływającego rądu zależy od szeregu czynników. Zakładając, że otencjał elektrody jest wystarczający, aby mogła zajść reakcja elektrodowa wyróżnia się trzy stadia rocesu: 1) dorowadzenie substancji elektroaktywnej do owierzchni elektrody (transort); 2) właściwa reakcja elektrodowa olegająca na rzeniesieniu elektronów z elektrody do substancji elektroaktywnej (redukcja) lub z substancji elektroakyywnej do elektrody (utlenienie) oraz 3) rodukt reakcji, w zależności od jego ostaci chemicznej może być odtransortowany od owierzchni elektrody (do głębi roztworu) bądź ozostać na owierzchni elektrody. O wielkości mierzonego natężenia rądu decyduje eta najwolniejszy. Wśród wielu technik woltamerometrycznych, różniących się rzebiegiem zmian otencjału elektrody racującej, najbardziej oularną metodą stosowaną w badaniach zachodzących na granicy faz elektroda/roztwór elektrolitu jest cykliczna woltamerometria. W metodzie tej otencjał elektrody racującej i omocniczej zmienia się liniowo w czasie z szybkością v zgodnie ze schematem okazanym na Rys. 2. n 4

E max E/V E min t/s Rys. 2. Przebieg zmian otencjału w czasie stosowany w metodzie woltamerometrii cyklicznej Zmiana otencjału rozoczyna się od wartości E min, rzy której nie rzebiega żadna reakcja elektrodowa, a mierzony rąd jest wyłącznie rądem ojemnościowym, I oj. Nastęnie, otencjał zmieniany jest do wartości, rzy których zachodzą rocesy utleniania lub redukcji, a rzy wybranym otencjale E max nastęuje odwrócenie kierunku zmiany otencjału i otencjał owraca do wartości oczątkowej E min. Taki cykl zmiany otencjału elektrody badanej może być owtarzany, wielokrotnie, co ilustruje Rys. 2. Przebieg zależności I E zależy, między innymi, od szybkości rocesu rzeniesienia ładunku i szybkości dyfuzji substancji elektroaktywnej do owierzchni elektrody. W rzyadku rocesu odwracalnego (według kryteriów kinetyki elektrodowej), czyli takiego, w którym szybkość rzeniesienia ładunku rzez granicę faz elektroda/roztwór elektrolitu jest dużo większa od szybkości dyfuzji, na krzywej woltamerometrycznej owinny wykształcić się iki utleniania i redukcji, tak jak to rzedstawiono na Rys. 3. Cykliczne woltamerogramy charakteryzują się nastęującymi arametrami anodowym i katodowym: otencjałem iku (odowiednio, ), otencjałem ołowy iku (odowiednio, ); natężeniem rądu iku (odowiednio I A E A / 2 E K / 2, ) oraz natężeniem rądu ołowy iku (odowiednio, ). Wszystkie I K wymienione arametry sełniają określone zależności, dzięki którym można charakteryzować badane rocesy elektrodowe od względem ich odwracalności, a w rzyadkach bardziej złożonych wnioskować o rodzajach mechanizmów. I A / 2 I K / 2 E A E K 5

I/mA I K/2 I A/2 I A 0 I K E K E A 0,2 0,4 0,6 EK/2 Rys. 3 Cykliczny woltamerogram dla rocesu odwracalnego z zaznaczonym sosobem odczytywania arametrów. E A/2 E/V Wartość natężenia rądu iku reakcji elektrodowej rzebiegającej w warunkach dyfuzji (tzn. elektroda racująca ozostaje nieruchoma, roztwór nie jest mieszany, zaewniona jest symetria ola elektrycznego w układzie elektroda racująca - elektroda omocnicza i skomensowany jest omowy sadek otencjału w obszarze elektroda odniesienia - elektroda racująca) dla reakcji odwracalnej oisuje równanie Randlesa- Sevčika: nvfd RT 5 3 / 2 1/ 2 1/ 2 I = 0,04463 n F c A = 2.69 10 n A D c v [ma] (5) gdzie: 0,4463 - bezwymiarowy wsółczynnik liczbowy; F = 96485 [C mol -1 ] - stała Faraday a; c - stężenie substancji elektroaktywnej [mol cm -3 ]; A ole owierzchni elektrody racującej [cm 2 ]; v - szybkość zmiany otencjału otencjałem [V s -1 ]; D - wsółczynnik dyfuzji substancji elektroaktywnej [cm 2 s -1 ]; R = 8,314 [J mol -1 K -1 ] - stała gazowa oraz T - temeratura [K]. Na odstawie różnicy otencjałów ików anodowego ( E ) i katodowego ( ) oraz stosunku natężenia rądu iku anodowego I ) i katodowego, I ) można określić czy ( A badany roces jest odwracalny, quasi-odwracalny, czy też nieodwracalny. I tak dla rocesów odwracalnych muszą być sełnione nastęujące warunki: 1) E = E A 2,22RT EK = [V] (6) nf 0, 058 co oznacza, że w temeraturze 298 K, E = [V] i dla jednoelektronowej ( n = 1) n A ( K E K 6

odwracalnej reakcji elektrodowej różnica omiędzy anodowym i katodowym otencjałem iku owinna wynosić 0,058 V, dla rocesu quasi-odwracalnego różnica ta może wynosić od 0,060 V do 0,100 V, natomiast gdy wartość nieodwracalnym rocesie elektrodowym. E jest większa od 0,100 V mówimy o I A 2) Dla jednakowych wsółczynników dyfuzji formy utlenionej i zredukowanej: = 1. I 3) Jak wynika ze wzoru Randlesa-Sevčika dla rocesu odwracalnego 2 do v 1/. 4) Dla rocesów odwracalnych otencjał iku v nakładanego na elektrodę. I jest roorcjonalne E nie zależy od szybkości zmiany otencjału Gdy w roztworze i na owierzchni elektrody nie ma substancji elektroaktywnej, to rąd łynący w obwodzie ma bardzo małą wartość i jest rądem ojemnościowym, I. Ponieważ w roztworze istnieje również ewien sadek omowy związany z oorem elektrolitu, to granicę faz elektroda/roztwór można oisać schematem zastęczym składającym się z kondensatora ołączonego szeregowo z oorem, i wobec tego krzywa woltamerometryczna owinna mieć rzebieg analogiczny do rzedstawionego na Rys. 4: K oj Rys.4. Przykładowy rzebieg zależności I E zarejestrowanych roztworze elektrolitu odstawowego rzy różnych szybkościach zmiany otencjału. Mierzony rąd ojemnościowy jest wrost roorcjonalny do szybkości zmiany otencjału i ojemności odwójnej warstwy elektrycznej na granicy faz elektroda/roztwór elektrolitu ( C dl ), I = v (7) oj C dl 7

Z kąta nachylenia wykreślonej zależności I oj = f (v) można wyznaczyć ojemność odwójnej warstwy elektrycznej. W rzyadku, gdy owierzchnia elektrody okryta jest warstwą substancji elektroaktywnej, natomiast substancji tej nie ma w roztworze, to roces red-ox rzebiega jedynie w tej warstwie okrywającej elektrodę, a na krzywej woltamerometrycznej owinny wykształcić się idealnie symetryczne iki utleniania i redukcji, co rezentuje Rys. 5. Rys. 5. Przykładowy rzebieg zależności warstwą substancji elektroaktywnej. I E w rzyadku okrycia owierzchni elektrody Dla rozważanego rzyadku, liczbę elektronów biorących udział w rocesie elektrodowym można wyznaczyć z ołówkowej szerokości iku: 90. 6 E 1 / 2 = [mv]. (8) n Z kolei natężenie rądu w iku zależy od szybkości zmiany otencjału zgodnie z teoretyczną zależnością wyrażoną wzorem: I = n 2 2 F A Γ v 4 R T (9) Z ładunku biorącego udział w rocesie elektrodowym (Q), wyznaczonego orzez scałkowanie krzywych woltamerometrycznych, można wyznaczyć stężenie owierzchniowe, (Γ) substancji zaadsorbowanej na owierzchni elektrody zgodnie ze wzorem: Q Γ = [mol cm -2 ] (10) nfa 8

APARATURA I ODCZYNNIKI 1. Aaratura i srzęt laboratoryjny Analizator do omiarów elektrochemicznych - µautolab; butla z argonem, zlewka, ieta automatyczna, naczynie elektrolityczne, elektrody: racująca -grafitowa, omocnicza drut latynowy i elektroda odniesienia - nasycona elektroda chlorosrebrowa, statywy tryskawka wąż i rurka do odowietrzania roztworów. 2. Odczynniki 1 dm -3 0.1 mol dm -3 roztworu H 2 SO 4, 1 dm -3 0,5 mol dm -3 roztworu H 2 SO 4, kwas fosfododekamolibdenowy, 30% roztwór H 2 O 2, susensja Al 2 O 3 i materiał do olerowania elektrody racującej. WYKONANIE ĆWICZENIA 1. Przygotowanie analizatora µautolab do omiarów elektrochemicznych. Podłączyć analizator µautolab do sieci, włączyć komuter, uruchomić rogram GPES (General Purose Electrochemical System). Z menu rogramu wybrać ocję woltamerometria cykliczna. UWAGA: wszystkie czynności związane z rzygotowaniem roztworów oraz myciem elektrod i naczynia elektrolitycznego wykonujemy w okularach i rękawiczkach ochronnych! 2. Przygotowanie elektrody grafitowej do omiarów elektrochemicznych. -Przed rzystąieniem do omiarów badaną elektrodę grafitową należy wyolerować susensją Al 2 O 3, nastęnie rzemyć obficie w kolejności: wodą destylowaną, redestylowaną i rozcieńczonym roztworem 0.1 mol dm -3 H 2 SO 4. - Oczyszczoną elektrodę grafitową należy zaktywować elektrochemicznie, w tym celu do naczynia elektrolityczne wlewamy rzygotowany roztwor 0.5 mol dm -3 H 2 SO 4, w naczyniu umieszczamy elektrodę badaną, elektrodę omocniczą i elektrodę odniesienia. -W celu odowietrzenia roztworu rzez10 minut rzeuszczamy rzez roztwór argon. 9

-Do rogramu wisujemy odowiedni zakres otencjału oraz szybkość zmiany otencjału (według wskazówek asystenta). -Układ elektrod włączamy w obwód analizatora µautolab wciskając na łycie czołowej odowiedni rzycisk, o czym wciskając rzycisk START w menu rogramu, zaczynamy rejestrację cyklicznych krzywych woltamerometrycznych do chwili uzyskania stabilnego woltamerogrmu. Uwaga: należy amiętać o zaisaniu na dysku zarejestrowanych woltamerogramów. - Rozłączamy układ wciskając na łycie czołowej analizatora µautolab odowiedni rzycisk. 3. Rejestracja cyklicznych woltamerogramów w roztworze 0.5 mol dm -3 H 2 SO 4. -Do naczynia elektrolitycznego wlewamy świeżą orcję 0.5 mol dm -3 roztworu H 2 SO 4. -Umieszczamy w nim elektrody: zaktywowaną elektrodę grafitową, elektrodę omocniczą oraz elektrodę odniesienia. Roztwór odowietrzamy rzez 10 minut argonem. -Do menu rogramu wrowadzamy odowiednie arametry omiaru: zakres otencjału (0.5 V do -0.1 V) oraz szybkość zmiany otencjału 0.02 V s -1. -Przygotowany układ odłączamy do sieci wciskając odowiedni rzycisk na łycie czołowej analizatora µautolab, wciskamy rzycisk START w menu rogramu i rejestrujemy 5 cyklicznych woltamogramów. Uwaga: należy amiętać o zaisaniu na dysku zarejestrowanych woltamerogramu. -Po zarejestrowaniu cyklicznych woltamerograów z v = 0.02 V s -1 rejestrujemy kolejne woltamerogramy zmieniając stoniowo szybkość zmiany otencjału (orzez zmianę w menu rogramu) na v = 0.04 V s -1 ; 0.06 V s -1 ; 0.08V s -1 ; 0.1 V s -1 ; 0,12 V s -1 ; 0.14 V s -1 ; 0.16 V s -1 ; 0.18 V s -1 i 0.2 V s -1. Dla każdej szybkości o wciśnięciu rzycisku START w menu rogramu rejestrujemy 3 woltamerogramy. Uwaga: należy amiętać o zaisaniu na dysku zarejestrowanych woltamerogramu dla każdej szybkości zmiany otencjału. - Rozłączamy układ wciskając na łycie czołowej analizatora µautolab odowiedni rzycisk. - Wyjmujemy elektrodę badaną z naczynia elektrolitycznego. 4. Adsorcja anionu fosfododekamolibdenowego na elektrodzie grafitowej. -W kolbie miarowej na 100 cm 3 rzygotowujemy 0.0005 mol dm -3 roztwór kwasu fosfododekamolibdenowego w 0.5 mol dm -3 roztworze H 2 SO 4. -Do zlewki wlewamy rzygotowany roztworu kwasu fosfododekamolibdenowego, 10

umieszczamy w nim elektrodę grafitową wyjętą z naczynia elektrolitycznego i ozostawiamy na 5 minut. Elektrodę, o wyjęciu z roztworu H 3 PMo 12 O 40, a rzed rzeniesieniem do naczynia elektrolitycznego z roztworem 0.5 mol dm -3 H 2 SO 4, należy dokładnie ołukać wodą redestylowaną i rozcieńczonym roztworem H 2 SO 4 (0.1 mol dm -3 ). 5. Rejestracja cyklicznych woltamerogramów na zmodyfikowanej elektrodzie grafitowej w roztworze 0.5 mol dm -3 H 2 SO 4. -Zmodyfikowaną elektrodę grafitową umieszczamy w naczyniu elektrolitycznym, odowietrzamy roztwór rzeuszczając rzez 10 minut argon. Układ odłączamy do sieci wciskając odowiedni rzycisk na łycie czołowej analizatora µautolab, o wciśnięciu rzycisku START w menu rogramu rejestrujemy cykliczne woltamerogramy dla zmodyfikowanej elektrody w zakresie otencjałów od 0.5 V do -0.1 V rzy takich samych szybkościach zmiany otencjału jak w unkcie (3). Dla każdej szybkości rejestrujemy 3 woltamerogramy. Uwaga: należy amiętać o zaisaniu na dysku zarejestrowanych woltamerogramu dl akażej szybkości zmiany otencjału. - Rozłączamy układ wciskając na łycie czołowej analizatora µautolab odowiedni rzycisk. 6. Srawdzenie katalitycznych właściwości anionu fosfododekamolibdenowego zaadsorbowanego na elektrodzie grafitowej na elektroredukcje nadtlenku wodoru. -Przy wyłączonym analizatorze µautolab wrowadzamy do naczynia elektrolitycznego wrowadzamy itą automatyczną 0.2 cm 3 roztworu 30% H 2 O 2. Roztwór odowietrzamy rzez 5 minut rzeuszczając argon. W menu rogramu zmieniamy zakres otencjałów od 0.5 V do -0.2 V oraz szybkości zmiany otencjału na 50 mv s -1. Układ odłączamy do sieci wciskając odowiedni rzycisk na łycie czołowej analizatora µautolab i o wciśnięciu rzycisku START w menu rogramu rejestrujemy 3 cykliczne woltamerogramy. Powyższe czynności owtarzamy dodając kolejno: 0.3, 0.4 i 0.5 cm 3 roztworu 30% H 2 O 2. Za każdym razem amiętamy o tym, że roztwór H 2 O 2 wrowadzamy do naczynia rzy wyłączonym układzie. Po dodaniu każdej kolejnej orcji H 2 O 2 roztwór odowietrzamy argonem rzez 5 minut. Uwaga: należy amiętać o zaisaniu na dysku zarejestrowanych woltamerogramu dla każdej szybkości zmiany otencjału. - Rozłączamy układ wciskając na łycie czołowej analizatora µautolab odowiedni rzycisk. 11

- Z naczynia elektrolitycznego wyjmujemy elektrodę badaną. 7. Srawdzenie katalitycznego wływu anionu fosfododekamolibdenowego zaadsorbowanego na elektrodzie grafitowej na elektroredukcje nadtlenku wodoru. - Zmodyfikowaną elektrodę grafitową dokładnie olerujemy susensją Al 2 O 3, nastęnie obficie rzemywamy ją wodą destylowaną i redestylowaną i roztworem 0.5 mol dm -3 H 2 SO 4. Tak oczyszczoną elektrodę umieszczamy onownie w naczyniua elektrolitycznym, w którym był wykonany ostatni omiar w obecności H 2 O 2. Roztwór odowietrzamy rzez 5 minut rzeuszczając argon. Układ odłączamy do sieci wciskając rzycisk xx na łycie czołowej analizatora µautolab i o wciśnięciu rzycisku START w menu rogramu rejestrujemy 3 cykliczne woltamerogramy w zakresie otencjału i szybkością zmiany otencjału taką samą jak w unkcie 6. Uwaga: należy amiętać o zaisaniu na dysku zarejestrowanych woltamerogramu dla każdej szybkości zmiany otencjału. 8. Zakończenie omiarów. - Rozłączamy układ wciskając na łycie czołowej analizatora µautolab odowiedni rzycisk. -Elektrody wyjmujemy z naczynia, ołukujemy je dokładnie wodą redestylowaną. Elektrody: grafitową i latynową ozostawiamy w stanie suchym, natomiast elektrodę odniesieniachlorosrebrową umieszczamy w naczyniu z roztworem. OBLICZENIA 1. Wykreślić zależność rądu ojemnościowego od szybkości zmiany otencjału dla niemodyfikowanej elektrody grafitowej i wyznaczyć ojemność odwójnej warstwy elektrycznej utworzonej na granicy faz elektroda/roztwór elektrolitu (wzór 7). 2. Na jednym wykresie, dla jednej wybranej szybkości zmiany otencjału orównać rzebieg cyklicznych woltamerogramów zarejestrowanych dla elektrody grafitowej rzed i o adsorcji jonów PMo 12 O 3-40. 3. Z zarejestrowanych cyklicznych woltamerogramów, dla wybranego iku red-ox anionu fosfododekamolibdenowego wykreślić zależność natężenia rądu iku katodowego i anodowego w funkcji szybkości zmiany otencjału. 12

4. Wyznaczyć liczbę elektronów biorących udział w każdym z etaów rocesu red-ox (wzór 8). 5. Wyznaczyć ole owierzchni zajmowanej rzez ojedynczą cząsteczkę adsorbatu na odstawie wyników ekserymentów rzerowadzonych metodą cyklicznej woltamerometrii (wzór 10). Porównać uzyskaną wartość z wielkością teoretyczną zakładając, że cząsteczka anionu fosfododekamolibdenowego w rzekroju orzecznym jest kwadratem o boku 10,8 Å (Literatura, ozycja 4). 6. Porównać cykliczne woltamerogramy zarejestrowane dla elektrody zmodyfikowanej anionami PMo 12 O 3-40 w roztworze 0.5 M H 2 SO 4 w obecności kolejnych stężeń H 2 O 2. 7. Dla wybranego otencjału wykreślić zależność natężenia rądu katodowego od stężenia H 2 O 2. LITERATURA 1.Z. Galus, Teoretyczne odstawy elektroanalizy chemicznej, PWN, Warszawa 1977. 2.A. Kisza, Elektrochemia II. Elektrodyka, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 2001. 3. F. Schulz, Electroanalytical methods, Sringer-Verlag, Berlin, 2010. 4. M. A. Barteau, I. K. Song, M. S. Kaba, J. Phys. Chem., 100 (1996) 19577. 13