Lodówka w kamperze i przyczepie Trudno wyobrazić sobie podróżowanie bez lodówki, w której przechowujemy jedzenie i napoje. Z konieczności, jej gabaryty są o wiele mniejsze od tych, jakie mamy w domu. Inne też są oczekiwania i wymagania stawiane lodówkom w pojazdach kempingowych. W caravaningu lodówka pracuje w innych warunkach: narażona jest na wstrząsy i brak odpowiedniej wentylacji. Domowa lodówka ma tylko jedno źródło zasilania, podczas gdy w pojeździe kempingowym ma ich aż trzy: zasilanie prądem 12 V, zasilanie prądem 230 V (na postoju, gdy mamy taką możliwość) i zasilanie gazem (propan-butan). Na gazie podczas jazdy? Caravaningowcy często mają dylemat: czy podczas jazdy zasilać lodówkę gazem, czy prądem o napięciu 12 V z alternatora? Zdania w tej kwestii są podzielone. Chodzi przede wszystkim o bezpieczeństwo podczas podróży i jakość chłodzenia. Lodówka jest bowiem najczęściej zasilana w czasie jazdy prądem z alternatora, 1/8
który zasila też inne urządzenia: akumulator samochodu, światła mijania, radio, akumulator przyczepy czy dmuchawę. Lodówce dostają się więc resztki, co wpływa na temperaturę chłodzenia. Jeden z użytkowników forum karawaning.pl pisze, że podczas jazdy w upale temperatura w lodówce wzrasta nawet do +10. Dopiero na postoju bilans poprawiło zasilanie gazem. Choć najlepiej oczywiście podłączyć na kempingu zasilanie 230 V, które pozwala stworzyć zapas chłodu na czas jazdy. A czy jeździć z zasilaniem gazowym lodówki? Wiele osób tak czyni. Jednak wielu caravaningowców obawia się wybuchowych właściwości gazu. Generalnie, w nowszych i najnowszych lodówkach podróżowanie z zasilaniem gazowym lodówki wydaje się zdecydowanie bezpieczniejsze niż w przypadku kilku- czy kilkunastoletnich lodówek. Podział lodówek Lodówki można przede wszystkim podzielić na dwie grupy: sprężarkowe (z agregatem) i absorpcyjne (bez agregatu-sprężarki, na amoniak co daje bardzo cichą pracę urządzenia). Zdecydowanym liderem na rynku jest Dometic (dawniej Elektrolux). Oprócz nich spotkamy też lodówki Waeco. Warto przypomnieć, że Elektrolux jest marką Dometic w 2001 roku Dometic wprowadził w Europie tę właśnie markę na oznaczenie produktów do caravaningu (nazwa Elektrolux pozostała dla sprzętu AGD). Gdy mamy więc jakikolwiek problem z lodówką Elektrolux, szukajmy pomocy w serwisie Dometic. Dometic RM7291 ze specjalnym pojemnikiem na warzywa. Dometic ma już ponad osiemdziesięcioletnie doświadczenie w produkcji urządzeń chłodniczych absorpcyjnych. W jego bieżącej ofercie znajdziemy aż 55 modeli lodówek o różnych pojemnościach: od 40 do 175 litrów, w tym 2/8
chłodziarko-zamrażarki oraz chłodziarko-zamrażarki z piekarnikiem! W ofercie Waeco znajdziemy głównie układ chłodniczy sprężarkowy, podobny do stosowanych w lodówkach domowych (12V/24V), tylko bardziej nowoczesny i wyciszony. Lodówkę trudno zepsuć Lodówka, podobnie jak każdy inny sprzęt, ulega czasem awarii lub po prostu nie działa. Co najczęściej szwankuje w lodówkach i jak sobie z tym radzić te pytania skierowaliśmy do Zbigniewa Lepperta, który jest doświadczonym ekspertem zajmującym się od wielu lat naprawą urządzeń chłodniczych. Zbigniew Leppert naprawia urządzenia chłodnicze od wielu lat. - Lodówki są markowe i raczej się nie psują. Lodówkę naprawdę trudno jest zepsuć, bo to prosty układ: grzałka i termostat. Powodem awarii jest najczęściej nieumiejętna obsługa naszego sprzętu. Najczęstszym błędem jest zamiana kabli: podłączenie kabla od 230 V do miejsca, w którym powinniśmy podłączyć ten od 12 V i na odwrót. W pierwszym przypadku spalimy grzałkę, niedostosowaną do tak wysokiego napięcia. Jeżeli damy napięcie 12 V w miejsce, gdzie powinno być 230 V, to ta grzałka nawet się nie rozżarzy i będzie udawała spaloną... Wtedy jedna grzałka zostaje spalona, druga nie działa i... cała lodówka nie działa. 3/8
Awaryjność - Lodówki absorpcyjne psują się niezmiernie rzadko, gdyż nie mają ruchomych części zauważa Zbigniew Leppert. - Sporadycznie występuje rozszczelnienie i wyciek gazu. Jeżeli rozszczelnienie nastąpi samoistnie - taka lodówka nie nadaje się do naprawy, gdyż postępująca korozja wkrótce zrobi dziurę w innym miejscu. Jeżeli użytkownik zrobi dziurę w układzie, np. widelcem lub nożem podczas rozmrażania, to taką dziurę zaślepia się lub wymienia uszkodzony element i układ napełnia gazem. Obecnie wprowadzane są lodówki sprężarkowe cichobieżne, ale awaryjność takich urządzeń jest dużo większa. Dometic RM4210 montowany w przyczepach Niewiadów. Przed sezonem - W lodówkach absorpcyjnych do chłodzenia służy amoniak zmieszany jeszcze z innymi gazami mówi nasz ekspert. - Gdy jeździmy te gazy się mieszają i nie ma problemu z pracą lodówki. Natomiast, gdy lodówka długo nie pracuje (np. odstawiona na zimę), to gazy potrafią się ułożyć warstwowo i wtedy lodówka nie będzie chłodzić. Najczęściej wystarczy nią potrząsnąć lub przejechać kilka kilometrów, by gazy się wymieszały. 4/8
Modele lodowek firmy Waeco. Przed sezonem warto odkurzyć radiator z tyłu lodówki, zwiększając tym samym wydajność układu chłodzenia. Można to zrobić pędzlem o dłuższym włosiu, odkurzaczem ze szczotką w ssawce lub sprężonym powietrzem. Lodówka nie używana powinna mieć uchylone drzwiczki, aby nie zatęchła. Brzydki zapach usuwamy, myjąc wnętrze ciepłą wodą z octem. Jak poprawić chłodzenie? Oto prosty sposób Zbigniewa Lepperta: - By chłodzenie było intensywniejsze, z tyłu lodówki mocuje się wentylatorek. W mojej przyczepie był już fabrycznie zainstalowany, ale stał się zbyt hałaśliwy. Obecnie mam bardzo wydajny wentylator na 24 V od... kserokopiarki, który zasilam napięciem 12 V. Wentylator nie powinien być duży, bo lodówki nie są przystosowane do tak intensywnego chłodzenia. Dobre są wentylatorki od komputerów, które wiesza się z tyłu lodówki na dolnej części radiatora, dzięki czemu mamy większe chłodzenie w upale. Nie trzeba dawać kilku wystarczy jeden dobrze dobrany. Temperaturę reguluje w końcu termostat. Należy zwrócić uwagę, by wentylator dmuchał po radiatorze z dołu do góry (nie odwrotnie), bo w ten sposób wspomaga naturalną cyrkulację powietrza. Jak użytkować - Przede wszystkim nie zakrywać lodówki z tyłu. Musi tam być dobra cyrkulacja powietrza, a niektórzy potrafią wkładać tam np. ścierki, gazety. Lodówki nie powinno się też wyłączać w czasie podróży niech pracuje cały czas. Ma ona dość ciężkie warunki pracy: używana jest latem, gdy jest ciepło i dodatkowo jest obudowana. Do tego dochodzą jeszcze wstrząsy podczas jazdy. Polecam jeżdżenie z włączoną lodówką zasilaną napięciem 12 V z samochodu. Na kempingu przełączać na 230 woltów, nie wyłączać radzi Zbigniew Leppert i dodaje. - Do lodówki powinniśmy wkładać zimne produkty, a nie ciepłe, leżące wcześniej np. na słońcu. Pamiętajmy, że to nie tak wydajne lodówki, jakie mamy w domu. Lodówka w kamperze czy przyczepie jest wynikiem pewnego kompromisu: wielkości i wydajności podsumowuje Zbigniew Leppert. 5/8
Taki wentylatorek także może podnieść jakość chłodzenia. Wentylator z komputera, ktory może być zamontowany do konstrukcji wsporczej. Lodówki turystyczne Takie lodówki także wykorzystywane są w caravaningu. Ich główni producenci to Dometic, Waeco i Webasto wszyscy obecni są na polskim rynku. Tutaj wybór jest szeroki: od modeli otwieranych od góry, szufladkowych do otwieranych klasycznie. Dostępne są zarówno modele zasilane 12 V, jak i 24 V. Z reguły mają one bezstopniową regulację temperatury, zabezpieczenie drzwi przed otwarciem, 6/8
zakres temperatur od 18 C do +12 C (zależnie od modelu), a niektóre wydzielony zamrażalnik. Webasto proponuje także zestawy do zabudowy indywidualnej, gdy żadna z dostępnych lodówek nie pasuje do naszej przyczepy czy kampera. Można wówczas zaprojektować komorę chłodniczą według własnych potrzeb i dobrać do niej zestaw sprężarkowy oraz parownik Webasto. Zamrażarnik w lodówce Waeco. Nowoczesność Nowoczesne lodówki wyposaża się w szereg funkcji ułatwiających użytkowanie. Wprowadza się elektroniczne systemy monitorujące ich działanie i informujące na panelu sterowania o usterkach nawet z podaniem konkretnego kodu. Przykładem takiej lodówki jest najnowsza seria firmy Dometic (więcej o tym na sąsiedniej stronie). O usterce lodówka poinformuje nas nie tylko wizualnie, ale też akustycznie przy pomocy dźwięku! Innym ciekawym rozwiązaniem jest system Driver Lock Device, który automatycznie zamyka zamek lodówki z chwilą uruchomienia silnika pojazdu. A po to, by maksymalnie zmniejszyć zużycie energii, w lodówkach wprowadza się energooszczędne oświetlenie LED. 7/8
Najnowocześniejsze modele mają też: zabezpieczenie przed nadmiernym rozładowaniem akumulatora, zabezpieczenie przed odwróceniem polaryzacji czy możliwość odłączenia zespołu sprężarka-skraplacz i zamontowania go w odległości do 2 m od komory chłodzącej! Producenci lodówek nie powiedzieli jeszcze ostatniego słowa... Oprac. Juliusz Stożek i Dariusz Wołodźko