INFORMATOR DLA ORGANIZATORÓW TURYSTYKI I AGENTÓW TURYSTYCZNYCH
SPIS TREŚCI 1. ZAKRES POMOCY KONSULARNEJ 1.1. Na czym polega pomoc konsularna? s.3 2. PRAKTYCZNE ASPEKTY POMOCY KONSULARNEJ 2.1. Utrata dokumentów s.4 2.2. Kradzież lub napaść s.4 2.3. Aresztowanie/ zatrzymanie za granicą s.5 2.4. Trudne sytuacje s.5-6 2.5. Pomoc w kraju, w którym nie ma polskiej placówki s.7 3. KIEDY KONSUL NIE MOŻE POMÓC? 3.1. Wizyta lekarska, pobyt w szpitalu s.8 3.2. Regulowanie zobowiązań finansowych s.8 3.3. Świadczenie usług, które wykonują inne instytucje lub firmy s.9 3.4. Ingerowanie w konflikty s.9 3.5. Pełnienie funkcji prawnika s.9 4. CO WARTO WIEDZIEĆ O PASZPORTACH? 4.1. Podstawowe informacje dotyczące paszportów i paszportów tymczasowych 4.2. Paszporty tymczasowe s.11 4.3. Obowiązek wymiany dokumentu paszportowego s.11 4.4. Utrata ważności s.12 4.5. Utrata lub zniszczenie dokumentu paszportowego s.12-13 4.6. Emergency Travel Document ETD s.13-14 5. CO WARTO WIEDZIEĆ O WIZACH? 5.1. Występowanie o wizę przed wyjazdem za granicę s.15 5.2. Uzyskanie paszportu tymczasowego nie dotyczy wiz, które posiadał stary dokument 5.3. Przeznaczenie odpowiedniej ilości czasu na procedurę wizową s.15 6. DODATKOWE UBEZPIECZENIA s.10 s.15 6.1. Dlaczego warto zachęcać uczestników wyjazdów do dodatkowego ubezpieczenia? s.18 6.2. Rodzaje ubezpieczeń związanych z kosztami leczenia, transportem medycznym oraz organizacją pomocy w podróży i pokryciem jej kosztów s.16-20 7. BEZPIECZEŃSTWO W KRAJU DOCELOWYM 7.1. Potrzeba przeglądania aktualnych ostrzeżeń MSZ s.21 7.2. Świadomość norm i zwyczajów danego kraju oraz informowanie o nich podróżnych s.21 7.3. Posiadanie danych kontaktowych osób podróżujących s.22 7.4. Rejestracja podróży w systemie e-konsulat s.22
1 ZAKRES POMOCY KONSULARNEJ 1.1. Na czym polega pomoc konsularna? Zgodnie z art. 36 Konstytucji RP podczas pobytu za granicą obywatel polski ma prawo do opieki ze strony Rzeczypospolitej Polskiej. Wszystkie działania podejmowane przez polskich konsulów mają na celu podwyższanie standardów udzielania pomocy polskim obywatelom oraz zapewnienie sprawnego i efektywnego funkcjonowania urzędów konsularnych. Opieka konsularna realizowana jest zawsze w ramach obowiązującego w danym kraju prawa oraz prawa i zwyczajów międzynarodowych. Do najważniejszych działań konsulów w związku z wyjazdami Polaków za granicę należą: pomoc Polakom w sytuacjach nadzwyczajnych; doraźna pomoc nad osobami poszkodowanymi w wyniku zdarzeń losowych i wypadków komunikacyjnych; pomoc finansowa i organizacyjna w powrocie do kraju osobom, które znalazły się w trudnej sytuacji materialnej; pomoc osobom zatrzymanym, aresztowanym i odbywającym za granicą kary pozbawienia wolności, w tym podejmowanie interwencji w przypadkach skarg na dyskryminacyjne traktowanie przez policję lub służbę więzienną innych państw. W 2012 roku zadania konsularne na całym świecie wykonywało 128 konsulów RP, wspomaganych przez 371 urzędników konsularnych, tzn. pracowników konsulatów generalnych oraz ambasad, wykonujących zadania innych pionów politycznego, ekonomicznego, kulturalnego i administracyjnego, a jednocześnie posiadających uprawnienia konsularne. Sieć 128 polskich urzędów konsularnych składała się z 38 konsulatów generalnych, 2 agencji konsularnych oraz 30 wydziałów konsularnych, 47 referatów ds. konsularnych i 11 samodzielnych stanowisk konsularnych w ambasadach. Działania konsulów zawodowych wspierało 194 konsulów honorowych. 3 s t r o n a
2 PRAKTYCZNE ASPEKTY POMOCY KONSULARNEJ 2.1. Utrata dokumentów W przypadku utraty paszportu lub innych dokumentów podróży należy się zgłosić do konsula. Konsul jest organem paszportowym za granicą i jest uprawniony do wydania paszportu tymczasowego umożliwiającego powrót do miejsca stałego pobytu. 2.2. Kradzież lub napaść Osoby napadnięte lub okradzione mogą liczyć na pomoc ze strony konsula. Co należy w tej sytuacji zrobić? Zacząć od powiadomienia lokalnej policji o zdarzeniu. Po zgłoszeniu sprawy policji poszkodowany powinien skontaktować się z najbliższą polską placówką dyplomatyczną lub konsularną. Konsul ułatwi kontakt z krewnymi lub znajomymi w Polsce, w zależności od potrzeb i zaistniałej sytuacji. Umożliwi to bliskim szybkie wsparcie finansowe poszkodowanego, np. za pośrednictwem banku lub firmy świadczącej tego rodzaju usługi. Jeżeli nie ma innych możliwości przekazania pieniędzy, konsul może wypłacić poszkodowanemu obywatelowi polskiemu kwotę, jaka zostanie wpłacona przez krewnych lub znajomych na konto Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie. W szczególnie uzasadnionych przypadkach konsul może udzielić pomocy finansowej niezbędnej na powrót do Polski. Odbywa się to pod dwoma warunkami: podróży najtańszym środkiem transportu i zobowiązania do zwrotu pożyczki po powrocie do kraju. Należy pamiętać, że przekazywanie środków pieniężnych przez polskie przedstawicielstwa dyplomatyczno-konsularne ograniczone jest do wyjątkowych sytuacji. Do większości państw można przesłać pieniądze drogą bankową. Ponadto w Polsce działają firmy świadczące płatne usługi transferu pieniędzy za granicę. Niemalże natychmiast po potwierdzeniu operacji wypłacają one turyście za granicą równowartość kwoty wpłaconej w Polsce. 4 s t r o n a
2.3. Aresztowanie/ zatrzymanie za granicą Osoby zatrzymane, aresztowane lub pozbawione wolności za granicą mają zapewnioną pomoc konsularną. Takie osoby powinny wiedzieć, że przysługuje im prawo do kontaktu z konsulem, i tego żądać. Konsul zadba o to, aby obywatel RP nie był traktowany gorzej niż obywatel państwa, w którym przebywa. Na wniosek zatrzymanego konsul może: 1) powiadomić rodzinę o aresztowaniu; 2) uzyskać od władz miejscowych informację o powodach zatrzymania, przewidywanej w ustawodawstwie sankcji karnej za popełnienie zarzucanego czynu, czasie trwania procedury sądowej oraz ewentualnej możliwości zwolnienia, a także dostarczyć aresztowanemu listę adwokatów (wyboru pełnomocnika musi dokonać sam zainteresowany); 3) utrzymywać kontakt z zatrzymanym. 2.4. Trudne sytuacje Co zrobić, jeżeli podczas wyjazdu zagranicznego zaginie dziecko? W przypadku zaginięcia dziecka należy skontaktować się z właściwym terytorialnie konsulatem, który udzieli pomocy i wsparcia. Osoby poszukujące powinny jednak zacząć od skontaktowania się z najbliższą jednostką policji i zgłoszenia zaginięcia. Następnym krokiem powinien być kontakt z organizacją pozarządową, która prowadzi poszukiwania zaginionych dzieci. W tym celu w większości krajów UE wystarczy zadzwonić z dowolnego telefonu stacjonarnego lub komórkowego na bezpłatny numer 116 000. Lista i adresy organizacji znajdują się na stronie: www.missingchildreneurope.eu. Informacji o krajach, gdzie działa już telefon 116 000, należy szukać na stronie: www.hotline116000.eu. Osoby poszukujące dziecka powinny również skontaktować się z fundacją ITAKA, która udzieli dodatkowych informacji i wsparcia w poszukiwaniach: 801 24 70 70 z każdego miejsca w Polsce, czynny 24 h 00 48 22 654 70 70 z zagranicy 5 s t r o n a
Co zrobić, jeżeli podczas wspólnego wyjazdu zaginie osoba dorosła? Po odkryciu zaginięcia poszukujący, tak jak w innych tego typu przypadkach, powinni natychmiast skontaktować się z najbliższą jednostką policji i zgłosić zaginięcie. Warto, by osoby te, w miarę możliwości, także weryfikowały, czy policja wykonuje wszystkie działania, do których jest zobowiązana. W zależności od okoliczności policja może przeszukać okolicę, przeprowadzić wywiad środowiskowy etc. Konsul sprawdzi, czy poszukiwana osoba nie przebywa w szpitalu lub areszcie. Jeżeli w danym kraju działa organizacja pozarządowa, która zajmuje się poszukiwaniem zaginionych osób, należy nawiązać z nią kontakt i zgłosić zaginięcie. Organizacje poszukujące zaginionych, współpracujące z fundacją ITAKA, działają w Wielkiej Brytanii www.missingpeople.org.uk, w Holandii www.vermistepersonen.nl oraz na Litwie www.missing.lt. Trzeba także skontaktować się z samą fundacją ITAKA, która w miarę możliwości udzieli dodatkowych informacji i wsparcia: 801 24 70 70 z każdego miejsca w Polsce, czynny 24 h 00 48 22 654 70 70 z zagranicy Co zrobić, jeżeli podczas wyjazdu biuro podróży ogłosi upadłość? Konsul w takiej sytuacji odgrywa rolę wspierającą i w zależności od okoliczności może np. interweniować u miejscowych władz i właścicieli hoteli w celu zapewnienia turystom godnych warunków pobytu do czasu powrotu do kraju. Może współuczestniczyć w organizacji transportu z hotelu na lotnisko, a także pomóc w utrzymywaniu kontaktów z właściwymi urzędami. 6 s t r o n a
2.5. Pomoc w kraju, w którym nie ma polskiej placówki Na terytorium państw trzecich, gdzie Polska nie ma swojego przedstawicielstwa ambasady, konsulatu zawodowego lub honorowego nasi obywatele mają prawo do pomocy konsularnej ze strony przedstawicielstw innych państw członkowskich Unii Europejskiej na równi z obywatelami tych państw. W razie wypadku lub choroby Polaka konsul jednego z państw Unii Europejskiej przekaże na wniosek zainteresowanego informacje o jego stanie zdrowia polskim władzom. W przypadku zatrzymania, aresztowania lub pozbawienia wolności konsul jednego z państw Unii Europejskiej poinformuje na prośbę zainteresowanego stronę polską; będzie czuwał, aby obywatel RP był traktowany w taki sam sposób jak inni pozbawieni wolności. W przypadku utraty lub kradzieży dokumentów konsul jednego z państw Unii Europejskiej, po uprzednim potwierdzeniu danych osobowych oraz uzyskaniu zgody władz polskich, wyda Europejski Dokument Podróży (ETD), dzięki któremu możliwy stanie się powrót do miejsca stałego pobytu. 7 s t r o n a
3 KIEDY KONSUL NIE MOŻE POMÓC? Nie we wszystkich przypadkach i nie zawsze konsul może pomóc obywatelom polskim przebywającym za granicą. Należy zdawać sobie sprawę z tego, że uprawnienia konsula są ograniczone. 3.1. Wizyta lekarska, pobyt w szpitalu Pomoc konsularna nie obejmuje kosztów pomocy lekarskiej. Przed wyjazdem za granicę obywatele polscy zawsze powinni pamiętać o wykupieniu ubezpieczenia. Warto, by zachęcali ich do tego także organizatorzy wyjazdów zorganizowanych. W przypadku braku ubezpieczenia koszty leczenia obciążają bezpośrednio obywatela, któremu została udzielona pomoc lekarska za granicą. W przypadku, gdy obywatel polski zawarł umowę z ubezpieczycielem, ale nie ma przy sobie potwierdzenia, konsul może go wesprzeć w procedurze uzyskania z kraju odpowiednich dokumentów ubezpieczeniowych. W cięższych przypadkach może również pomóc w ustaleniach w zakresie zorganizowania transportu sanitarnego do Polski. 3.2. Regulowanie zobowiązań finansowych Konsul nie może regulować zobowiązań finansowych, takich jak długi, grzywny, mandaty, koszty postępowania sądowego. Zasada samodzielnego i terminowego wywiązywania się ze zobowiązań pieniężnych dotyczy wszystkich obywateli polskich przebywających za granicą zarówno osób prywatnych, jak i zorganizowanych grup wycieczkowych, np. zatrzymanych przez miejscową policję za nadmierną prędkość lub inne wykroczenie z zakresu kodeksu drogowego. 8 s t r o n a
3.3. Świadczenie usług, które wykonują inne instytucje lub firmy Konsul nie może świadczyć usług, które wykonują biura turystyczne, banki, firmy ubezpieczeniowe oraz firmy transportowe. Służba konsularna nie podejmuje się interwencji w sprawach standardu pokoi hotelowych czy środków transportu. Nie rozwiąże problemów z wypłaceniem gotówki z bankomatu czy braku ubezpieczenia. 3.4. Ingerowanie w konflikty Konsul nie może ingerować w konflikty dotyczące niewywiązywania się ze zobowiązań jednej ze stron, wynikających z zawartych przez nie umów cywilnoprawnych (stosunek pracy, zakup usług turystycznych etc.). Konsul nie podejmie się rozstrzygania sporów, które pojawiły się pomiędzy grupą wycieczkową a biurem podróży podczas jej pobytu za granicą. 3.5. Pełnienie funkcji prawnika Konsul nie może pełnić funkcji adwokata lub angażować pełnomocnika za osoby zainteresowane. Tego typu działania osoby prywatne oraz grupy wycieczkowe muszą podejmować samodzielnie. Konsul może natomiast pomóc poprzez dostarczenie zainteresowanym listy adwokatów cieszących się zaufaniem urzędu konsularnego. 9 s t r o n a
4 CO WARTO WIEDZIEĆ O PASZPORTACH? 4.1. Podstawowe informacje dotyczące paszportów i paszportów tymczasowych Konsul jest organem paszportowym dla obywateli polskich za granicą. Konsul wydaje dwa rodzaje dokumentów paszportowych: paszporty i paszporty tymczasowe. Dokument paszportowy uprawnia do przekraczania granicy i pobytu za granicą oraz poświadcza obywatelstwo polskie, a także tożsamość osoby w nim wskazanej w zakresie danych, jakie ten dokument zawiera. Zasady wydawania dokumentów paszportowych zostały określone w ustawie z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (tekst jednolity, Dz.U. z 2013 r., poz. 268). Zgodnie z art. 43 ust. 1 wymienionej ustawy paszporty i paszporty tymczasowe w RP wydaje i odmawia ich wydania wojewoda, do którego wpłynął wniosek o wydanie dokumentu paszportowego, a za granicą konsul. Konsul honorowy nie jest organem paszportowym i nie realizuje spraw paszportowych. Paszport wydany osobie, która nie ukończyła 13 lat, jest ważny 5 lat od daty jego wydania, a osobie powyżej 13. roku życia 10 lat od daty jego wydania. Paszport zawiera mikroprocesor, w którym zamieszczone są dane biometryczne jego posiadacza (dane biometryczne: wizerunek twarzy i odciski palców umieszczone w dokumentach paszportowych w formie elektronicznej). 10 s t r o n a
4.2. Paszporty tymczasowe Paszport tymczasowy wydaje się: 1) osobom przebywającym za granicą, na czas oczekiwania przez nie na doręczenie paszportu sporządzonego w RP (jeśli interesant wyraża takie życzenie i składa wniosek o wydanie tego dokumentu); 2) osobom przebywającym czasowo w RP i za granicą, na powrót do miejsca stałego pobytu; 3) osobom przebywającym w RP i za granicą, w udokumentowanych nagłych przypadkach związanych z chorobą lub pogrzebem członka rodziny; 4) osobom przebywającym w RP i za granicą, w udokumentowanych nagłych przypadkach związanych z prowadzoną działalnością zawodową. Paszport tymczasowy jest ważny przez okres w nim wskazany, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od daty jego wydania. W paszportach tymczasowych nie zamieszcza się danych biometrycznych. Paszport tymczasowy na powrót do miejsca stałego pobytu osobom przebywającym w RP wydaje wojewoda, za granicą zaś konsul. 4.3. Obowiązek wymiany dokumentu paszportowego W przypadku zmiany lub konieczności sprostowania danych zamieszczonych w dokumencie paszportowym (nazwiska, imienia/imion, daty i miejsca urodzenia, płci, numeru PESEL) osoba posiadająca ważny dokument paszportowy jest obowiązana wystąpić o jego wymianę niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 30 dni od dnia doręczenia ostatecznej decyzji administracyjnej lub prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego zmianę albo sporządzenia aktu małżeństwa stwierdzającego zmianę nazwiska, a w przypadku małżeństwa zawartego przed konsulem lub organem zagranicznym od dnia doręczenia odpisu aktu małżeństwa. W przypadku obywateli polskich przebywających za granicą termin ten wynosi 90 dni. 11 s t r o n a
4.4. Utrata ważności Dokument paszportowy traci ważność: 1) z dniem zawiadomienia o jego utracie, zniszczeniu lub znalezieniu; 2) zgodnie z art. 36 ustawy osoba, która utraciła dokument paszportowy lub której dokument paszportowy uległ zniszczeniu, jest obowiązana niezwłocznie zawiadomić o tym organ paszportowy; 3) z dniem utraty obywatelstwa polskiego przez posiadacza dokumentu paszportowego; 4) z dniem śmierci jego posiadacza; 5) po upływie 60 dni od dnia doręczenia ostatecznej decyzji administracyjnej lub prawomocnego orzeczenia sądu stwierdzającego zmianę następujących danych: nazwiska, imienia (imion), daty i miejsca urodzenia, płci, numeru PESEL albo sporządzenia aktu małżeństwa stwierdzającego zmianę nazwiska, a w przypadku małżeństwa zawartego przed konsulem lub organem zagranicznym od dnia doręczenia odpisu aktu małżeństwa. W przypadku obywateli polskich przebywających za granicą termin ten wynosi 4 miesiące. 4.5. Utrata lub zniszczenie dokumentu paszportowego Osoba, która utraciła dokument paszportowy lub której dokument paszportowy uległ zniszczeniu, jest obowiązana niezwłocznie zawiadomić o tym organ paszportowy, który dokument wydał, lub organ paszportowy właściwy ze względu na miejsce pobytu osoby. Organ ten (za granicą konsul) po przyjęciu zawiadomienia, ustaleniu tożsamości osoby i danych utraconego/zniszczonego dokumentu paszportowego wprowadza do ewidencji paszportowej, a następnie przekazuje do centralnej ewidencji wydanych i unieważnionych dokumentów paszportowych informację, że dokument ten utracił ważność. Centralną ewidencję wydanych i unieważnionych dokumentów paszportowych prowadzi minister spraw wewnętrznych. 12 s t r o n a
Odnaleziony dokument paszportowy nie podlega zwrotowi osobie, której został wydany (art. 36.2 ustawy). Jeżeli osoba odnalazła własny dokument paszportowy wcześniej zgłoszony jako utracony, jest obowiązana do jego zwrotu właściwemu miejscowo organowi paszportowemu. Obowiązek zwrotu dokumentu paszportowego istnieje bez względu na to, czy osoba posiada już nowy dokument wydany w miejsce utraconego, czy też o wydanie nowego dokumentu nie występowała. Obywatelowi polskiemu, który utracił dokument paszportowy za granicą, konsul po potwierdzeniu jego danych i tożsamości wydaje paszport tymczasowy na powrót do miejsca pobytu stałego (w Polsce lub w innym kraju). Konsul honorowy nie realizuje spraw paszportowych, czyli nie wydaje również paszportów tymczasowych. 4.6. Emergency Travel Document ETD Jeśli obywatel polski utraci paszport podczas pobytu w kraju, w którym nie ma polskiego urzędu konsularnego, może zwrócić się do konsula przedstawicielstwa dyplomatycznego państwa członkowskiego Unii Europejskiej w celu uzyskania tymczasowego dokumentu podróży (Emergency Travel Document). Dokument ten może być wydany na pojedynczy przejazd w celu powrotu do Polski lub do innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Tymczasowy dokument podróży wydaje się z upoważnienia państwa, którego wnioskujący jest obywatelem (czyli konsula RP). Sugeruje się, aby w pierwszej kolejności nawiązać kontakt telefoniczny (bądź drogą elektroniczną) z polskim konsulem wykonującym funkcje w państwie, w którym przebywa interesant (mimo że siedziba konsula znajduje się w innym kraju) w celu ustalenia, jakie kroki należy podjąć, aby uzyskać ww. dokument. Konsul udzieli praktycznej porady w zakresie dotyczącym złożenia wniosku o wydanie tymczasowego dokumentu podróży. 13 s t r o n a
Ważną kwestią jest również uzyskanie informacji o procedurze wyjazdowej z kraju pobytu na podstawie wymienionego dokumentu (bez względu na to, czy wjazd do tego kraju nastąpił na podstawie wizy, czy w ramach ruchu bezwizowego) i ew. informacji dotyczących pobytu w strefie tranzytowej podczas trwania dalszej podróży. W razie nieposiadania wiedzy w tym zakresie należy zwrócić się do konsula o uzyskanie odpowiednich informacji. 14 s t r o n a
5 CO WARTO WIEDZIEĆ O WIZACH? 5.1. Występowanie o wizę przed wyjazdem za granicę Na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych znajduje się lista państw, do których obywatele polscy są zobowiązani posiadać wizę. Można dowiedzieć się z niej również, jaki okres pobytu bezwizowego przysługuje w danym kraju i jakie warunki go dotyczą. MSZ nie udziela informacji, jak długo oczekuje się na przyznanie wizy w placówkach dyplomatycznych innych państw działających na terenie Polski. 5.2. Uzyskanie paszportu tymczasowego nie dotyczy wiz, które posiadał stary dokument Jeśli w utraconym dokumencie paszportowym była zamieszczona wiza, należy pamiętać o uzyskaniu informacji na temat procedury wyjazdowej obowiązującej w państwie, w którym turysta aktualnie przebywa. Część krajów wymaga, aby o ponowne przyznanie wizy starać się w krajach, w których wiza została wydana, lub w ich przedstawicielstwach działających za granicą. 5.3. Przeznaczenie odpowiedniej ilości czasu na procedurę wizową Każdy turysta podróżujący do kraju, w którym od obywateli polskich wymagana jest wiza, powinien sprawdzić czas oczekiwania na jej otrzymanie. W zależności od kraju wynosi on od kilku dni do kilku tygodni. Biura turystyczne, które nie pomagają swoim klientom w procedurze uzyskania wizy, powinny informować ich o tym oraz o konieczności samodzielnego sprawdzenia wymagań dotyczących przyznawania wiz. 15 s t r o n a
6 DODATKOWE UBEZPIECZENIA 6.1. Dlaczego warto zachęcać uczestników wyjazdów do dodatkowego ubezpieczenia? Każdy obywatel polski wyjeżdżający za granicę powinien pamiętać o wykupieniu stosownego ubezpieczenia. Wszyscy organizatorzy wyjazdów turystycznych powinni ich do tego zachęcać. Polisy nie są drogie, a koszty, jakie trzeba ponieść w razie ich braku, są ogromne. Na przykład: koszt wezwania karetki pogotowia waha się od równowartości 40 zł aż do nawet 2 tysięcy złotych; wizyta u lekarza pierwszego kontaktu to wydatek dla nieubezpieczonego od 80 zł do ok. 600 zł. Doba pobytu w szpitalu to obciążenie finansowe od 140 zł do nawet 2700 zł. Transport samolotem sanitarnym to, w zależności od kontynentu, koszt od 10 tysięcy do nawet 100 tysięcy złotych. 6.2. Rodzaje ubezpieczeń związanych z kosztami leczenia, transportem medycznym oraz organizacją pomocy w podróży i pokryciem jej kosztów Pokrycie kosztów leczenia i pomocy w podróży Przedmiotem ubezpieczenia są przeważnie koszty poniesione w następstwie nagłego zachorowania lub nieszczęśliwego wypadku w trakcie trwania okresu ubezpieczenia, poza granicami Polski i kraju zamieszkania ubezpieczonego, a mianowicie: koszty leczenia ubezpieczonego poniesione w następstwie nagłego zachorowania lub nieszczęśliwego wypadku w okresie trwania umowy ubezpieczenia; koszty transportu medycznego ubezpieczonego do miejsca zamieszkania lub placówki medycznej na terenie Polski (koszty transportu medycznego nie są ograniczone sumą ubezpieczenia); 16 s t r o n a
koszty transportu ciała ubezpieczonego do miejsca pochówku na terenie Polski lub kraju zamieszkania ubezpieczonego; organizacja pomocy w podróży i pokrycie jej kosztów. Ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) Gwarantuje ono wypłatę odszkodowania związanego z nieszczęśliwym wypadkiem, na skutek którego ubezpieczony doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu lub poniósł śmierć. Z reguły w ramach ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków można otrzymać następujące świadczenia: świadczenie na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu; świadczenie na wypadek śmierci 100% sumy ubezpieczenia. Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym za szkody na osobie i na rzeczy (OC) Ubezpieczenie OC przenosi materialną odpowiedzialność ubezpieczonego za szkody wyrządzone osobom trzecim na firmę ubezpieczeniową do wysokości sumy gwarancyjnej ustalonej w polisie ubezpieczenia. Ubezpieczenie OC jest dobrym rozwiązaniem dla osób prowadzących aktywny tryb życia. Chroni ono od skutków finansowych związanych z naprawieniem szkody pokrywa koszty leczenia, koszty zniszczonego sprzętu, a nawet koszty procesu sądowego. 17 s t r o n a
Pokrycie kosztów utraty lub opóźnienia dostarczenia bagażu podróżnego Firmy ubezpieczeniowe oferują ubezpieczenie bagażu podróżnego na wypadek jego utraty, zniszczenia i opóźnienia w dostarczeniu na miejsce pobytu. W ramach tego ubezpieczenia ochroną ubezpieczeniową objęte są rzeczy wchodzące w skład bagażu podróżnego, tzn. walizy, nesesery, torby wraz z ich zawartością odzieżą i rzeczami osobistymi. Ubezpieczenie bagażu podróżnego jest szczególnie przydatne podczas podróży samolotem, gdy bagaż narażony jest na opóźnione dostarczenie bądź zniszczenie, a także kradzież. Kradzież może przytrafić się zarówno na lotnisku, jak i w hotelu czy w samochodzie. W przypadku ubezpieczenia bagażu podróżnego należy zwrócić szczególną uwagę na wyłączenia odpowiedzialności, bowiem w większości przypadków zakres ubezpieczenia nie obejmuje np. kradzieży z samochodu zaparkowanego w miejscu niestrzeżonym, a także szkód w sprzęcie fotograficznym czy innych przedmiotach wartościowych. Pokrycie kosztów odwołania imprezy przed wyjazdem lub wcześniejszego powrotu czy anulowania pierwszego noclegu w hotelu Turysta, który rezygnuje z udziału w imprezie przed planowaną datą wyjazdu, dzięki ubezpieczeniu ma możliwość odzyskania poniesionych w takiej sytuacji kosztów. Ubezpieczenie obejmuje także koszty poniesione przez ubezpieczonego, gdy z przyczyn losowych, niezależnych od niego, musi wcześniej powrócić z zagranicznej imprezy turystycznej. 18 s t r o n a
Ubezpieczenia à la carte Każdy wyjeżdżający za granicę powinien wiedzieć, że może wymagać od ubezpieczyciela przygotowania usługi dopasowanej do jego indywidualnych potrzeb. Jeśli wybiera się na narty, powinien zdawać sobie sprawę, że nie będzie to usługa standardowa, zwłaszcza gdy zamierza jeździć poza trasami. W rozmowie z ubezpieczycielem należy wziąć pod uwagę długotrwałą chorobę udokumentowaną w Polsce leczeniem, w przeciwnym razie ubezpieczyciel oskarży klienta o zatajenie prawdy i nie zapłaci. W polisach ubezpieczeniowych należy czytać wszystko dokładnie, a szczególnie to, co napisane jest małym drukiem. A w sytuacjach krytycznych których, niestety, nie zawsze można uniknąć należy skontaktować się z przedstawicielem firmy ubezpieczeniowej. Osoba nie znająca języków obcych może podczas pobytu za granicą zadzwonić pod wskazany w polisie numer telefonu, pod którym uzyska pomoc w każdym zakresie w języku polskim. Operator poprowadzi taką osobę za rękę i zorganizuje oczekiwaną pomoc. Ubezpieczenia grupowe W ubezpieczeniach grupowych warto wziąć pod uwagę zobowiązanie do pokrycia kosztów nie tylko powrotu, lecz także pobytu do momentu zorganizowania powrotu do kraju. 19 s t r o n a
Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) W państwach Unii Europejskiej ubezpieczenie zdrowotne każdy obywatel polski ma prawie automatycznie. Dlatego przed wyjazdem powinien uzyskać w najbliższym oddziale NFZ kartę EKUZ (Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego). Organizatorzy wyjazdów turystycznych powinni zachęcać do wystąpienia o wydanie karty. Jednocześnie warto informować klientów, że daje ona prawo do korzystania jedynie z usług publicznej służby zdrowia. Karta EKUZ nie pokrywa kosztów wizyt specjalistycznych, a co ważniejsze transportu medycznego, a w sytuacjach ostatecznych transportu ciała. Przy odbieraniu karty EKUZ każdy otrzymuje pisemną informację o warunkach korzystania z publicznej służby zdrowia w kraju, do którego się udaje. 20 s t r o n a
7 BEZPIECZEŃSTWO W KRAJU DOCELOWYM 7.1. Potrzeba przeglądania aktualnych ostrzeżeń MSZ Przed wyjazdem zagranicznym każdy podróżujący powinien zebrać informacje dotyczące kraju, który jest celem jego podróży, i krajów tranzytowych. Najlepiej sukcesywnie sprawdzać, czy kraje te nie figurują w aktualnych ostrzeżeniach dla podróżujących publikowanych na stronach internetowych Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Także organizatorzy wyjazdów turystycznych powinni na bieżąco śledzić ostrzeżenia dla wyjeżdżających za granicę ogłaszane przez MSZ. 7.2. Świadomość norm i zwyczajów danego kraju oraz informowanie o nich podróżnych Podczas podróży zagranicznych należy przestrzegać praw i zwyczajów kraju pobytu, pamiętając przy tym, że gospodarze mają prawo wymagać stosownego zachowania od turystów odwiedzających ich kraj. Przed wyjazdem należy przeczytać opis danego kraju zamieszczony w poradniku internetowym MSZ Polak za granicą (dostępny również jako mobilna aplikacja ipolak). Organizatorzy wyjazdów grupowych powinni dbać, by ich klienci zapoznali się z najważniejszymi zaleceniami dotyczącymi kraju, do którego podróżują, i ew. krajów tranzytowych. 21 s t r o n a
7.3. Posiadanie danych kontaktowych osób podróżujących Każdy podróżujący za granicą powinien zabrać ze sobą numery telefonów Poland Direct z kraju docelowego oraz dane najbliższej miejsca zamieszkania firmy świadczącej usługi szybkiego transferu pieniędzy za granicę. Powinien pozostawić rodzinie lub zaufanej osobie plan podróży i jeżeli jest to możliwe adres lub numer telefonu, pod którym będzie osiągalny. Należy rozważyć zabranie ze sobą telefonu komórkowego z aktywnym roamingiem. Organizatorzy wyjazdów turystycznych powinni zebrać od uczestników dane osób, które należy powiadomić w przypadku zaistnienia problemów podczas pobytu za granicą. Wyjeżdżający powinni się również zaopatrzyć w adresy i numery telefonów polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, a gdy ich brak w dane teleadresowe przedstawicielstw państw UE. 7.4. Rejestracja podróży w systemie e-konsulat Zgłoszenie pobytu za granicą zajmie kilka minut. Jego celem jest umożliwienie konsulowi kontaktu z obywatelami polskimi przebywającymi za granicą, w przypadku wystąpienia różnego rodzaju sytuacji nadzwyczajnych (np. konieczność ewakuacji w związku z klęską żywiołową). Warto, aby organizatorzy wyjazdów zbiorowych, w miarę możliwości informowali o takiej możliwości. 22 s t r o n a