Postępowanie w sprawach z zakresu ochrony środowiska Paulina Kupczyk kancelaria Ochrona Środowiska i działalno inwestycyjna Konsulting Szkolenie Interwencje ekologiczne w obronie ostoi Natura 2000 w ramach projektu Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków Ekointerwencje zwiększanie zaangażowania społeczeństwa w ochronę obszarów Natura 2000
Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne
Co to jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego? akt prawa miejscowego powszechnie wiąże na obszarze, na którym obowiązuje, określa przeznaczenie terenów i zasady ich zagospodarowania oraz zabudowy, określa lokalizację inwestycji zagospodarowania publicznego (np. drogi, chodniki), zawiera pewne ograniczenia prawa własności.
Uchwalenie planu miejscowego: musi być zgodny z postanowieniami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, poprzedzone konsultacjami społecznymi i konsultacjami z odpowiednimi organami opiniującymi i uzgadniającymi, według określonej, sformalizowanej procedury, naruszenie tej procedury może powodować nieważność planu.
ogłoszenie: Etapy sporządzania planu w prasie, miejscowego (1): w Biuletynie Informacji Publicznej w sposób zwyczajowo przyjęty o przystąpieniu do sporządzenia projektu zmian wraz z terminem zgłaszania wniosków do planu, termin składania wniosków to co najmniej 21 dni, zawiadomienie na piśmie organów opiniujących o uchwale rady gminy, rozpatrzenie przez wójta wniosków do planu w drodze zarządzenia.
Kolejny etap sporządzenie projektu planu z uwzględnieniem ustaleń studium, w oparaciu o opracowanie ekofizjograficzne (art. 72 Prawa ochrony środowiska), co powinien zawierać projekt planu określa Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 26.08.2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, materiały planistyczne powinne być aktualne na dzień przekazania projektu planu do opiniowania i uzgodnienia.
Sporządzenie prognozy oddziaływania planu na środowisko: szczegółowy zakres prognozy określony w ustawie z dnia 3.10.2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, informacje zawarte w prognozie muszą być opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny, prognoza uwzględnia informacje zawarte w prognozach sporządzonych dla innych, przyjętych już, powiązanych dokumentów.
OBSZARY NATURA 2000 A PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA PLANU NA ŚRODOWISKO
Przepisy prawa: dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa), ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (dalej: u.o.p.).
Wyniki poszczególnych etapów oceny powinny w świetle stosownych dowodów obiektywnie wskazywać, że: Nie wystąpi znaczące oddziaływanie na obszar Natura 2000 (Etap 1: Rozpoznanie); Nie wystąpi negatywny wpływ na integralność obszaru Natura 2000(Etap drugi: Ocena właściwa); Brak jest alternatywnych wariantów przedsięwzięcia lub planu, który prawdopodobnie będzie miał negatywny wpływ na integralność obszaru Natura 2000 (Etap trzeci: Ocena rozwiązań alternatywnych); Istnieją środki kompensacyjne, które zachowają lub wzmocnią spójność Natury 2000 ( Etap czwarty: Ocena środków kompensacyjnych).
każdy etap oceny powinien zostać odpowiednio udokumentowany, ocenę należy przeprowadzić również w odniesieniu do obszarów, które są potencjalnymi obszarami Natura 2000, zasada przezorności jeżeli nie da się w sposób pewny wykluczyć oddziaływania przedsięwzięcia na dany obszar, to należy przyjąć, że oddziaływanie występuje.
Możliwość uchwalenia planu negatywnie oddziałującegona obszary Natura 2000: konieczność zastosowania adekwatnych środków kompensujących, gdy to konieczne dla realizacji wymogów nadrzędnego interesu społecznego: zdrowie, bezpieczeństwo, środowisko, realizacja fundamentalnych zasad polityki państwowej i społecznej, podejmowania działań o charakterze gospodarczym i społecznym, spełniającym określone wymogi z zakresu usług publicznych. W przypadku oddziaływania na tzw. gatunki priorytetowe obowiązek zawiadomienia Komisji Europejskiej o podjętych środkach.
Wydanie zgody na plan/przedsięwzięcie z pominięciem poszczególnych etapów oceny lub z oceną wykonaną tylko pro forma to naruszenie prawa wspólnotowego.
Etapy sporządzania miejscowego planu (2): sporządzenie prognozy skutków finansowych uchwalenia planu, uzyskanie zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, uzyskanie niezbędnych opinii i uzgodnień: opinie nie są wiążące dla organu I nie podlegają zaskarżeniu, uzgodnienia można złożyć na nie zażalenie, wprowadzenie do projektu zmian wynikających z opinii i uzgodnień.
Konsultacje społeczne: ogłoszenie o wyłożeniu planu do publicznego wglądu co najmniej 7 dni przed dniem wyłożenia, wyłożenie projektu planu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko na co najmniej 21 dni, zgłaszanie uwag do projektu planu oraz dyskusja publiczna, rozpatrzenie przez wójta uwag do projektu planu, wprowadzenie zmian wynikających z uwag i przedstawienie do uzgodnień w niezbędnym zakresie, przedstawienie radzie gminy projektu planu wraz z listą nieuwzględnionych uwag.
Uchwała rady gminy o przyjęciu planu: wchodzi w życie 30 dni od dnia jej ogłoszenia w dzienniku urzędowym województwa, najpierw wójt przesyła ją wojewodzie wraz z dokumentacją prac planistycznych w celu oceny ich zgodności z przepisami, publikowana też na stronie internetowej gminy każdy ma prawo wglądu do planu, otrzymania z niego wypisów i wyrysów.
Skarga do sądu administracyjnego: wnoszona na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym: ten, czyj interes prawny został naruszony, zawsze zaskarżamy plan, nie prognozę oddziaływania na środowisko, najpierw trzeba wezwać radę gminy do usunięcia naruszenia interesu prawnego, skargę wnosimy 30 dni od dnia otrzymania odpowiedzi na wezwanie lub 60 dni od dnia wezwania (jeżeli rada gminy nie odpowiedziała na nie).
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia
Grupy przedsięwzięć (art. 71 UOOŚ): przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko -takie, dla których zawsze trzeba przeprowadzić ocenę oddziaływania na środowisko (OOŚ), sporządzić raport i zapewnić udział społeczny; przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko -takie, dla których obowiązek przeprowadzenia OOŚ może być nałożony przez organ prowadzący postępowanie po przeprowadzeniu rozpoznania (screeningu).
Etapy postępowania rozpoznanie (screening): inwestor składa wniosek, wniosek jest podawany do publicznej wiadomości poprzez: ogłoszenie w BIP, w sposób zwyczajowo przyjęty w miejscu planowanego przedsięwzięcia, w sposób zwyczajowo przyjęty w siedzibie organu. organ prowadzący postępowanie zwraca się do RDOŚ i do sanepidu o wydanie opinii, czy konieczna jest OOŚ, organ prowadzący postępowanie wydaje postanowienie, czy konieczna jest OOŚ.
Co musi się znaleźć w uzasadnieniu postanowienia o konieczności/braku konieczności OOŚ: uwarunkowania uwzględnione przez organ przy wydawaniu postanowienia (art. 63 ust. 1 u.o.o.ś.): rodzaj i charakterystyka przedsięwzięcia, z uwzględnieniem m. in.: skali przedsięwzięcia i wielkości zajmowanego terenu, powiązań z innymi przedsięwzięciami (oddziaływania skumulowane), wykorzystywania zasobów naturalnych, emisji i innych uciążliwości; usytuowanie przedsięwzięcia, z uwzględnieniem m.in. walorów przyrodniczych i krajobrazowych, uwarunkowań m.p.z.p.; rodzaj i skala możliwego oddziaływania rozważanego w odniesieniu do w/w uwarunkowań.
Walory przyrodnicze i krajobrazowe, jakie należy wziąć pod uwagę to: obszary wodno-błotne i inne o płytkim zaleganiu wód podziemnych, obszary wybrzeży, górskie lub leśne, przylegające do jezior, obszary objęte ochroną, w tym strefy ochronne ujęć wód i obszary ochronne zbiorników wodnych, obszary wymagające specjalnej ochrony z uwagi na występowanie chronionych gatunków roślin, zwierząt oraz siedlisk, w tym obszary Natura 2000, obszary, na których standardy środowiska zostały przekroczone, obszary o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe, archeologiczne, gęstość zaludnienia, uzdrowiska i obszary ochrony uzdrowiskowej.
Możliwe rodzaje postanowień: o braku konieczności przeprowadzenia OOŚ nie przysługuje zażalenie, nie jest podawane do publicznej wiadomości, organ wydaje decyzję środowiskową taką decyzję może zaskarżyć strona albo stowarzyszenie, które uczestniczyło w postępowaniu na prawach strony, o konieczności przeprowadzenia OOŚ: nakłada obowiązek sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko i określa jego zakres, organ zawiesza postępowanie do czasu sporządzenia raportu przez inwestora.
O czym pamiętać na etapie screeningu? postanowienie o obowiązku sporządzenia raportu OOŚ można zaskarżyć, organ może odstąpić od niektórych wymagań dotyczących raportu (np. przedstawienie zagadnień w formie graficznej, czy analiza konfliktów społecznych), ale powinien swoją decyzję uzasadnić, stowarzyszenie powinno zgłosić się do postępowania na prawach strony po podaniu do publicznej wiadomości informacji o wszczęciu postępowania w sprawie (uczestniczy na zasadach z k.p.a.), postępowanie w sprawie wydania decyzji środowiskowej jest postępowaniem administracyjnym.
W przypadku, gdy organ stwierdził obowiązek przeprowadzenia OOŚ: inwestor przedkłada raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, organ zapewnia udział społeczeństwa w postępowaniu, jednocześnie organ występuje do RDOŚ o uzgodnienie i do sanepidu o opinię, organ wydaje decyzję określającą środowiskowe uwarunkowania zgody na realizację przedsięwzięcia.
Raport OOŚ: powinien uwzględniać oddziaływanie przedsięwzięcia na etapie jego realizacji, eksploatacji lub użytkowania oraz likwidacji, nie jest traktowany jak opinia biegłego, jest to dowód w sprawie w związku z tym jeżeli organ poweźmie co do niego wątpliwości, powinien wezwać stronę do ich wyjaśnienia.
Współdziałanie z RDOŚ i sanepidem: nie podlegają zaskarżeniu, opinia sanepidu nie wiąże organu wydającego decyzję środowiskową, uzgodnienie RDOŚ jest wydawane w formie postanowienia i wiąże organ wydający decyzję, RDOŚ może stwierdzić konieczność przeprowadzenia powtórnej OOŚ na etapie pozwolenia na budowę, jeżeli: na etapie decyzji środowiskowej nie można wystarczająco ocenić wpływu przedsięwzięcia na środowisko, istnieje możliwość kumulowania się oddziaływań, istnieje możliwość oddziaływania przedsięwzięcia na obszary lub gatunki/siedliska chronione.
Postępowanie z udziałem społeczeństwa (1): podanie do publicznej wiadomości informacji o postępowaniu, o możliwości zapoznania się z dokumentacją sprawy i o możliwości składania uwag i wniosków, termin na złożenie uwag i wniosków 21 dni; złożone po terminie nie są brane pod uwagę, jeżeli to konieczne organ wyznacza rozprawę administracyjną otwartą dla społeczeństwa, organ rozpatruje uwagi i wnioski, organ prowadzący postępowanie podaje do publicznej wiadomości informację o wydanej decyzji i o możliwości zapoznania się z jej treścią.
Postępowanie z udziałem społeczeństwa (2): może brać udział każdy(nie tylko osoba będąca stroną), każdy ma możliwość składania uwag i wniosków w terminie 21 dni określonym w ogłoszeniu, każdy możne brać udział w rozprawie administracyjnej otwartej dla społeczeństwa (w tym zabierać na niej głos), społeczeństwo nie może odwołać się od decyzji środowiskowej tylko strona albo organizacja ekologiczna.
Udział organizacji ekologicznej: organizacja ekologiczna to organizacja społeczna mająca wpisaną w statut lub regulamin ochronę środowiska, należy zgłosić organowi chęć udziału w postępowaniu, na postanowienie o odmowie dopuszczenia do udziału służy zażalenie (7 dni), może wnieść odwołanie od decyzji i skargę do sądu administracyjnego także, gdy nie brała udziału w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa.
Rozprawa administracyjna: protokołowana, można wnosić o sprostowanie protokołu, jeżeli nie odzwierciedla on faktycznego przebiegu rozprawy, jej wyniki wskazane w uzasadnieniu decyzji, obecny jest na niej autor raportu, można zadawać pytania i zgłaszać wnioski (również wnioski dowodowe), za niewłaściwe zachowywanie się w jej czasie można dostać grzywnę.
Decyzja środowiskowa zawiera m.in.: określenie rodzaju i miejsca realizacji przedsięwzięciaoraz warunków wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji, wymagania dotyczące ochrony środowiska konieczne do uwzględnienia w projekcie budowlanym, obowiązki dotyczące zapobiegania, ograniczania oraz monitorowania oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko(jeżeli taka konieczność wynika z OOŚ), może nakładać obowiązek przeprowadzania analizy porealizacyjnej, może wskazywać na konieczność przeprowadzenia powtórnej OOŚ na etapie pozwolenia na budowę.
Kiedy można odmówić wydania decyzji: RDOŚ odmówił uzgodnienia, jeżeli z OOŚ wynika zasadność realizacji przedsięwzięcia w innym wariancie, niż proponowany przez inwestora a inwestor nie zgodzi się na wariant wskazany przez organ, jeżeli z OOŚ wynika, że przedsięwzięcie może znacząco negatywnie oddziaływać na obszar Natura 2000, decyzja jest niezgodna z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Odwołania: termin: 14 dni od dnia doręczenia decyzji; wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżoną decyzję, nie wymaga szczegółowego uzasadnienia wystarczy, że z jego treści wynika, iż strona nie jest z decyzji zadowolona. UWAGA: od postanowień wnosi się zażalenie w terminie 7 dni ale tylko, gdy kodeks przewiduje, że zażalenie przysługuje np. można żalić się na uzgodnienia do planu miejscowego.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze może: uchylić zaskarżoną decyzję i przekazać sprawę organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia przekazując do ponownego rozpatrzenia może wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy; uchylić zaskarżoną decyzję i orzec co do istoty sprawy; uchylić zaskarżoną decyzję i umorzyć postępowanie; umorzyć postępowanie odwoławcze; utrzymać zaskarżoną decyzję w mocy.
Postępowanie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym: skarga wnoszona za pośrednictwem organu, który wydał decyzję (np. Samorządowe Kolegium Odwoławcze), gdy nie przysługuje środek zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym, termin: 30 dni od dnia doręczenia decyzji, podlega opłacie, ale można wnosić o zwolnienie, musi spełniać wymogi pisma procesowego, można wnieść o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji(nie dotyczy decyzji środowiskowej, bo ona nie podlega wykonaniu).
Konieczne elementy skargi: oznaczenie sądu, do którego wnosimy, imię, nazwisko, adres wnoszącego, sygnatura akt zaskarżonej decyzjii dokładne opisanie decyzji, oznaczenie rodzaju pisma, o co wnosimy, dowody, na poparcie naszych twierdzeń, podpis, wymienienie załączników, odpisy (kopie) dla uczestników i organu.
Rodzaje rozstrzygnięć sądu: nie może być na niekorzyść skarżącego, uchyla w całości lub części, stwierdza nieważność, stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, oddala skargę.
Co, jeżeli wyrok był dla nas korzystny? organ jest związany wskazaniami tego wyroku, jeżeli nie chce wyroku wykonać trzeba wezwać pisemnie do wykonania wyroku, jeżeli pomimo wezwania nie wykona-na wniosek strony kara grzywny, jeżeli wskutek niewykonania wyroku przez organ ponieśliśmy szkodę pozew do sądu cywilnego.
Dziękuję za uwagę! kupczyk.paulina@gmail.com Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko oraz ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.