RYNEK PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W I PÓŁROCZU 2010 ROKU

RYNEK PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W I PÓŁROCZU 2010 ROKU Toruń, wrzesień 2010 r.

SPIS TREŚCI WSTĘP... 1 1. DYNAMIKA ZMIAN NA WOJEWÓDZKIM RYNKU PRACY... 2 1.1. Uwarunkowania prawne... 2 1.2. Charakterystyka zmian w bezrobociu... 3 1.3. Wpływ gospodarki regionu... 9 2. FUNDUSZ PRACY... 10 2.1. Środki Funduszu Pracy przyznane według algorytmu... 10 2.2. Dodatkowe środki Funduszu Pracy przyznane z rezerwy Ministra Pracy i Polityki Społecznej... 10 2.3. Wydatki z Funduszu Pracy... 12 3. PROBLEMATYKA WSPÓŁTWORZENIA I REALIZACJI POLITYKI RYNKU PRACY... 14 3.1. Sejmik i Zarząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego... 14 3.2. Regionalny Plan Działań na Rzecz Zatrudnienia... 15 3.3. Wojewódzka Rada Zatrudnienia... 15 3.4. Realizacja programów rynku pracy... 16 3.4.1. Program Operacyjny Kapitał Ludzki... 16 3.4.1.1. Monitoring Regionalnego Rynku Pracy II... 26 3.4.1.2. Pomoc Techniczna... 29 3.4.1.3. Granty na tworzenie sieci współpracy w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki... 30 3.4.2. Profesjonalne portfolio językowe dla poprawy zatrudnialności pracowników UE poprzez wzrost ich umiejętności profesjonalnego posługiwania się językiem obcym w ramach Programu Leonardo da Vinci Rozwój Innowacji... 31 3.4.3. Sektorowy Program Operacyjny Rozwoju Zasobów Ludzkich i Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego... 32 4. INNE PROGRAMY REALIZOWANE PRZEZ WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W TORUNIU... 34 4.1. Działalność informacyjno - promocyjna... 34 4.2. Badania rynku pracy... 37 4.2.1. Sondaż wśród pracodawców województwa kujawsko-pomorskiego... 37 4.2.2. Analiza szkoleń organizowanych przez powiatowe urzędy pracy oraz instytucje szkoleniowe w województwie kujawsko-pomorskim w 2009 roku... 38 4.3. Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej... 39 4.4. Zatrudnienie obywateli polskich za granicą... 42 4.5. EURES Europejskie Służby Zatrudnienia... 43 4.6. Krajowe pośrednictwo pracy... 44 4.7. Agencje zatrudnienia... 45

4.8. Wykonywanie pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę... 45 4.9. Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego... 46 5. AKTYWIZACJA BEZROBOTNYCH W POWIATOWYCH URZĘDACH PRACY... 49 5.1. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej... 49 5.1.1. Wolne miejsca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej... 54 5.1.2. Wolne miejsca aktywizacji zawodowej... 56 5.2. Podjęcia pracy... 58 5.3. Szkolenia... 62 5.4. Staż... 64 5.5. Przygotowanie zawodowe dorosłych... 65 5.6. Prace społecznie użyteczne... 66 5.7. Realizacja indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisanie kontraktu socjalnego... 67 5.8. Bezrobotni objęci Indywidualnym Planem Działania... 68 6. STRUKTURA I BILANS BEZROBOTNYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM... 69 6.1. Bezrobotne kobiety... 69 6.2. Bezrobocie na wsi... 75 6.3. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn zakładu pracy... 80 6.4. Bezrobotni z prawem do zasiłku... 82 6.5. Bezrobotni w szczególnej sytuacji na rynku pracy... 84 6.6. Bezrobotni do 25 roku życia... 87 6.6.1. Osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki... 92 6.7. Bezrobotni powyżej 50 roku życia... 95 6.8. Długotrwale bezrobotni... 100 6.9. Bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych... 106 6.10. Bezrobotni bez doświadczenia zawodowego... 109 6.11. Bezrobotni bez wykształcenia średniego... 111 6.12. Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka... 114 6.13. Bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia... 117 6.14. Bezrobotni, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia... 120 6.15. Bezrobotni niepełnosprawni... 123 6.16. Bezrobotni po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego... 126 6.17. Bezrobotni według wieku i wykształcenia... 127 6.18. Bezrobotni według stażu pracy i czasu pozostawania bez pracy... 128

6.19. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy... 129 6.20. Bezrobotni według zawodów i specjalności... 129 7. POSZUKUJĄCY PRACY... 131 8. PODSUMOWANIE... 133 TABELE... 136 SUMMARY IN ENGLISH... 221 SPIS TABEL 1. Stan i struktura bezrobocia... 136 2. Bezrobotni zarejestrowani w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego według płci... 137 3. Bezrobotni posiadający prawo do zasiłku... 138 4. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn zakładu pracy i zapowiedzi zwolnień oraz zwolnienia monitorowane... 139 5. Zgłoszenia zwolnień z przyczyn dotyczących zakładu pracy według sekcji PKD 2007.. 140 6. Bezrobotni zarejestrowani oraz stopa bezrobocia... 141 7. Bezrobotni zamieszkali na wsi... 142 8. Bezrobotni zamieszkali na wsi według płci... 143 9. Bilans bezrobotnych zamieszkałych na wsi w I półroczu 2010 r. wg powiatów... 144 10. Wybrane kategorie bezrobotnych... 146 11. Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy... 147 12. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy według powiatów... 148 13. Dynamika zmian wśród osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy w I półroczu 2010 roku... 149 14. Bezrobotni do 25 roku życia według powiatów... 150 15. Bilans bezrobotnych do 25 roku życia w I półroczu 2010 r. wg powiatów... 151 16. Osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w I półroczu 2010 roku według powiatów... 153 17. Bezrobotni, którzy ukończyli szkołę wyższą, do 27 roku życia w I półroczu 2010 roku według powiatów... 154 18. Bezrobotni powyżej 50 roku życia według powiatów... 155 19. Bilans bezrobotnych powyżej 50 roku życia w I półroczu 2010 r. wg powiatów... 156 20. Długotrwale bezrobotni według powiatów... 158 21. Bilans długotrwale bezrobotnych w I półroczu 2010 r. wg powiatów... 159 22. Bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych według powiatów... 161 23. Dynamika zmian wśród bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych w I półroczu 2010 roku według powiatów... 162

24. Bezrobotni bez doświadczenia zawodowego według powiatów... 163 25. Dynamika zmian wśród bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego w I półroczu 2010 roku według powiatów... 164 26. Bezrobotni bez wykształcenia średniego według powiatów... 165 27. Dynamika zmian wśród bezrobotnych bez wykształcenia średniego w I półroczu 2010 roku według powiatów... 166 28. Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka według powiatów... 167 29. Dynamika zmian wśród bezrobotnych kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka w I półroczu 2010 roku według powiatów... 168 30. Bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia... 169 31. Dynamika zmian wśród bezrobotnych samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia w I półroczu 2010 roku wg powiatów... 170 32. Bezrobotni, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia... 171 33. Dynamika zmian wśród bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia w I półroczu 2010 roku według powiatów... 172 34. Bezrobotni niepełnosprawni według powiatów... 173 35. Niepełnosprawni bezrobotni i poszukujący pracy w I półroczu 2010 roku według powiatów... 174 36. Bezrobotni po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego... 175 37. Dynamika zmian wśród bezrobotnych po zakończeniu kontraktu socjalnego w I półroczu 2010 roku... 38. Bezrobotni cudzoziemcy w I półroczu 2010 roku według powiatów... 177 39. Dynamika zmian wśród bezrobotnych cudzoziemców w I półroczu 2010 roku... 178 40. Bezrobotni zarejestrowani napływ i wyrejestrowani odpływ w I półroczu 2010 r... 179 41. Bilans bezrobotnych w kolejnych miesiącach I półrocza 2010 roku... 180 42. Bilans bezrobotnych ogółem w I półroczu 2010 r. według powiatów... 181 43. Bilans bezrobotnych kobiet w I półroczu 2010 roku według powiatów... 183 44. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w I półroczu 2010 r. według powiatów... 185 45. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej najczęściej zgłaszane do pup w I półroczu 2010 roku... 186 46. Osoby, które nabyły uprawnienia do dodatku aktywizacyjnego w wyniku podjęcia zatrudnienia... 187 47. Szkolenia bezrobotnych według powiatów w I półroczu 2010 roku... 188 48. Staże bezrobotnych według powiatów w I półroczu 2010 roku... 189 49. Przygotowanie zawodowe dorosłych według powiatów w I półroczu 2010 roku... 190 50. Prace społecznie użyteczne według powiatów w I półroczu 2010 roku... 191 51. Bezrobotni, którzy rozpoczęli realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisali kontrakt socjalny według powiatów w I półroczu 2010 roku... 192 176

52. Uczestnictwo w działaniach realizowanych w ramach projektów współfinansowanych z EFS w I półroczu 2010 roku... 193 53. Bezrobotni objęci Indywidualnym Planem Działania w I półroczu 2010 roku... 194 54. Bezrobotni według wieku... 195 55. Bezrobotni w powiatach według wieku... 196 56. Bezrobotni według poziomu wykształcenia... 197 57. Bezrobotni w powiatach według poziomu wykształcenia... 198 58. Bezrobotni według stażu pracy... 199 59. Bezrobotni w powiatach według stażu pracy... 200 60. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy... 201 61. Bezrobotni w powiatach według czasu pozostawania bez pracy... 202 62. Bezrobotni oraz poszukujący pracy według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 203 63. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy ogółem według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 204 64. Bezrobotne kobiety będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 205 65. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy... 206 66. Bezrobotni w powiatach wg Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007)... 207 67. Bezrobotni województwa kujawsko-pomorskiego według wielkich grup zawodów... 209 68. Zawody najczęściej spotykane wśród bezrobotnych grupy elementarne... 210 69. Poszukujący pracy w województwie kujawsko-pomorskim... 211 70. Napływ i odpływ poszukujących pracy w I półroczu 2010 roku... 212 71. Poszukujący pracy objęci Indywidualnym Planem Działania w I półroczu 2010 roku... 213 72. Zarejestrowani poszukujący pracy w powiatach według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007)... 214 73. Środki Funduszu Pracy na realizację programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej (w tys. zł)... 216 74. Struktura wydatków Funduszu Pracy ogółem w I półroczu 2010 roku wg powiatów (w tys. zł)... 217 75. Struktura wydatków Funduszu Pracy na programy na rzecz promocji zatrudnienia w I półroczu 2010 roku według powiatów (w tys. zł)... 219

Stopa bezrobocia według województw Stan w końcu czerwca 2010 roku Pomorskie Zachodniopomorskie 15,4% 11,9 % Warmińsko- Mazurskie 18,4% Podlaskie Kujawsko- Pomorskie 12,0% 15,1% Mazowieckie Lubuskie 14,9% Wielkopolskie 8,8% 9,1% Łódzkie Dolnośląskie 12,4% Opolskie 12,1% 11,6% Śląskie 9,4% Świętokrzyskie 14,1% Lubelskie 12,0% 10,0 i mniej (4) 10,1-14,9 (9) 15,0 i więcej (3) Małopolskie 9,6% Podkarpackie 14,7% Polska - 11,6% Źródło: Opracowan ie własn e WU P w Tor uniu na podstawie danych G łównego Urzędu Statystycznego

1 WSTĘP Analiza pt. Rynek pracy w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2010 roku przygotowana została w Wydziale Badań i Analiz Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu. Opracowanie charakteryzuje najważniejsze cechy wojewódzkiego rynku pracy oraz przedstawia dynamikę zmian dokonujących się w tej dziedzinie. Analiza zawiera także informacje o realizacji programów samorządu województwa oraz inicjatywach partnerów społecznych zmierzających do poprawy sytuacji na lokalnych rynkach pracy. W zakresie informacji o strukturze i aktywizacji bezrobotnych wykorzystano dane ze sprawozdawczości sporządzanej przez powiatowe urzędy pracy w ramach realizacji Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2010. Wykorzystano również informacje przygotowane przez odpowiednie wydziały WUP. Opracowanie zawiera część opisową oraz zestawienie danych w ujęciu tabelarycznym. Jeśli nie zaznaczono inaczej źródłem wszystkich tabel i wykresów są: MPiPS-01 Sprawozdanie o rynku pracy (wraz z załącznikami), MPiPS-02 Sprawozdanie o przychodach i wydatkach Funduszu Pracy oraz zestawienia własne Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu. Tablice i wykresy zostały przygotowane metodą komputerowych zestawień i agregacji danych. Ze względu na elektroniczną technikę zaokrągleń, dane mogą nie sumować się do 100%. ADMITTANCE Analysis Labour Market in Kujawsko-Pomorskie Voivodship in the first half year 2010 was prepared by Department of Research and Analyses of Voivodship Labour Office in Toruń. A publication characterises major factors of regional labour market and shows a dynamic of changes achieving in this field. The analysis contains also information about realisation programmes of voivodship self government and initiatives of social partners tending to improvement a situation on the local labour markets. In range of information about structure and activation unemployed were used data from report made by Powiat Labour Offices using by realisation decree of Council of Ministers concern with statistic research of public statistics on year 2010. Also information prepared by suitable departments of Voivodship Labour Office (WUP) was used. The publication contains written parts and combination of data in tables. If it is not specified otherwise the source of all tables and graphs are: MPiPS-01 Report of labour market (with appendix), MPiPS-02 Report of incomes and expenditures from Labour Fund and Voivodship s Labour Office in Toruń data combinations. Tables and diagrams were made by computer s combinations and adding of data. With regard for adaptation computer calculation data can t be added to 100 per cent. Przy publikacji danych WUP prosimy o podanie źródła When publishing the WUP data please indicate the source

2 1. DYNAMIKA ZMIAN NA WOJEWÓDZKIM RYNKU PRACY 1.1. UWARUNKOWANIA PRAWNE Z początkiem 2010 r. rozpoczęły się w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej prace nad zmianami w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.). Po uzgodnieniach zewnętrznych oraz pracach prowadzonych przez Komitet Rady Ministrów, projekt ten, w wersji z 12 maja 2010 r., został skierowany pod obrady Rady Ministrów. Głównym celem projektu ustawy jest wprowadzenie zmian powodujących doprecyzowanie przepisów budzących wątpliwości interpretacyjne oraz dostosowanie przepisów ustawowych do przepisów wynikających z ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z poźn. zm.), ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz. U. Nr 94, poz. 651, z poźn. zm.), ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2009 r. Nr 6, poz. 33), ustawy z dnia 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 125, poz. 1035), ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (Dz. U. Nr 127, poz. 1052). W dniu 31 maja 2010 r. w Monitorze Polskim Nr 41, poz. 594 zostało opublikowane Obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie wysokości zasiłku dla bezrobotnych. Od dnia 1 czerwca 2010 r. wysokość zasiłku dla bezrobotnych, przyznanego do dnia 31 grudnia 2009 r., wynosi 595,20 zł. Tego samego dnia w Monitorze Polskim Nr 41 pod poz. 595 zostało opublikowane Obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 24 maja 2010 r. w sprawie wysokości zasiłku dla bezrobotnych. Od dnia 1 czerwca 2010 r. wysokość zasiłku dla bezrobotnych, przyznanego po dniu 31 grudnia 2009 r., wynosi: 742,10 zł w okresie pierwszych trzech miesięcy posiadania prawa do zasiłku oraz 582,70 zł w okresie kolejnych miesięcy posiadania prawa do zasiłku. Od dnia 1 maja 2010 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy prawne regulujące zagadnienia koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, tj. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego i Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. w sprawie wykonania rozporządzenia nr 883/2004. Ww. Rozporządzenia zastąpiły w całości dotychczas obowiązujące regulacje prawne w tym zakresie. Niniejsze Rozporządzenia przewidują środki i procedury służące propagowaniu mobilności pracowników oraz osób bezrobotnych. W dniu 26 maja 2010 r. w Monitorze Polskim Nr 39, poz. 548 został opublikowany Komunikat Prezesa GUS z dnia 12 maja 2010 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale. Przeciętne wynagrodzenie w pierwszym kwartale 2010 r. wyniosło 3.316,38 zł. W związku z powyższym zmianie uległa od dnia 1 czerwca 2010 r. wysokość świadczeń i dotacji przyznawanych osobom bezrobotnym.

3 1.2. CHARAKTERYSTYKA ZMIAN W BEZROBOCIU Według stanu w dniu 30 czerwca 2010 roku w województwie kujawskopomorskim zarejestrowanych pozostawało 128.145 bezrobotnych. Było to o 7,3% (8.750 osób) więcej niż w końcu czerwca roku poprzedniego (w tym samym czasie w Polsce liczba bezrobotnych wzrosła o 11,2%). Podregiony i powiaty Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według podregionów i powiatów Stan w końcu okresu Bezrobotni Stopa bezrobocia czerwiec 2009 czerwiec 2010 osoby wzrost/ spadek Polska 1 658 650 1 843 921 185 271 11,2 10,6 11,6 1,0 Województwo razem 119 395 128 145 8 750 7,3 14,3 15,1 0,8 Podregion bydgosko-toruński 26 577 29 712 3 135 11,8 8,1 8,9 0,8 Bydgoski 3 721 4 374 653 17,5 10,6 12,2 1,6 Toruński 5 656 5 856 200 3,5 16,7 17,1 0,4 m. Bydgoszcz 10 529 12 457 1 928 18,3 6,3 7,3 1,0 m. Toruń 6 671 7 025 354 5,3 7,3 7,6 0,3 Podregion grudziądzki 35 203 36 432 1 229 3,5 17,6 18,0 0,4 Brodnicki 3 671 4 064 393 10,7 12,2 13,2 1,0 Chełmiński 3 620 3 328-292 -8,1 20,4 19,0-1,4 Golubsko-Dobrzyński 3 085 2 783-302 -9,8 18,2 16,7-1,5 Grudziądzki 3 236 3 189-47 -1,5 22,1 21,8-0,3 Sępoleński 3 056 2 943-113 -3,7 20,6 19,9-0,7 Świecki 5 483 6 547 1 064 19,4 14,4 16,7 2,3 Tucholski 2 788 3 157 369 13,2 16,3 17,9 1,6 Wąbrzeski 2 477 2 508 31 1,3 18,6 18,7 0,1 m. Grudziądz 7 787 7 913 126 1,6 20,7 20,8 0,1 Podregion włocławski 57 615 62 001 4 386 7,6 18,8 19,9 1,1 Aleksandrowski 3 332 3 934 602 18,1 15,3 17,5 2,2 Inowrocławski 13 415 13 595 180 1,3 20,2 20,3 0,1 Lipnowski 5 784 6 463 679 11,7 22,0 23,9 1,9 Mogileński 3 634 3 872 238 6,5 19,9 20,8 0,9 Nakielski 5 515 6 072 557 10,1 19,7 21,1 1,4 Radziejowski 3 145 3 259 114 3,6 18,2 18,6 0,4 Rypiński 2 828 3 181 353 12,5 15,8 17,3 1,5 Włocławski 6 210 7 134 924 14,9 19,8 22,1 2,3 Żniński 5 503 4 970-533 -9,7 22,2 20,4-1,8 m. Włocławek 8 249 9 521 1 272 15,4 15,4 17,2 1,8 Źródło: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy oraz dane GUS www.stat.gov.pl i MPiPS www.mpips.gov.pl % czerwiec 2009 czerwiec 2010 wzrost/ spadek (w pkt. proc.) Wzrost liczby bezrobotnych, w odniesieniu do czerwca 2009 r., odnotowano w 18 powiatach i był on bardzo zróżnicowany: od 1,3% w powiecie wąbrzeskim i inowrocławskim do 19,4% w powiecie świeckim. W 5 powiatach wystąpił spadek

4 liczby bezrobotnych: od 1,5% w Grudziądzu do 9,8% w powiecie golubskodobrzyńskim. Liczba bezrobotnych kobiet wzrosła na przestrzeni roku o 3,9%, natomiast wzrost liczby bezrobotnych mężczyzn wyniósł 11,6%. Liczba bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim w latach 1999-2010 Stan w końcu I półrocza 250 000 200 000 190 021 205 666 207 466 204 492 191 296 166 526 168 344 150 000 140 889 130 454 106 952 119 359 128 145 100 000 50 000 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Źródło: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Wskaźnik stopy bezrobocia (charakteryzujący udział bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo dla województwa kujawsko-pomorskiego wyniósł w czerwcu 2010 r. 15,1%. W porównaniu z czerwcem 09 stopa bezrobocia w województwie wzrosła o 0,8 pkt. proc. (w tym samym czasie w Polsce wskaźnik ten wzrósł o 1,0 pkt. proc. i wyniósł 11,6%). Podobnie jak w latach poprzednich, w regionie kujawsko-pomorskim stopa bezrobocia niższa niż średnia krajowa występuje tylko w dwóch powiatach grodzkich: Bydgoszczy (7,3%) i Toruniu (7,6%). Najwyższą wartość wskaźnik ten osiąga w powiecie lipnowskim (23,9%). Utrzymuje się duże zróżnicowanie między stopą bezrobocia w podregionie bydgosko-toruńskim (8,9%), a wartością tego wskaźnika w podregionie grudziądzkim (18,0%) i włocławskim (19,9%). W odniesieniu do końca grudnia 2009 roku liczba bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim zmniejszyła się o 4,5% (5.982 osoby), a co za tym idzie zmniejszeniu o 0,7 pkt. proc. uległa też stopa bezrobocia (w tym samym czasie w Polsce liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 2,6%, a stopa bezrobocia uległa zmniejszeniu o 0,3 pkt. proc.). W I półroczu 2010 roku spadek liczby bezrobotnych wystąpił w 17 powiatach: od 0,6% w powiecie toruńskim do 16,4% w powiecie golubsko-dobrzyńskim. Wzrost liczby bezrobotnych odnotowano natomiast w 6 powiatach: od 0,3% w powiecie bydgoskim do 7,3% w powiecie aleksandrowskim.

5 W odniesieniu do końca poprzedniego roku liczba bezrobotnych kobiet zmniejszyła się o 3,8% (2.769 osób), natomiast liczba bezrobotnych mężczyzn spadła o 5,2% (3.213 osób). Zmiany w liczbie bezrobotnych w I półroczu 2010 roku według powiatów Bezrobotni Powiaty osoby grudzień czerwiec 2009 2010 wzrost/ spadek % Polska 1 892 680 1 843 921-48 759-2,6 Województwo razem 134 127 128 145-5 982-4,5 Bydgoszcz powiat grodzki 12 374 12 457 83 0,7 Bydgoszcz powiat ziemski 4 363 4 374 11 0,3 Grudziądz powiat grodzki 8 166 7 913-253 -3,1 Grudziądz powiat ziemski 3 607 3 189-418 -11,6 Toruń powiat grodzki 7 653 7 025-628 -8,2 Toruń powiat ziemski 5 889 5 856-33 -0,6 Włocławek powiat grodzki 9 156 9 521 365 4,0 Włocławek powiat ziemski 7 768 7 134-634 -8,2 Aleksandrów Kujawski 3 668 3 934 266 7,3 Brodnica 4 672 4 064-608 -13,0 Chełmno 3 699 3 328-371 -10,0 Golub-Dobrzyń 3 328 2 783-545 -16,4 Inowrocław 14 126 13 595-531 -3,8 Lipno 6 621 6 463-158 -2,4 Mogilno 3 798 3 872 74 1,9 Nakło nad Notecią 6 264 6 072-192 -3,1 Radziejów 3 687 3 259-428 -11,6 Rypin 3 689 3 181-508 -13,8 Sępólno Krajeńskie 3 454 2 943-511 -14,8 Świecie 6 809 6 547-262 -3,8 Tuchola 3 140 3 157 17 0,5 Wąbrzeźno 2 642 2 508-134 -5,1 Żnin 5 554 4 970-584 -10,5 Źródło: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy W I półroczu 2010 roku w województwie kujawsko-pomorskim wzrost liczby bezrobotnych wystąpił w styczniu i lutym, natomiast w kolejnych miesiącach odnotowywano spadki. Dynamika tych zmian była większa, niż w roku poprzednim.

6 Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim w I półroczu 2010 roku. Stan w końcu miesiąca Miesiąc Liczba bezrobotnych osoby Zmiana do poprzedniego miesiąca w % grudzień'2009 134 127 x x styczeń 143 710 9 583 7,1 luty 147 333 3 623 2,5 marzec 145 774-1 559-1,1 kwiecień 137 185-8 589-5,9 maj 132 241-4 944-3,6 czerwiec 128 145-4 096-3,1 Źródło: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy Wśród bezrobotnych zarejestrowanych w województwie kujawsko-pomorskim 92,1% (117.966 osób) stanowią osoby posiadające status będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Na zmiany w poziomie bezrobocia w I półroczu 2010 r. wpłynął mniejszy napływ niż odpływ bezrobotnych: w okresie od stycznia do czerwca w urzędach pracy zarejestrowało się 92.855 bezrobotnych (o 4.175 osób, czyli 4,3% mniej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego). O 6,3% (1.136 osób) zmniejszyła się liczba osób rejestrujących się jako bezrobotne po raz pierwszy i o 3,9% (3.039 osób) zmalała liczba osób rejestrujących się po raz kolejny. Wskaźnik napływu do bezrobocia (liczony jako stosunek liczby nowozarejestrowanych bezrobotnych do liczby bezrobotnych według stanu w końcu poprzedniego okresu sprawozdawczego) wyniósł w I półroczu 2010 roku 69,2% (w I półroczu 2009 r. 88,0%). Najwyższą wartość wskaźnik ten osiągnął w Toruniu (93,0%), najniższą zaś w powiecie włocławskim (50,5%). W I półroczu 2010 roku z rejestrów powiatowych urzędów pracy w województwie kujawsko-pomorskim wyłączono 99.152 bezrobotnych (o 11.261 osób czyli 12,8% więcej niż w roku poprzednim). Wskaźnik odpływu z bezrobocia (czyli stosunek liczby bezrobotnych wyrejestrowanych do liczby bezrobotnych według stanu w końcu poprzedniego okresu sprawozdawczego) wyniósł dla województwa kujawsko-pomorskiego 73,9% (rok wcześniej 79,7%). Najwyższą wartość tego wskaźnika odnotowano w Toruniu (101,2%), najniższą zaś we Włocławku (54,4%). Wskaźnik płynności rynku pracy, wyrażający stosunek liczby bezrobotnych, którzy podjęli pracę do liczby bezrobotnych nowozarejestrowanych w danym okresie sprawozdawczym, wyniósł w I półroczu 2010 roku 45,2% (wobec 36,1% w I półroczu roku poprzedniego). Najlepiej pod tym względem kształtowała się sytuacja w powiecie sępoleńskim (60,1%), najgorzej w Bydgoszczy (37,7%).

7 BILANS BEZROBOTNYCH W I PÓŁROCZU W LATACH 2009-2010 L.p. WYSZCZEGÓLNIENIE I - VI 2009 rok I - VI 2010 rok osoby zmiana w % 1. Bezrobotni według stanu w końcu roku poprzedniego 110 256 134 127 23 871 21,7 2. Bezrobotni zarejestrowani w okresie 97 030 92 855-4 175-4,3 po raz pierwszy 18 209 17 073-1 136-6,2 po raz kolejny (od 1990 r.) 78 821 75 782-3 039-3,9 po pracach interwencyjnych 485 528 43 8,9 po robotach publicznych 1 441 1 168-273 -18,9 po stażu 3 931 5 927 1 996 50,8 po odbyciu przygotowania zawodowego dorosłych 1 697 8-1 689-99,5 po szkoleniu 5 401 4 687-714 -13,2 po pracach społecznie użytecznych 1 422 1 141-281 -19,8 po zakończeniu indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub kontraktu socjalnego x 10 x x 3. Osoby wyłączone z ewidencji bezrobotnych w okresie 87 891 99 152 11 261 12,8 3a. podjęcia pracy 35 006 41 971 6 965 19,9 1) niesubsydiowanej 27 119 31 830 4 711 17,4 w tym pracy sezonowej 2 634 2 625-9 -0,3 2) subsydiowanej 7 887 10 141 2 254 28,6 - prac interwencyjnych 1 349 1 441 92 6,8 - robót publicznych 4 295 5 277 982 22,9 - podjęcia działalności gospodarczej 1 400 1 738 338 24,1 - podjęcia pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego 810 1 631 821 101,4 - inne 33 54 21 63,6 3b. rozpoczęcia szkolenia 5 886 5 609-277 -4,7 3c. rozpoczęcia stażu 8 950 11 023 2 073 23,2 rozpoczęcia przygotowania zawodowego w miejscu 3d. pracy/dorosłych 304 54-250 -82,2 3e. rozpoczęcie pracy społecznie użytecznej 3 799 3 846 47 1,2 rozpoczęcie uczestnictwa w zajęciach w CIS/rozpoczęcie 3f. realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub 29 78 49 169,0 podpisania kontraktu socjalnego odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji 3g. odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy 2 279 2 701 422 18,5 3h. niepotwierdzenia gotowości do pracy 24 664 26 059 1 395 5,7 3i. dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego 3 723 3 839 116 3,1 3j. podjęcia nauki 13 14 1 7,7 3k. ukończenia 60/65 lat 191 160-31 -16,2 3l. nabycia praw emerytalnych lub rentowych 342 459 117 34,2 3m. nabycia praw do świadczenia przedemerytalnego 350 391 41 11,7 3n. innych 2 355 2 948 593 25,2 4. Bezrobotni według stanu w końcu okresu 119 395 128 145 8 750 7,3 - w tym zarejestrowani po raz pierwszy 21 484 22 176 692 3,2 Źródło: MPiPS-01 Sprawozdanie o rynku pracy

8 W I półroczu 2010 roku pracę podjęło 41.971 bezrobotnych (o 6.965 osób, czyli 19,9% więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego (w I półroczu 2009 roku odnotowano w tym względzie spadek o 15,0%). Wzrost dotyczył zarówno zatrudnienia niesubsydiowanego (o 17,4%), jak i subsydiowanego (o 28,6%). Wśród zatrudnienia subsydiowanego największy wzrost odnotowano wśród osób podejmujących pracę w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego (o 101,4%). Z innych niż zatrudnienie form aktywizacji skorzystało w I półroczu 2010 roku 20.610 bezrobotnych (o 1.642 osoby, czyli 8,7% więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego). Wzrost dotyczył osób podejmujących staże (rozpoczęło je 11.023 bezrobotnych o 23,2% więcej niż w I półroczu 2009 r.), prace społecznie użyteczne (3.846 osób o 1,2% więcej) oraz realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisania kontraktu socjalnego, który podjęło 78 bezrobotnych (w roku poprzednim uczestnictwo w zajęciach Centrum Integracji Społecznej rozpoczęło 29 bezrobotnych), zmniejszyła się natomiast liczba bezrobotnych rozpoczynających szkolenia (5.609 osób, o 4,7% mniej) i przygotowanie zawodowe dorosłych, które rozpoczęło 54 bezrobotnych (w roku poprzednim przygotowanie zawodowe w miejscu pracy podjęły 304 osoby * ). AKTYWIZACJA BEZROBOTNYCH W WYBRANYCH FORMACH 35 000 31 830 30 000 27 119 25 000 20 000 osoby 15 000 10 000 5 000 0 zatrudnienie niesubsydiowane 7 887 10 141 zatrudnienie subsydiowane 5 886 5 609 8 950 11 023 304 szkolenia staże przygotowanie zawodowe w miejscu pracy/dorosłych 54 I półrocze 2009 I półrocze 2010 3 799 3 846 prace społecznie użyteczne 29 78 rozpoczęcie uczestnictwa w zajęciach w CIS/rozpoczęcie realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisania kontraktu socjalnego Źródło: opracowanie własne na podstawie Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy W I półroczu 2010 roku w województwie kujawsko-pomorskim dla 26.513 bezrobotnych i 412 poszukujących pracy przygotowano indywidualne plany * zmiana do Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wprowadziła (w miejsce przygotowania zawodowego w miejscu pracy) nową formę aktywizacji, jaką jest przygotowanie zawodowe dorosłych.

9 działania (IPD), które mają na celu doprowadzenie do podjęcia przez nich odpowiedniej pracy. W I półroczu 2010 roku uczestnictwo w działaniach realizowanych w ramach projektów współfinansowanych z EFS rozpoczęło 10.681 bezrobotnych i poszukujących pracy (w tym 9.875 osób rozpoczęło udział w projektach systemowych realizowanych przez powiatowe urzędy pracy). 1.3. WPŁYW GOSPODARKI REGIONU W I półroczu 2010 roku powiatowe urzędy pracy w województwie kujawsko-pomorskim pozyskały 38.643 wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej *. Było to o 26,9% ofert więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Wzrost dotyczył zarówno zatrudnienia niesubsydiowanego (takich ofert wpłynęło 11.838, o 38,0% więcej), jak i zatrudnienia i innych form subsydiowanych (takich ofert było 26.805, o 22,5% więcej niż w I półroczu 2009 r.). W I półroczu 2010 roku pracodawcy w województwie kujawskopomorskim 49 razy zgłaszali do powiatowych urzędów pracy zamiar zwolnienia łącznie 1.563 pracowników (w I półroczu roku poprzedniego było to odpowiednio: 82 zgłoszenia i 2.039 osób). W końcu czerwca 2010 r. w regionie zarejestrowanych było 2.139 osób zwolnionych z przyczyn zakładu pracy, które stanowiły 1,7% ogółu bezrobotnych (przed rokiem było to odpowiednio: 1.833 osoby i 1,5%). Urząd Statystyczny w Bydgoszczy podaje **, że w I półroczu 2010 roku przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 231,5 tys. osób, co oznacza wzrost w odniesieniu do analogicznego okresu ubiegłego roku o 0,5% (w tym czasie w kraju odnotowano spadek o 0,5%). W sektorze publicznym przeciętna liczba zatrudnionych ukształtowała się na poziomie 21,2 tys. osób (o 5,0% mniej niż przed rokiem), a w prywatnym 210,2 tys. osób (o 0,9% więcej). Udział sektora prywatnego w ogólnej liczbie zatrudnionych zwiększył się w skali roku o 0,4 pkt. proc. i osiągnął poziom 90,8%. W końcu czerwca 2010 r. w województwie kujawsko-pomorskim w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej (REGON) zarejestrowanych było 184,1 tys. podmiotów (bez rolników indywidualnych. Było to o 5,1% mniej niż w końcu I półrocza roku poprzedniego, przy czym w sektorze prywatnym odnotowano spadek o 1,7 tys. podmiotów, natomiast w sektorze publicznym odnotowano wzrost o 56 jednostek. * w sprawozdawczości obowiązującej do 2009 roku były to oferty pracy. ** Komunikat nr 6 o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa kujawsko-pomorskiego Urząd Statystyczny w Bydgoszczy, lipiec 2010 r.

10 2. FUNDUSZ PRACY 2.1. ŚRODKI FUNDUSZU PRACY PRZYZNANE WEDŁUG ALGORYTMU W 2010 roku decyzją Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 lutego 2010 roku województwo kujawsko-pomorskie otrzymało z Funduszu Pracy kwotę w wysokości 320.311,6 tys. złotych przeznaczoną na realizację programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej. Z wyżej wymienionej kwoty 65% tj. kwota 208.202,5 tys. złotych została przeznaczona dla samorządów powiatów woj. kujawsko-pomorskiego. Podziału tej kwoty pomiędzy samorządy powiatów dokonano w oparciu o Kryteria ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej oraz innych fakultatywnych zadań realizowanych przez powiaty w 2010 roku określone w Uchwale Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego Nr XLI/1018/09 z 23 grudnia 2009 r. Pozostałe środki tj. kwotę 112.109,1 tys. zł (35% kwoty ogółem) samorząd województwa przeznaczył, zgodnie z Uchwałą Nr 16/197/10 Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 25 lutego 2010 r. w sprawie zasad wykorzystania środków Funduszu Pracy na finansowanie zadań realizowanych przez samorząd województwa w 2010 roku, na realizację projektów systemowych Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (PO KL) w ramach Działania 6.1 Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie Poddziałanie 6.1.3 Poprawa zdolności do zatrudnienia oraz podnoszenie poziomu aktywności zawodowej osób bezrobotnych realizowanych przez powiatowe urzędy pracy. Podziału ww. kwoty dokonano również w oparciu o Kryteria ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia ( ). 2.2. DODATKOWE ŚRODKI FUNDUSZU PRACY Z REZERWY MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ W 2010 roku MPiPS ustaliło szczegółowe zasady przyznawania środków Funduszu Pracy stanowiących rezerwę Ministra Pracy i Polityki Społecznej na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej. W 2010 r. środki rezerwy mogą być przeznaczone na finansowanie realizacji: programu aktywizacji zawodowej osób do 30 roku życia; programów zwiększających aktywność zawodową osób w wieku 45/50 plus; programów na rzecz osób bezrobotnych, zwolnionych z pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, związanych z trudnościami gospodarczymi lub niewypłacalnością pracodawcy w warunkach kryzysu finansowego; programów związanych z aktywizacją osób bezrobotnych na terenach, których miały klęski żywiołowe; programów związanych z rozwojem małej i średniej przedsiębiorczości; innych programów na rzecz bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy określonych w art. 49 ustawy. Powiatowe urzędy pracy w województwie kujawsko-pomorskim w analizowanym okresie aplikowały o dodatkowe środki w ramach niżej wymienionych programów:

11 Program aktywizacji zawodowej osób do 30 roku życia (uruchomiony 29 stycznia 2010 r.) - dwanaście samorządów powiatów województwa kujawsko-pomorskiego (powiat toruński, tucholski, bydgoski z miastem Bydgoszcz, golubsko-dobrzyński, sępoleński, wąbrzeski, aleksandrowski, brodnicki, grudziądzki, lipnowski, radziejowski i miasto Toruń), wystąpiło za pośrednictwem Marszałka Województwa o przyznanie dodatkowych środków. Wymienione wyżej projekty przewidują zaktywizowanie ogółem 1.827 osób bezrobotnych, w szczególności w ramach staży, szkoleń zawodowych, szkoleń z zakresu umiejętności poszukiwania pracy, przyznania jednorazowych środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej, zrefundowania podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego, prac interwencyjnych, przygotowania zawodowego oraz szkoleń z zakresu tworzenia własnej działalności gospodarczej. Efektywność zatrudnienia przewidziana została na poziomie 62%. Samorządy powiatów złożyły wnioski na kwotę 16.847,8 tys. złotych. Minister Pracy i Polityki Społecznej decyzją z dnia 17 maja 2010 r. przyznała całą zapotrzebowaną kwotę na realizację ww. projektów. Program zwiększający aktywność zawodową osób w wieku 45/50 plus (uruchomiony 10 lutego 2010 r.) - sześć samorządów powiatów województwa kujawsko-pomorskiego (miasto Toruń, powiat grudziądzki z miastem Grudziądz, lipnowski, sępoleński, toruński, brodnicki) za pośrednictwem Marszałka Województwa wystąpiło o przyznanie dodatkowych środków. Wymienione wyżej projekty przewidują zaktywizowanie ogółem 703 osób bezrobotnych, w szczególności w ramach: szkoleń zawodowych, robót publicznych, staży, zrefundowania podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego, przyznania jednorazowych środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej, szkoleń z zakresu umiejętności poszukiwania pracy, szkoleń z zakresu tworzenia własnej działalności gospodarczej oraz prac interwencyjnych. Efektywność zatrudnienia przewidziana została na poziomie 51%. Samorządy powiatów złożyły wnioski na kwotę 6.223,7 tys. złotych Minister Pracy i Polityki Społecznej decyzjami z dnia 17 maja i 21 czerwca 2010 r. przyznała środki na realizację ww. projektów w wysokości 5.206,7 tys. złotych. Program na rzecz osób bezrobotnych, zwolnionych z pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, związanych z trudnościami gospodarczymi lub niewypłacalnością pracodawcy w warunkach kryzysu finansowego (uruchomiony 10 lutego 2010 r.) - trzy samorządy powiatów województwa kujawsko-pomorskiego (powiat bydgoski z miastem Bydgoszcz, toruński, grudziądzki z miastem Grudziądz) za pośrednictwem Marszałka Województwa wystąpiły o przyznanie dodatkowych środków. Wymienione wyżej projekty przewidują zaktywizowanie ogółem 330 osób bezrobotnych, w szczególności w ramach: zrefundowania podmiotowi prowadzącemu działalność gospodarczą kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego, szkoleń z zakresu umiejętności poszukiwania pracy, staży, szkoleń

12 z zakresu tworzenia własnej działalności gospodarczej, przyznania jednorazowych środków na rozpoczęcie działalności gospodarczej, szkoleń zawodowych oraz robót publicznych. Efektywność zatrudnienia przewidziana została na poziomie 83%. Samorządy powiatów złożyły wnioski na kwotę 4.732,3 tys. złotych. Minister Pracy i Polityki Społecznej decyzją z dnia 17 maja 2010 r.. przyznała całą zapotrzebowaną kwotę na realizację ww. projektów. Program związany z aktywizacją osób bezrobotnych na terenach, na których miały miejsce klęski żywiołowe (uruchomiony 21 maja 2010 r.) sześć samorządów powiatów województwa kujawsko-pomorskiego (powiat aleksandrowski, grudziądzki z miastem Grudziądz, toruński, świecki, chełmiński, włocławski z miastem Włocławek), wystąpiło - za pośrednictwem Marszałka Województwa o przyznanie dodatkowych środków. Wymienione wyżej projekty przewidują zaktywizowanie ogółem 342 osób bezrobotnych, w szczególności w ramach robót publicznych. Efektywność zatrudnienia przewidziana została na poziomie 16,4%. Samorządy powiatów złożyły wnioski na kwotę 2.638,1 tys. złotych. Minister Pracy i Polityki Społecznej decyzją z dnia 16 czerwca 2010 r. przyznała całą zapotrzebowaną kwotę na realizację ww. projektów. Dodatkowo w związku z powodziami, które dotknęły Polskę w maju i czerwcu 2010 r., Minister Pracy i Polityki Społecznej pismem z dnia 24 czerwca 2010 r. ogłosiła kolejny nabór wniosków o przyznanie dodatkowych środków Funduszu Pracy stanowiących rezerwę MPiPS na realizację następujących programów: a) związanych z aktywizacją osób bezrobotnych na terenach, na których miały miejsce klęski żywiołowe; b) na rzecz osób bezrobotnych, zwolnionych z pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, związanych z trudnościami gospodarczymi lub niewypłacalnością pracodawcy w warunkach kryzysu finansowego. 2.3. WYDATKI FUNDUSZU PRACY W I półroczu 2010 roku wydatki Funduszu Pracy w województwie kujawsko-pomorskim wyniosły 275.022,1 tys. zł. Było to o 34,2% więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Wydatki na zasiłki dla bezrobotnych wzrosły o 30,5%, dodatki aktywizacyjne o 23, 7%, a świadczenia integracyjne o 60,2%. Wydatki na programy na rzecz promocji zatrudnienia wzrosły o 39,9%. Pozostałe wydatki Funduszu Pracy wzrosły o 16,7%.

13 Wydatki Funduszu Pracy w I półroczu 2010 roku I półrocze 2009 r. I półrocze 2010 r. Wyszczególnienie udział udział zmiana w tys. zł w tys. zł w % w % w tys. zł w % Wydatki ogółem 204 954,0 100,0 275 022,1 100,0 70 068,1 34,2 zasiłki dla bezrobotnych 103 425,2 50,5 135 016,8 49,1 31 591,6 30,5 dodatki aktywizacyjne 3 410,7 1,7 4 219,0 1,5 808,3 23,7 świadczenia integracyjne 243,9 0,1 390,8 0,1 146,9 60,2 programy na rzecz promocji zatrudnienia 91 466,8 44,6 127 918,8 46,5 36 452,0 39,9 pozostałe 6 407,4 3,1 7 476,7 2,7 1 069,3 16,7 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-02 o dochodach i wydatkach Funduszu Pracy za miesiąc czerwiec 2009 i 2010 r. Łącznie kwota środków przeznaczonych na programy przeciwdziałania bezrobociu (tzn. wydatki na programy na rzecz promocji zatrudnienia, dodatki aktywizacyjne i świadczenia integracyjne) wzrosła w odniesieniu do I półrocza poprzedniego roku o 39,3%. Udział środków przeznaczonych na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu w wydatkach Funduszu Pracy ogółem wyniósł 48,1% (wobec 46,4% w I półroczu 2009 r.).

14 3. PROBLEMATYKA WSPÓŁTWORZENIA I REALIZACJI POLITYKI RYNKU PRACY 3.1. SEJMIK I ZARZĄD WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W dniu 23 grudnia 2009 roku Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego podjął Uchwałę Nr XLI/1018/09 w sprawie określenia kryteriów ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej oraz innych fakultatywnych zadań realizowanych przez powiaty w 2010 roku. Wcześniej kryteria były konsultowane z powiatowymi urzędami pracy, starostami oraz prezydentami miast. Następnie projekt Uchwały uzyskał pozytywną opinię Wojewódzkiej Rady Zatrudnienia oraz został przyjęty przez Zarząd Województwa Kujawsko- Pomorskiego. Obowiązująca od 1 czerwca 2004 r. ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.) określa kompetencje organów i instytucji m.in. w zakresie dokonywania podziału kwot środków Funduszu Pracy. Zgodnie z art. 109 ust. 8 kwoty środków Funduszu Pracy na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej oraz innych fakultatywnych zadań realizowanych przez powiaty są ustalane przez zarząd województwa, według kryteriów określonych przez sejmik województwa, w ramach kwoty, ustalonej przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej na podstawie algorytmu. Określając kryteria, Sejmik Województwa powinien wziąć pod uwagę w szczególności (art.109 ust. 8): 1) skalę napływów do bezrobocia i odpływów z bezrobocia; 2) udział osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, w rozumieniu art. 49 ustawy, w ogólnej liczbie bezrobotnych (są to następujące kategorie bezrobotnych: bezrobotni do 25 roku życia, bezrobotni długotrwale, bezrobotni powyżej 50 roku życia, bezrobotni bez wykształcenia średniego, bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej 1 dziecko do 18 roku życia, bezrobotni, bezrobotni niepełnosprawni); 3) stopę bezrobocia; 4) wskaźnik efektywności realizowanych usług lub instrumentów rynku pracy; 5) kwoty środków Funduszu Pracy przeznaczone w powiecie na realizację projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. Nadrzędnym założeniem projektu kryteriów podziału środków Funduszu Pracy na 2010 rok było oparcie ich konstrukcji na kryteriach stosowanych w 2009 r. W kryteriach na 2010 rok głównie dokonano niezbędnej aktualizacji danych wyjściowych do dalszych wyliczeń. Kryteria ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowanie innych fakultatywnych zadań, wymienionych w art. 108 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, realizowanych przez powiaty w 2010 roku dostosowane zostały do zapisu 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2009 r. w sprawie algorytmu ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowanie zadań w województwie (Dz. U. Nr 123, poz. 1019).

15 W dniu 26 kwietnia Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego rozpatrzył informację o sytuacji na rynku pracy w regionie za 2009 rok, natomiast w trakcie sesji w dniu 28 czerwca 2010 radni zapoznali się z informacją o sytuacji na rynku pracy w województwie kujawsko-pomorskim z uwzględnieniem osób w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Problematyka regionalnego rynku pracy była wielokrotnie przedmiotem obrad Komisji Pracy, Pomocy Społecznej i Bezpieczeństwa. Zarząd Województwa na bieżąco ocenia działania podejmowane w celu poprawy sytuacji na regionalnym rynku pracy. W dniu 14 stycznia 2010 r. Zarząd podjął Uchwałę Nr 4/33/10 w sprawie zatwierdzenia Planu Działania na rok 2010 dla Priorytetu VI, VII, VIII, IX Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Następnie dnia 25 lutego 2010 r, Uchwałą Nr 16/197/10 przyjęto zasady wykorzystania środków Funduszu Pracy na finansowanie zadań realizowanych przez Samorząd Województwa w 2010 roku, a Uchwałą Nr 16/198/10 powołano zespół w celu opracowania Regionalnego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia na 2010 rok. 3.2. REGIONALNY PLAN DZIAŁAŃ NA RZECZ ZATRUDNIENIA Powołany przez Zarząd Województwa zespół przygotował projekt Regionalnego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia na 2010 rok, który zawiera opis: w części 1 - regionalnej polityki zatrudnienia oraz dotychczasowej sytuacji w regionie kujawsko-pomorskim, w części 2 - celów głównych i celów szczegółowych regionalnej polityki na rzecz zatrudnienia, w części 3 - zagadnień dotyczących sposobu realizacji Regionalnego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia. W celu zapewnienia realizacji zasady partnerstwa, projekt dokumentu został przekonsultowany z samorządami powiatów, powiatowymi urzędami pracy oraz partnerami społecznym reprezentowanymi w Wojewódzkiej Radzie Zatrudnienia. Warunkiem przyjęcia przez Zarząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego Regionalnego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia na 2010 rok jest zatwierdzenie przez Radę Ministrów Krajowego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia na lata 2009-2011. Do końca czerwca 2010 roku dokument krajowy nie został przyjęty. 3.3. WOJEWÓDZKA RADA ZATRUDNIENIA W I półroczu 2010 roku odbyły się dwa posiedzenia Wojewódzkiej Rady Zatrudnienia w Toruniu. na posiedzeniu, które odbyło się 26 marca 2010 r. zaopiniowano pozytywnie trzy uchwały: nr 1/2010 w sprawie Planu wydatków Funduszu Pracy na 2010 rok Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu, nr 2/2010 w sprawie oceny działalności Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu w 2009 roku, nr 3/2010 w sprawie zorganizowania szkolenia wyjazdowego dla członków Wojewódzkiej Rady Zatrudnienia.

16 Ponadto zostały omówione zagadnienia dotyczące głównych przedsięwzięć Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu w I połowie 2010 roku oraz sprawozdania z realizacji Regionalnego Planu Działań na rzecz Zatrudnienia w 2009 roku. Na wyjazdowym szkoleniu połączonym z posiedzeniem, które odbyło się 20-21 maja 2010 r. przeprowadzono dwa szkolenia: Założenia nowelizacji w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy szkolenie przeprowadzone przez Radcę Prawnego WUP w Toruniu, Możliwości wykorzystania profilowania bezrobotnych w programach rynku pracy (na przykładzie badań w PUP Wąbrzeźno) prezentacji dokonała Pani dr Monika Wojdyło-Preisner z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W pierwszym dniu spotkania Pan Jerzy Górzyński, Wiceprzewodniczący WRZ w Toruniu, przedstawił Informacje o bieżących działaniach Naczelnej Rady Zatrudnienia. Kolejnym punktem obrad było omówienie przez Pana Artura Janasa - Wicedyrektora ds. Rynku Pracy Stanu wdrażania Priorytetu VI Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki przez Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu oraz założenia Instytucji Zarządzającej (IZ) i WUP w Toruniu (IP2) do Planów Działania na 2011 r.. W drugiej części spotkania Pan Rafał Rozkwitalski, Dyrektor Generalny Przedsiębiorstwa Martina, przedstawił Dobre praktyki wykorzystania środków pozyskanych z Unii Europejskiej na przykładzie przedstawiciela organizacji pracodawców. Na zakończenie pierwszego dnia szkolenia wystąpił ks. Marek Borzyszkowski, przedstawiciel organizacji pozarządowych, który zaprezentował Informacje o działalności organizacji pozarządowej na przykładzie Grudziądzkiego CARITASU. Ponadto podczas każdego posiedzenia Wojewódzkiej Rady Zatrudnienia w Toruniu omawiana była aktualna problematyka sytuacji na rynku pracy w kraju i w województwie kujawsko-pomorskim. 3.4. REALIZACJI PROGRAMÓW RYNKU PRACY 3.4.1. PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) jest jednym z programów operacyjnych służących realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007 2013 i obejmuje całość interwencji Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) przewidzianej w wyżej wymienionym okresie programowania w Polsce. Głównym celem Programu jest wzrost poziomu zatrudnienia i spójności społecznej. Cel ten jest realizowany m.in. poprzez aktywizację zawodową osób bezrobotnych i biernych zawodowo, rozwijanie potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw i ich pracowników, upowszechnianie edukacji i podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego, wsparcie mechanizmów efektywnego zarządzania w administracji oraz zwiększenie spójności terytorialnej. PO KL składa się z 10 priorytetów, realizowanych zarówno na poziomie centralnym

17 jak i regionalnym. W 85% Program współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej (EFS), natomiast w 15% ze środków krajowych. Za wdrożenie całości Programu, jako Instytucja Zarządzająca, odpowiada Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, natomiast wdrożenie komponentu regionalnego na poziomie lokalnym powierzone zostało samorządom województw, które pełnią rolę Instytucji Pośredniczących. Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu, na mocy decyzji Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego, pełni w ramach PO KL funkcję Instytucji Pośredniczącej II stopnia (IP2) w Priorytecie VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich dla następujących działań: Działanie 6.1 Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspieranie aktywności zawodowej w regionie, Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia, Działanie 6.3 Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej na terenach wiejskich. Do zadań Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu, jako Instytucji Pośredniczącej II stopnia, należą w szczególności: przygotowanie szczegółowych kryteriów wyboru projektów w ramach Działania, dokonywanie, w oparciu o określone kryteria, naboru projektów, które będą dofinansowane w ramach Działania, zawieranie z beneficjentami umów o dofinansowanie projektów, rozpatrywanie środków odwoławczych składanych przez beneficjentów, zgodnie z Systemem Realizacji PO KL, dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów, weryfikacja wydatków w ramach Działania, prowadzenie kontroli dofinansowanych projektów, odzyskiwanie kwot nienależnie wypłaconych beneficjentom, w tym wydawanie decyzji o zwrocie środków na podstawie przepisów o finansach publicznych, monitorowanie postępów w realizacji Działania, w tym przygotowywanie rocznej i wieloletniej prognozy wydatków w ramach Działania, zapewnienie realizacji projektów innowacyjnych i ponadnarodowych, prowadzenie działań promocyjnych i informacyjnych w ramach Działania, osiąganie celów Działania określonych w szczegółowym opisie priorytetów Programu w formie wskaźników produktu i rezultatu. Udział Priorytetu VI w całkowitej alokacji finansowej dla komponentu regionalnego to około 32%. W województwie kujawsko-pomorskim jest to kwota około 127 mln. euro, tj. około 529,4 mln zł (przy kursie 1 euro = 4,16 zł), w tym w ramach: Działania 6.1 428,3 mln zł (80,91% środków w ramach Priorytetu VI), odpowiednio: Poddziałanie 6.1.1 Wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy 77,1 mln zł (18%), Poddziałanie 6.1.2 Wsparcie powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy w realizacji zadań na rzecz aktywizacji osób bezrobotnych w regionie 21,4 mln