Raport. z realizacji zadań Gminy Legionowo w 2008 r. w ramach Legionowskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata

Transkrypt

1 Raport z realizacji zadań Gminy Legionowo w 2008 r. w ramach Legionowskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata Zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o Przeciwdziałaniu Narkomanii (Dz.U. Nr 179, poz z późn. zm.), Krajowym Programem Przeciwdziałania Narkomanii na lata , uchwałą Nr XXVI/341/2008 Rady Miasta Legionowo z dnia 27 listopada 2008 r. w sprawie uchwalenia Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Legionowo do roku 2013 oraz Legionowskim Programem Przeciwdziałania Narkomanii na lata uchwalonym w dniu 25 stycznia 2006 r. uchwałą Nr XLII/548/2006 Rady Miasta Legionowo jednostki samorządu terytorialnego w tym Gmina Legionowo zobligowane są do realizacji zadań w zakresie przeciwdziałania narkomanii. Źródłem finansowania zadań w ramach Legionowskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata były środki finansowe budżetu Gminy Legionowo, które pochodziły z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych przekazywanych na Fundusz Zwalczania Narkomanii. Jako koordynatora programu wyznaczono Kierownika Referatu Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych, który realizuje zadania wraz z pozostałymi pracownikami Referatu i innymi podmiotami zlokalizowanymi na terenie miasta jak i z ośrodkami terapeutycznymi. Podmioty te zostały określone w Legionowskim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Narkotycznych i Innych Uzależnień na rok 2009 i są to: instytucje, organizacje pozarządowe współpracujące z samorządem legionowskim takie jak: szkoły legionowskie, Sąd Rejonowy, Komenda Powiatowa Policji, Straż Miejska, ośrodki terapeutyczne zlokalizowane w Warszawie, Wólce Przybojewskiej, Monar w Wyszkowie, Al-Anon, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Mazowieckie Centrum Zdrowia Publicznego, Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej, parafie legionowskie, Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Środowiskowe Ognisko Wychowawcze, Oddział Miejski Polskiego Towarzystwa Zapobiegania Narkomanii, Caritas Diecezji Warszawsko-Praskiej, Ośrodek Pomocy Społecznej i inne podmioty, przyczyniające się do prowadzenia zadań w zakresie profilaktyki i rozwiązywania istniejących problemów. Podejmowane przez Gminę Legionowo działania dotyczyły następujących obszarów: I. Obszar - Profilaktyka przyjęte kierunki: a) tworzenie lokalnych inicjatyw w zakresie pierwszorzędowej i drugorzędowej profilaktyki narkomanii, b) podniesienie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych. II. Obszar Leczenie, ograniczanie szkód zdrowotnych i reintegracja społeczna przyjęte kierunki: a) poprawa dostępności świadczeń terapeutycznych dla mieszkańców miasta, b) organizowanie szkoleń adresowanych do realizatorów programów ograniczenia szkód zdrowotnych.

2 III. Obszar Badania i monitoring przyjęte kierunki: a) monitorowanie problemu narkomanii b) monitorowanie reakcji społecznych na problem narkomanii. Stosując działania profilaktyczne rozumiemy branie substancji psychoaktywnych jako jeden z wielu sposobów doraźnego i destrukcyjnego radzenia sobie ze swoimi problemami psychologicznymi, psychicznymi i społecznymi. Dlatego też w pracy profilaktycznej koncentrujemy się na pomocy w zrozumieniu i rozwiązywaniu przyczyn a nie na czynnościach destrukcyjnych i używaniu środków psychoaktywnych. Profilaktyka pierwszorzędowa jako działania adresowane do grupy niskiego ryzyka, dotycząca środowiska, które jeszcze nie przeszło inicjacji alkoholowej lub narkotycznej i nie podjęło zachowań ryzykownych, obejmujące szerokie populacje ma dwa cele promocja zdrowego stylu życia oraz opóźnienie wieku inicjacji, a przez to zmniejszenie zasięgu zachowań ryzykownych. Profilaktyką tą ( ze środków Funduszu Zwalczania Narkomanii) objętych zostało 1636 dzieci i młodzieży oraz 72 osób dorosłych. W zakresie profilaktyki pierwszorzędowej prowadzone były następujące działania: 1. programy profilaktyczne realizowane w legionowskich szkołach Wprowadzono programy profilaktyczne dla uczniów 4 legionowskich szkół, przedstawione w formie koncertu lub spektaklu teatralnego, które były motywacją do podejmowania właściwych wyborów oraz wprowadzenia młodego człowieka na drogę wolną od narkotyków i innych używek. Głównymi celami programów było zachęcenie młodzieży do dokonywania odpowiednich, dobrych wyborów w życiu, przedstawienie konsekwencji wynikających z zażywania środków odurzających i ostrzeżenie przed tragicznymi skutkami ich działania. Przeprowadzono w Zespole Szkół wywiadówkę profilaktyczną pt. Profilaktyka narkomanii w domu i w szkole, w której uczestniczyła 60 osobowa grupa rodziców. Program pokazał konieczność utrzymywania właściwych bliskich relacji między dziećmi a rodzicami stanowiącymi główny element czynników wspierających. 2. programy profilaktyczne realizowane podczas wyjazdów letnich i zimowych, podczas których przekazywane były treści zabezpieczające dzieci przed sięganiem po substancje psychoaktywne Dofinansowano program profilaktyczny realizowany podczas wyjazdu zimowego do Krynicy dla 8 podopiecznych Hospicjum Domowego z terenu miasta Legionowo. Celem programu było wzmocnienie tożsamości dzieci osieroconych oraz zapewnienie wsparcia psychicznego zabezpieczającego przed sięganiem po substancje psychoaktywne. Dofinansowano program profilaktyczny realizowany podczas wyjazdu w terminie r. do miejscowości Wilkasy dla 30 osób znajdujących sie w trudnej sytuacji materialnej. Celem programu było kształtowanie postaw odpowiedzialności za swoje zachowania. Zajęcia miały również zwiększyć liczbę i zakres podejmowanych na terenie miasta Legionowo działań, które odnoszą się bezpośrednio do aktów nietolerancji i ksenofobii. Zadanie zrealizowało SL SALOS. Dofinansowano wyjazd letni, podczas którego przeprowadzony został program profilaktyczny pt. Budować na skale. Program skierowany był do 100 osobowej grupy dzieci i młodzieży zrzeszonej przy Parafii Rzymsko Katolickiej p.w. św. Jana Kantego w Legionowie. Wśród uczestników wyjazdu w ramach programu upowszechniano postawy prozdrowotne, propagowano profilaktykę uzależnień i zdrowego stylu życia. Dofinansowano program profilaktyczny pt. Szanuj drugiego, który realizowany był podczas wyjazdu letniego do Mikoszewa w terminie r. dla 45 osobowej

3 grupy dzieci i młodzieży zrzeszonej przy Parafii Rzymsko Katolickiej p.w. M.B. Fatimskiej. Celem programu była praca na wartościach, budowanie wzajemnego zaufania, wprowadzenie norm sprzyjających zdrowemu stylowi życia bez substancji psychoaktywnych oraz wypracowanie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Realizatorem programu był proboszcz Parafii. Dofinansowano dwa letnie turnusy rekolekcyjne, podczas których realizowany był program profilaktyczny pt. Bieg życia IV. Uczestnikami programu była 33 osobowa grupa młodzieży zrzeszona przy Parafii Rzymsko Katolickiej p.w. św. Jana Kantego w Legionowie. Celem programu było kształtowanie właściwego stylu życia bez używek, tworzenie kultury sprzyjającej korekcie niepożądanych zachowań i postaw oraz wzmacnianie osobowościowych czynników chroniących przed zachowaniami ryzykownymi. Realizatorem programu była Fundacja Światło Życie. W ramach profilaktyki drugorzędowej adresowanej do grup podwyższonego ryzyka osób po inicjacji, której celem jest wycofanie z zachowań ryzykownych: zahamowanie i skorygowanie niekorzystnych zachowań, powstrzymanie ich powtarzania, identyfikacja osób zagrożonych uzależnieniem, interwencje wobec osób pijących szkodliwie i uzależnionych, zażywających narkotyki, itp. Przekaz komunikatu WYCOFAJ SIĘ (DOPÓKI JESZCZE MOŻESZ. było realizowanie następujących działań: 1. Dofinansowano program pracy środowiskowo-wychowawczej dla podopiecznych Legionowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Zapobiegania Narkomanii, który funkcjonował od stycznia do czerwca i od września do grudnia raz w tygodniu po 3 godziny, uczestniczyły w nim przeszło 34 osoby. Celem programu była pomoc dla osób pochodzących z rodzin patologicznych i dotkniętych ubóstwem, zaniedbanych wychowawczo oraz uwikłanych w problemy związane z uzależnieniem od substancji psychoaktywnych i problemy prawnokarne. W zakresie prowadzonego zadania funkcjonowała Poradnia dla Młodzieży z Zachowaniami Ryzykownymi, gdzie prowadzono poradnictwo czynne dla podopiecznych znajdujących się w trudnych sytuacjach kryzysowych, których problem dotknął niespodziewanie oraz ich rodzin. Podczas wizyt w Poradni diagnozowano przypadki, ustalano programy i plany przedsięwzięć, udzielano pomocy w ich wdrażaniu oraz ewaluowano zmiany zachowań. Zasadnicze problemy z jakimi zgłaszała się młodzież i rodzice do Poradni to zespół przewlekłej nieporadności życiowej, uzależnienie od środków psychoaktywnych i alkoholu, zachowania agresywne i nieprzystosowanie do funkcjonowania w grupach społecznych, konflikty z prawem, dysfunkcje rodzin, bezrobocie, problemy zdrowotne oraz zaniedbywanie obowiązku szkolnego. Wykonywano testy narkotykowe u osób, gdzie w wywiadzie pojawiały się informacje o kontaktach ze środowiskiem, w którym występuje problem uzależnienia oraz skierowanych przez Sąd Rejonowy i Prokuraturę Rejonową. Podopieczni Legionowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Zapobiegania Narkomanii badani byli pod kątem brania opiatów, amfetaminy, benzodiazepin i marihuany. Testy wykrywające narkotyki zostały przekazane PTZN w 2007 roku. Do dyspozycji podopiecznych oddano całodobowy telefon kryzysowy. 2. Funkcjonowanie Punktu Konsultacyjnego dla Osób z Problemem Narkotycznym w Centrum Profilaktyki, w którym psycholog kliniczny udzielał porad psychologicznych oraz dokonał diagnozy problemu uzależnienia od narkotyków mieszkańców miasta Legionowo w 2008 roku. Na konsultacje zgłaszały się osoby kierowane przez Referat Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych, kuratorów, pedagogów szkolnych, lekarza psychiatrę z Ośrodka Pomocy Społecznej w Legionowie oraz innych punktów pomocowych, działających pod auspicjami Urzędu Miasta. W oparciu o indywidualną analizę problemu konsultowane

4 osoby, jeśli zachodziła taka potrzeba, kierowane były do Poradni specjalistycznych na terenie Warszawy, Ośrodka MONAR w Wyszkowie oraz Ośrodka dla Młodzieży Polskiego Towarzystwa Zwalczania Narkomanii w Wólce Przybojewskiej, z ofertą natychmiastowego przyjęcia. Wiele porad udzielonych zostało przez telefon stanowiący formę telefonu zaufania. Informacje o punkcie i telefonie rozpowszechnione zostały wśród klientów Ośrodka Pomocy Społecznej, pacjentów Zakładów Opieki Zdrowotnej, mieszkańców osiedla Kozłówka i innych. Podniesienie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych to kolejny kierunek działań z obszaru profilaktyki podjęty przez Gminę Legionowo w 2008 roku. Przekazane zostały następujące materiały edukacyjno informacyjne mieszkańcom miasta: wydano informatory o formach profilaktyki i punktach świadczących pomoc terapeutyczną, wyposażono legionowskie szkoły w testy do wykrywania obecności alkoholu oraz głównych grup narkotyków: opiaty, amfetamina, kokaina, tetrahydrokannabiole oraz benzenodiazepin w organizmie. Testy są niezwykle wiarygodne prawie w 100 % wykrywają obecność substancji psychoaktywnych i ich sposób użycia jest uproszczony ( badanie ze śliny ) i bardzo krótki czas oczekiwania na wynik ( 2 minuty). rozdano wśród 1000 osobowej grupy młodzieży gadżety z napisami promującymi zdrowy styl życia bez środków psychoaktywnych podczas imprezy profilaktycznej Legionowo Rock Festiwal, której celem było zapewnienie mieszkańcom miasta Legionowo dostępu do europejskiej i krajowej kultury niezależnej. Żywa forma odbioru muzyki dawała możliwość spędzania wolnego czasu młodzieży bez udziału środków psychoaktywnych. przekazywano komunikaty o tematyce narkotykowej do mediów lokalnych oraz zamieszczono artykuły na stronach internetowych. Kolejny obszar dotyczący działań z zakresu przeciwdziałania narkomanii to leczenie, ograniczanie szkód zdrowotnych i reintegracja społeczna, który przyjmuje następujące kierunki: organizowanie szkolenia adresowanego do realizatorów programów ograniczania szkód zdrowotnych tj. wprowadzono warsztaty pt. Jak pracować z dzieckiem krzywdzonym, które poprowadził w styczniu 2008 r. psycholog dla 12 osobowej grupy pracowników Żłobka Miejskiego i 3 Przedszkoli Miejskich. Zajęcia miały przybliżyć umiejętności rozpoznawania zjawiska krzywdzenia dzieci przez dorosłych, w tym molestowania seksualnego. Samo zjawisko leczenia nie jest zadaniem własnym Gminy Legionowo i nie było realizowane, ale poprzez funkcjonowanie Punktu dla Osób z Problemem Narkotycznym następowało kierowanie osób uzależnionych do placówek detoksykacyjnych i ośrodków odwykowych. Na rzecz rozwiązywania i niwelowania istniejących problemów wpływały istniejące na naszym terenie punkty konsultacyjne i programy pracy środowiskowej. Otwarta grupa dla dzieci w ramach Samorządowego Programu Przyjaciel Dzieci i Młodzieży; zajęcia realizowane w dwóch grupach (zajęcia wzmacniające kompetencje społeczne przeciwdziałające podejmowaniu zachowań ryzykownych): 1. Grupa socjoterapeutyczna w Centrum Profilaktyki (dla dzieci do 14 roku życia), wtorki , 2. Grupa sportowa ogólnorozwojowa, poniedziałki (piłka nożna) Otwarta grupa sportowa ogólnorozwojowa w Szkole Podstawowej nr 2 (gimnastyka ogólna) wtorki: , piątki: , soboty: Świetlica Profilaktyczna w Szkole Podstawowej nr 2

5 (wyrównywanie braków wiedzy, wzmacnianie umiejętności właściwej komunikacji) poniedziałek: , wtorek: , środa: , czwartek: , piątek: Świetlica Profilaktyczna przy Parafii M.B. Fatimskiej (wyrównywanie braków wiedzy, wzmacnianie tożsamości młodego człowieka poprzez wzrost poczucia wartości, poszanowanie norm, wartości, autorytetów) poniedziałek piątek: Poradnia dla Młodzieży z Zachowaniami Ryzykownymi prowadzona przez Polskie Towarzystwo Zapobiegania Narkomanii (porady dla młodzieży podejmującej zachowania ryzykowne oraz dla członków ich rodzin) poniedziałek , całodobowy telefon interwencyjny Środowiskowe Ognisko Wychowawcze TPD (prowadzenie opiekuńczo wychowawczej działalności środowiskowej wraz z dożywianiem) poniedziałek piątek: Legionowskie Centrum Charytatywno Opiekuńcze Caritas DWP (prowadzenie opiekuńczo wychowawczej działalności środowiskowej wraz z dożywianiem) poniedziałek piątek: Punkt Konsultacyjny Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; (udzielanie porad osobom nadużywającym alkoholu oraz członkom ich rodzin, motywowanie do trzeźwego życia i pełnienia właściwych ról rodzicielskich i społecznych) poniedziałki , piątki: Punkt Konsultacyjny Przemoc w Rodzinie; (porady psychologiczne w sytuacji doświadczania przemocy, stosowania przemocy oraz porady dotyczące radzenia sobie w istniejącym prawodawstwie) środy , piątki: Punkt Konsultacyjny dla Osób z Problemem Narkotycznym; (porady dla osób zażywających narkotyki i członków ich rodzin) soboty Poradnia Psychologiczna (terapia rodzinna, mediacje rodzinne, pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, problemy związane z zaburzeniem osobowości) środy piątki Grupa psychoedukacyjna dla podopiecznych Warsztatów Terapii Zajęciowej (wzmacnianie umiejętności zabezpieczających przed sięganiem po substancje psychoaktywne) Otwarta grupa psychoedukacyjna dla osób z problemami emocjonalnymi prowadzona przez Fundację Pasja Życia sobota: Monitoring oraz badanie problemu związanego z narkotykami na terenie miasta Legionowo dokonany został poprzez Diagnozę problemu uzależnienia od narkotyków w Legionowie w 2008 r. przez psychologa klinicznego zatrudnionego w Punkcie Konsultacyjnym dla Osób z Problemem Narkotycznym w Centrum Profilaktyki w Legionowie oraz badanie Postawy młodzieży wobec uzależnień i zagrożeń społecznych w Legionowie w roku 2008 wykonane na zlecenie Prezydenta Miasta Legionowo przez Referat Zdrowia Publicznego i Spraw Społecznych. Diagnoza problemu uzależnienia od narkotyków w Legionowie w 2008 r obejmowała następujące zagadnienia: a) badanie przyczyn sięgania po substancje psychoaktywne, stwierdzono że: przyczyną sięgania po substancje psychoaktywne była ciekawość, lęk przed odrzuceniem w grupie, próba dowartościowania się poprzez wtajemniczenie, zaspokojenie potrzeb

6 przynależności, szeroko pojęte problemy wychowawcze oraz rodzinne (alkoholizm jednego z rodziców, przemoc, rozwód rodziców lub wdowieństwo) nieporadność na rynku pracy, brak aktywizacji społecznej i zawodowej, narkotyki pozwalały zniwelować lęk, dając poczucie siły, pozwalały zapomnieć na moment o problemach, których młody człowiek nie umie konstruktywnie rozwiązać b) badanie relacji interpersonalnych w rodzinie klientów, stwierdzono że: rodzice coraz częściej wykazywali dużą bezradność, przez co nie potrafili konsekwentnie stawiać granic dzieciom i egzekwować te granice, w wyniku czego często nie byli w stanie skłonić nieletniego do wizyty w Punkcie Konsultacyjnym, rodzice oczekiwali gotowych skryptów postępowania z uzależnionymi dziećmi lub też liczyli, że inna instytucja rozwiąże za nich problem, c) badano motywację klientów do życia bez substancji psychoaktywnych oraz kwalifikacje do dalszego leczenia, stwierdzono że: osoby zażywające narkotyki lub od nich uzależnione zgłaszały się w większości pod presją osób drugich, przekonane o nieszkodliwości tych środków, powodem zgłaszania sie do Punktu osób nieletnich były również problemy prawne związane z zażywaniem narkotyków, osoby już leczone zgłaszały się w sytuacjach kryzysowych w leku przed nawrotem, znając już profity życia w trzeźwości i nie chcą ich stracić. Raport z badania Postaw młodzieży wobec uzależnień i zagrożeń społecznych w Legionowie w roku 2008 przeprowadzonego w maju wśród uczniów legionowskich przedstawia następujące kwestie: 6 % badanych uczniów przyznało się do przyjmowania środków psychoaktywnch. Najczęstszymi powodami, dla których młodzież sięga po narkotyki są: problemy osobiste, problemy rodzinne, trudność w nauce, chęć zaimponowania w swoim środowisku. Najczęstszymi miejscami, w których młodzież sięga po narkotyki są: dyskoteki, kluby/ kawiarnie, spotkania z rówieśnikami, przerwy w szkole. 59 % ankietowanych stwierdziło, że można uzależnić się od narkotyków i aż 72 % twierdzi, że nie warto próbować narkotyków, żeby poznać ich działanie. Przedstawione wyniki świadczą o tym, iż legionowska młodzież zdaje sobie sprawę ze szkodliwości zażywania narkotyków. 10% młodzieży uważa niestety, że można w bezpieczny sposób można używać narkotyków, co stanowi dla tej części młodego pokolenia olbrzymie zagrożenie, a stanowisko to może wynikać z rozpowszechnionej opinii o podziale narkotyków na twarde (niebezpieczne) i miękkie (bezpieczne). W opinii badanych uczniów najskuteczniejszym sposobem ograniczenia zjawiska uzależnienia była dostępność do obiektów sportowych, w ten sposób młodzież uznała, że strategia alternatyw jest właściwą formą powstrzymywania się do sięgania po substancje psychoaktywne. Drugim sposobem zabezpieczającym przed sięganiem po używki wybranym przez młodzież okazały się programy profilaktyczne. Uznali oni bowiem, że udział w takich programach pomaga w kształtowaniu własnego życia bez narkotyków. Niepokojący jest fakt, że przeszło 20 % respondentów nie uważa uczestnictwa w zajęciach profilaktycznych za pomocne w życiu na trzeźwo. Powinno to oznaczać wprowadzanie programów z wcześniejszą diagnozą potrzeb populacji, do której program jest skierowany oraz właściwy dobór realizatorów, którzy potrafią bardziej skutecznie zaprezentować cele

7 profilaktyczne. Ankietowane osoby zwróciłyby się najczęściej po pomoc w kryzysowej sytuacji lub mając problem z narkotykami do matki (75%), ojca (60%), psychologa szkolnego (39%) i innej osoby (43%) tj. przyjaciela, rodzeństwa, osoby z ośrodka uzależnień oraz policjanta. Zastanawiający jest fakt, że respondenci w przypadku wystąpienia problemów nie zwróciliby się o pomoc do dyrektora szkoły (aż 95%) i wychowawcy klasy (83%). Wyniki takie świadczyć mogą o mniejszym zaufaniu do osób zatrudnionych w placówkach oświatowych. Monitorowanie reakcji społecznych na problem narkotyków i narkomanii wykonany został poprzez ewaluację programów profilaktycznych realizowanych podczas wyjazdów 90% badanych stwierdziło, iż uczestnictwo w zajęciach programowych, z którymi się zapoznali, będzie miało wpływ na ich decyzje podejmowane w przyszłości. Nadmienić też należy, że mechanizm uzależnienia od substancji ( niezależnie jakiej ) czy czynności jest ten sam, dlatego pełnym uzasadnieniem było prowadzenie szeregu działań w ramach Legionowskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Innych Uzależnień na rzecz rozwiązywania problemów narkomanii. PREZYDENT MIASTA Roman Smogorzewski