INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY - KOD ZAWODU 325509

INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY - KOD ZAWODU 325509 Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) oceniania stopnia zagrożeń i ryzyka zawodowego powodowanego przez czynniki chemiczne, fizyczne i biologiczne występujące w środowisku pracy; 2) rozwiązywania bieżących problemów technicznych i organizacyjnych związanych z bezpieczeństwem i ergonomią w skali zakładu pracy i w odniesieniu do stanowisk pracy; 3) współuczestniczenia w ustalaniu okoliczności, przyczyn wypadków i chorób zawodowych; 4) organizowania i prowadzenia szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z dnia 18 września 1997 r.) w 1 i 4 określa na jakich stanowiskach zatrudnia się pracowników służby bhp i jakie muszą oni spełniać wymagania kwalifikacyjne: Na podstawie art. 23711 5 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje: 1. 1. Służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej "służbą bhp", stanowią wyodrębnione komórki organizacyjne jednoosobowe lub wieloosobowe. 2. Liczbę pracowników służby bhp ustala, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, pracodawca, biorąc pod uwagę stan zatrudnienia oraz występujące w zakładzie warunki pracy i związane z nimi zagrożenia zawodowe, a także uciążliwości pracy. 3. Pracodawca zatrudniający od 100 do 600 pracowników tworzy wieloosobową lub jednoosobową komórkę albo zatrudnia w tej komórce pracownika służby bhp w niepełnym wymiarze czasu pracy. 4. Pracodawca zatrudniający ponad 600 pracowników zatrudnia w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej 1 pracownika służby bhp na każdych 600 pracowników. 5. Służba bhp podlega bezpośrednio pracodawcy. U pracodawcy będącego jednostką organizacyjną służba bhp podlega bezpośrednio osobie zarządzającej tą jednostką lub osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego, upoważnionej przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. 4. 1. Pracowników służby bhp zatrudnia się na stanowiskach: inspektorów, starszych inspektorów, specjalistów, starszych specjalistów oraz głównych specjalistów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy. 2. Pracownikami służby bhp mogą być osoby spełniające następujące wymagania kwalifikacyjne: 1) inspektorem do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy, 1

2) starszym inspektorem do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca: a. zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie bhp lub b. wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, 3) specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie bhp, 4) starszym specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie bhp, 5) głównym specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 5-letni staż pracy w służbie bhp. 3. Pracownik kierujący wieloosobową komórką organizacyjną powinien spełniać co najmniej wymagania kwalifikacyjne określone w ust. 2 pkt 3. Pracownik zatrudniony w jednoosobowej komórce powinien spełniać co najmniej wymagania kwalifikacyjne określone w ust. 2 pkt 2. 4. W przypadku, o którym mowa w art. 23711 2 Kodeksu pracy, pracodawca może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy, którzy spełniają co najmniej wymagania określone w ust. 2 pkt 3,lub osobie, która była zatrudniona na stanowisku inspektora pracy w Państwowej Inspekcji Pracy przez okres co najmniej 5 lat. 5. Pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp zgodnie z art. 23711 1 Kodeksu pracy, powinien spełniać wymagania określone w ust. 2. PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU TECHNIK BHP 1 Kompetencje zawodowe to odpowiednia wiedza, określone umiejętności oraz właściwa postawa. Poza określonym rodzajem wiedzy w danej dziedzinie i konkretnymi umiejętnościami zawodowymi trzeba również zachowywać się w sposób świadczący o zrozumieniu pełnionej roli zawodowej. Wszystkie te rzeczy pozwalają na wypełnianie obowiązków zawodowych na odpowiednim poziomie. Im kompetencje są większe a ich poziom wyższy tym dana osoba jest większym fachowcem a jej praca jest lepiej oceniana. Osoby które wykonują zawód technika bhp, by sprawnie wywiązywać się z zadań zawodowych, poza formalnymi wymaganiami kwalifikacyjnymi powinny jeszcze charakteryzować się co najmniej czterema kompetencjami: 1. Sprawność motoryczna Wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, 1 Profil pochodzi z podręcznika dla doradców zawodowych Narzędzie do badania kompetencji, Warszawa 2014 2

moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjne (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności: utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). 2. Sumienność w dążeniu do rezultatów Wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 3. Otwartość na innych Pozytywne nastawienie i traktowanie innych ludzi oraz okazywanie chęci ich zrozumienia. 4. Dbałość o rozwój i relacje Dbałość o nawiązywanie kontaktów i utrzymywanie dobrych relacji oraz przekazywanie wiedzy i doświadczenia przez współprace w rozwiązywaniu problemów, z korzyścią dla wszystkich. Dostrzeganie współpracowników potrzebujących pomocy i zapewnienie im oczekiwanego wsparcia. ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY Technik bezpieczeństwa i higieny pracy to jeden z 2443 zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1145). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 grudnia 2014 r. zawód ten miał tę samą nazwę i kod. W klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 stycznia 2005 r. do 30 czerwca 2010 r. występował zawód Inspektor bezpieczeństwa i higieny pracy (kod 315202). BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2011-2015 2 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu sprawozdawczego Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu sprawozdawczego Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu sprawozdawczego 2015 126 66 28 7 5 0 2014 119 69 16 6 7 0 2013 124 85 31 17 0 0 2 Informacje te opracowano na podstawie załącznika nr 3 do Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności. Zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej załącznik ten jest przekazywany przez powiatowe urzędy pracy do wojewódzkich urzędów pracy do 10. dnia roboczego lipca z danymi za I półrocze danego roku oraz do 10. dnia roboczego stycznia z danymi za II półrocze roku poprzedniego. 3

2012 85 53 29 10 4 0 2011 57 39 17 9 2 1 Mniejsza liczba zgłoszonych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej od liczby nowo zarejestrowanych spowodowała, że w latach 2011-2015 zawód ten sklasyfikowany został jako nadwyżkowy 3, tzn. taki na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Od 2015 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniło metodologię prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Według nowej metodologii zamiast wskaźnika intensywności nadwyżki/deficytu zawodów dokonuje się wyboru zawodów deficytowych i nadwyżkowych na podstawie trzech wskaźników: wskaźnika dostępności ofert pracy, wskaźnika długotrwałego bezrobocia oraz wskaźnika płynności bezrobotnych 4. Wprowadzona zmiana spowodowała, że sytuacja znacznej części zawodów nie osiąga wymaganego poziomu wskaźników i pozostaje nieokreślona. Technik bezpieczeństwa i higieny pracy w 2015 r. również został zakwalifikowany do grupy zawodów nieokreślonych. MOŻLIWOŚCI ZATRUDNIENIA W badaniu pracodawców 5 realizowanym przez Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu w latach 2010-2014 wynika, że zawód technik bezpieczeństwa i higieny pracy pojawił się raz. W 2010 jeden podmiot planował zatrudnić jedną osobę w tym zawodzie. Z rozmów sondujących z pracodawcami z województwa kujawsko pomorskiego wynika, że pracodawcy nie wyrażają chęci ani potrzeby zatrudnienia technika bhp. W przypadku wolnych miejsc pracy, zatrudniliby osoby z wykształceniem wyższym czyli specjalistów do spraw bhp. Żeby posługiwać się tytułem specjalisty ds. bhp, należy spełnić dwa warunki, mianowicie: ukończyć studia (posiadać wyższe wykształcenie) o kierunku lub specjalności w zakresie bhp lub studia podyplomowe bhp, oraz przepracować minimum 1 rok w służbie bhp. W badaniu internetowych ofert pracy 6 realizowanym na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu obejmującym okres wrzesień-listopad 2014 oraz luty-kwiecień 2015 zawód technik bhp nie pojawił się ani razu. 3 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. W 2011 r. 77,9% wszystkich zawodów, którymi legitymowali się bezrobotni lub zgłoszono w nich wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zostały sklasyfikowane jako nadwyżkowe. Zawody deficytowe stanowiły 17,9% zawodów a zrównoważone 4,2%. 4 Wskaźnik dostępności ofert pracy: iloraz średniomiesięcznej liczby bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i średniomiesięcznej liczby wolnych miejsc pracy dostępnych w PUP i Internecie w danej grupie zawodów, w badanym okresie. Wskaźnik długotrwałego bezrobocia: iloraz liczby długotrwale bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danej grupie zawodów, w końcu okresu. Wskaźnik płynności bezrobotnych: iloraz odpływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie i napływu bezrobotnych w danej grupie zawodów, w badanym okresie. 5 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania pracodawców znajduje się na stronie internetowej WUP oraz na stronie www.podlupa.wup.torun.pl 6 Badanie internetowych ofert pracy dla województwa kujawsko-pomorskiego to kolejne realizowane w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą II badanie, które ma na celu poszerzenie informacji na temat regionalnego rynku pracy. Celem badania jest analiza ilościowa i jakościowa treści internetowych ofert pracy dla województwa kujawsko-pomorskiego zamieszczonych na 4. portalach ogólnopolskich: Pracuj.pl, Praca.Gratka.pl, GazetaPraca.pl, Regiopraca.pl. Badanie 4

W badaniu przeprowadzonym w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego pn. Barometr zawodów 7, które jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w poszczególnych zawodach w 2016 r., zawód technik bhp został poddany analizie w ramach grupy elementarnej średni personel ochrony środowiska, medycyny pracy i bhp (kod 3255). Ta grupa zawodowa w barometrze została przyporządkowana do zawodu: specjaliści ds. bezpieczeństwa i jakości. Na poziomie województwa zawód został zaklasyfikowany do zawodów zrównoważonych. Oznacza to, że liczba ofert pracy będzie zbliżona do liczby osób zdolnych do podjęcia zatrudnienia (podaż i popyt zrównoważą się). W powiecie miasto Włocławek i powiat włocławski zawód został zaklasyfikowany do grupy zawodów nadwyżkowych, w których znalezienie pracy może być trudniejsze ze względu na niskie zapotrzebowanie oraz wielu kandydatów spełniających wymagania pracodawców. ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE, OFERTA KSZTAŁCENIA SYSTEM OŚWIATY SZKOLNEJ I POZASZKOLNEJ 8 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego określa, że zawód ten można zdobyć wyłącznie w Policealnej Szkole Zawodowej dla Dorosłych o cyklu kształcenia trwającym 1,5 roku. Dla zawodu technik bhp wyodrębniono jedną kwalifikację zarządzanie bezpieczeństwem w środowisku pracy. Jednak nie ma możliwości zdobycia tego zawodu na kursie kwalifikacyjnym. SZKOŁY W REGIONIE Według danych (stan na 30.09.2015) pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej zawód technik bhp w województwie kujawsko-pomorskim można zdobyć w 31 szkołach (11 spośród nich to szkoły publiczne). Większość tych szkół to szkoły niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych. Poniższa tabela przedstawia informację o liczbie absolwentów i uczniów kształcących się w zawodzie technik bezpieczeństwa i higieny pracy w województwie kujawsko-pomorskim. Liczba osób Uczniowie kontynuujący Absolwenci osoby kończące naukę w zawodzie naukę w zawodzie Rok szkolny 2015/2016 1 864 341 (na dzień 30.09.2015) 2014/2015 2 268 433 (na dzień 30.09.2014r.) 2013/2014 2 513 512 (na dzień 30.09.2013r.) 2012/2013 2 437 345 (na dzień 30.09.2012r.) obejmowało okres wrzesień-listopad 2014 oraz luty-kwiecień 2015. Raport z badania dostępny jest na stronie internetowej WUP w Toruniu www.podlupa.wup.torun.pl 7 Barometr zawodów jest prognozą zapotrzebowania na pracowników w 2016 r. Badanie zostało przeprowadzone na przełomie III i IV kwartału 2015 r. W przypadku wystąpienia nieprzewidzianych zdarzeń, sytuacja w niektórych zawodach może ulec zmianie. Barometr uwzględnia kwalifikacje pracowników i rzeczywiste przygotowanie do wykonywania zawodu. Raport z badania dostępny jest pod adresem: http://wup.torun.pl/urzad/publikacje/publikacje-dotyczace-rynku-pracy/ 8 Źródło informacji: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, serwis internetowy Ministerstwa Edukacji Narodowej www.men.gov.pl oraz System Informacji Oświatowej www.cie.men.gov.pl 5

2011/2012 2 172 479 (na dzień 30.09.2011r. ) 2010/2011 2 252 423 (na dzień 30.09.2010 r.) Opracowanie własne na podstawie Systemu Informacji Oświatowej Wykaz szkół i placówek prowadzących kształcenie w zawodzie technik bhp dostępny jest na stronie internetowej Centrum Informatycznego Edukacji pod adresem: http://sio.men.gov.pl/index.php/rspo KURSY Informacje o kursach prowadzonych przez instytucje szkoleniowe między innymi z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy dostępne są w Elektronicznym Rejestrze Instytucji Szkoleniowych na stronie internetowej: http://ris.praca.gov.pl POMOCNE ADRESY Polskie Stowarzyszenie Pracowników Służby BHP - Głównym celem działań jest edukacja zarówno pracodawców, pracowników jak i osób zajmujących się sprawami bezpieczeństwa pracy http://www.pspsbhp.org.pl/ Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Służby BHP http://www.ospsbhp.com.pl/ LITERATURA Andrzej Komosa, Bezpieczeństwo i higiena pracy, wydawca: Ekonomik - Andrzej Komosa, 2010 Bogdan Rączkowski, BHP w praktyce 2012,, wydawca: Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr,2012 CZASOPISMA Bezpieczeństwo Pracy - Nauka i Praktyka - miesięcznik Przyjaciel przy Pracy miesięcznik www.przyjacielprzypracy.pl/ Praca i Zdrowie miesięcznik www.pracaizdrowie.com.pl/ Informator Ochrony Pracy - kwartalnik Praca Zdrowie Bezpieczeństwo - kwartalnik Opracowanie: Lilla Załęska doradca zawodowy Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, Wydział Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej 6

Akceptował: Janusz Bokser data ostatniej aktualizacji: czerwiec 2016 r. INFORMACJA DLA OSÓB ZAINTERESOWANYCH PRACĄ W ZAWODZIE TECHNIK BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY W KRAJACH EOG 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie technik BHP w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako technik BHP w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód technik BHP jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie zawód technik BHP jest regulowany w ośmiu krajach EOG, są to: Austria, Czechy, Dania, Holandia, Portugalia, Hiszpania, Szwajcaria i Wielka Brytania. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem technik BHP wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z zawodem technik BHP zgłoszonych zostało 308 ofert pracy w 5 krajach EOG. Najwięcej ofert pracy w ww. zawodzie znajduje się w: Wielkiej Brytanii (264 oferty), Belgii (41 ofert), - dane wg stanu na dzień 06.11.2013 r. Osoby ubiegające się o pracę w zawodzie technik BHP w krajach EOG powinny mieć minimum wykształcenie średnie techniczne oraz dysponować 2-5 letnim udokumentowanym doświadczeniem zawodowym. Dodatkowo w Wielkiej Brytanii pracodawcy wymagają ukończenia następujących kursów: IOSH (bezpieczne zarządzanie) lub NEBOSH 7

(międzynarodowe uprawnienia BHP). Należy pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę. Przykładowe stawki płacy w zawodzie technik BHP w wybranych krajach: Wielka Brytania: 27000-34000 funtów rocznie brutto, Czechy: 20000 koron czeskich miesięcznie brutto. Wysokość wynagrodzenia jest często uzależniona od doświadczenia kandydata. Opracowanie: Joanna Goljat-Jankowska Doradca EURES, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy Zespół EURES 8