POWIATOWA STACJA SANITARNO-EPIDEIOLOGICZNA W GDYNI LABORATORIU BADAŃ FIZYKO-CHEICZNYCH WODY Słomir Piliszek Rport n temt stężeni fluorkó odzie przeznczonej do spożyci przez ludzi będącej pod ndzorem PPIS Gdyni z 2006 rok Ztierdził: Rport-fluorki-2006 PSSE Gdyni Stron: 1/11
WSTĘP Poziom fluorkó odch poierzchnioych h się z reguły grnicch od 0,01 mg/l F- do 0,30 mg/l F-. Wody morskie zierją ięcej fluorkó niż ody słodkie. Poziom ten może być podniesiony dl rejonó z nturlnym podłożem sklistym zierjącym duże ilości jonó lub yniku znieczyszczeń ntropogenicznych. Ludzie nrżeni są n pobiernie fluorkó głónie drogą pokrmoą rz z żynością i odą. Fluorki yierją zróno negtyny jk i pozytyny pły n orgnizm człoiek. Zbyt niskie spożycie pooduje zrost próchnicy zębó i osteoporozę, nieielki zś ndmir może przyspieszć psucie i objy zczernieni zębó, pożne zminy szkielecie. Nie m jednk jednozncznych doodó n to, że ndmir fluorkó może poodoć rk kości. W bdnich in vitro nie zostł potierdzon mutgenność jonó fluorkoych. Ilość fluorkó pobrnych przez orgnizmy odne zleży bezpośrednio od ich stężeni odzie. Ryby i bezkręgoce odne mją zdolność do biokumulcji fluorkó kościch. Zlecn dopuszczln rtość ustlon przez WHO(1) ynosi 1,5 mg/l F-. Zgodnie z Rozporządzeniem inistr Zdroi z dni 19 listopd 2002 roku sprie ymgń dotyczących jkości ody przeznczonej do spożyci przez ludzi, stężenie fluorkó odzie przeznczonej do spożyci nie poinn przekrczć stężeni 1,5 mg/l F-. Zgodnie z Rozporządzeniem inistr Zdroi(2) stężenie fluorkó odzie przeznczonej do spożyci przez ludzi bd się rmch monitoringu przeglądoego. Służy on do dokonyni ocen porónczych orz długoterminoych prognoz jkości ody przeznczonej do spożyci przez ludzi. Rport-fluorki-2006 PSSE Gdyni Stron: 2/11
BADANIA I ETODYKA Bdni Lbortorium stężeń fluorkó odzie Bdń Fizyko-Chemicznych ykonne Wody zostły Poitoej przez Stcji Snitrno-Epidemiologicznej Gdyni oprciu o Polską Normę PN-78/C04588/03(3). Pomiry stężeni fluorkó odzie ykonujemy metodą potencjometryczną z zstosoniem kombinonej elektrody fluorkoej. Rozcieńczmy bdne próby roztorem kondycjonującym stosunku 1:1. Roztór kondycjonujący pozl n uzysknie podobnych potencjłó dyfuzyjnych n elektrodzie odniesieni orz bdnej próbie. W 2006 roku rmch monitoringu przeglądoego lbortorium PSSE Gdyni ykonło 49 oznczeń stężeni fluorkó odzie przeznczonej do spożyci przez ludzi. etod stoson do bdń spełni szystkie ymgni jkościoe zrte Rozporządzeniu inistr Zdroi. Jest to metod zlidon, ięc zostł potierdzon poprzez zbdnie i przedstienie obiektynego doodu, że zostły spełnione szczególne ymgni dotyczące określonego zmierzonego zstosoni. Rport-fluorki-2006 PSSE Gdyni Stron: 3/11
WYNIKI N ykresch od 1 do 6 przedstione zostły stężeni fluorkó odzie przeznczonej do spożyci przez ludzi. Poszczególne ykresy odpoidją ybrnej strefie zoptrzeni odę. Pod kżdym ykresem opisne zostły dzielnice, które zoptryne są przez określone ujęci. Dl kżdej ze stref obliczone zostły rtości średnie stężeni fluorkó, medinę orz odchylenie stndrdoe. N kżdym ykresie do oznczonych stężeń znjdują się słupki chrkteryzujące rtość oszconej niepeności rozszerzonej. Podn niepeność rozszerzon jest niepenością z zstosoniem spółczynnik rozszerzeni k = 2 przy poziomie ufności około 95 %. Oprócz sześciu podstoych stref zoptrzeni odę. PPIS Gdyni m tkże pod soim ndzorem odociąg Wiczlino Wieś. W tym odociągu 2006 ykonno jedno oznczenie stężeni fluorkó odzie. W yniku przeprodzonego bdni stierdzono, że odzie tej fluorki ystępują stężeniu 0,48 mg/l F- z niepenością rozszerzoną 0,05 mg/l F-. Wykres 1. Stężeni fluorkó odzie odociągoej strefie I zoptrzeni odę 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 or sk or C ze r em sk ch o js ie ro St G ni e sk k si n O or sk 0 Rport-fluorki-2006 PSSE Gdyni Stron: 4/11
Stref I (ujęcie Red) obejmuje nstępujące dzielnice Gdyni: Ciso, Pustki Cisoskie, Dęptoo, Chyloni, Leszczynki, Grbóek orz Śródmieście. W strefie I nie stierdzono 2006 roku przekroczeń stężeń fluorkó odzie. W strefie tej średnioroczne stężenie fluorkó odzie ynosiło 0,24 mg/l F- (medin: 0,22 mg/l F-, odchylenie stndrdoe: 0,06 mg/l F-). N ykresie 1 podne zostły oznczone stężeni fluorkó rz z niepenością rozszerzoną. Wykres 2. Stężeni fluorkó odzie odociągoej strefie II zoptrzeni odę 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 Zb io rn ik re c i te ej nc e yj ny ic z er ey St c i ej e ic z 0 Stref II (ujęcie Rumi) obejmując nstępujące dzielnice Gdyni: Bbie Doły, Oksyie, Obłuże orz Pogórze. W strefie II nie stierdzono 2006 roku przekroczeń stężeń fluorkó odzie. W strefie tej średnioroczne stężenie fluorkó odzie ynosiło 0,24 mg/l F- (medin: 0,22 mg/l F-, odchylenie stndrdoe: 0,07 mg/l F-). N ykresie 2 podne zostły oznczone stężeni fluorkó rz z niepenością rozszerzoną. Rport-fluorki-2006 PSSE Gdyni Stron: 5/11
Wykres 3. Stężeni fluorkó odzie odociągoej strefie III zoptrzeni odę 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 o So j z is Jo tk ie g N N u cz yc ie ls o k o or cz yc G N r cy zo 0 Stref III (ujęcie Wiczlino) obejmuje nstępujące dzielnice Gdyni: Dziłki Leśne, Witomino, Dąbro, Chrzno orz Wiczlino. W strefie III nie stierdzono 2006 roku przekroczeń stężeń fluorkó odzie. W strefie tej średnioroczne stężenie fluorkó odzie ynosiło 0,29 mg/l F- (medin: 0,28 mg/l F-, odchylenie stndrdoe: 0,07 mg/l F-). N ykresie 3 podne zostły oznczone stężeni fluorkó rz z niepenością rozszerzoną. Rport-fluorki-2006 PSSE Gdyni Stron: 6/11
Wykres 4. Stężeni fluorkó odzie odociągoej strefie IV zoptrzeni odę 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Klis k Stryjsk Inżynie rs k iodo Wrtoś ć ś re dni Stref IV (ujęcie Kolibki) obejmuje nstępujące dzielnice Gdyni: Orłoo orz ły Kck. W strefie IV nie stierdzono 2006 roku przekroczeń stężeń fluorkó odzie. W strefie tej średnioroczne stężenie fluorkó odzie ynosiło 0,42 mg/l F- (medin: 0,39 mg/l F-, odchylenie stndrdoe: 0,10 mg/l F-). N ykresie 4 podne zostły oznczone stężeni fluorkó rz z niepenością rozszerzoną. Rport-fluorki-2006 PSSE Gdyni Stron: 7/11
Wykres 5. Stężeni fluorkó odzie odociągoej strefie V zoptrzeni odę 0,70 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 zk d er o yc zn i A l. Po st n i St Si eg o zk d er Si ki ic Sp ce r e o ic z 0,00 Stref V (ujęcie Sierdzk) obejmuje nstępujące dzielnice Gdyni: Redłoo, Kmienn Gór orz Wzgórze Śiętego ksymilin. W strefie V nie stierdzono 2006 roku przekroczeń stężeń fluorkó odzie. W strefie tej średnioroczne stężenie fluorkó odzie ynosiło 0,35 mg/l F- (medin: 0,30 mg/l F-, odchylenie stndrdoe: 0,11 mg/l F-). N ykresie 5 podne zostły oznczone stężeni fluorkó rz z niepenością rozszerzoną. Rport-fluorki-2006 PSSE Gdyni Stron: 8/11
Wykres 6. Stężeni fluorkó odzie odociągoej strefie VI zoptrzeni odę 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 rc t T G ry f Po m or s ki z eg o n 0,00 Stref VI (ujęcie Kck Wielki) obejmuje nstępujące dzielnice Gdyni: Wielki Kck orz Kriny. W strefie VI nie stierdzono 2006 roku przekroczeń stężeń fluorkó odzie. W strefie tej średnioroczne stężenie fluorkó odzie ynosiło 0,31 mg/l F- (medin: 0,28 mg/l F -, odchylenie stndrdoe: 0,10 mg/l F-). N ykresie 6 podne zostły oznczone stężeni fluorkó rz z niepenością rozszerzoną. Rport-fluorki-2006 PSSE Gdyni Stron: 9/11
PODSUOWANIE W 2006 roku odzie odociągoej będącej pod ndzorem PPIS Gdyni nie stierdzono przekroczeń zlecnej dopuszczlnej rtości ustlonej przez WHO i Rozporządzenie inistr Zdroi n poziomie stężeni 1,5 mg/l F-. Średnie oznczone stężenie ze szystkich stref zoptrzeni odę i odociągó będących pod ndzorem ynosi 0,31 mg/l F- (medin 0,28 mg/l F-, odchylenie stndrdoe 0,12 mg/l F-). N ykresie 7 zebrno rtości średnie ze szystkich stref zoptrzeni odę orz z odociągu Wiczlino Wieś. Wykres 7. Średnie stężeni fluorkó odzie odociągoej ze szystkich stref zoptrzeni odę orz z odociągu Wiczlino Wieś 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 Stref I Stref II Stref III Stref IV Stref V Stref VI Wiczlino Wieś iejsce Rport-fluorki-2006 PSSE Gdyni Stron: 10/11
BIBLIOGRAFIA 1. Wytyczne WHO dotyczące jkości ody do pici. Wydnie drugie. Tom 1. Zleceni. Zrząd Głóny Polskiego Zrzeszeni Inżynieró i Technikó Snitrnych. Wrsz 1998. ISBN 83-906591-4-X 2. Rozporządzenie inistr Zdroi z dni 19 listopd 2002 r. sprie ymgń dotyczących jkości ody przeznczonej do spożyci przez ludzi (Dziennik Ust Nr 203, Poz. 1718) 3. Polsk Norm PN-78/C-04588/03 Wod i ścieki. Bdni zrtości fluoru. Ozncznie fluorkó metodą potencjometryczną z użyciem elektrody jonoselektynej Rport-fluorki-2006 PSSE Gdyni Stron: 11/11