Przegląd najważniejszych wniosków kierowanych do Rzecznika Finansowego w obszarze działalności sektora bankowego Bartosz Wyżykowski Radca Prawny Zastępca Dyrektora Wydziału Rynku Klienta Bankowo-Kapitałowego Biuro Rzecznika Finansowego Bancassurance trendy i perspektywy rozwoju. Polska na tle innych rynków europejskich. Warszawa, 18 maja 2016 r.
Statystyki Sprawy w Wydziale Rynku Klienta Bankowo-Kapitałowego Czasokres: 11.10.15 30.04.16: Ogółem spraw 1517 Skargi na banki 1230 = 81,08 % Skargi na SKOKi 40 = 2,63 % Skargi na instytucje pożyczkowe 85 = 5,60 % Skargi na produkty: Kredyty konsumencki 527 34,73 % Kredyty hipoteczne (indeksowane do waluty obcej) 331 = 21,81 % ROR (nieautoryzowane transakcje płatnicze) 220 = 14,50 % Fundusze inwestycyjne (w tym ubezpieczenia z UFK) 149 = 9,08 % Inne: Nieprawidłowości związane z 1. wymianą informacji gospodarczej i informacji kredytowej; 2. czynnościami windykacyjnymi i egzekucyjnymi.
MOŻLIWE DZIAŁANIA RF Występowanie do podmiotów rynku finansowego (banków) z prośbą o przekazanie wyjaśnień, informacji i dokumentów oraz przedstawienie argumentacji prawnej (wstępnego stanowiska RF) Możliwość przedstawienia tzw. istotnego poglądu w sprawie na podstawie art. 28 ustawy o RF w zw. z art. 63 KPC Możliwość skierowania do pozasądowego trybu rozwiązania sporu W razie stwierdzenia naruszenia praw lub interesów klienta i braku pożądanej reakcji podmiotu rekomendacja wystąpienia ze stosownym powództwem do sądu
Kredyty i pożyczki ustawa o kredycie konsumenckim cz. 1 Przedmiotem skarg klientów w tej materii są przede wszystkim kwestie związane z: 1) zawyżonymi kosztami z tytułu ubezpieczeń związanych z kredytami (pożyczkami) i niejasne kryteria obejmowania ochroną ubezpieczeniową 2) brakiem rzetelnej informacji ze strony kredytodawcy, m.in. w odniesieniu do wysokości całkowitej kwoty kredytu (błędy w zaliczaniu kosztów kredytowych do całkowitego kosztu kredytu) Wspólne stanowisko RF i Prezesa UOKiK z dnia 16 maja 2016 r. 3) brakiem proporcjonalnego zwrotu pozaodsetkowych kosztów kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu lub pożyczki interpretacja art. 49 ukk
Kredyty i pożyczki ustawa o kredycie konsumenckim Wspólne stanowisko RF i Prezesa UOKiK z dnia 16 maja 2016 r. w sprawie interpretacji art. 49 ukk Interpretacja Rzecznika Finansowego i Prezesa UOKiK: Art. 49 ust. 1 ustawy należy rozumieć w ten sposób, że: przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego następuje obniżenie wszystkich możliwych kosztów takiego kredytu, niezależnie od ich charakteru i niezależnie od tego, kiedy koszty te zostały faktycznie poniesione przez kredytobiorcę. redukcja ta ma charakter proporcjonalny, tj. odnosi się do okresu od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie.
Kredyty i pożyczki ustawa o kredycie konsumenckim cz. 2 Przedmiotem skarg klientów w tej materii są przede wszystkim kwestie związane z: 4) nieprawidłowościami związanymi z cesją wierzytelności 5) nieprawidłowościami związanymi z usługami tzw. pośrednictwa finansowego
Kredyty Kredyty (indeksowane/denominowane) zaciągnięte w walutach obcych Istotny pogląd w sprawie Niejasne klauzule waloryzacyjne 385 1 KC Niejasne klauzule dotyczące warunków zmiany oprocentowania UNWW (ubezpieczenie niskiego wkładu własnego)
Nieautoryzowane transakcje płatnicze: 1) POLECENIA PRZELEWU Tradycyjne przelewy dokonywane z jednego rachunku bankowego (płatniczego) na inny [phishing] 2) KARTY PŁATNICZE Klasyczne karty debetowe, kredytowe, ale również breloki, naklejki i inne nośniki kart [skimming]
Podstawy prawne Dyrektywa PSD Payment Services Directive (2007/44/WE) Akt wyznaczający podstawowe ramy odpowiedzialności z tytułu wystąpienia tzw. nieautoryzowanych transakcji płatniczych Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych Rozdział 2 Autoryzacja transakcji płatniczych Efektywny proces reklamacji Spotkanie Biznesowe
Podstawowe zasady odpowiedzialności z tytułu nieautoryzowanych transakcji płatniczych Art. 40 UUP Art. 42 UUP Transakcja płatnicza (przelew) jest autoryzowany tylko wtedy, gdy płatnik wyraził na jej dokonanie ZGODĘ Użytkownik musi korzystać z instrumentu płatniczego zgodnie z umową ramową oraz Zgłaszać niezwłocznie dostawcy stwierdzenie utraty, kradzieży (...) lub nieuprawnionego użycia lub nieuprawnionego dostępu do instrumentu Art. 45 UUP Art. 46 UUP Ciężar udowodnienia, że transakcja płatnicza autoryzowana spoczywa na dostawcy usług płatniczych (banku) -> odwrócenie zasady z art. 6 KC; Wykazanie zarejestrowanego użycia nie jest wystarczające do udowodnienia, że transakcja została przez użytkownika autoryzowana Jeśli użytkownik niezwłocznie powiadomi o nieautoryzowanej transakcji dostawca jest zobowiązany niezwłocznie zwrócić płatnikowi kwotę nieautoryzowanej transakcji płatniczej; Użytkownik odpowiada do kwoty 150 EUR kradzież, naruszenie obowiązku niezwłocznego zgłoszenia (do momentu zgł.); Użytkownik odpowiada w pełnej wysokości wyłącznie jeśli doprowadził do nieautoryzowanej transakcji umyślnie albo w wyniku rażącego niedbalstwa
Najnowsze orzecznictwo sądów Wyrok SO w Łodzi z dnia 15.01.2016 r., sygn. akt I C 307/15 -> zasądzono (prawomocnie) od pozwanego banku 19.700 zł tytułem zwrotu utraconych środków w wyniku phishingu Wyrok SO w Łodzi z dnia 27.01.2016 r., sygn. akt I C 1908/14 -> zasądzono od pozwanego banku 87.830 zł.
Ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym misselling Liczne skargi klientów sprawy badane są przez RF dwutorowo: 1) Pod kątem zgodności postanowień umownych z przepisami prawa powszechnie obowiązującego; 2) Pod kątem nieuczciwych praktyk rynkowych, w tym szczególnie missellingu. Istotny pogląd w sprawie
Tytuł prezentacji Dziękuję za uwagę. Bartosz Wyżykowski Radca Prawny Zastępca Dyrektora Wydziału Klienta Rynku Bankowo-Kapitałowego Biuro Rzecznika Finansowego Reklamacje na rynku finansowym