Raport z realizacji zadań w 2007 r. w ramach Legionowskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2006 2008 Zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o Przeciwdziałaniu Narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.) zwaną dalej ustawą, jednostki samorządu terytorialnego, w tym Gmina Legionowo zobligowane są do realizacji zadań w zakresie przeciwdziałania narkomanii. W dniu 25 stycznia 2006 r. uchwałą nr XLII/548/2006 r. Rady Miasta Legionowo uchwalony został Legionowski Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2006 2008. Określa on główne czynniki wspierające realizację zadań, jak również ograniczające czynniki prowadzenia profilaktyki zachowań ryzykownych, diagnozę zjawiska w Polsce i Legionowie w omawianym obszarze. Zgodnie z art. 10 ustawy, do zadań własnych gminy w zakresie przeciwdziałania problemom narkomanii należy szczególnie: 1) zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem, 2) udzielanie pomocy psychospołecznej i prawnej rodzinom, w których występuje problem narkomanii, 3) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej i szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, 4) wspomaganie działań instytucji i organizacji pozarządowych, pracujących na rzecz rozwiązywania problemów narkomanii, 5) pomoc społeczna osobom uzależnionym i rodzin osób uzależnionych dotkniętym ubóstwem i wykluczeniem społecznym oraz integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego. Źródłem finansowania zadań w ramach Legionowskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2006 2008 były środki finansowe budżetu Gminy Legionowo, które pochodziły z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych przekazywanych na Fundusz Zwalczania Narkomanii. Koordynatorem programu wyznaczony został Kierownik Referatu Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych, który realizuje zadania wraz z pozostałymi pracownikami Referatu i innymi podmiotami zlokalizowanymi na terenie miasta jak i z ośrodkami terapeutycznymi. Kształtowanie polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania narkomanii w kolejnym roku funkcjonowania programu, realizowane było w Gminie Legionowo szczególnie w zakresie działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej oraz zapobiegawczej, wypełniając w ten sposób zalecenia ustawodawcy. Leczenie i rehabilitacja odbywa się poza terytorium gminy w placówkach odwykowych. W ramach działalności wychowawczej i edukacyjnej kierowanej do mieszkańców miasta Legionowo zgodnie z zapisami ustawy, było podejmowanie zadań mających na celu promocję zdrowia psychicznego, promocję zdrowego stylu życia i edukację psychologiczno-społeczną z nastawieniem na informowanie odbiorców programów o szkodliwości zażywania środków i substancji, których zażywanie może prowadzić do trwałego uzależnienia. Niezależnie od zadań finansowanych z Funduszu Zwalczania Narkomanii, na terenie miasta Legionowo istnieją Samorządowe Punkty Profilaktyczne i Programy Pracy Środowiskowej pracujące na rzecz dzieci, młodzieży oraz dorosłych, finansowane z innych źródeł, ale mające
również na celu pomoc w rozwiązywaniu takich problemów społecznych, jak zwalczanie narkomanii: Punkt Konsultacyjny Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; (udzielanie porad osobom nadużywającym alkoholu, nierzadko w połączeniu z innymi substancjami psychoaktywnymi oraz członkom ich rodzin, motywowanie do trzeźwego życia i pełnienia właściwych ról rodzicielskich i społecznych), Punkt Konsultacyjny Przemoc w Rodzinie; (porady psychologiczne w sytuacji doświadczania przemocy, stosowania przemocy oraz porady dotyczące radzenia sobie w istniejącym prawodawstwie), Punkt Konsultacyjny dla Osób z Problemem Narkotycznym; (porady dla osób zażywających substancje psychoaktyne i członków ich rodzin), Grupa socjoterapeutyczna dla dzieci w ramach Samorządowego Programu Przyjaciel Dzieci i Młodzieży; zajęcia realizowane w dwóch grupach: grupa socjoterapeutyczna dla dzieci do 14 roku życia oraz grupa sportowa ogólnorozwojowa, Grupa socjoterapeutyczna Aktywni i Kreatywni; zajęcia realizowane w dwóch grupach: grupa wzmacniająca kompetencje społeczne młodzieży oraz Grupa sportowa ogólnorozwojowa (zajęcia judo), Grupa sportowa ogólnorozwojowa prowadzona przez Stowarzyszenie Lokalne SALOS, Poradnia Psychologiczna (terapia rodzinna, mediacje rodzinne, pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, problemy związane z zaburzeniem osobowości), Grupa terapeutyczna dla dorosłych mieszkańców miasta Legionowo potrzebujących wsparcia psychicznego, Środowiskowe Ognisko Wychowawcze TPD (prowadzenie opiekuńczo wychowawczej działalności środowiskowej wraz z dożywianiem od poniedziałku do piątku w godzinach popołudniowych), Ognisko Wychowawcze przy ul. Polskiej Organizacji Wojskowej 20 w Legionowie na rzecz dzieci i młodzieży z rodzin ubogich, z dysfunkcjami emocjonalnymi (prowadzenie opiekuńczo wychowawczej działalności środowiskowej wraz z dożywianiem od poniedziałku do piątku w godzinach popołudniowych). Szczegółowa realizacja zadań w 2007 roku prowadzona przez Gminę Legionowo, a finansowana z Funduszu Zwalczania Narkomanii, przedstawia się następująco: W oparciu o założenia Programu funkcjonował Punkt Konsultacyjny dla Osób z Problemem Narkotycznym w Centrum Profilaktyki w Legionowie, w którym psycholog kliniczny udzielał porad psychologicznych oraz dokonał diagnozy problemu uzależnienia od narkotyków mieszkańców miasta Legionowo w 2007 roku. Na konsultacje zgłaszały się osoby kierowane przez Referat Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych, kuratorów, pedagogów szkolnych, lekarza psychiatrę z Ośrodka Pomocy Społecznej w Legionowie oraz innych punktów pomocowych, działających pod auspicjami Urzędu Miasta. W oparciu o indywidualną analizę problemu konsultowane osoby, jeśli zachodziła taka potrzeba, kierowane były do Poradni specjalistycznych na terenie Warszawy, Ośrodka MONAR w Wyszkowie oraz Ośrodka dla Młodzieży Polskiego Towarzystwa Zwalczania Narkomanii w Wólce Przybojewskiej, z ofertą natychmiastowego przyjęcia. Diagnoza problemu uzależnienia od narkotyków w Legionowie w 2007 roku obejmowała następujące kwestie: badanie przyczyn sięgania po substancje psychotropowe, badanie relacji interpersonalnych w rodzinie klientów, badanie motywacji klientów do życia bez substancji psychotropowych oraz kwalifikacja do dalszego leczenia. Na podstawie indywidualnych diagnoz problemu stwierdzono, że przyczyną sięgania po substancje psychotropowe były szeroko pojęte problemy wychowawcze oraz rodzinne, wśród których należy wymienić: alkoholizm jednego z rodziców, przemoc, rozwód rodziców lub wdowieństwo, nieporadność na rynku pracy, brak aktywizacji społecznej i zawodowej. Inicjacja narkotykowa cały
czas występuje w środowisku grup rówieśniczych, z tym, ze większość młodzieży zanim sięgnie po narkotyki - pije alkohol oraz pali papierosy. Świadczy to o tym, że na terenie miasta Legionowo jak i na terenie całej Polski przynajmniej część handlowców nie przestrzega przepisów prawnych odnośnie sprzedawania nieletnim wyrobów tytoniowych i alkoholowych. Natomiast pierwszym spożywanym środkiem nielegalnym pozostają konopie indyjskie. Część inicjacji narkotykowych odbywa się także na tzw. imprezach - wtedy pierwszym środkiem staje się najczęściej ekstazy. Relacje interpersonalne w rodzinie osób badanych kształtowały się następująco: rodzice coraz częściej wykazywali dużą bezradność, przez co nie potrafili konsekwentnie stawiać granic dzieciom i konsekwentnie egzekwować te granice, w wyniku czego często nie byli w stanie skłonić nieletniego do wizyty w Punkcie Konsultacyjnym. Częstokroć rodzice oczekiwali gotowych skryptów postępowania z uzależnionymi dziećmi lub też liczyli, że inna instytucja rozwiąże za nich problem. Mimo iż grupa rodziców deklarowała chęć podjęcia grupowej terapii dla osób współuzależnionych i w porozumieniu z Referatem Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych, od września 2007 roku psycholog oczekiwał na nich w soboty w Punkcie Konsultacyjnym, jednak na deklaracjach ze strony rodzin się skończyło. Osoby zażywające narkotyki lub od nich uzależnione zgłaszały się w większości pod presją osób drugich, dla świętego spokoju, przekonane o nieszkodliwości marihuany lub normie, jaką ich zdaniem jest przyjmowanie różnorodnych środków psychoaktywnych na dyskotekach czy w trakcie spotkań towarzyskich. Powodem zgłaszania się do Punktu osób nieletnich były również problemy prawne związane z zażywaniem narkotyków. W rodzinach osób uzależnionych zauważyć można problemy z komunikacją na poziomie emocjonalnym, przez co często proces wychowawczy zrzucany jest na szkołę. Brak komunikacji wśród członków rodzin, z problemem uzależnienia, pokazała także diagnoza, która przeprowadzona była w roku 2006. Badania, przeprowadzone wśród grupy uczniów z legionowskich szkół, pokazały wzrost kontaktu z narkotykami w środowisku młodzieżowym i wzrost liczby osób zdobywających narkotyki od kolegów lub dealerów. Często osoba sprzedająca narkotyki jest kolegą i dealerem jednocześnie. Notujemy również zjawisko zwiększania się liczby osób, które mają wiedzę, gdzie można kupić narkotyki, przez co stają się one dla młodego człowieka coraz łatwiej dostępne. Młodzież ma niestety niską świadomość faktu, że narkotyki są bardzo szkodliwe dla zdrowia, dlatego zasadne jest wprowadzanie programów w zakresie przeciwdziałania narkomanii. W Zespole Szkół Ogólnokształcących Nr 2 odbyły sie spotkania prowadzone przez psychologa klinicznego autora podręcznika popularno-naukowego. Zajęcia przeznaczone dla 23 grup młodzieży gimnazjum miały charakter dyskusyjno warsztatowy, natomiast dla 3 grup rodziców odbywały się w formie wykładu. Po raz kolejny rodzice wykazali małe zainteresowanie zajęciami profilaktycznymi, mimo bardzo dobrej informacji przygotowanej przez szkołę. Motywacja do podjęcia jakiejkolwiek próby diagnozy swojego problemu z narkotykami lub leczeniem uzależnienia coraz częściej jest motywacją zewnętrzną, a rodziny coraz częściej wchodzą w mechanizmy współuzależnienia i nieporadności. Podsumowując zajęcia w klasach, stwierdzić można, iż młodzież dysponuje dużą wiedzą odnośnie nazw i sposobów działania środków psychoaktywnych oraz bagatelizuje przy tym aspekty prawne wynikające z ich zażywania. Młodzi ludzie posiadają jedynie wiedzę o przyjemnym wpływie narkotyków na samopoczucie, natomiast nie mają świadomości negatywnych konsekwencji, które wywołują substancje psychoaktywne. Wprowadzono program profilaktyczny w dwóch legionowskich szkołach, złożony z małej formy teatralnej pt. Wolne wybory. Program był formą motywacji do podejmowania dobrych wyborów oraz wprowadzenia młodego człowieka na drogę czystą i wolną od narkotyków, alkoholu i innych używek. Główne cele programu to zachęcenie do dokonywania odpowiednich, dobrych wyborów w życiu, przedstawienie młodzieży konsekwencji wynikających z zażywania środków odurzających i ostrzeżenie przed tragicznymi skutkami ich działania. W programie uczestniczyło 312 uczniów z Liceum Ogólnokształcącego im. M. Konopnickiej oraz 260 uczniów z Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr 2 w Legionowie. Program został przyjęty bardzo pozytywnie przez uczestników.
Nastąpiło wprowadzenie programu profilaktycznego złożonego z małej formy teatralnej pt. Wyrok niewierności. Program poruszał takie problemy jak: trudności występujące w relacjach między młodymi osobami i przyjmowanie różnorodnych postaw i zachowań towarzyszących wiekowi dojrzewania. Pokazał konsekwencje wczesnego rozpoczynania współżycia seksualnego zarówno społeczne jak i zdrowotne oraz zachęcał młodzież do podejmowania odpowiedzialnych decyzji. W programie uczestniczyło 180 uczniów z Gimnazjum i Liceum Salezjańskiego w Legionowie. Dofinansowano program pracy środowiskowo-wychowawczej dla podopiecznych Legionowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Zapobiegania Narkomanii. Program funkcjonował od stycznia do czerwca i od września do grudnia 2007r., uczestniczyły w nim przeszło 43 osoby. Celem programu była pomoc osobom pochodzącym z rodzin patologicznych i dotkniętym ubóstwem, zaniedbanych wychowawczo oraz uwikłanych w problemy związane z uzależnieniem od substancji psychoaktywnych i problemy prawnokarne. W ramach tego zadania funkcjonowała Poradnia dla Młodzieży z Zachowaniami Ryzykownymi, w której prowadzono poradnictwo czynne dla podopiecznych znajdujących się w sytuacjach niekorzystnych o charakterze przewlekłym, dla młodzieży, którą kryzys dotknął niespodziewanie oraz dla rodziców podopiecznych. Podczas wizyt w Poradni diagnozowano przypadki, ustalano programy i plany przedsięwzięć, udzielano pomocy w ich wdrażaniu oraz ewaluowano zmiany zachowań. Zasadnicze problemy z jakimi zgłaszała się młodzież i rodzice do Poradni to zespół przewlekłej nieporadności życiowej, uzależnienie od środków psychoaktywnych i alkoholu, zachowania agresywne i nieprzystosowanie do funkcjonowania w grupach społecznych, konflikty z prawem, dysfunkcje rodzin, bezrobocie, problemy zdrowotne oraz zaniedbywanie obowiązku szkolnego. Do dyspozycji podopiecznych oddano całodobowy telefon kryzysowy, z którego bardzo często i w różnych porach dnia korzystano. Rutynowo wykonywano testy narkotykowe u osób, gdzie w wywiadzie pojawiały się informacje o kontaktach ze środowiskiem, w którym występuje problem uzależnienia oraz skierowanych przez Sąd Rejonowy i Prokuraturę Rejonową. Podopieczni Legionowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Zapobiegania Narkomanii badani byli pod kątem brania opiatów, amfetaminy, benzodiazepin i marihuany. Testy do wykrywania narkotyków zostały zakupione przez Urząd Miasta Legionowo. Przeprowadzono indywidualne konsultacje dla młodzieży ze środowisk dysfunkcyjnych w ramach programu Przyjaciel Dzieci i Młodzieży w okresie od lutego do czerwca 2007 r. Zajęcia miały na celu wzmocnienie psychiczne młodzieży zagrożonej uzależnieniami i nauczenie jej właściwych umiejętności społecznych, opartych na wartościach chrześcijańskich. Zadanie zrealizowało Salezjańskie Liceum Ogólnokształcące. Dofinansowano program profilaktyczny zrealizowany podczas zimowego wyjazdu do Poronina dla dzieci z rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej i należących do Parafii Rzymsko Katolickiej p.w. M.B Fatimskiej w Legionowie. Celem programu było zabezpieczenie przed sięganiem po substancje psychotropowe oraz promocja właściwego stylu życia. W wyjeździe wzięło udział 45 uczestników. Dofinansowano program profilaktyczny zrealizowany podczas wyjazdu do miejscowości Łapsze Niżne dla 15 podopiecznych w wieku 10 16 lat, którego realizatorami byli Franciszkanie zgrupowani przy Parafii Wojskowo Cywilnej p.w. Świętego Józefa Oblubieńca NMP w Legionowie. Celem programu było promowanie zdrowego stylu życia oraz przekazywanie treści, które zabezpieczają dzieci przed sięganiem po substancje psychoaktywne. Dofinansowano wyjazd z programem profilaktycznym realizowanym podczas letniego wyjazdu dla chłopców zrzeszonych przy Parafii Rzymsko Katolickiej p.w. św. Jana Kantego w Legionowie. Wśród 70 osobowej grupy chłopców w ramach programu upowszechniano postawy prozdrowotne,
promowano profilaktykę uzależnień i zdrowego stylu życia. Podczas spotkań stosowane były pogadanki związane z promocją zachowań asertywnych, których celem było nauczenie uczestników podejmowania właściwych wyborów w życiu codziennym oraz umiejętności przedstawiania swojej opinii w grupie rówieśników. Wprowadzono warsztaty, które poprowadził psychoterapeuta we wrześniu i październiku w 2007r. pt. Jak rozmawiać z rodzicami, którzy podejrzewają, że dzieci używają narkotyków przeznaczone dla grupy dyrektorów szkół, nauczycieli, pedagogów szkolnych, realizatorów programów pracy środowiskowej, policjantów, kuratorów zawodowych oraz pracowników socjalnych mających kontakt z młodzieżą z terenu miasta Legionowo. W warsztatach uczestniczyły 53 osoby. Przeprowadzono spotkanie z przeznaczeniem dla dyrektorów legionowskich szkół i przedszkoli w okresie poprzedzającym rozpoczęcie roku szkolnego 2007/2008r., podczas którego przeanalizowano zagadnienia dotyczące programów profilaktycznych realizowanych w szkołach. Zorganizowana została grupa dzieci i młodzieży Aktywni i Kreatywni zamieszkałej na terenie Legionowa i pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych. Celem spotkań było właściwe zagospodarowanie czasu wolnego młodych ludzi oraz konstruktywne rozładowanie napięcia emocjonalnego poprzez ćwiczenia fizyczne. Zajęcia odbywały się od września do grudnia 2007r. na terenie Szkoły Podstawowej Nr 2. Realizatorem zadania było Stowarzyszenie Lokalne Salezjańskiej Organizacji Sportowej SL SALOS. Dokonano zakupu książek wykorzystywanych podczas pracy profilaktycznej przez nauczycieli w legionowskich szkołach. W książki profilaktyczne została również wyposażona Miejska Biblioteka Publiczna w Legionowie. Zakupiono nagrodę przyznaną dla zwycięskiego zespołu za udział w konkursie teatralnym organizowanym przez Fundację im. Wandy Tomczyńskiej, którego założeniem było promowanie zdrowego stylu życia wśród uczniów legionowskich szkół. Zakupiono prowiant dla dzieci i młodzieży wyjeżdżających na kolonie profilaktyczne organizowane przez Referat Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych oraz artykuły spożywcze dla uczestników szkolenia Jak rozmawiać z rodzicami, którzy podejrzewają, że dzieci używają narkotyków. Dokonano zakupu materiałów plastycznych, biurowych oraz sportowych dla dzieci, które wykorzystane zostały podczas prowadzenia zajęć w ramach programu Przyjaciel Dzieci i Młodzieży. Zakupiono gadżety z napisami promującymi zdrowy styl życia bez środków psychoaktywnych, które zostały rozdane wśród mieszkańców miasta podczas imprezy profilaktycznej Legionowo Rock Festiwal. Realizacja programów profilaktycznych z zakresu przeciwdziałania narkomanii opierała się ściśle na celach przedstawionych w Legionowskim Programie Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2006 2008, do których w szczególności należy: zapobieganie powstawania problemów wynikających z używania substancji psychoaktywnych, poprzez prowadzenie programów profilaktycznych w szkołach i innych placówkach opiekuńczo wychowawczych, zwiększenie świadomości, edukacji i poparcia działań podejmowanych na rzecz społeczności lokalnej, a w szczególności dzieci i młodzieży,
zwiększenie umiejętności niezbędnych do radzenia sobie z istniejącymi problemami życiowymi oraz wdrożenie form profilaktyki, kierowanej szczególnie do dzieci i młodzieży, opartych o kształtowanie dojrzałych postaw i wartości, promocja zdrowego stylu życia, zwiększenie poczucia bezpieczeństwa mieszkańców. Zadaniem samorządu legionowskiego będzie kontynuowanie wyżej wymienionych działań w latach następnych ze szczególnym uwzględnieniem środowisk zagrożonych patologiami społecznymi. PREZYDENT MIASTA mgr Roman Smogorzewski