33 Zaimki everybody, everything, everywhere 72 34 Zastosowanie przyimków miejsca 74 35 Zastosowanie przyimków czasu 76 36 Zastosowanie innych

SPIS TREŚCI 1 Zaimki osobowe 8 2 Czasownik be - czas teraźniejszy 10 3 Who, What, Where, Why, When + be 12 4 Zaimki wskazujące This i That 14 5 Zaimki wskazujące These i Those 16 6 This, That, These, Those + rzeczownik 18 7 Zaimki dzierŝawcze 20 8 Zaimki dzierŝawcze mine, yours etc. 22 9 Zaimek Whose / Dopełniacz saksoński 24 10 Zaimki osobowe w bierniku 26 11 Zaimki osobowe w celowniku 28 12 Zaimki zwrotne 30 13 Konstrukcja There is... / There are... 32 14 Konstrukcja There was... / There were... 34 15 Zaimek it 36 16 Liczba mnoga rzeczowników 38 17 Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne 40 18 Przedimki nieokreślone a i an 42 19 Przedimek określony the 44 20 Zaimki some, any i no 46 21 Przysłówki much, many, a lot of 48 22 Przysłówki a little, little, a few, few 50 23 Stopniowanie przymiotników -er / -est 52 24 Stopniowanie przymiotników more / the most 54 25 Tworzenie i stopniowanie przysłówków 56 26 Stopniowanie nieregularne 58 27 Konstrukcje as as, not as/so as 60 28 Zastosowanie przysłówków enough i too 62 29 Zastosowanie so... that i such... that 64 30 Zaimki another, other, others, the other 66 31 Zaimki someone, something etc. 68 32 Zaimki not anything i nothing 70 5

33 Zaimki everybody, everything, everywhere 72 34 Zastosowanie przyimków miejsca 74 35 Zastosowanie przyimków czasu 76 36 Zastosowanie innych przyimków czasu 78 37 Zastosowanie czasowników z przyimkami 80 38 Zastosowanie przymiotników z przyimkami 82 39 WyraŜenia przyimkowe 84 40 Pytania z przyimkami 86 41 Zaimki both, either i neither 88 42 Both and, either or, neither nor 90 43 Zaimki względne who, which i that 92 44 Zaimki względne whose i where 94 45 Spójniki and, because, but i so 96 46 Czasownik have (got) 98 47 Czasownik have (got) w czasie przeszłym 100 48 Inne znaczenia czasownika have 102 49 Czas Present Simple - zdanie twierdzące 104 50 Czas Present Simple - pytanie i przeczenie 106 51 Czas Present Continuous - zdanie twierdzące 108 52 Czas Present Continuous - pytanie i przeczenie 110 53 Present Simple - Present Continuous 112 54 Czas Past Simple - zdanie twierdzące 114 55 Czas Past Simple - pytania i przeczenia 116 56 Czas Past Continuous - zdanie twierdzące 118 57 Czas Past Continuous - pytanie i przeczenie 120 58 Past Simple - Past Continuous 122 59 Czas Present Perfect - zdanie twierdzące 124 60 Czas Present Perfect - pytanie i przeczenie 126 61 Past Simple - Present Perfect 128 62 Czas Present Perfect Continuous - zdanie twierdzące 130 63 Czas Present Perfect Continuous - pytanie i przeczenie 132 64 How long? When? 134 65 Czas Future Simple -zdanie twierdzące 136 66 Czas Future Simple - pytanie i przeczenie 138 6

67 Konstrukcja be going to - zdanie twierdzące 140 68 Konstrukcja be going to - pytanie i przeczenie 142 69 Sposoby określania przyszłości 144 70 Czasowniki modalne 146 71 Czasowniki modalne may i might 148 72 Czasowniki must i have to 150 73 Czasowniki modalne should i ought to 152 74 Czasownik modalny used to 154 75 Konstrukcja would like to 156 76 Pytania rozłączne 158 77 So / Neither + operator + rzeczownik/zaimek 160 78 Tryb warunkowy I 162 79 Tryb warunkowy II 164 80 Bezokolicznik i Gerund 166 81 Konstrukcje bezokolicznikowe 168 82 Imiesłów czynny - Present participle 170 83 Mowa zaleŝna 172 84 Mowa zaleŝna i następstwo czasów 174 85 Pytania w mowie zaleŝnej 176 86 Strona bierna (I) 178 87 Strona bierna (II) 180 88 Wish + Past Simple 182 89 Had better 184 90 It s high time 186 TABELA CZASOWNIKÓW NIEREGULARNYCH 188 KLUCZ 189 7

1 Zaimki osobowe liczba pojedyncza liczba mnoga I ja we my you he she it ty on ona to you they wy oni, one Zaimek I - ja naleŝy zawsze pisać duŝą literą. Zaimki osobowe he - on oraz she - ona zastępują w zdaniu podmiot osobowy. Niekiedy odnoszą się równieŝ do zwierząt, jeŝeli jest to zwierzę domowe, a jego płeć jest znana. This is Peter. He is a clever boy. Janice is a painter. She paints pictures. John has got a dog. It is a poodle. I like your cat. She is very nice. Zaimek osobowy they - oni, one zastępuje w zdaniu podmiot osobowy rodzaju męskiego oraz Ŝeńskiego, jak równieŝ podmiot nieosobowy. Tom and Jake are my neighbours. They live next door. I know the people. They are our teachers. These books are expensive. They cost a lot. Mr Brown s children are polite. They always say hello. Whose are those pencils? They are Peter s. We have got three hamsters. They are small. I have got sweets in the bag. They are for my children. Zaimek it - to zastępuje w zdaniu podmiot nieosobowy w liczbie pojedynczej, w tym zwierzęta oraz rzeczowniki niepoliczalne. This is a newspaper. It is very interesting. That is a shopping centre. It is very big. What is this animal? It is a squirrel. Drink some orange juice. It is very good. There is honey in the jar. It is sweet. 8

I. Wpisz zaimek, którym moŝna zastąpić podane rzeczowniki w zdaniu. Eva... good films... my book... an apple... John and his father... you and I... Brian... my grandfather... Elisabeth and Ann... Mr Green s car... this house... their school... our teachers... this woman... money... chocolate... these pictures... students... the sun... water... II. Przepisz zdania zastępując podmiot osobowy zaimkiem. 1. Robert is a student.... 2. My parents are at home.... 3. Water is life.... 4. Paula loves flowers.... 5. Joe and Eric are friends.... 6. The house is very modern.... 7. Tom s grandfather is old.... 8. This exercise is easy.... 9. Tigers are dangerous.... 10. Honey is good for you.... 11. Mr Grey s wife is intelligent.... 12. Tomato soup is the best.... III. Uzupełnij zdania zaimkami osobowymi. 1. Adam is in bed.... is ill. 2. This is Rita.... is my sister. 3. Mr and Mrs Sanders have got six dogs.... love animals. 4. I love milk.... is good for children. 5. Ronald and Brian are students.... study history. 6. That tree is very old.... is one thousand years old. 7. Don t eat this meat.... is raw. 8. These are our rooms.... are very big. 9. Where is jam?... is in the jar. 10. That is a bee.... is an insect. 9

2 Czasownik be - czas teraźniejszy Czasownik be oznacza być. Stosuje się go zwykle z rzeczownikiem, przymiotnikiem lub przysłówkiem opisującym cechy podmiotu. PoniŜsza tabela prezentuje odmianę czasownika be w czasie teraźniejszym z uwzględnieniem form skróconych z zaimkiem osobowym. liczba pojedyncza liczba mnoga I am I m ja jestem we are we re my jesteśmy you are he is she is it is you re he s she s it s ty jesteś on jest ona jest to jest you are they are you re they re wy jesteście oni, one są I am a schoolgirl. You are very brave. He is a dentist. It s hot outside. We re in a museum. They re my friends. Gina s a pretty girl. Adam s a pilot. The books are interesting. Pytania z czasownikiem be tworzy się przez inwersję, czyli przez przemieszczenie orzeczenia przed podmiot zdania. liczba pojedyncza Am I a schoolboy? Are you in the garden? Is Andrew ill? Is Monica a pretty girl? Is the book interesting? liczba mnoga Are we in our classroom? Are you friendly? Are the people English? Zaprzeczenie zdania z czasownikiem be tworzy się przy pomocy słowa not, które naleŝy umieścić po czasowniku. Czasownik moŝna skrócić ze słowem not. liczba pojedyncza liczba mnoga I am not angry. I m not angry. We are not friends. We aren t friends. You are not busy. You aren t busy. You are not happy. You aren t happy. He is not at home. He isn t at home. They are not small. They aren t small. She is not a vet. She isn t a vet. It is not late. It isn t late. 10

I. Uzupełnij zdania odmianą czasownika be. 1. I... short but my brother... tall. 2. Thomas... brave but Adam... shy. 3. You... a good pupil and your friend... a good pupil, too. 4. Elephants... colossal but rabbits... small. 5.The supersonic Concorde... the fastest passenger plane. 6. Mary and Jane... nurses but their brother... a doctor. 7. We... at home because it... cold outside. 8. Grapes... sweet but lemons... sour. 9. Mrs Lee... at work but her husband... at home. 10. Our city... bigger than your town. II. Uzupełnij zdania twierdzące oraz napisz pytania z czasownikiem be. 1. I am happy.... you happy, too? 2. We... Polish.... they... 3. Simon... a director.... Bob... 4. The Browns... busy.... the Greys..... 5. An ant... an insect.... bees...... 6. Eva... in hospital.... her sister...... 7. London... a capital.... Warsaw...... 8. Lions... dangerous.... tigers... 9. Paper... cheap.... gold... 10. Her clothes... clean.... his clothes...... 11. Tom and Joe... wrong.... I... 12. My watch... late.... your watch.... III. Uzupełnij zdania czasownikiem be według przykładu. 1. Jeff and Jerry are not late but Alice and Lisa are. 2. This shirt... expensive but that coat.... 3. A path... wide but a motorway.... 4. A secretary... important but a president.... 5. You... busy but your parents.... 6. Opera... very popular but cinema.... 7. Our classroom... big but your classroom.... 8. The film... interesting but the book.... 9. I... a pilot but my cousin.... 10. Betty and Judy Turner... popular but Tina Turner.... 11

3 Who, What, Where, Why, When + be Zaimki Who - kto, What - co, Where - gdzie, Why - dlaczego oraz When - kiedy występują w pytaniach z czasownikiem be - być. Zajmują one miejsce na początku zdania. W pytaniach z zaimkami obowiązuje zasada inwersji. Po zaimku umieszcza się właściwą odmianę czasownika be, a następnie podmiot zdania. poprawnie Where is Adam? Where are your parents? Where is our room? When is your birthday? When is Christmas? When are holidays? Why is Eddie sad? Why are the children alone? Why are you angry? niepoprawnie Where Adam is? Where your parents are? Where our room is? When your birthday is? When Christmas is? When holidays are? Why Eddie is sad? Why the children are alone? Why you are angry? Zaimek Who - kto odnosi się do osób. Stosuje się go w pytaniach o podmiot zdania. Postać takiego pytania jest zawsze jednakowa: Who + is / are + rzeczownik / przymiotnik / przysłówek / zaimek Who is late? Who is the headmaster? Who is alone? Who is this? Who are they? Who is she? Who are the people? Zaimek What - co odnosi się do rzeczy. What występuje w pytaniach z zaimkami wskazującymi This, That, These i Those, lub innym podmiotem. W pytaniu takim obowiązuje zasada inwersji. What is this? What is that? What is the noise? What are these? What is your name? What are their jobs? Pytanie How old are you? oznacza Ile masz lat?. Zmieniając zaimek oraz formę czasownika, moŝna to samo pytanie zadać innej osobie. How old is Peter? How old are the boys? How old are the trees? 12

I. Wstaw Who, What, Where, When, Why lub How old. 1.... is the oldest in your family? 2.... is that tall girl over there? This is Angela. 3. I am 20 and... are you? 4. Jeff s in the garden but... is Michael? 5.... is Christmas Eve? On 24 December. 6.... are you sad. Because I m lonely. 7. Linda is in the hall.... is in the office, then? 8.... is Zakopane? In the south of Poland. 9.... are your children in bed? At ten p.m. 10. Your brother is very brave, so... are you so shy? 11.... is the castle? About five hundred, I suppose. 12.... are aubergines? They are vegetables. 13. My birthday is on 28 September.... is your birthday? 14.... are the people? They are our neighbours. 15.... are these? These are paper clips. II. Uzupełnij pytania. 1. My name is David.... your name? 2. My keys are in the bag.... your keys? 3. Everybody is happy.... you sad? 4. Wasps are insects.... frogs? 5. That woman is our neighbour.... this man? 6. Summer holidays are in July.... are winter holidays? 7. Everybody is on time.... you late? 8. Those are offices.... these buildings? 9. It is cold in winter.... it hot, then? 10. Warsaw is in Poland.... Manchester? III. Napisz pytania. 1....? Tom s in the playground. 2....? Easter is in spring. 3....? Mr Jones is my father s friend. 4....? Alice is twelve. 5....? Sparrows are birds. 6....? Tokyo is in Japan. 7....? Those are magazines. 8....? Carol is rich. 13

22 Przysłówki a little, little, a few, few Przysłówki a little oraz little opisują ilość i występują z rzeczownikami niepoliczalnymi. A little oznacza trochę, nieco. I have got a little time in the afternoon. There is a little water in the watering can. Tom ate a little milk soup in the morning. They gave us a little advice. Przysłówek a little moŝe występować w zdaniu z przymiotnikiem lub bez niego. You looked a little dizzy. What did you do? I slept a little. Would you like some ice cream? Yes, a little, please Przysłówek little oznacza mało, niewiele, prawie wcale. There is little bread in the bin. Shall I buy some? Mike had little money so he didn t buy any souvenirs for his friends. Little moŝe występować bez rzeczownika. I was hungry. I ate little. You have got a lot of money but we have got little. Przysłówki a few oraz few określają ilość i występują z rzeczownikami policzalnymi. A few oznacza kilka, kilkoro, parę I have got a few friends in Germany. My cousin has got a few old coins. There are a few people in the park. Sue scored a few points. Przysłówek few oznacza niewiele, niewielu, prawie wcale. There are few eggs in the fridge so I can t bake a cake. We are strangers here. We know few people in the city. The bookcase is almost empty. There are few books in it. A few oraz few mogą występować bez rzeczowników. You have got some records and I have got a few. I had a lot of computer games but he had few. Przysłówki too oraz very mogą poprzedzać little oraz few. We have got too / very little money. You scored too / very few points. 50

I. Uzupełnij zdania przysłówkami a little i a few z właściwymi rzeczownikami. bread clouds honey milk people trees 1. I know...... in the city. 2. There is...... in the jar. 3. We have got...... in our bin. 4. There are...... in the sky. 5. My younger brother always drinks...... in the morning. 6. In the garden, there are....... II. Uzupełnij zdania przysłówkami little i few z właściwymi rzeczownikami. biscuits friends money places rain time 1. Nobody likes the boy. He has got...... here. 2. I am very busy now. I have got...... in the afternoon. 3. The packet was almost empty. There were...... inside. 4. The climate is rather dry here. There is...... in the year. 5. You spent....... You didn t buy much. 6. We didn t travel much. We saw....... III. Uzupełnij odpowiedzi stosując przysłówki little lub few. 1. How much lemonade did they drink? Very.... 2. How many students passed the test? Too.... 3. How much glue do you need? Very.... 4. How much medicine did she take? Too.... 5. How many times did you meet? Very.... 6. How much exercise does Adam do? Too.... 7. How many tourists visit this place? Very.... 8. How much petrol does the car use? Very.... IV. Uzupełnij zdania stosując przysłówki a little, little, a few, few. 1. I can t help you. I know very... about repairing cars. 2. Wait for me after the lesson. I need to ask you... questions. 3. We eat very.... We don t spend much money on food. 4. Did you score enough points? No, too.... 5. I can lend you... pounds. I have some in my pocket. 6. There is too... information in the bulletin. It isn t interesting at all. 7. Mr Hudson has got... hair. He is almost bald. 8. Very... people came to the concert, so it was cancelled. 9. I speak... English and... French. 10. We have got too... computers. We can t let everybody in at once. 51

23 Stopniowanie przymiotników -er / -est Przymiotniki angielskie stopniuje się na dwa sposoby w zaleŝności od ilości sylab występujących w danym przymiotniku. Przymiotniki krótkie (jedno lub dwusylabowe) stopniuje się przy pomocy końcówek -er i -est. Stopień wyŝszy przymiotnika krótkiego tworzy się poprzez dodanie końcówki -er. smart - smarter fast - faster high - higher young - younger Do przymiotników zakończonych samogłoską e dodaje się tylko końcówkę -r. brave - braver nice - nicer safe - safer Niektóre przymiotniki zakończone są spółgłoską y. Po dodaniu końcówki stopnia wyŝszego, y zmienia się w samogłoskę i. busy - busier friendly - friendlier easy - easier pretty - prettier Niektóre przymiotniki zakończone są spółgłoską, którą poprzedza samogłoska. Po dodaniu końcówki stopnia wyŝszego ostatnia spółgłoska ulega podwojeniu. big - bigger fat - fatter thin - thinner slim - slimmer Stopień wyŝszy przymiotnika stosowany jest do tworzenia porównań z przyimkiem than - niŝ, od. Adam is taller than David. This exercise was easier than that one. Cindy is prettier than Helen. A plane is faster than a car. Stopień najwyŝszy tworzy się poprzez dodanie do przymiotnika końcówki -est. Stopień najwyŝszy opisuje niepowtarzalną cechę danego obiektu. dry - drier - driest fast - faster - fastest lazy - lazier - laziest big - bigger - biggest cold - colder - coldest friendly - friendlier - friendliest W zdaniu stopień najwyŝszy przymiotnika występuje z przedimkiem określonym the. Mark is taller than John but I am the tallest in the class. Mr Green is richer than Mr Black but Mr White is the richest. Lisa is happier than Mary but Emma is the happiest of all. Your joke was funnier than my joke but Bob s joke was the funniest of all. 52

I. Utwórz stopień wyŝszy podanych przymiotników. dark... mean... safe... wise... old... short... clever... heavy... dry... smart... cheap... sweet... busy... healthy... noisy... II. Uzupełnij zdania stosując stopień wyŝszy przymiotnika. 1. Our house is quite new but their house is.... 2. Mr Jackson is fairly rich but Mr Quid is.... 3. Betty s picture is quite lovely but Linda s picture is.... 4. I am rather slim but you are.... 5. Poland is quite large but France is.... 6. The Parkers are fairly friendly but the Hensons are.... 7. This book is quite thick but that one is much.... 8. Jason is quite strong but Mike is.... III. Napisz porównania stosując stopień wyŝszy przymiotnika oraz przyimek than. 1. a car / a bicycle - fast A car is........ than a bicycle. 2. an elephant / a horse - heavy...... 3. a city / a village - small...... 4. a spoon / a knife - sharp...... 5. a river / a stream - wide...... 6. Australia / Africa - hot...... 7. wood / stone - hard...... 8. a walkman / a TV set - cheap... III. Uzupełnij zdania stosując stopień wyŝszy lub najwyŝszy przymiotnika. 1. Who is the... (pretty) girl in your class? Monica is. 2. It is... (noisy) in the street than at home. 3. The oak tree is the... (old) of all the trees in the park. 4. Last Sunday was... (warm) than this Sunday. 5. You are certainly... (clever) than Tim. 6. I think Jenny isn t... (busy) than I am. 7. The hummingbird is the... (small) bird in the world. 8. Are Jeff and George the... (fast) runners? 9. The Antarctic is the... (cold) place on Earth. 10. Mr Thompson is the... (strange) person that I know. 53

24 Stopniowanie przymiotników more, the most Przymiotniki wielosylabowe (dwie i więcej sylab) nie są stopniowane przy pomocy końcówek lecz operatorów. Stopień wyŝszy przymiotnika wielosylabowego tworzy się poprzez umieszczenie przed nim słowa - operatora - more. interesting - more interesting beautiful - more beautiful expensive - more expensive popular - more popular surprising - more surprising amazing - more amazing Stopień wyŝszy przymiotnika wraz z przyimkiem than - niŝ, od stosuje się do tworzenia porównań. A Ferrari is more expensive than a Fiat. My sister is more beautiful than your sister is. This sofa is more comfortable than that armchair. We lived in a more modern house than our friends did. The end of the film was more surprising than I expected. Stopień najwyŝszy przymiotnika wielosylabowego tworzy się poprzez umieszczenie przed nim słowa - operatora - the most. careful - more careful - the most careful delicate - more delicate - the most delicate pleasant - more pleasant - the most pleasant Stopień najwyŝszy przymiotnika określa jedyną i niepowtarzalną cechę rzeczownika, dlatego nie stosuje się go do porównań. Stopień najwyŝszy przymiotnika moŝe jedynie wystąpić ze zwrotem of all - ze wszystkich. Lisa is more attractive than Diane but Sarah is the most attractive of all. Brian is the most intelligent child of all the children in his group. I can t buy the Japanese camera; it s the most expensive of all. Stopień wyŝszy przymiotnika moŝe być dodatkowo określony przysłówkami much lub a little. The encyclopaedia is much more expensive than the lexicon. Mr Grey is a little more sensible than Mr Talbot. I think football is much more exciting than figure skating. 54

I. Uzupełnij zdania stosując stopień wyŝszy przymiotnika. 1. The manager is important but the director is.... 2. Tina is quite hard-working but Eva is.... 3. Mathematics is quite difficult but physics is.... 4. Piranhas are rather dangerous but crocodiles are.... 5. A new car is fairly expensive but a new house is.... 6. Dave is quite intelligent but Stanley is.... 7. My alarm-clock is quite correct but your watch is.... 8. Country music is fairly popular but pop music is.... II. Napisz porównania stosując stopień wyŝszy przymiotnika oraz przyimek than. 1. tennis / cycling - interesting...... is more interesting than..... 2. silver / gold - precious... 3. cars / planes - expensive... 4. travelling / watching TV - exciting... 5. English / French - popular... 6. skyscrapers / pyramids - modern... 7. biology / history - boring... 8. dancing / singing - pleasant... III. Napisz zdania stosując stopień wyŝszy oraz najwyŝszy przymiotników. mathematics / physical education / geography / English interesting / boring... than...... than...... of all. mountain climbing / skiing / car racing / bungee jumping dangerous / exciting... than...... than...... of all. III. Uzupełnij zdania stosując stopień wyŝszy lub najwyŝszy przymiotnika. 1. Peter says that walking is... (exhausting) than jogging. 2. Japanese language is... (difficult) than English. 3. I think that basketball is... (exciting) discipline of all. 4. Sandals are... (comfortable) than trainers in summer. 5. Is Mr Davids the... (important) person in the company? 55

25 Tworzenie i stopniowanie przysłówków Przysłówki odpowiadają na pytanie How? - Jak? W języku angielskim przysłówki tworzy się od przymiotników za pomocą końcówki -ly. brave - bravely nice - nicely dangerous - dangerously JeŜeli przymiotnik zakończony jest spółgłoską l, wówczas następuje jej podwojenie. careful - carefully ideal - ideally awful - awfully JeŜeli przymiotnik zakończony jest spółgłoską y, po dodaniu końcówki -ly, spółgłoska ta zmienia się w samogłoskę i. heavy - heavily easy - easily lazy - lazily Przysłówek utworzony od przymiotnika good - dobry, ma nieregularną postać well dobrze. Przysłówki występują po czasownikach opisując sposób, w jaki określona czynność jest lub była wykonana. I went home quickly. They played well. Adam is talking loudly. Przysłówki stopniowane są podobnie jak przymiotniki wielosylabowe - za pomocą operatorów. W stopniu wyŝszym stosowany jest operator more. I work more carefully than he does. Jimmy walked more slowly than the rest of us. W stopniu najwyŝszym stosowany jest operator the most. You acted the most bravely. Yesterday, it rained the most heavily. Słowa fast, hard, late i early pełnią funkcję zarówno przymiotników, jaki i przysłówków, dlatego nie przybierają końcówki ly. Stopniowane są przy pomocy końcówek er i est. You got up early. (przysłówek) The train runs fast. We learn and work hard. They arrived late. You are an early bird. (przymiotnik) This is a fast train. We are hard workers. They came by a late plane. We work harder than you. The winner ran the fastest. I am busy. Come later. 56

I. Uzupełnij zdania przysłówkami. 1. Is Lisa a careful driver? Oh yes, she drives very.... 2. Is it a heavy rain? No, it isn t raining.... 3. Was Mr Pitt angry? Oh yes, he was. He shouted.... 4. Is Tom a good cook? Sure, he is. He can cook very.... 5. Is Jack a quiet child? No, he never plays.... 6. Are you a fast runner? Yes, I can run very.... 7. Was Tom Jones a bad player? No, he never played.... 8. Are you brave? Sure, we are ready to act.... 9. Are Rita s clothes smart? Oh yes, she is always... dressed. 10. Is it a strong wind? I am afraid it is. It is blowing.... II. Uzupełnij zdania stosując stopień wyŝszy lub najwyŝszy przysłówka. beautifully brightly fluently hard politely slowly 1. Lisa is the best singer. She sings... than the other competitors. 2. Mark came last in the race. He ran.... 3. We earn more money than you do because we work... than you. 4. Your English is perfect. You can speak English... of all. 5. Eva is the nicest child. She behaves... than the other children do. 6. I got sunburnt on Friday. The sun shone... on that day. III. Uzupełnij zdania stosując czasowniki oraz stopień wyŝszy przysłówków. cook learn play tennis beautifully correctly diligently sing speak English swim fast well well 1. I... than my friends. 2. My mother... than my father. 3. I don t... than my teacher. 4. I... than my best friend. 5. My father doesn t... than I do. 6. Can you... than I can? IV. Zakreśl właściwą odpowiedź. 1. The weather was badly / bad. The wind blew heavily / heavy all day round. 2. Don t speak so loud / loudly. I can hear you quite well / good. 3. It was so nice / nicely when she smiled at me so beautifully / beautiful. 4. The waiter returned quick / quickly and brought a deliciously / delicious meal. 57

46 Czasownik have (got) Czasownik have oznacza mieć, posiadać. W tym znaczeniu moŝe występować ze słowem got, którego na język polski nie naleŝy tłumaczyć. My brother has got a beautiful girlfriend. You have got a lot of time. We have got two dogs and four cats in our house. Pytania do konstrukcji z czasownikiem have got tworzy się wyłącznie przez inwersję. NaleŜy pamiętać, Ŝe na początek zdania przemieszcza się wówczas jedynie czasownik have, zaś słowo got pozostaje za podmiotem zdania. Has Helen got a sister? Have you got any old newspapers? Have the Gordons got a new house? Zaprzeczenie konstrukcji z czasownikiem have got tworzy się wyłącznie przy uŝyciu słowa not, które naleŝy umieścić bezpośrednio za czasownikiem have. forma pełna I have not got any friends in London. Mr Jelly has not got a wife. The children have not got schoolbags. forma skrócona I haven t got any friends in London. Mr Jelly hasn t got a wife. The children haven t got schoolbags. JeŜeli czasownik have występuje bez słowa got, wówczas pytanie moŝna tworzyć albo za pomocą inwersji, albo przy zastosowaniu operatorów do i does. I have a walkman. Brian has a new car. They have a nice office. Have I a walkman? Has Brian a new car? Have they a nice office? Do I have a walkman? Does Brian have a new car? Do they have a nice office? Podobnie, jeŝeli czasownik have występuje bez słowa got, zaprzeczenie moŝna tworzyć przy zastosowaniu słowa not lub za pomocą operatorów do not i does not. You have my books. Celine has a sister. We have an umbrella. You have not my books. Celine hasn t a sister. We haven t an umbrella. You do not have my books. Celine doesn t have a sister. We don t have an umbrella. 98

I. Uzupełnij zdania czasownikiem have got z właściwym rzeczownikiem. a driving licence glasses a guide a husband money a phone card 1. You may drive if you.... 2. Fiona Wells isn t single. She.... 3. I can call my parents because I.... 4. Thomas can see well because he.... 5. We... and we can do some shopping. 6. The tourists will not get lost because they.... II. Zamień podane zdania na pytania. 1. Harold has got two brothers....? 2. We have got our raincoats....? 3. Mrs Dean has got her own office....? 4. You have got sandwiches....? 5. Adam has got a few good friends....? 6. I have got a big garden....? III. Zamień podane zdania na pytania stosując operator do lub does. 1. Monica has a cocktail dress....? 2. I have many toys in my room....? 3. Mr Howard has four children....? 4. They have a lot of free time....? 5. You have a calculator....? 6. The boy has a rabbit....? IV. Uzupełnij zdania stosując odpowiednią formę przeczącą. 1. I have got a pen but I have not got a pencil. 2. Danny has got a bicycle but he... a motorbike. 3. Ann has a brother but she... a sister. 4. The Browns have a son but they... a daughter. 5. You have a computer but you... a printer. 6. We have got tea but we... sugar. 7. My friend has a postcard but she... a stamp. 8. The country has got some deserts but it... any mountains. 9. I have some sugar but I... any salt. 10. They have a tape recorder but they... any cassettes. 99

47 Czasownik have (got) w czasie przeszłym Czasownik have oznacza mieć, posiadać. W czasie przeszłym, have posiada nieregularną formę had. Jest ona jednakowa dla wszystkich osób liczby pojedynczej i mnogiej. Had moŝe występować ze słowem got. I had got many toys when I was younger. My uncle had got a garden near his house. Pytania do konstrukcji z czasownikiem had got tworzy się wyłącznie przez inwersję. NaleŜy pamiętać, Ŝe na początek zdania przemieszcza się wówczas jedynie czasownik had, zaś słowo got pozostaje za podmiotem zdania. Had Rita got many friends in Poland? Had your grandfather got a cottage? Zaprzeczenie konstrukcji z czasownikiem had got tworzy się wyłącznie przy uŝyciu słowa not, które naleŝy umieścić bezpośrednio za czasownikiem had. forma pełna I had not got many sweets. Harry had not got a bicycle. We had not got much money. forma skrócona I hadn t got many sweets. Harry hadn t got a bicycle. We hadn t got much money. JeŜeli czasownik had występuje bez słowa got, wówczas pytanie moŝna utworzyć albo za pomocą inwersji, albo przy zastosowaniu operatora czasu przeszłego did. Diane had my notebook. Mr Grey had a horse. The boys had tickets. Had she my notebook? Had Mr Grey a horse? Had the boys tickets? Did she have my notebook? Did Mr Grey have a horse? Did the boys have tickets? Podobnie jeŝeli czasownik had występuje bez słowa got, zaprzeczenie moŝna utworzyć przy zastosowaniu słowa not lub za pomocą operatora did not. I had some chocolate. Susan had a dog. We had our bikes. I had not any chocolate. Susan hadn t a dog. We hadn t our bikes. I did not have any chocolate. Susan didn t have a dog. We didn t have our bikes. 100

I. Uzupełnij zdania czasownikiem had got z właściwym rzeczownikiem. a camera cows and pigs a gun a piano a stethoscope a truck 1. Mr Harrow was a farmer. He.... 2. Mrs Sean was a doctor. She.... 3. Mr Belly was a driver. He.... 4. Mr Jenkins was a photographer. He.... 5. Ms Lee was a musician. She.... 6. Mr Downey was a policeman. He.... II. Napisz o sobie stosując had got lub hadn t got z rzeczownikami. a bicycle a computer a dog glasses many toys my own room 1. I... when I was three years old. 2.... 3.... 4.... 5.... 6.... III. Napisz pytania stosując inwersję lub operator czasu przeszłego. 1. Linda had got a brother. Had she got a sister, too? 2. They had got a hamster....... a rabbit, too? 3. You had an umbrella.... a raincoat, too? 4. He had some letters.... any parcels, too? 5. I had a computer.... a printer, too? 6. Tom had got a car.... a van, too? 7. We had some apples.... any pears, too? 8. Rosy had got a doll....... a teddy bear, too?. IV. Uzupełnij zdania stosując poprawną formę przeczącą. 1. I had got a brother but I had not got a sister. 2. Mr Black had a daughter but he... a son. 3. We had got some sweets but we... any ice cream. 4. You had your shorts but you... your trousers. 5. Paula had paints but she... a brush. 6. They had got a house but they... a garden. 7. The Gordons had got a dog but they... a cat. 8. I had got a parrot but I... a guinea pig. 101

48 Inne znaczenia czasownika have Czasownik have oznacza mieć, posiadać. Zastosowanie czasownika have w tym znaczeniu omówione zostało w rozdziale 46 i 47 niniejszej ksiąŝki. Have moŝe takŝe wyraŝać wiele innych znaczeń np. jeść, pić, dostać, otrzymać. I always have two sandwiches for breakfast. Tom had some cold milk for supper. You can have one of these photos. I had this book back last week. W przypadku, gdy czasownik have wyraŝa znaczenie inne niŝ mieć, posiadać, nie występuje on ze słowem got, zaś pytania oraz zaprzeczenia tworzy się wyłącznie przy zastosowaniu operatorów. przykłady pytań Do you always have coffee for breakfast? Does Adam have cottage cheese for supper? Did your children have milk soup yesterday? Did you have these tickets for free? przykłady zdań przeczących We do not usually have tea for dinner. Mike does not have rolls for breakfast. I did not have any potatoes yesterday. You didn t have any good news yesterday. Czasownik have moŝe występować w stałych złoŝeniach (kolokacjach) z wieloma rzeczownikami. WyraŜa wówczas szereg znaczeń innych niŝ mieć, posiadać. have a cold have a baby have a walk have a rest have a good time być przeziębionym urodzić dziecko pójść na spacer odpocząć bawić się dobrze have a party have a shower have a look have a try have fun organizować przyjęcie brać prysznic przyjrzeć się próbować bawić się dobrze Pytanie i zaprzeczenie do czasownika have w złoŝeniu z rzeczownikiem tworzy się wyłącznie przy zastosowaniu operatorów. We often have a party. Do you often have a party? We don t often have a party. She has a rest at 8. Does she have a rest at 8? She doesn t have a rest at 8. Tom had a cold. Did Tom have a cold? Tom didn t have a cold. 102

I. Napisz o sobie stosując czasownik have oraz wybrane lub inne rzeczowniki. bread and butter rolls jam honey meat sausages hamburgers cheese cottage cheese vegetable salad fruit soup potatoes chicken tea coffee milk cocoa fruit juice mineral water Coke 1. I always have...... for breakfast. 2. I never have...... for breakfast. 3.... for dinner. 4.... for dinner. 5.... for lunch. 6.... for lunch. 7.... for supper. 8.... for supper. II. Napisz pytania stosując czasownik have. 1. you / coffee / breakfast Do you have......? 2. Mike / potatoes / dinner...? 3. Sue / crispy bread / supper...? 4. they / cereals / breakfast...? 5. you / a fruit salad / dinner...? 6. Ann / yoghurt / lunch...? 7. Mr Lee / pizza / supper...? 8. we / tomato soup / dinner...? III. Uzupełnij zdania przeczące stosując czasownik have. 1. Susan has tea for breakfast but she... tea for lunch. 2. We have some soup for dinner but we... any soup for lunch. 3. I have vegetables for lunch but I... vegetables for supper. 4. Adam has honey for breakfast but he... honey for dinner. 5. You have rolls for lunch but you... rolls for breakfast. IV. Uzupełnij zdania stosując czasownik have oraz rzeczowniki. a baby a cold fun a rest a walk 1. I... after work because I was awfully tired. 2. Mary is pregnant. She is going to... soon. 3. The party wasn t good. We (not)... at all. 4. My son... and he must stay in bed. 5. Let s... along the beach after the meal, shall we?. 103

86 Strona bierna (I) Stronę bierną w języku angielskim stosuje się znacznie częściej niŝ w języku polskim. Z powodu duŝej ilości form czasowych, poprawne tworzenie strony biernej w języku angielskim wymaga ich dobrej znajomości. Podstawą strony biernej w języku angielskim jest imiesłów bierny, czyli dokonana postać czasownika. Imiesłów bierny czasowników regularnych tworzy się przez dodanie końcówki -ed. Imiesłów bierny czasowników nieregularnych moŝna odnaleźć w trzeciej części tabeli (str.188). Form tych naleŝy nauczyć się na pamięć. repair - repaired open - opened paint - painted damage - damaged naprawiony otwarty pomalowany zniszczony write - written find - found catch - caught buy - bought napisany znaleziony złapany kupiony Cechą wspólną wszystkich konstrukcji w stronie biernej jest czasownik be występujący tutaj w roli operatora. Strona bierna czasu Present Simple i Present Continuous. Struktura strony biernej czasu Present Simple ma następującą postać: Podmiot + teraźniejsza odmiana be + imiesłów bierny W stronie biernej podmiotem zdania staje się dopełnienie ze zdania w stronie czynnej, zaś wykonawcę czynności opisuje przyimek by - przez. Zaimek osobowy znajdujący się za przyimkiem by ma postać biernika. Operator be odmienia się stosownie do podmiotu zdania w czasie teraźniejszym. I paint pictures. Pictures are painted by me. Ja maluję obrazy. Obrazy są malowane przeze mnie Tom eats hamburgers. Hamburgers are eaten by Tom. I use the computer. The computer is used by me. They build houses Houses are built by them. We keep a dog. A dog is kept by us. Strona bierna czasu Present Continuous podobna jest do struktury Present Simple. JednakŜe pomiędzy operatorem be a imiesłowem biernym znajduje się słowo being, którego nie naleŝy tłumaczyć na język polski. They are checking our passports. Our passports are being checked by them. You are watching a comedy. A comedy is being watched by you. I am eating a sandwich. A sandwich is being eaten by me. Mike is reading a book. A book is being read by Mike. 178

I. Napisz zdania w stronie biernej czasu Present Simple. 1. stamps / collect / Peter Stamps are...... by... 2. TV / watch / us... 3. pictures / paint / Mary... 4. bread / bake / a baker... 5. grass / eat / cows... 6. photos / take / me... 7. meals / cook / our mother... 8. the washing / do / you... II. Przepisz zdania stosując stronę bierną. 1. I set the alarm-clock. The alarm-clock is...... by...... 2. John wears glasses.... 3. We clean the rooms.... 4. Mr Turner cuts the grass.... 5. Tom loves Monica.... 6. You buy food.... 7. They teach karate.... 8. The woman sells flowers.... III. Napisz zdania w stronie biernej czasu Present Continuous. 1. a letter / write / Eva A letter is being...... by..... 2. the bike / repair / Mr Grey... 3. the bus / drive / you... 4. the newspaper / read / me... 5. the coffee / drink / Lisa... 6. the road / mend / the workers... 7. a cigarette / smoke / him... 8. music / play / Michael... IV. Przepisz zdania stosując stronę bierną. 1. I am building a boat. A boat is being...... by.... 2. Vicky is doing shopping.... 3. My father is telling jokes.... 4. You are eating lunch.... 5. The men are using our map.... 6. The storm is destroying trees.... 7. He is carrying a parcel.... 8. They are learning English.... 179

87 Strona bierna (II) Aby dobrze posługiwać się stroną bierną, niezbędna jest dobra znajomość struktur czasowych oraz imiesłowu biernego czasowników. Czasowniki regularne tworzą tę formę przy pomocy końcówki -ed, zaś imiesłów bierny czasowników nieregularnych znajduje się w trzeciej części tabeli (str.188). Cechą charakterystyczną strony biernej jest czasownik be, który występuje tutaj w funkcji operatora. Strona bierna czasu Past Simple i Past Continuous. Struktura strony biernej czasu Past Simple podobna jest do struktury Present Simple. Jedyną róŝnicą jest odmiana operatora be - tutaj w czasie przeszłym. Podmiot + was/were + imiesłów bierny I opened the door. The door was opened by me. Adam took photos. Photos were taken by Adam. We met Mrs Jennings. Mrs Jennings was met by us. You broke two windows. Two windows were broken by you. Struktura strony biernej czasu Past Continuous podobna jest do struktury Past Simple. Jedyną róŝnicą jest tutaj słowo being znajdujące się pomiędzy operatorem, a imiesłowem biernym. Słowa tego nie naleŝy tłumaczyć na język polski. I was making noise. Noise was being made by me. Betty was doing shopping. Shopping was being done by Betty. We were asking questions. Questions were being asked by us. The policemen were chasing a thief. A thief was being chased by the policemen. Strona bierna czasu Present Perfect. Operatorem głównym w czasie Present Perfect jest odmiana czasownika have. W stronie biernej pozostaje on w tej samej postaci i na tym samym miejscu. Po nim, zaś występuje dokonana forma czasownika be - been, której w tym przypadku nie naleŝy tłumaczyć na język polski. Podmiot + have/has + been + imiesłów bierny You have locked the gate. The gate has been locked by you. Mary has brought flowers. Flowers have been brought by Mary. The Greys have sold the house. The house has been sold by the Greys. Ronald has invited a lot of people. A lot of people have been invited by Ronald. 180

I. Napisz zdania w stronie biernej czasu Past Simple. 1. the book / write / Mr Dean The book was...... by..... 2. the windows / break / them... 3. dinner / cook / our mother... 4. the fish / catch / me... 5. my bike / borrow / Adam... 6. the car / sell / us... 7. the plane / construct / him... 8. a mess / make / the pupils... II. Napisz zdania w stronie biernej czasu Past Continuous. 1. apples / pick / the gardener Apples were being......... by... 2. breakfast / eat / the family... 3. trees / cut down / the men... 4. loud music / play / them... 5. the kids / watch / their parents... 6. I / drive / a taxi driver... 7. a rucksack / carry / Mary... 8. the computer / use / me... III. Napisz zdania w stronie biernej czasu Present Perfect. 1. the car / buy / Mr Eliot The car has been......... by...... 2. the school / renovate / us... 3. the clock / set / Thomas... 4. the sweets / bring / aunt Sally... 5. the trees / destroy / a tornado... 6. the truth / reveal / the boys... 7. the printer / damage / you... 8. the gold medal / win / Peter... IV. Przepisz zdania w stronie biernej. 1. We were typing letters.... 2. You made a snowman.... 3. David has seen a UFO.... 4. They drank milk.... 5. We have forgotten the keys.... 6. Alice was cleaning the house.... 7. My friends invited me.... 8. I lost the documents.... 181

88 Wish + Past Simple Czasownik wish słuŝy do wyraŝenia Ŝyczenia lub prośby. Oznacza on Ŝyczyć sobie, chcieć, pragnąć i moŝe wystąpić z konstrukcją bezokolicznikową np. I wish to meet this beautiful girl. Robert wishes to buy a new computer. Do konstrukcji takiej moŝna takŝe dodać dopełnienie, wyraŝając w ten sposób Ŝyczenie odnoszące się do innej osoby np. We wish our son to be more thoughtful. Our father wishes us to help him after school. Czasownik wish jest takŝe stosowany w konstrukcji, która słuŝy do wyraŝenia Ŝalu lub Ŝyczenia odnoszącego się do sytuacji, którą osoba mówiąca chciałaby móc zmienić. Konstrukcja ta wymaga uŝycia czasu Past Simple po dopełnieniu. Podmiot + wish + dopełnienie + Past Simple Dopełnieniem w tej konstrukcji moŝe być ta sama osoba co podmiot lub inna np. I wish I had a driving license. - śałuję / Szkoda, Ŝe nie mam prawa jazdy. Chciałbym mieć prawo jazdy. Tom wishes he could go with us. - Tom Ŝałuje Ŝe nie moŝe pojechać z nami. Tom chciałby móc pojechać z nami. I wish they didn t make so much noise. - Chciałbym, aby oni nie robili tyle hałasu. We wish our children were more diligent. - Szkoda, Ŝe nasze dzieci nie są bardziej pilne. Chcielibyśmy, aby nasze dzieci były bardziej pilne. Osoba wyraŝająca Ŝal lub Ŝyczenie za pomocą takiej konstrukcji zwykle ma niewielką nadzieję, Ŝe dana sytuacja ulegnie zmianie. Stąd, konstrukcja ta wyraŝa Ŝyczenie, którego spełnienie wydaje się mało prawdopodobne. Stanley s friends don t visit him often. Stanley wishes his friends visited him often. Monica has too much work. Monica wishes she didn t have so much work. We live in an old house. We wish we didn t live in an old house. NaleŜy takŝe pamiętać, Ŝe czasownik be występujący z konstrukcją wish przybiera formę were przy kaŝdej osobie liczby pojedynczej i mnogiej. Our parents are so strict. We wish our parents were not so strict. I am very shy. I wish I were not so shy. / I wish I were brave. The Browns are not rich. The Browns wish they were rich. 182

I. Napisz zdania stosując konstrukcję wish + Past Simple. 1. I / be / taller I wish I...... 2. Alice / have / a dog... 3. we / not live / in a city... 4. Paul / study / economics... 5. you / can / swim well... 6. Mr Lee / not work / in a factory... 7. they / not be / in trouble... 8. Dave / know / Ms Taylor... II. Napisz zdania stosując konstrukcję wish + Past Simple. 1. I don t have many friends. I wish I...... 2. Brian is not good at sport. Brian...... 3. We get too much homework.... 4. The Greens don t have children.... 5. Eva lives alone.... 6. Michael is very shy.... 7. I can not speak German.... 8. They have to get up at dawn.... III. Napisz zdania stosując konstrukcję wish + Past Simple. 1. My computer is out of order. I wish my computer...... 2. Bob s girlfriend lives far away. Bob wishes..... 3. The Greys children are naughty. The Greys...... 4. Our neighbours don t like us. We... 5. Mrs Walsh s son cannot walk. Mrs Walsh...... 6. Their boss complains too much. They...... 7. Betty s boyfriend is abroad. Betty... 8. Mr Lee s wife does not cook meals. Mr Lee... IV. Dokończ zdania stosując podane czasowniki z konstrukcją wish + Past Simple. earn more know karate learn harder look modern work longer 1. Our children s school marks are rather bad. We wish... 2. You only stay in the office for four hours. I... 3. Mr Johnson s house is rather old. He... 4. Rob can t fight. He.......... 5. Mrs Palmer s husband s salary is very low. She... 183