Podobne dokumenty
AMATORKI na Kaliskich Spotkaniach Teatralnych. AMATORKI na Kaliskich Spotkaniach Teatralnych. 17 maja 2013, 06:26

2. Arska-Świder Jolanta : Tam, gdzie w herbie biały niedźwiedź: antologia twórczości dziecięcej. Szkoła Podstawowa nr 2 w Radzyniu Podlaskim

Lekcja 1: Ludzie, których spotka³ Pan Jezus - Chora kobieta. 2. Teœciowa Szymona mia³a wysok¹. 3. Poproszono Jezusa, aby j¹.

Temat: Zasady pierwszej pomocy

Jubileuszowo w Garwolinie

Pieszo. Obsada. Sławomir Mrożek. Premiera: 05 czerwca Duża Scena Czas trwania: 1 godzina 15 minut (bez przerw)

Pieszo. Obsada. Sławomir Mrożek. Premiera: 05 czerwca Duża Scena Czas trwania: 1 godzina 15 minut (bez przerw)

Miejski Teatr Miniatura w Gdañsku. Mariola Fajak-S³omiñska AFRYKAÑSKA PRZYGODA

Pieszo. Obsada. Sławomir Mrożek. Premiera: 05 czerwca Duża Scena Czas trwania: 1 godzina 15 minut (bez przerw)

INTYMNE LĘKI. Obsada. Alan Ayckbourn. Polska Premiera: 15 grudnia Scena Malarnia Czas trwania: 1 godzina 40 minut (bez przerw)

O Królowaniu królowi Cypru fragmenty

"Wszędzie jedno słońce świeci"

Mała Scena Teatru Powszechnego w Łodzi

XVI EDYCJA DNI KULTURY SZKOŁY

G upa Laokoona. Obsada. Tadeusz Różewicz. Premiera: 17 marca Scena Malarnia Czas trwania: 1 godzina 30 minut (bez przerw) Tylko dla dorosłych

Ludzie teatru nagrodzeni

I POWIATOWY KONKURS ARTYSTYCZNY W ŚWIECIE BALLAD I ROMANSÓW ADAMA MICKIEWICZA

KRÓLEWSKIE SERCE KOBIETY

To z tego poematu, co teraz piszesz? Nadal nie odpowiada. Bo e, on chyba naprawdê obrazi³ siê o tego obcego.

Ref. Chwyć tę dłoń chwyć Jego dłoń Bóg jest z tobą w ziemi tej Jego dłoń, Jego dłoń

Prezentacja osiągnięć w ramach realizacji projektu Dajmy sobie szansę. Kółko teatralne

1. Domowa gospodarka, czyli jak u³o yæ bud et

WOJEWÓDZTOW WIELKOPOLSKIE. wtorek AKTORKA projekcja filmu biograficznego o Elżbiecie Czyżewskiej, reż. Kinga Dębska, Maria Konwicka

WYKAZ PODRĘCZNIKÓW NA ROK SZKOLNY 2014/2015. Szkoła Podstawowa w Młochowie

Kwestionariusz AQ. Imię i nazwisko:... Płeć:... Data urodzenia:... Dzisiejsza data:...

Teatr Profilaktyczny w latach KONKURSY WOJEWÓDZKIE ROK 2016

Zygmunta Lucjana. Lucyn

Rozdzia³ 1 ROZPOZNANIE

Program (rodzaj proponowanych zajęć)

Solness. Henrik Ibsen. Premiera: 14 maja Scena Malarnia Czas trwania: 1 godzina 40 minut (bez przerw)

CAŁA POLSKA CZYTA DZIECIOM I semestr

Andrzej Grzeszczuk. Wileńszczyzna. w II Rzeczypospolitej. Materiały dydaktyczne do lekcji historii dla szkół ponadpodstawowych

Almanach sceny polskiej

Policja Śląska. Łzy wzruszenia podczas konferencji

Tajemnicza Irma Vep. Charles Ludlam Najbliższy spektakl: :30 - Stara Apteka - Gdańsk

Być jak Kazimierz Deyna

Jakość oferty edukacji kulturalnej w Warszawie Raport z badania

10. Figury p³askie. Uczeñ: 13) rozpoznaje wielok¹ty przystaj¹ce i podobne

Konkurs tematyczny Bronią czy piórem? Postawy Polaków wobec zaborców w okresie Powstania Styczniowego.

Tajemnicza Irma Vep. Charles Ludlam. Polska Premiera: 25 lipca Scena Letnia Czas trwania: 1 godzina 35 minut (bez przerw)

TOMASZ STAŃKO. Ciemne Jutrznie sierpnia 2013

Szkolny Konkurs Recytatorski. R e g u l a m i n

KARTA PRACY UCZNIA NR 1.

Uzdrawiająca Moc Ducha Świętego

SŁAWOMIR MROŻEK ( ) życie i twórczość

T rzy opowieści z Doliny Muminów

EWA CHYLAK-WIÑSKA. Afryka KAPUŒCIÑSKIEGO

jêzyk rosyjski Poziom podstawowy i rozszerzony Halina Lewandowska Ludmi³a Stopiñska Halina Wróblewska

PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI 2/POKL/9.5/2009

Szkoły zapraszają MARZEC:

Skuteczne Zarządzanie Zespołem i motywacja pracowników

Sponsorzy projektu Obozy Zdobywców Biegunów

Przedmowa. Nauczyciele mog¹ stosowaæ ró ne gry i zabawy matematyczne:

Persona. Obsada. Ingmar Bergman. Polska Premiera: 26 marca Czarna Sala Czas trwania: 1 godzina 40 minut (bez przerw)

TAK POWIEDZIAŁ MICHAEL J.

III POWIATOWY TURNIEJ TEATRALNY pod honorowym patronatem Starosty Sławieńskiego Wojciecha Wiśniowskiego REGULAMIN

Narodowe Czytanie - V edycja

Pan Tadeusz. Obsada. Adam Mickiewicz. Premiera: 16 kwietnia Duża Scena Czas trwania: 1 godzina 30 minut (bez przerw)

SCENARIUSZ WIECZORU POEZJI ULUBIONYCH AUTORÓW

Otwórzmy drzwi do fantazji

XX Wojewódzki Przegląd Teatrów Dziecięcych i Młodzieżowych 2019

BANK DOBRYCH PRAKTYK

Zawisza Czarny. Juliusz Słowacki. Premiera: 11 lutego Czarna Sala Czas trwania: 1 godzina 30 minut (bez przerw)

Regulamin. I Ogólnopolskiego Festiwalu Sztuk Komediowych. Teatrów Amatorskich. Decha. 8-9 listopad 2014

SZKOLNY ZESTAW PROGRAMÓW NAUCZANIA na rok szkolny 2015/2016

Telewizja publiczna z misją Opracowała: Anna Równy

Innowacja pedagogiczna Z Babcią i Dziadkiem przez świat w placówkach przedszkolnych z terenu Gminy Wodzisław

12. FESTIWAL TWÓRCZOŚCI DZIECIĘCEJ WOJSKA POLSKIEGO

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO / zakresy pytań części szkolnej /

Pobrano ze strony CZERWONY KAPTUREK

RANDKA Z FEMINISTĄ. Samantha Ellis Najbliższy spektakl: :00 - Scena Kameralna - Sopot

MIĘDZYSZKOLNE DNI KULTURY W ROKU CHOPINOWSKIM POEZJA DŹWIĘKÓW

Lista zwycięzców 30 zł na start z BZWBK24 mobile

TEST ROZWIĄZANY. Tytuł Autor Główny bohater Gatunek literacki. Henryk Sienkiewicz Stanisław Tarnowski powieść

Regulamin Powiatowego Przeglądu Teatrów Obcojęzycznych SHOW TIME. WARUM NICHT? Pod honorowym patronatem Burmistrza Głogowa Małopolskiego

WSZĘDZIE DOBRZE, ALE... W SZKOLE NAJLEPIEJ!!!

BABA CHANEL w programie TEATR POLSKA. BABA CHANEL w programie TEATR POLSKA

ZAWODOWIEC HARCERZ. Ten artyku³ jest rozszerzeniem krótkiego tekstu, który ukaza³ siê w grudniowym wydaniu internetowego Na tropie.

SkładObwodowej Komisji Wyborczej Nr 1 z siedzibą w Szkole Podstawowej Nr 2 w Łańcucie ul. T. Kościuszki 17

CIAŁA OBCE na Festiwalu Dwa Teatry. CIAŁA OBCE na Festiwalu Dwa Teatry. 31 maja 2013, 10:00

Rozbudzanie wrażliwości na piękno poezji i prozy oraz upowszechnianie kultury żywego słowa; Budzenie ducha zdrowej rywalizacji wśród uczniów;

DZISIAJ PRZEDSZKOLAKI JUTRO JUŻ PIERWSZAKI

PROGRAM SZKOLNEGO KOŁA TEATRALNEGO W RO KU SZKOLNYM 2014/2015

IV POWIATOWY TURNIEJ TEATRALNY PATRONAT HONOROWY: STAROSTA SŁAWIEŃSKI, ZACHODNIOPOMORSKI KURATOR OŚWIATY REGULAMIN

Po premierze MARII STUART. Po premierze MARII STUART. 02 października 2014, 08:21

Zadania ustne 10 punktów

Umiejscowienie trzeciego oka

DZIEŃ PATRONA GIMNAZJUM

Program zajęć artystycznych. klasa II gimnazjum

Dariusz Stachecki. Prezentacja wyników ankiety Szkoła w projekcji uczniów i nauczycieli

Anna K. Marek K. Karolina K. Barbara K. Katarzyna K. Kamil K. Małgorzata J. Renata F. Andrzej C. Anna N. Anna M. Katarzyna M. Iwona Ł. Agnieszka T.

Teatr kukiełkowy kl. 1-3

AMATORKI na Festiwalu Boska Komedia. AMATORKI na Festiwalu Boska Komedia

KLASA I. Autor (autorzy) J. Faliszewska, W. Żaba-Żabińska. Carol Read, Ana Soberon. Ks.J. Szpet, D. Jackowiak

UTWÓR O MATCE I OJCZYŹNIE

Cud albo Krakowiaki i Górale w Teatrze Muzycznym

LISTA LAUREATÓW Anna K. Marek K. Karolina K. Barbara K. Katarzyna K. Kamil K. Małgorzata J. Renata F. Andrzej C. Anna N. Anna M. Katarzyna M.

Wyznaczanie charakterystyki widmowej kolorów z wykorzystaniem zapisu liczb o dowolnej precyzji

SZKOLNY ZESTAW PROGRAMÓW NAUCZANIA ZESPOŁU OŚWIATOWEGO W GROCHOWIE

Transkrypt:

62

W ma³ym dworku St I Witkiewicza (Witkacego) MASZEJKO: Panie Nibek, wszystkie suki zborsuczy³y mi siê w Powierzyñciu Jestem w rozpaczy, co robiæ? NIBEK: Odborsuczymy je, panie Maszejko Pan jest dzielny cz³owiek Niech pan siê uspokoi W ma³ym dworku Stanis³aw Ignacy Witkiewicz (Witkacy) napisa³ w 1921 jako parodiê na W ma³ym domku Rittnera Akcja toczy siê w Koz³owicach, w dworku Nibków w domu i w ogrodzie, gdzie rosn¹ z³ote i czerwone drzewa i gdzie siê przechadza Duch (Widmo) Matki Dramat nadrealistyczny, secesyjny Prapremiera odby³a siê w Teatrze Miejskim w Toruniu, w lipcu 1923 w obecnoœci autora, przy zachowaniu specjalnych œrodków ostro noœci: zabroniono wstêpu na przedstawienie uczniom i m³odzie y, gdy, jak poda³a dyrekcja: czysta forma sztuki, nowy, a odrêbny kierunek gry aktorskiej i inscenizacji, nie mo e byæ dostêpnym dla szerszych mas spo³eczeñœtwa Wileñska premiera W ma³ym dworku odby³a siê w marcu 2006 w Elmshorn (Niemcy) Spektakl grano w ramach Dni Kultury Polskiej w Hamburgu, na Œwiatowym Festiwalu Teatrów Polskich z Zagranicy w Rzeszowie oraz na Festiwalu Kresy 2006 w Ostródzie (Polska) Odbiorc¹ spektaklu by³ liczny odsetek m³odych widzów Znakomita w roli Widma Matki by³a Jolanta Butkiewicz Spektakl wyre yserowa³a Lilija Kiejzik, oprawê plastyczn¹ przygotowa³ Edward Kiejzik, on e wyst¹pi³ w roli Nibka 63

64

* * * W niedzielê, 28 maja, teatr Liliji Kiejzik zaprezentowa³ przedstawienie W ma³ym dworku Pojawiaj¹ce siê w zapowiedziach informacje, e spektakl zdoby³ uznanie w Hamburgu, Kolonii i Lubece (tam odby³a siê premiera), mo na uznaæ za prawdziwe, poniewa sztukê W ma³ym dworku w re yserii Liliji Kiejzik, mo na wystawiaæ na ka dej scenie bez zbêdnych kompleksów Lilija Kiejzik wybiera repertuar trudny Choæ utwory Stanis³awa Ignacego Witkiewicza i (wczeœniej) S³awomira Mro - ka pisane by³y wprost na scenê, nie w ka dym wykonaniu s¹ przez ni¹ przyswajane Repertuar ten nie jest tak e ³atwo akceptowany przez widza Tym razem dominowa³a m³oda publicznoœæ Witkacy to popl¹tanie tego, co niemo liwe z tym, co prawdopodobne Akcja dramatu rozgrywa siê na pocz¹tku XX w, w ma³ym dworku w nieistniej¹cych Koz³owicach, gdzieœ pod Sandomierzem Przy jednym stole, w mi³ej atmosferze, zasiadaj¹ Dyapanazy Nibek (w tej roli Edward Kiejzik) m¹ Anastazji, zarz¹dca Kozdroñ (Grzegorz Jakowicz) i Poeta Jêzory Pasiukowski (Edwin Wasiukiewicz) W dworku zjawia siê Widmo zmar³ej ony gospodarza (Jolanta Butkiewicz), przechodz¹ce przez œciany i zamkniête drzwi Widmo burzy dotychczasowy ³ad panuj¹cy w dworku Gospodarz handluje zbo em, ekonom Maszejko (Andrzej Stankiewicz) martwi siê zborsuczeniem suk, Aneta (Wiktoria Juszko) i Poeta uwik³ali siê w w¹tek erotyczny, ale tylko o wymiarze cielesnym, Urszula (El bieta Bortkiewicz) p³ucze metalowe mena ki z kaw¹ w klozecie Nie ma podzia³u na ywych i umar³ych Widmo pije kawê i wódkê Czasem jest bezwzglêdne, zw³aszcza w stosunku do swoich córek Amelii (Joanna Wilbik) i Zosi (Ewelina Bojarowicz), które truje br¹zowym p³ynem M¹ zamordowa³ onê, choæ to bez sensu, gdy cierpia³a na raka w¹troby Widmo, jeszcze jako ona Dyapanazego, mia³o romans z Kozdroniem i Poet¹, ale dzia³o siê to w czasie upojenia opiumowego Prawie niemo liwe wydaje siê po³¹czenie tych w¹tków logicznie Witkacego mo na uznaæ za specjalistê od patologii spo- ³ecznych, a jego dramat W ma³ym dworku w wykonaniu Polskiego Studia Teatralnego za aktualn¹ satyrê obyczajow¹ Liliji Kiejzik z ca³¹ pewnoœci¹ uda³o siê wydobyæ charakterystyczne dla Witkacego absurdy W sumie, mimo przybywaj¹cej liczby trupków (Amelia, Zosia i Dyapanazy), to jednak spektakl zabawny Z widowni nie raz s³ychaæ œmiech To jeszcze nie koniec Na uwagê zas³uguje bardzo dobra, wyrazista gra m³odych aktorów, którzy zgodnie ze wskazówkami Witkacego pokazuj¹ na scenie nie dom wariatów, ale mózgi wariatów Wra enie robi¹ kostiumy retro uzupe³nione o zaskakuj¹ce dodatki zielone okulary motocyklisty, które nosi Dyapanazy Nibek Warto dodaæ, e jego kostium zosta³ odwzorowany z autoportretu Witkacego Scenografia (przygotowana przez Edwarda Kiejzika) tworzy ruchomy obraz Efekt ten uzyskano dziêki podœwietlanej folii (rozwieszonej na tle czarnych kurtyn), za któr¹ pojawia siê Widmo W koñcowej scenie Kucharz Marceli (Marcin Zoruba) wygl¹da niczym postaæ stworzona przez komputer To równie wynik nieÿle przemyœlanego w spektaklu œwiat³a ( ) Anna Cebula, Kurier Wileñski, 31 05 2006 65

Scena ze spektaklu Bard w Nadniemeñskiej Pustelni wg dramatu Petrasa Palilionisa Rapsodia Na zdjêciu Edward Kiejzik i Marek Pszczo³owski w roli Adama Mickiewicza Scena ið spektaklio Bardas Panemunës Vienumoje pagal Petro Palilionio pjesæ Rapsodija Nuotraukoje Edvard Kiejzik ir Marek Pðèolovski Adomo Mickevièiaus vaidmenyje Scena ze spektaklu Bard w Nadniemeñskiej Pustelni wg dramatu Petrasa Palilionisa Rapsodia Na zdjêciu Edward Kiejzik i Witalis Masenas w roli Adama Mickiewicza Scena ið spektaklio Bardas Panemunës Vienumoje pagal Petro Palilionio pjesæ Rapsodija Nuotraukoje Edvard Kiejzik ir Vitalis Masenas Adomo Mickevièiaus vaidmenyje 66

Kowieñskie spliny Adama Mickiewicza na scenie wileñskiej Do Kowna przyjecha³ Mickiewicz 10 wrzeœnia 1819 roku Stanis³aw Dobrowolski, prefekt kowieñskiej szko³y powiatowej, tak bêdzie póÿniej wspomina³ to spotkanie: Razu pewnego pod wieczór z ca³¹ rodzin¹ siedzia³em przy wieczerzy, gdy drzwi siê otworzy³y i wszed³ m³ody cz³owiek, bardzo skromnie ubrany, uk³oni³ siê grzecznie i o prefekta szkó³ kowieñskich zapyta³ Ja nim jestem odpowiedzia³em, wstaj¹c z krzes³a ale z kim mam mówiæ? doda³em Z Adamem Mickiewiczem odezwa³ siê cichym g³osem m³odzieniec naznaczony jestem na nauczyciela do tutejszej szko³y po czym odda³ mi list i plik papierów od rektora uniwersytetu Wileñskiego Zaprosi³em go na wieczerzê, obok siebie posadzi- ³em, darem Bo ym z nim siê podzieli³em i odt¹d ten dzieñ, w którym pod moim dachem zasiad³ po raz pierwszy do sto³u, zapisa³em na zawsze w pamiêci serca mojego Po wieczerzy, nowego kolegê poczêstowawszy fajeczk¹, przerzuci³em nades³ane papiery, po czym do póÿna rozmawialiœmy z sob¹ i rozpoczê³a siê znajomoœæ [ ] zaraz po lekcji czym prêdzej wraca³ do siebie, zamyka³ siê w swoim pokoju [ ] Bard w Nadniemeñskiej Pustelni wg wierszowanego poematu pióra wspó³czesnego pisarza litewskiego Petrasa Palilionisa pt S³oñce wiatrem owiane Adaptacja, inscenizacja, t³umaczenie z litewskiego Alwida A Bajor, re yseria Lilija Kiejzik Premiera 28 grudnia 2008 na scenie Wileñskiego Rosyjskiego Teatru Dramatycznego (d Teatr na Pohulance) Spektakl poœwiêcono 210 rocznicy urodzin Poety G³ówn¹ rolê Adama Mickiewicza gra Witalis Masenas Partneruje mu Edward Kiejzik (Doktor Kowalski) ywe, komiczne t³o stanowi¹ Marcin Zoruba, Grzegorz Jakowicz, Wiktor Gliñski, Pawe³ Matujzo, Tomasz Rudzianiec (Byle Jacy Pijacy) Spektakl by³ grany w Teatrze na Pohulance, nieco póÿ- niej na scenie Domu Kultury Polskiej w Wilnie (w czêœciowo zmienionej obsadzie, w roli Mickiewicza wyst¹pi³ Marek Pszczo³owski) Wileñski Bard w Nadniemeñskiej Pustelni zwróci³ uwagê organizatorów Miêdzynarodowego Festiwalu Teatru Jednego Aktora Monobaltija w Kownie (7 10 maja 2009) Polskie Studio Teatralne w Wilnie, wraz z Bardem zosta³o na rzeczony Festiwal zaproszone jako zespó³ towarzysz¹cy imprezie By³ to jedyny na tym Festiwalu teatr nieprofesjonalny W Festiwalu udzia³ wziê³o 11 wykonawców (z Litwy, Polski, Niemiec, Rosji, Estonii, Szwecji i in ) Impreza przebiega³a pod patronatem burmistrza miasta W miêdzynarodowej mozaice dominowali Polacy: Wies³aw Geras (autor idei Festiwalu), Tomasz Mi³kowski (cz³onek jury, znany krytyk teatralny, redaktor naczelny Yoricka ), s³ynni aktorzy: Janusz Stolarski i Bogus³aw Kierc (on e poeta, re yser, profesor) oraz prof Andrzej urowski Wielce chwalebna opinia Bogus³awa Kierca wydana publicznie wileñskiemu spektaklowi pt Bard w Nadniemeñskiej Pustelni podbudowa³a Zespó³ Podobne wypowiedzi us³yszeliœmy od aktorów z Niemiec Festiwal w Kownie Polskiemu Studio Teatralnemu w Wilnie przyniós³ zdecydowany sukces Na przedstawieniu by³ tak e obecny poeta litewski Petras Palilionis, autor poematu S³oñce wiatrem owiane, na którym zbudowano Barda By³ mile zaskoczony w³asnym dzie³em w wileñskim scenicznym wydaniu, z tekstem poetyckim, prze³o onym na polski Ci¹g dalszy Barda odby³ siê w kowieñskiej Dolinie Adama Mickiewicza w formie improwizacji, lekkich szaleñstw, artów, przekomarzania siê, powtórki dialogów Adama Mickiewicza (Witalisa Masenasa) z 67

Zespó³ w Dolinie Adama Mickiewicza w Kownie Kolektyvas Adomo Mickevièiaus slënyje Kaune 68

Doktorem Józefem Kowalskim (Edwardem Kiejzikiem) Szpacyery Byliœmy tam 10 maja 2009 10 maja 1820 pisa³ Adam Mickiewicz do Tomasza Zana: ruszy³em szpacyerem w zachwalon¹ dolinê o wiorst kilka za miastem Trudno sobie coœ rozkoszniejszego wymyœleæ, a niepodobna widzieæ przynajmniej w Litwie [ ] Drzewa, kilkudziesiêcioletnie, albo dla okr¹g³oœci mówi¹c stuletnie, gêsto splecione, jarzêbina, czeremcha bia³a, jod³y ciemne z d³ugimi warkoczami, brzozy w kolumny i piêtra wyniesione najrozkoszniejszy widok a ranek œpiewanie ptaków szmer wody [ ] W po³udniowej czêœci doliny, niewiele od tamtych czasów zmienionej, w malowniczej d¹browie rosn¹ dziœ wiekowe dêby, klony, brzozy, olchy, lipy, jarzêbiny i inne drzewa Przy os³awionym Kamieniu Adama robimy sobie pami¹tkowe zdjêcia Nied³ugo po powrocie z Kowna Bard by³ zagrany w Wilnie na Dziedziñcu Adama Mickiewicza przy zau³ku Bernardyñskim Uwagê publicznoœci zwrócili nie tylko aktorzy odtwarzaj¹cy g³ówne role Adama Mickiewicza i Doktora Kowalskiego, ale tako m³odzie obsadzona w rolach drugoplanowych (Byle Jakich Pijaków) Nied³ugo, w tym samym 2009 roku jeden z nich odtworzy postaæ Juliusza S³owackiego, jeszcze inny Ksiêdza, pozostali typy szlacheckie z XVII w Cz³onkowie tego Zespo³u pod kierunkiem wymagaj¹cej re yserki nie grzesz¹ pych¹ gwiazdorstwa Czêsto zdarza siê tak, e bardziej uzdolnieni chêtnie obejmuj¹ role epizodyczne, je eli tego wymaga tekst literacki, re- yserska interpretacja sztuki Spektakl pt Bard w Nadniemeñskiej Pustelni by³ prezentowany w Programie I TVP Zosta³ on tak e ciep³o odnotowany w polskim Ÿródle naukowym 2-tomowym wydaniu Wydawnictwa Uniwersytetu ódzkiego Miscellanea literackie i teatralne (od Kochanowskiego do Mro ka) Profesorowi Janowi Okoniowi przez przyjació³ i uczniów na 70 urodziny zebrane (2010) Adama Mickiewicza na wileñskiej polskiej scenie nigdy nie bêdzie za du o 69

70

Czy s¹ w Litwie konie Chrystusowe? (albo: ten trudny S³owacki) 6wrzeœnia 2009, z okazji 200 rocznicy urodzin Juliusza S³owackiego Polskie Studio Teatralne w Wilnie wyst¹pi³o z prapremier¹ rzeczy ma³o znanej z satyr¹ obyczajow¹ autorstwa Juliusza S³owackiego Preliminaria peregrynacji do Ziemi Œwiêtej JO Ksiêcia Radziwi³³a Sierotki Dziwne, e do tej pory jakoœ nikt tej pere³ki w morzu utworów Juliusza S³owackiego nie zaprezentowa³ na scenie Preliminaria to utwór realistyczny zaprawiony smakowitym humorem, ironi¹, zbli ony do wspó³czesnej groteski Tekst Preliminariów opiera siê na pierwodruku w poznañskim Tygodniku Literackim S³owacki wys³a³ go do redakcji w Pary u w listopadzie 1839 ( wyj¹tki zosta³y opublikowane z d³ugimi przerwami w 1840 1841) W przypisie do redakcji sta³o: Z niedrukowanego rêkopismu Preliminaria peregrynacji do Ziemi Œwiêtej J O Ksiêcia Radziwi³³a Sierotki, udzielone redakcji przez Juliusza S³owackiego Utwór niezwykle oryginalny Œwietny jêzyk, stylizowany na polszczyznê szlacheck¹ XVII w, inkrustowany ³acin¹, dosadny w s³ownictwie i metaforyce S³owackiemu chodzi³o g³ównie o istotê dziejów i narodowy charakter, a nie o mudn¹, chronologiczn¹ ich prezentacjê Nie dba³ o zupe³n¹ wiernoœæ faktów historycznych Gromadzenie i porz¹dkowanie faktów to praca dla tych, których pogardliwie nazywa³ kronikarzami, sam natomiast swobodnie wybiera³ w¹tki, uruchamia³ je i spaja³ moc¹ wyobraÿni St¹d to pomieszanie epok w Preliminariach Trudny do pokonania S³owacki (opanowanie staropolszczyzny, ³aciny, gêstego tekstu napisanego proz¹) w ostatecznym wyniku okaza³ siê fascynuj¹cym autorem Adaptacja, inscenizacja Alwida A Bajor Re yseria Lilija Kiejzik Wykonanie scenografii Patrycja Bluj, wykonanie muzyczne Alicja Tryk Obsada 10 osobowa Graj¹: Marcin Zoruba (Narrator Micha³ S³owacki), Edward Kiejzik (Ksi¹ ê Radziwi³³ Sierotka), Marek Pszczo³owski (Drzyma³a, Ksi¹dz Gwardian), Grzegorz Jakowicz (Skorulski, Dunin), Wiktor Gliñski (Haraburda, ksi¹dz Ry³³o), Pawe³ Matujzo (Pos³aniec, Diabe³), Dorota Tryk (Pacholê Ksiêcia Radziwi³³a Sierotki, w drugiej obsadzie Karolina Rusiecka), Tomasz Naganowicz i Marianna Soko³owa (NiedŸwiedzie), Ryszard Samosionok (Dyjanna, Karlica Ks Radziwi³³a, w drugiej obsadzie Karolina Rusiecka) Akcja toczy siê przed zamkiem i w zamku w Nieœwie u Diabe³: Puszczaj, Moœci Ksi¹ e To Najœwiêtsza Panna przysy³a beczkê wody ze stopki poczajowskiej Ojcom Bernardynom Za to, e piêknie œpiewali na resurrekcji Bo je eli nie pop³ucz¹ gard³a wod¹, to pomr¹ i nie skosztuj¹ jutro kie³basy Ks Radziwi³³: esz! To diabli przysy³aj¹ ksiê om beczkê dyweldreku Chc¹ klasztor struæ! Ale ja nie pozwolê na to! Nie pozwolê jakem Sierotka! Gdyby to by³ prezent od Najœwiêtszej Panny, toby tu w dyszlu by³y konie Chrystusowe, a nie moje niedÿwiedzie! Diabe³: A kiedy tu w Litwie nie ma Chrystusowych koni Ks Radziwi³³: S¹! Jeœli Najœwiêtsza Panna poszuka os³ów, to znajdzie, bo s¹ w Litwie! (zwracaj¹c siê do Dunina) Panie kochanku? Wszak ka dy biskup nowosakrowany winien pierwszej niedzieli wjechaæ do koœcio³a na oœle A ksi¹dz bikup wileñski, e nie znalaz³ takiego zwierza, to siê markoci³ A ja mu poradzi- ³em, aby wsiad³ na swego synowca, i tak zrobi³ Jakem Sierotka, Najœwiêtsza Panna nigdy nie jeÿdzi³a na niedÿwiedziu! Podobnych dowcipnych, smakowitych dialogów jest w sztuce wiêcej 71

Spektakl Preliminaria peregrynacji JO Ksiêcia Radziwi³³a Sierotki do Ziemi Œwiêtej wg Juliusza S³owackiego Spektaklis Kunigaikðèio Radvilos Naðlaitëlio pasiruoðimas kelionei á Ðventàjà Þemæ pagal J Slovacká 72

Najwa niejsze, wymagaj¹ce du ego skupienia role: Ks Radziwi³³a i Micha³a Narratora S³owackiego graj¹ Edward Kiejzik i Marcin Zoruba Obaj spisuj¹ siê znakomicie Zoruba jest w³aœciwie g³ównym motorem ca³ego przedstawienia, osi¹, wokó³ której akcja obraca siê od pocz¹tku do koñca Najbardziej odpowiedzialn¹ rolê, bo œpiewan¹ (tekst litaniji po ³acinie z melodi¹ Webera) mia³a m³odziutka wykonawczyni Dorota Tryk jako Pacholê Ksiêcia Radziwi³³a; wykona³a j¹ perfekcyjnie Do tworzywa literackiego Preliminariów w³¹czono fragmenty Pieœni I Beniowskiego oraz pieœñ wojenn¹ z roku 1604, wykonan¹ przez ca³¹ obsadê aktorsk¹ Ryzyko podjête przez re yserkê Lilijê Kiejzik wystawienia nowej, nieznanej rzeczy przynios³o po ¹dany wynik Od prapremiery 6 wrzeœnia 2009 spektakl by³ grany niejednokrotnie i najpewniej d³ugo nie zejdzie z afisza Bo to nasz S³owacki Jego uczuciowe, emocjonalne zwi¹zki z Wilnem maj¹ szczególne zabarwienie Nie tylko tu mieszka³, nie tylko studiowa³ Nie tylko by³ zauroczony bogactwem wileñskich barokowych koœcio³ów (Dominikanów, œw Piotra i Paw³a i in ), ale te w jednym z nich - pw œw Jana zosta³ ochrzczony z oleju (wczeœniej ochrzczony by³ tylko z wody) A pikanterii tej historii dodaje fakt, e pod postaci¹ rodziców chrzestnych w obrzêdzie tym wyst¹pili œwiadkowie, prawos³awni Wac³aw i El bieta Pelikanowie (To ten sam Pelikan z Mickiewiczowskich Dziadów ) W dwa dni póÿniej Juliusz S³owacki bierzmuj¹c siê w wileñskiej Katedrze (w kaplicy œw Kazimierza), przybra³ imiê Wac³aw po ojcu chrzestnym Pelikanie Wczeœniej w tej samej Katedrze, w tej samej Kaplicy œw Kazimierza Juliusz S³owacki zawiera³ pakt z Bogiem Osiem lat maj¹c przysi¹g³em Bogu w koœciele Katedralnym, e nie bêdê przed grobem moim niczego ¹da³, a za to za grobem o wszystko siê upomnê wspomina³ w liœcie do matki z 18 stycznia 1845 r Inna wersja brzmi nieco inaczej: O Bo e! daj mi s³awê po œmierci, a za to niech bêdê najnieszczêœliwszym, pogardzonym i nie poznanym w moim yciu Jeszcze inna: ja mam ciê k¹ i samotn¹ drogê [ ], bo mi tak przeznaczone by³o, bo o takie ycie cierpi¹ce sam prosi³em Anio³ów bêd¹c dzieckiem Czy by³ to pakt z Bogiem? Wspó³czesny krytyk literatury i sztuki, profesor Uniwersytetu Kardyna³a Stefana Wyszyñskiego w Warszawie Jan Zieliñski: Nie by³ to pakt z Panem Zastêpów czy anio³ami, tylko z anio³em upad³ym, z Szatanem Bo przecie o s³awê nie mo na siê z Bogiem wadziæ czy targowaæ To resort szatañski I dlatego, kiedy S³owacki wspomina³ ów moment w pamiêtniku pisanym w roku 1832, sam przyzna³: przekonany jestem, e to z³y duch pochwyci³ moje przymierze, a w spisie treœci tego rozdzia³u pamiêtnika napisa³ wprost: Przymierze z Szatanem Ale póÿniej, w ostatnich latach ycia nasz S³owacki siê przeanieli³ Miewa³ mistyczne objawienia, duchowo wnika³ w kolejne wcielenia Króla Ducha Szat Anio³ A jednak Nie ominê³a go wielka s³awa poœmiertna A sprawc¹ jej zosta³ nasz Ziuk Józef Pi³sudski, najwiêkszy Julka admirator (to s³ynne Pi³sudskiego: bo królom by³ równy ) A Pi³sudskiego przepowiedzia³ nam Adam Mickiewicz Józef Pi³sudski przyszed³ na œwiat 44 lata po roku, w którym rozegra³a siê scena wizyjna Dziadów A S³owacki przepowiedzia³ nam s³owiañskiego papie a W¹tpliwe wiêc by, w tê ca³¹ historiê w wileñskiej Katedrze wpl¹ta³ siê Ksi¹ ê Ciemnoœci, raczej Szef Nieba Ani ze S³owackim, ani z Mickiewiczem Polskie Studio Teatralne w Wilnie nie zamierza siê rozstawaæ S¹ oni bohaterami nowej sztuki Studia tym razem poœwiêconej Chopinowi 73

Lilija Kiejzik i re yser Polskiego Teatru Ludowego we Lwowie Zbigniew Chrzanowski Lwów 2009 Lilija Kiejzik ir Lenkø liaudies teatro lvove reþisierius Zbignievas Chþanovskis Lvovas 2009 metai Re yser Polskiego Teatru w Moskwie Eugeniusz awreñczuk i Lilija Kiejzik Lenkø teatro Maskvoje reþisierius Eugenijus Lavrenèuk ir Lilija Kiejzik Spotkanie z asystentk¹ Tadeusza Ró ewicza Mari¹ Dêbicz Susitikimas su Tadeuðo Ruþevièo asistente Marija Debiè 74 Spotkanie z pisarzem litewskim Kazisem Saj¹ Susitikimas su lietuviø raðytoju Kaziu Saja

Spotkania przyjacielskie i towarzyskie Za 50 lat istnienia Studia by³o ich nieprzebrane mnóstwo: Z kierownikiem artystycznym zaprzyjaÿnionego Polskiego Teatru Ludowego we Lwowie Zbigniewem Chrzanowskim, ze s³ynnymi aktorami polskimi Adamem Hanuszkiewiczem i Jerzym Trel¹, z asystentk¹ Tadeusza Ró ewicza Mari¹ Dêbicz, z córk¹ Konstantego Ildefonsa Ga³czyñskiego Kir¹ Ga³czyñsk¹, z szefem Polskiego Teatru w Moskwie Eugeniuszem awreñczukiem, z dramatopisarzami litewskimi Kazysem Saj¹, Regimantasem Kaškauskasem, Petrasem Palilionisem, z twórcami polsko niemieckiej sceny w Berlinie Teatr Studio am Salzufer Janin¹ Szarek i prof dr Olarem Munzbergiem i in 75

Spektakl Ewy Kaji Perkowskiej Dziura, czyli tajemnica pewnej pracowni naukowej Evos Kajos Perkovskos spektaklis Skylë, kitaip tariant vienos mokslinës laboratorijos paslapris Spektakl B Z Krasiñksiej-Fluks Figurki Pana Gracjana B Z Krasinskos-Fluks spektaklis Pono Gracjano Figurëlës 78

Bajki w re yserii Liliji Kiejzik Zawsze po ¹dane, mile widziane dla polskich dzieci po polsku Mali obywatele, ch³onni, wra liwi to wyj¹tkowo wdziêczna publicznoœæ Studio stara siê nie sprawiaæ im zawodu W Zespole Liliji Kiejzik graj¹ doroœli i dzieci Widownia na bajkach dos³ownie pêka w szwach W repertuarze Polskiego Studia Teatralnego w Wilnie jest siedem bajek: Dziura, czyli tajemnica pewnej pracowni naukowej Ewy Kaji Perkowskiej (1986), Dziewczynka z zapa³kami w Krainie Baœni wg Hansa Chrystiana Andersena (1988), Figurki Pana Gracjana B Krasiñskiej Fluks (1988), Brzydkie Kacz¹tko wg H Ch Andersena (2002), Król Maciuœ I wg Janusza Korczaka (2004), Kopciuszek (2006), Trzy pary pantofelków (2008) Brzydkie Kacz¹tko H Ch Andersena H Ch Anderseno Bjaurusis anèiukas 79

Janusz Korczak Król Maciuœ I Januðo Korèako Karalius Motiejus I Janusz Korczak Król Maciuœ I Januðo Korèako Karalius Motiejus I

Irena Prusicka Trzy pary pantofelków Irenos Prusickos Trys poros bateliø Charles Pierrault Kopciuszek Charles Pierrault Pelenë